Προυσός Ευρυτανίας
Ο Προυσός ή Μπρουσός είναι χωριό του νομού Ευρυτανίας, 32 χιλιόμετρα νότια του Καρπενησίου, κτισμένο σε μέσο υψόμετρο 880 μέτρων, σε γεωγραφικό πλάτος 38,7415278792 και γεωγραφικό μήκος 21,6500560771. Έχει πληθυσμό 440 κατοίκων, σύμφωνα με την απογραφή του 1991. Από την εφαρμογή του προγράμματος «Καλλικράτης» αποτελεί τοπική κοινότητα του δήμου Καρπενησίου, ενώ έως το 2010 ήταν έδρα του ομώνυμου δήμου. Είναι γενέθλιος τόπος του Γεωργίου Κονδύλη, δύο φορές πρωθυπουργού της Ελλάδος. Απέχει περίπου 50 χιλιόμετρα από το Αγρίνιο.
Περιεχόμενα
Οικισμοί
Στο χωριό [1] ανήκουν οι οικισμοί,
- βόρεια τα Μπαλταίϊκα, οι Ασωμάτες, ο Άγιος Γεώργιος, τα Μισοστέφανα και το Άνω και Κάτω Κούλι,
- δυτικά ο Άι Λιας στο Ζυγό, τα Άνω Εσωχώρια,
- νοτιότερα η Μεγάλη Βρύση στα «Αραποκέφαλα» σε υψόμετρο 1602 μέτρων,
- νότια τα Βασταρχαίϊκα, τα Στρεμμεναίϊκα όπου υπάρχει και η ιδιωτική λαογραφική συλλογή του Ιωάννη Πασσά, τα Πασσαίϊκα, Ραφταίϊκα, η Σκαλούλα, η Πέτρα και τα Τσικναίϊκα με τον οικισμό Παλιοχώρι.
Μονή Προυσού
Η περιοχή είναι ιδιαίτερα γνωστή απ' τη μονή της Παναγίας της Προυσιώτισσας, που ιδρύθηκε το 829 από τους μοναχούς Διονύσιο και Tιμόθεο και είναι κτισμένη σε απόκρημνο βράχο. Η μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 23 Αυγούστου. Στην τοποθεσία που κτίστηκε η εκκλησία της, βρέθηκε μια παλιά εικόνα της Θεοτόκου, που λέγεται πως είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Η εικόνα βρισκόταν σε ναό της Προύσας, αλλά υπό τον φόβο ότι θα καταστραφεί βάσει διατάγματος του Αυτοκράτορα, φυγαδεύτηκε στη Στερεά Ελλάδα. Σύμφωνα με την παράδοση, οι νέοι που τη μετέφεραν, αποφάσισαν να ιδρύσουν μοναστήρι στο σημείο αυτό, καθώς διαπίστωσαν ότι ήταν αδύνατο να μετακινήσουν την εικόνα από εκεί. Η εικόνα ανακαλύφθηκε, όπως αναφέρει η λαϊκή παράδοση, από το φως που εξέπεμπε και για το λόγο αυτό, η εκκλησία ονομάστηκε του Πυρσού. Το κτίσιμο της ολοκληρώθηκε μεταξύ 12ου και 13ου αιώνα.
Tο καθολικό της μονής είναι ναός σταυροειδής με τρούλο, χτίστηκε το 1754 και αγιογραφήθηκε το 1785, ενώ η σημασία, η καλλιτεχνική τουλάχιστον, της μονής είναι τεράστια, καθώς σώζονται, παρά τις καταστροφές που υπέστη το μοναστήρι από τους Τούρκους και τους Γερμανούς, οι περίφημες τοιχογραφίες της περιόδου από το 16ο έως το 18ο αιώνα. Υπάρχουν επίσης, πολλά παλαιά χειρόγραφα, αγγεία, λειψανοθήκες ιερών προσώπων, έντυπα, χειρόγραφοι κώδικες, πατριαρχικά σιγίλια, φιρμάνια, χρυσοκεντήματα, φορητές εικόνες, άμφια, αργυρά σκεύη και σταυροί. H μονή καταστράφηκε και λεηλατήθηκε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της Tουρκοκρατίας, όταν υπήρξε πνευματικό κέντρο για τους σκλαβωμένους Έλληνες και λειτουργούσε κρυφό σχολειό, ενώ όταν ξέσπασε η Επανάσταση πήρε ενεργό μέρος σ' αυτή. Στη μονή αυτή διέμενε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο του 1823, προκειμένου ν' αναρρώσει από ασθένεια και εκεί υπάρχουν προσωπικά αντικείμενα του, όπως η φορεσιά, ο σκούφος και το ξίφος του. Την ίδια εποχή κτίστηκαν, για περισσότερη ασφάλεια, οι δύο πυργίσκοι της μονής, καθώς και οι Λάμπρος Κατσώνης και Μάρκος Μπότσαρης. Μέσα στο χώρο του Μοναστηριού δεσπόζει στον απέναντι λόφο ένα επιβλητικό ρολόι, ενώ στο δρόμο από το Καρπενήσι προς το μοναστήρι, λίγο μετά το χωριό Καρίτσα, συναντάμε τη θέση τα «Πατήματα της Παναγίας». Η μονή πυρπολήθηκε από τους Γερμανούς τον Αύγουστο του 1944.
Προσωπικότητες
- Γεώργιος Κονδύλης, Στρατιωτικός-Πολιτικός
Εσωτερική αρθρογραφία
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Ιερά Μονή της Παναγίας της Προυσιώτισας
- Η εικόνα της Παναγίας
- Katsampeioproussou
- Προυσός:Το κρησφύγετο του Καραϊσκάκη
Παραπομπές
