Κλέων Παράσχος

Ο Κλέων Παράσχος, Έλληνας εθνικιστής ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος και μεταφραστής, γεννήθηκε το 1894 στον Πύργο [Μπουργκάς] της Βόρειας Θράκης, στη σημερινή Βουλγαρία, και πέθανε τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής 3 Ιουλίου 1964, στο σπίτι του στη Φιλοθέη Αττικής, από ανακοπή καρδιάς. Η κηδεία του έγινε το Σάββατο 4 Ιουλίου 1964 στις 17:30 το απόγευμα, στην εκκλησία της Αγίας Φιλοθέης και τον επικήδειο , εκ μέρους της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, εκφώνησε ο Πέτρος Χάρης.

Κλέων Παράσχος

Βιογραφία

Το 1906 η οικογένεια Παράσχου εγκαταστάθηκε στην Αθήνα ενώ ο Κλέων μετά την ολοκλήρωση των βασικών του σπουδών, άρχισε οικονομικές και λογιστικές σπουδές στην Ελβετία, όμως επέστρεψε στην Αθήνα χωρίς να αποφοιτήσει και γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, την οποία επίσης δεν ολοκλήρωσε. Ασχολήθηκε περιστασιακά με τη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας και με τη δημοσιογραφία, ως συνεργάτης εφημερίδων όπως, «Ημερήσιος Τύπος», «Ελεύθερον Βήμα», «Ακρόπολις», «Πρωία», «Καθημερινή», «Δημοκρατία» και άλλες. Το Δεκέμβριο του 1922 έγραψε στο περιοδικό «Μούσα», «...Δεν είναι ιδανικό ο σοσιαλισμός; Εγνώρισε τάχα η ανθρωπότης ποτέ ιδανικό τόσο γόνιμο, τόσο ανθρώπινο, τόσο ευγενές; […] Σε τι τελικώς αποβλέπουν οι περισσότεροι σημερινοί άνθρωποι; Στην κατάργηση των τάξεων και στη δικαία διανομή των αγαθών της ζωής: Είναι εγωιστικό ή αλτρουιστικό, αλτρουιστικότερο από κάθε ιδανικό άλλης εποχής, το σημερινό αυτό ιδανικό;...». Ήταν μέλος της Ενώσεως Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών, της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών καθώς και της Ενώσεως Ελλήνων Λογοτεχνών, ενώ από το 1956 έως το θάνατο του ήταν μέλος της Καλλιτεχνικής επιτροπής του Εθνικού Θεάτρου.

Καθεστώς 4ης Αυγούστου

Ο Παράσχος συντάχθηκε και συνεργάστηκε με το καθεστώς της 4ης Αυγούστου του Ιωάννη Μεταξά και εργάστηκε στο Υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών. Συγκαταλέγονταν στους Νεοϊδεάτες-σοσιαλιστές και περιλαμβάνεται στους συνεργάτες του πρωτοποριακού για την εποχή του περιοδικού «Νέον Κράτος», με πολιτικά, κοινωνικά, πολιτισμικά θέματα. Το «Νέον Κράτος», που είχε διευθυντή τον Αριστείδη Καμπάνη, εξελίχθηκε στο σημαντικότερο και εγκυρότερο από όσα κυκλοφόρησαν εκείνη την περίοδο και η έκδοσή του διακόπηκε τον Μάρτιο του 1941, αφού είχε εκδώσει συνολικά 43 τεύχη, ενώ πέρα από τη στήριξη των οπαδών του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, είχε σημαντική διείσδυση στον χώρο των διανοουμένων. Μεταξύ των συνεργατών του περιλαμβάνονταν οι Γιάννης Γρυπάρης, Άγγελος Σικελιανός, Ρίτα Μπούμη-Παπά, Ιωάννης Μ. Παναγιωτόπουλος, Πέτρος Χάρης, Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Ευάγγελος Παπανούτσος, Αχιλλέας Τζάρτζανος, Κωνσταντίνος Δημαράς, Στίλπωνας Κυριακίδης και Γεώργιος Ζώρας .

Περίοδος της Κατοχής

Ο Κλέων υπήρξε συνεργάτης του εβδομαδιαίου προπαγανδιστικού περιοδικού «Κουαδρίβιο» [«Quadrivio»], το οποίο ήταν η Ελληνική έκδοση της Ιταλικής καθημερινής εφημερίδος «Τίβερις» αφιερωμένη στην Ιταλο-Ελληνική Συνεργασία και ασχολούνταν με θέματα λογοτεχνίας και ιστορίας, όμως συχνά στην ύλη του περιλαμβάνονταν και κείμενα με πολιτικό περιεχόμενο. Στην πέμπτη σελίδα του «Κουαδρίβιο», υπήρχε η φράση, «Διαβάζετε και διαδίδετε το Κουαδρίβιο εις τούτο συνεργάζονται Έλληνες και Ιταλοί συγγραφείς. Το Κουαδρίβιο είναι εφημερίς της Νέας Τάξεως». Το έντυπο κυκλοφόρησε από το Φθινόπωρο του 1941 έως τις 12 Απριλίου 1943 και συνεργάτες του υπήρξαν οι Έλληνες λόγιοι, Φώτος Γιοφύλλης, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Μιχαήλ Αργυρόπουλος, Σύλβιος, Νικόλαος Ποριώτης, Κώστας Καιροφύλας, Φώτης Κόντογλου, Ν. Λάσκαρης, Αλέκος Μιλτ. Λιδωρίκης, ο δημοσιογράφος Νικόλαος Γιοκαρίνης, και ο καθηγητής Μιχαήλ Τόμπρος. Στο έντυπο δημοσιεύονταν επικριτικά κείμενα για την Αγγλία, τις Η.Π.Α. και τη Σοβιετική Ένωση καθώς και αναφορές για τους Εβραίους και τους Μαύρους΄Η έκδοση της 20ης Σεπτεμβρίου 1942, ήταν αφιερωμένη στην επίσκεψη του Μπενίτο Μουσολίνι στην Αθήνα και αποτέλεσε προπαγανδιστικό όπλο των ιταλικών δυνάμεων κατοχής στην Ελλάδα, ενώ η κυκλοφορία του ήταν πανελλαδική. Το έντυπο έδινε στους συνεργάτες του χρηματική αμοιβή και τρόφιμα. Οι Έλληνες διανοούμενοι που αρθρογραφούσαν -μεταξύ τους και ο Παράσχος -έγιναν στόχος επιθέσεων μετά την απελευθέρωση για τη δραστηριότητα τους.

Διακρίσεις

Στον Κλέωνα Παράσχο απονεμήθηκαν

• το Α' Κρατικό Βραβείο Κριτικής της Διευθύνσεως Γραμμάτων και Τεχνών του Υπουργείου Παιδείας το 1939, από κοινού με τον εθνικιστή κριτικό Πέτρο Ωρολογά, για το έργο του «Μορφές και ιδέες»,
• το Κρατικό Βραβείο δοκιμίου, το 1956.

Εργογραφία

Ο Παράσχος εμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας το 1913, με δημοσιεύσεις ποιημάτων και μεταφράσεων στο περιοδικό «Ελλάς, χρησιμοποιώντας τα φιλολογικά ψευδώνυμα «Λεύκος Ιτιώτης» και «Μαρσύας», καθώς και στο περιοδικό «Ποιητική Έκδοσις», στο οποίο ήταν και μέλος της συντακτικής ομάδας. Συνεργάστηκε με τα λογοτεχνικά περιοδικά, «Λύρα», «Λόγος», «Βωμός», «Γράμματα Αλεξάνδρειας», «Κριτική και Τέχνη», «Εβδομάς», «Αναγέννηση», «Νέα Εστία» και «Αγγλοελληνική Επιθεώρηση». Το 1922 κυκλοφόρησε η ποιητική συλλογή του

• «Είκοσι οχτώ ποιήματα του Κλέωνος Παράσχου και είκοσι δύο του Μπωντλαίρ».

Για τον Παράσχο η ποίηση ήταν περισσότερο ένας τρόπος για να εκφράζει τον πλούσιο συναισθηματικό του κόσμο, παρά ανάγκη για μόνιμη ενασχόληση μαζί της. Έτσι, επιδόθηκε σύντομα στο κριτικό κείμενο, ιδιαίτερα από τις στήλες της εφημερίδος «Καθημερινή», της οποίας υπήρξε συνεργάτης. Θεωρούσε ότι «...η κριτική είναι καλαισθησία και γνώση και οξύτητα ματιάς. Όταν τη συνοδεύει και το χάρισμα του λόγου, αποχτά αυτάρκεια καλλιτεχνική, βρίσκει την πληρωμή της στον ίδιο τον εαυτό της - όπως και οποιοδήποτε άλλο καλλιτέχνημα ωραίο και τελείως ίσως άσκοπο...».

Ακολούθησε η ποιητική συλλογή,

• «Μακρινή Μουσική».

Έγραψε αυτοβιογραφικά κείμενα, χρονικά, χρονογραφήματα, ταξιδιωτικά κείμενα και βιβλία θεωρίας της λογοτεχνίας και κριτικής, ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση, από έργα των Ντεμέλ, Μορεάς, Πασκάλ, Σταντάλ, Μανν και άλλων. Μνημονεύεται για την προσφορά του στη λογοτεχνική κριτική,στην οποία όπως και στην ποίησή του, επηρεάστηκε από το πνευματικό ρεύμα του γαλλικού συμβολισμού του νεορομαντισμού και του αισθητισμού.

Εξέδωσε τα έργα

• «Λυτρωμός», το 1915, περιλαμβάνει μεταφράσεις γαλλικών ποιημάτων της οποίες και φιλοτέχνησε σε συνεργασία με τον Άγγελο Βαρβαγιάννη,
• «Εκλογή από τα ωραιότερα νεοελληνικά ποιήματα», το 1931, ποιητική ανθολογία σε συνεργασία με τον Ξενοφώντα Λευκοπαρίδη,
• «Ίων Δραγούμης» το 1936, ιστορικό διήγημα,
• «Δέκα Έλληνες λυρικοί», το 1930 ιστορικό διήγημα,
• «Μορφές και ιδέες», το 1938, διήγημα,
• «Κύκλοι», το 1939, ποιήματα,
• «Εισαγωγή στην σύγχρονη ελληνική ποίηση», το 1941, δοκίμιο,
• «Εμμανουήλ Ροΐδης, Η ζωή, το έργο, η εποχή του», δίτομο έργο, Α' τόμος το 1942, Β' τόμος το 1951,
• «Η καλλιτεχνική δημιουργία», το 1944, διήγημα,
• «Χρονικό», το 1947, ιστορικό διήγημα,
• «Παραμύθι», το 1949, διήγημα,
• «Βιογραφία», το 1951, ιστορικό διήγημα,
• «Έλληνες λυρικοί», το 1953, ιστορικό διήγημα,
• «Πρόσωπα και ιδέες», το 1955, Τιμήθηκε με το Α' Βραβείο κριτικής και δοκιμίου το 1958,
• «Βιογραφία, νέες σελίδες», το 1957, ιστορικό διήγημα,
• «Ευρωπαϊκή πεζογραφία και ποίηση», το 1958, ιστορικό δοκίμιο,
• «Μεσόγειος», το 1961, διήγημα,
• «Ανθολογία της Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής Ποιήσεως», το 1962.

Μετέφρασε το έργο:

• «Οι στοχασμοί του Ζαν Μορεάς», το 1926.

Εξωτερικές συνδέσεις

• ΚΛΕΩΝ ΠΑΡΑΣΧΟΣ (1894-1964) Ιστοσελίδα Ε.ΚΕ.ΒΙ.
• Κλέων Παράσχος-Τεκμήρια
• Κλέων Παράσχος Αρχείο Κριτικών Λογοτεχνίας
• Κλέων Παράσχος Αφιέρωμα, Περιοδικό «Νέα Εστία», τεύχος 894, 1η Οκτωβρίου 1964

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org