Λίμνη Τριχωνίδα
Η λίμνη Τριχωνίδα βρίσκεται στο νομό Αιτωλοακαρνανίας, στην περιοχή νότια του Παναιτωλικού όρους και βόρεια του Αράκυνθου.
Περιεχόμενα
Προϊστορία
Η λίμνη Τριχωνίδα, τα προϊστορικά χρόνια είχε το όνομα Υρία [1] και το μέγεθος της ήταν τεράστιο σε βαθμό που ήταν ένα με τον ποταμό Αχελώο, ώσπου σταδιακά τα όρια της περιορίστηκαν με τις μεγάλες προσχώσεις που δημιούργησε ο μυθικός Αχελώος που για μέσα εκείνης της εποχής ήταν πλωτός. Για να οριοθετήσουμε το, τότε, μέγεθος της πρέπει να ξεκινήσουμε από το Αγρίνιο, να φτάσουμε στο Παναιτώλιο, στο Καινούργιο, στην Παντάνασσα, στη Ντουγρή, τη Βαριά και τη Μυρτιά, να κάνουμε τον κύκλο της περιοχής, στην μονή Φωτμού, τη Μακρυνεία, στην περιοχή της Συκιάς, Κλεισορέματα, Λυσιμαχεία, Αγγελόκαστρο, παραπλεύρως του υψώματος του προφήτη Ηλία, Γουριά, Μάστρου, Νεοχώρι και Κατοχή. Αρχίζοντας να ανεβαίνουμε προς τα πάνω, Λεσίνι, Πεντάλοφο, Στρογγυλοβούνι, Παλαιομάνινα, Ρίγανη, Γουριώτισσα, Λίμνη Οζερού, Όχθια και Στράτο.
Ο γεωγράφος Στράβων αναφέρει ότι η διαδρομή που έκαναν τα πλοία από το λιμάνι (!) της Στράτου μέχρι να φθάσουν στο ανοικτό πέλαγος ήταν 200 στάδια, δηλαδή 37 χιλιόμετρα και 200 μέτρα. Μετά τον υπολογισμό της υψομετρικής διαφοράς προκύπτει ότι ο πυθμένας της λίμνης Τριχωνίδας βρίσκεται 42 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ταυτόχρονα, από τις γεωτρήσεις στις οποίες προχώρησε η ΔΕΗ στη διάρκεια των μελετών για την κατασκευή των υδροηλεκτρικών φραγμάτων στον Αχελώο, προέκυψε ότι το αμμοχάλικο του ποταμού εντοπίστηκε ως τα 60 μέτρα, δηλαδή όσο ήταν το βάθος του, που είναι ίδιο με το συνολικό βάθος της Τριχωνίδος. Οι ερευνητές, στηριζόμενοι στην υψομετρική διαφορά -μόλις 18 μέτρα- που έχει η λίμνη Τριχωνίδα από την επιφάνεια της θάλασσας, στο βάθος της λίμνης που ακόμη και σήμερα με τόσες προσχώσεις που έχουν γίνει φθάνει τα 60 μέτρα αλλά και στα γεωλογικά ευρήματα, καταγράφουν την βεβαιότητα τους ότι η θάλασσα και η λίμνη, ήταν ενωμένες.
Γενικά στοιχεία
Στο παρελθόν σε περιόδους πλημμυρών η λίμνη ενώνονταν με τη λίμνη της Λυσιμαχίας, με αποτέλεσμα να φαίνονται σαν μια, την οποία οι κάτοικοι της περιοχής αποκαλούσαν «Λίμνη του Απόκουρου» και για να αποφεύγεται ο κύκλος, η επικοινωνία διεξήγετο με πλοιάρια και γαϊτες. Το 1773 ο Αλαϊ Μπέης αποφάσισε την κατασκευή των γεφυριών για να ενώσει τις δύο λίμνες και να συνδέσει τους κάμπους του σημερινού Παναιτωλίου και των Παπαδατών Μακρυνείας.
Γεωγραφική θέση
H λεκάνη της περιβάλλεται Βόρεια από το Παναιτωλικό όρος, Ανατολικά από τα όρη Ναυπακτίας και Νότια από το όρος Αράκυνθος. Έχει επιφάνεια 98,6 τετρ. χλμ., μέγιστο μήκος 21,5 km και μέγιστο βάθος 58 m., περίμετρο 51 km και αποτελεί ενιαίο οικοσύστημα με τη λίμνη Λυσιμαχία που βρίσκεται δυτικότερα, με την οποία είναι ενωμένη με δίαυλο υπερχείλισης και η ποσότητα του νερού ρυθμίζεται από τις πόρτες δίπλα στα Γεφύρια Αλάμπεη. Περιμετρικά της λίμνης αναπτύσσονται: Βόρεια κι ανατολικά, ο κύριος όγκος του πληθυσμού του τέως Δήμου Θεστιέων, το Παναιτώλιο και το Καινούργιο, η Παραβόλα και η Μυρτιά το Θέρμο και νότια της λίμνης τα χωριά της περιοχής της Μακρυνείας.
Χαρακτηριστικά
Πρόκειται για θερμή λίμνη, της οποίας η θερμοκρασία ποικίλλει ανάλογα με την εποχή από 4°-25° βαθμούς Κελσίου. Ο όγκος των υδάτων της είναι περίπου 142 εκατομμύρια κυβικά και οι εισρέουσες ποσότητες τους προέρχονται από υπόγειες πηγές, από 15 χείμαρρους, που ξεκινούν από το Παναιτωλικό και τον Αράκυνθο αλλά και από την αποστράγγιση της περιοχής Παναιτωλίου & Καινούργιου, που χρησιμοποιούν για άρδευση νερό από τον Αχελώο. Τα τελευταία χρόνια υπήρξε άνοδος της στάθμης της κατά 1 μέτρο και 20 πόντους.
Πανίδα & Χλωρίδα
Φιλοξενεί πληθυσμούς σπάνιων υδρόβιων πτηνών καθώς στην περιοχή έχουν παρατηρηθεί πάνω από 200 είδη πτηνών, 50 από τα οποία είναι σπάνια και γι αυτό προστατεύονται αυστηρά από την κοινοτική νομοθεσία. Πρόκειται γενικά για περιοχή σπάνιας φυσικής ομορφιάς και υψηλής βιοποικιλότητας. Ιδιαίτερη οικολογική αξία έχει η παρουσία σπάνιων θηλαστικών όπως η βίδρα. Τεράστια αξία έχει η ιχθυοπανίδα της καθώς υπάρχουν ενδημικά είδη και σπάνια ψάρια του γλυκού νερού όπως η Γουρνάρα, η Τσερούκλα, το Στρωσίδι, η Τριχωνοβελονίτσα, το Γλανίδι, ο Νανογοβιός (που είναι ενδημικό της Τριχωνίδας και το μήκος του είναι μόλις 2 εκατοστά), το Κυπρίνι ή Γριβάδι και το Χέλι, ενώ ζουν ακόμη σπόγγοι, οστρακώδη και μαλάκια. Στα νερά των ρεμάτων, κυρίως στις εκβολές τους, ζουν ψάρια όπως η Μπούλκα, η Μπριάνα, η Λιάρα, η Νιάσκα ή Τσίμα και οι αλιευόμενες ποσότητες ψαριών υπερβαίνουν τους 350 τόνους ετησίως.
Το φυτοπλαγκτόν της περιλαμβάνει 90 είδη, μερικά από τα οποία είναι μοναδικά στον κόσμο και υπάρχουν επίσης φύκια διαφόρων ειδών, 7 κατηγορίες. Η παραλίμνια βλάστηση στην Τριχωνίδα αποτελείται από αιωνόβια πλατάνια, ιτιές, φράξους, λεύκες, καβάκια,λυγαριές, κυπαρίσσια, δάφνες, πικροδάφνες,ευκαλύπτους, καλαμιές, βούρλα, και ψαθιά, ενώ έξω από το Πετροχώρι, υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο κατάλοιπο δάσους ήμερων βελανιδιών. Στην περιοχή της υπάρχουν λουλούδια όπως Νούφαρα, Κυκλάμινα, Γλαδιόλες και Ορχιδέες. H ακτογραμμή της καλύπτεται από καλαμιώνες που αποτελούν καταφύγιο για την άγρια πανίδα ενώ παράλληλα λειτουργούν σαν φίλτρο για τα γεωργικά απόβλητα και στις όχθες της υπάρχουν δάση από πλατάνια, λεύκες, ιτιές και πικροδάφνες.
Στην ανατολική ακτογραμμή σημαντικός οικότοπος είναι οι ασβεστούχοι βάλτοι, ενώ μετά την ελάττωση της καλλιέργειας καπνού άρχισαν να εμφανίζονται στην περιοχή ζαρκάδια καθώς και αποδημητικά πουλιά. Αποτελεί σπάνιο οικοσύστημα οικολογικής αλλά και αισθητικής αξίας και είναι χαρακτηρισμένη ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και ενταγμένη με την Οδηγία 92/43 Ε.Κ. στο δίκτυο Natura 2000 από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Γύρω από τη λίμνη υπάρχουν αρκετοί και σημαντικοί παραλίμνιοι οικισμοί. Στα γειτονικά δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Αγρινίου, το Παναιτώλιο, το Καινούργιο, την Νέα Αβόρανη και τα Προσήλια, μπορεί ο επισκέπτης να βρεθεί κοντά στην σημαντική πανίδα και χλωρίδα της περιοχής.
Έγραψαν
- Ο Κωστής Παλαμάς, στο ποίημα του «η Νιότη» από τη συλλογή «Οι καϋμοί της λιμνοθάλασσας»
«Ξέρω δυο λίμνες ξωτικές,
δύο λίμνες αδερφάδες
με του χωριού, με του νερού,
με του χλωρού, τα κάλλη.
Για ονειροπλέκτες έρωτες
και για τραγουδιστάδες.
Τη λίμνη τ΄ Αγγελόκαστρου
του Βραχωριού την άλλη.»
- Για τα γεφύρια του Αλάμπεη
«...Είχαμε σταματήσει στις όχθες του έλους, για να προετοιμάσουμε τα όπλα μας και να μπούμε στην επικίνδυνη περιοχή του Ζυγού, όταν βρεθήκαμε σε μια γέφυρα με τρακόσιες εβδομήντα καμάρες, που αγκαλιάζει το τέναγος σε μια έκταση περίπου ενός χιλιομέτρου. Παρατήρησα σε κάποιους πυλώνες, σκαλιά που οδηγούν σε πλατώματα, κτισμένα γύρω από την προεξοχή των πρόβολων. Σχηματίζονταν ένα είδος μώλων, όπου διέκρινα δακτύλιους στους οποίους έδεναν τα σκάφη. Με αυτά έκαναν εμπόριο στα παράλια της λίμνης, που άλλοτε περιβαλλόταν από πόλεις με ιδιαίτερη εμπορική κίνηση στα λιμάνια τους. Ξεχώρισα ακόμα μερικά σκάφη που ταξιδεύουν στην Τριχωνίδα και στους Οζυρούς της Ακαρνανίας, για να εκμεταλλευτούν την οικοδομική ξυλεία που έχει άφθονη η περιοχή και τους ψαρότοπους κοντά στο αγκυροβόλιό τους.»
- Το 1885 ο περιηγητής Δημήτριος Βικέλας
«Τις ήτο ο Αλαήμπεης ούτος, του οποίου η γέφυρα διαιωνίζει το όνομα. Εγνώριζε άραγε ότε έκτιζε δια μέσου των λιμνών την οδόν ταύτην, ότι εδημιούργει τον γοητευτικώτερον επί γης περίπατον».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- [Πληροφορίες για την λίμνη Τριχωνίδα από τον ιστότοπο του Νομού Αιτωλοακαρνανίας]
- [Blog με θέματα για τη Λίμνη Τριχωνίδα]
- [Λίμνη Τριχωνίδα]
- [Video με θέμα την Τριχωνίδα]
- [Λίμνη Τριχωνίδα Προοπτικές αειφόρου Αγροτουρισμού]
Παραπομπές
- ↑ [Η Υρία είναι η μετονομασθείσα σε Λυσιμαχία. Ο Στράβων ότι υπήρχε η πόλη Ώλενος που μετονομάστηκε σε Υρία, όταν κατοικήθηκε από διαφορετικά φύλα.]
