Δημήτριος Καμπέρος

Ο Δημήτριος (Μίμης) Καμπέρος Έλληνας εθνικιστής, αξιωματικός του Πυροβολικού, ένας από τους πρώτους αεροπόρους του Ελληνικού στρατού που αργότερα μετατάχθηκε στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, θρύλος για τα κατορθώματά του τόσο σε πολεμικές περιόδους όσο και σε περιόδους ειρήνης, γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1883 στην Ύδρα και πέθανε στις 2 Φεβρουαρίου 1942, από δηλητηρίαση εξ αιτίας διαρροής φωταερίου, μέσα στο σπίτι του την ώρα που κοιμόταν.

Ο Καμπέρος ήταν άγαμος και δεν άφησε απογόνους.

Δημήτριος Καμπέρος

Βιογραφία

Ο Δημήτριος Καμπέρος κατάγονταν από οικογένεια αγωνιστών της Επαναστάσεως του 1821 και οι πρόγονοι του κατοικούσαν στην Ύδρα. Γονείς του ήταν ο ευκατάστατος Υδραίος Αναστάσιος Καμπέρος και η Μαριγώ Παπαδάκη, των οποίων ο Δημήτρης ήταν το πρωτότοκο παιδί τους. Η οικογένεια Καμπέρου είχε έξι παιδιά, πέντε αγόρια κι ένα κορίτσι, την Κούλα και ένας από τους αδελφούς του Δημήτρη ήταν ο Νότης Καμπέρος, μετέπειτα ανάδοχος του Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς, ανώτατος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού. Οι γονείς του Καμπέρου μετακόμισαν από την Ύδρα και εγκαταστάθηκαν με την οικογένεια τους στην περιοχή της Φρεαττύδος του Πειραιά, όπου ο Δημήτριος παρακολούθησε τα μαθήματα της βασικής και της μέσης εκπαιδεύσεως. Μετά την αποφοίτηση του από το 1ο Γυμνάσιο Πειραιώς ο Δημήτριος εισήλθε μετά από επιτυχείς εξετάσεις, πρώτος στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από την οποία αποφοίτησε στις 13 Ιουνίου 1905 με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού του Πυροβολικού με την 5η τάξη των Ευέλπιδων.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Το 1911 η Ελληνική κυβέρνηση αγόρασε από τον Henri Farman τέσσερα βενζινοκίνητα διπλάνα, που αποτέλεσαν τα πρώτα ιπτάμενα μέσα του Ελληνικού στρατού. Το Δεκέμβριο του 1911 ο Καμπέρος, υπήρξε ένας από τους τρεις πρώτους και ακολούθησαν και άλλοι τρεις την άνοιξη του επόμενου έτους, που εστάλησαν για αεροπορική εκπαίδευση στην Γαλλία στην σχολή του Henry Farman, η οποία είχε την έδρα της το αεροδρόμιο Etampes κοντά στο Παρίσι και ειδικευόταν στην εκπαίδευση στρατιωτικών πιλότων. Η εκπαίδευση του, μετά τη θεωρητική εκπαίδευση, περιλάμβανε πτητική εκπαίδευση σε δύο φάσεις. Με την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης φάσεως ο Καμπέρος έγινε κάτοχος του λεγόμενου «πολιτικού διπλώματος», ενώ ακολουθούσε δεύτερη φάση εκπαιδεύσεως για την απόκτηση του «ανώτερου στρατιωτικού διπλώματος».

Αεροπορική δράση

Ο Καμπέρος, μόλις περάτωσε με επιτυχία την πρώτη φάση της εκπαιδεύσεως του, επέστρεψε στην Ελλάδα για να λάβει μέρος σε ασκήσεις του ελληνικού στρατού, ενώ μαζί του έφτασαν από τη Γαλλία και τα πρώτα δύο αεροπλάνα, τα οποία συναρμολόγησε ο ίδιος και στις 13 Μαΐου του 1912 πραγματοποίησε την πρώτη πτήση με στρατιωτικό αεροπλάνο. Την μεθεπόμενη ημέρα ο Καμπέρος πέταξε σε ύψος 1000 περίπου μέτρων, εκτελώντας εικονικές τακτικές αναγνωρίσεως πεδίου. Σ' αυτή την επίδειξη δεν δίστασε να προκαλέσει επεισόδιο μπροστά στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο επειδή άλλος αεροπόρος, ο ιδιώτης Εμμανουήλ Αργυρόπουλος με ιδιόκτητο αεροπλάνο τύπου Nieuport IV.G με κινητήρα 50 ίππων, στην περιοχή του Ρουφ τον είχε παρενοχλήσει και δεν τον άφησε να κάνει τους ελιγμούς που ήθελε. Σε άσκηση τον ίδιο μήνα, ο Καμπέρος αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το αεροσκάφος του, λόγω βλάβης, χωρίς αλεξίπτωτο λίγο πριν αυτό συντριβεί στα χωράφια.

Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, το υπουργείο Στρατιωτικών, έδωσε στον Καμπέρο την άδεια να μετατρέψει ένα από τα Ελληνικά αεροπλάνα σε υδροπλάνο, με σκοπό την εκτέλεση πειραματικών πτήσεων και τη χρήση του υδροπλάνου ως μέσου ανίχνευσης του εχθρικού στόλου. Ο Καμπέρος αφού εκτέλεσε ο ίδιος επιτυχώς μετατροπή του «Δαίδαλου» σε υδροπλάνο με την προσθήκη δύο πλωτήρων, με συνεργάτη στο εγχείρημα του τον Δημήτριο Χόνδρο καθηγητή στο Μετσόβιο πολυτεχνείο και φίλο του, πέταξε στην διαδρομή Φάληρο-Ύδρα-Φάληρο στις 24 Ιουνίου και στις 25 Ιουνίου προσθαλασσώθηκε στο Φάληρο παρουσία του πρωθυπουργού, του υπουργού Ναυτικών και του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, καταρρίπτοντας το παγκόσμιο ρεκόρ ταχύτητος, πετώντας με 110 χιλιόμετρα την ώρα, ταχύτητα απίστευτη για τα δεδομένα της εποχής, ενώ από τη θάλασσα τον συνόδευε το αντιτορπιλικό «Νίκη». Τον Αύγουστο του ιδίου έτους ο Καμπέρος επέστρεψε στη Γαλλία για την ολοκλήρωση του δεύτερου κύκλου σπουδών του, για να ανακληθεί εσπευσμένα και οριστικά τον Σεπτέμβριο λόγω των Βαλκανικών Πολέμων.

Επιστρέφοντας από τη Γαλλία πραγματοποίησε την πρώτη στα παγκόσμια στρατιωτικά χρονικά χρήση αεροπλάνου για παρατήρηση των Τουρκικών γραμμών πετώντας πάνω από το μέτωπο της Θεσσαλίας. Έτσι στις 5 Οκτωβρίου 1912, με την έναρξη των επιχειρήσεων του Στρατού το Γενικό Στρατηγείο έστειλε στον υπολοχαγό Καμπέρο διαταγή «περί εκτελέσεως της πρώτης πολεμικής αεροπορικής αποστολής αναγνωρίσεως» η οποία ανέφερε: «Έγγραφον υπ' αριθμ. 253/Υπολοχαγόν Καμπέρον./Ανάγκη εκτελέσητε σήμερον πτήσιν προς εχθρικόν έδαφος αναγνωρίζοντες έδαφος μεταξύ Σκόμειας και Τσαριτσάνης./Δόνδρα τη 5-Χ-1912, ώρα 7 πρωίας κ.δ. Δούσμανης». Ο Καμπέρος έριξε χειροβομβίδες κατά του εχθρού, οι οποίες παρασκευάζονταν στην Αθήνα υπό την ευθύνη του Καμπέρου από το εργοστάσιο Μαλτσινιώτη, ενώ επέστρεψε σώος αν και το αεροπλάνο του ήταν διάτρητο από σφαίρες. Σύμφωνα με τον Καμπέρο: «...Ο Διάδοχος ήθελε πάση θυσία να πετάξω και να βομβαρδίσουμε τον εχθρό. Φόρεσα το καπέλο μου ανάποδα, για να μη το πάρει ο αέρας καλού κακού, στερέωσα δίπλα στη θέση χειριστού ένα κασόνι με χειροβομβίδες, και καιρού επιτρέποντος απογειώθηκα. {....}. Εγώ δεν μπόρεσα να επιφέρω ζημιές στο εχθρικό στρατόπεδο. Ωστόσο οι δικές μου χειροβομβίδες δεν πήγαν χαμένες. Τις έριξα όλες. Πόσες ήταν δα, έξι όλες και όλες. Κατάφερα όμως να συλλέξω τις πληροφορίες που επιθυμούσε ο αρχιστράτηγος και γύρισα πίσω». Σε άλλο σημείο αναφέρει: «Τους πρώτους μήνες του πολέμου ήμουν αεικίνητος. Μια στη Λάρισα, για να επιβλέπω την συγκρότηση του Λόχου, μια στην Αθήνα, για να επιβλέπω την κατασκευή αεροπορικών βομβών που θα τις χρησιμοποιούσαμε ρίχνοντάς τις από ψηλά. Ήταν κάτι σαν χειροβομβίδες του μισού κιλού η κάθε μια, τις οποίες τις κατασκευάζαμε, για να τις ρίξουμε στον εχθρό κατόπιν κατοπτεύσεως. Δοχεία βενζίνης, που με την κρούση τους στο έδαφος θα αναφλέγονταν και θα δημιουργούσαν απώλειες στον εχθρό». Ο Καμπέρος απογειώθηκε με ένα Farman από την περιοχή Σαρανταπόρου, Ελασσόνος, πραγματοποιώντας αναγνώριση της περιοχής και παρακολουθώντας τον εχθρό. Οι Τούρκοι αρχικά ξαφνιάστηκαν, βλέποντας το αεροπλάνο. Στη συνέχεια το στόχευαν με τα όπλα, για να το καταρρίψουν. Ο Καμπέρος συγκέντρωσε τις πληροφορίες που επιθυμούσε το Στρατηγείο και κατάφερε να προσγειωθεί στην περιοχή του Τυρνάβου. Η πτήση αυτή θεωρείται επισήμως η πρώτη πτήση στον κόσμο πάνω από πολεμικό μέτωπο.

Τον ίδιο χρόνο και προκειμένου να ενισχυθούν οι Ελληνικές δυνάμεις στο μέτωπο της Ηπείρου αποφασίστηκε να μετασταθμεύσει στην περιοχή και ο «Λόχος Αεροπορίας» που είχε συγκροτηθεί στη Λάρισα, το Σεπτέμβριο του 1912, ο οποίος υπαγόταν κατ’ ευθείαν στον Αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο Α' μέσω του Γενικού Επιτελείου. Στη δύναμη του εντάχθηκαν άμεσα οι Αεροπόροι Καμπέρος, Μιχαήλ Μουτούσης, Παναγιώτης Νοταράς και Χρήστος Αδαμίδης, μαζί με τα τέσσερα αεροσκάφη Henry Farman ΙΙΙ, όμως λόγω της ανεπάρκειας των αεροσκαφών αυτών για πολεμικές επιχειρήσεις παραγγέλθηκαν τα βελτιωμένα Maurice Farman M.F.7 και Henry Farman HF.20 ενώ κατατάχθηκε με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού του Μηχανικού ο Εμμανουήλ Αργυρόπουλος, ο οποίος έφερε μαζί του το αεροσκάφος του, τύπου Nieuport IV.G. Ως βάση του Λόχου επιλέχτηκε η Νικόπολη Πρεβέζης αν και υπήρξε διαφωνία μεταξύ του Καμπέρου και του Γάλλου αεροπόρου Μπαρέ [Barres], ο οποίος είχε προστεθεί στο έμψυχο δυναμικό του Λόχου. Ο Δημήτριος Καμπέρος και μαζί του ο Μιχαήλ Μουτούσης πραγματοποίησαν πτήσεις στην Πρέβεζα, στον Αμβρακικό και κυρίως στο Μπιζάνι, όπου επόπτευσαν τις οχυρωματικές θέσεις των Τούρκων βομβαρδίζοντας τα τμήματα του εχθρού με αυτοσχέδιες βόμβες που έριχναν με τα χέρια. Ως αποτέλεσμα της διαφωνίας του ο Καμπέρος πραγματοποίησε την τελευταία του πολεμική αποστολή στις 30 Νοεμβρίου 1912 και την 1η Δεκεμβρίου υπέβαλλε την παραίτηση του επιστρέφοντας στο Πυροβολικό. Τον Αύγουστο του 1913 δημιουργήθηκε ο Λόχος Αεροπορίας στην Θεσσαλονίκη και ο Καμπέρος που είχε επιστρέψει στις τάξεις της Αεροπορίας ανέλαβε να επισκευάσει τα αεροπλάνα, από τα απομεινάρια τους των Βαλκανικών Πολέμων, υλοποιώντας το πρώτο εκπαιδευτικό κέντρο στη Θεσσαλονίκη με έδρα αρχικά το αεροδρόμιο Λεμπέτ την περίοδο 1913- 1915, με εκπαιδευτή τον ίδιο. Το 1915 δημιουργήθηκε η Αεροπορική Υπηρεσία Στρατού [Α.Υ.Σ.], το επιτελείο της Αεροπορίας, με διοικητή τον τότε Ταγματάρχη Καμπέρο.

1η αποστρατεία /Επαναφορά / Οριστική αποστράτευση

Στις 16 Αυγούστου 1916 εκδηλώθηκε το κίνημα της Εθνικής Αμύνης, υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, στη Θεσσαλονίκη και ο Καμπέρος, μετά την αναχώρηση από την Ελλάδα του βασιλιά Κωνσταντίνου Α', αποστρατεύθηκε και απομακρύνθηκε από τις τάξεις του Ελληνικού στρατού. Η Αεροπορική Ένωσις Πειραιώς (σημερινή Αερολέσχη Πειραιώς) το πρώτο ελληνικό αεραθλητικό σωματείο ιδρύθηκε το 1927 από τον Δημήτριο Καμπέρο. Τον Ιούνιο του 1932, ύστερα από δεκαέξι χρόνια αποστρατείας, ο έφεδρος Ταγματάρχης Καμπέρος επανήλθε στις τάξεις του Ελληνικού στρατού και μετατάχθηκε στην Πολεμική Αεροπορία με το βαθμό του Επισμηναγού. Αρχικά τοποθετήθηκε στην Διεύθυνση Πολιτικής Αεροπορίας του Υπουργείου Αεροπορίας. Ο Καμπέρος διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ίδρυση και τη δημιουργία της σημερινής Σχολής Ικάρων και φέρεται να είχε την ιδέα της χρήσεως της λέξης «Ίκαρος» για την Σχολή Αεροπορίας, όταν μετά το θανατηφόρο αεροπορικό ατύχημα του Αλέξανδρου Καραμανλάκη, ο εθνικιστής ποιητής Κωστής Παλαμάς του αφιέρωσε ένα ποίημα με τον τίτλο «Ίκαρος». Αργότερα ο Καμπέρος, μετα από επιτυχείς ιατρικές εξετάσεις, επιλέχθηκε και δίδαξε ως εκπαιδευτής νέων αεροπόρων στη Σχολή Αεροπορίας στο Τατόι, ενώ το Ακαδημαϊκό έτος 1932-33 υπηρέτησε ως υποδιοικητής της Σχολής και στα τέλη του 1933 ανέλαβε προσωρινά Διοικητής της Σχολής. Τον Ιούλιο του 1934, λίγο πριν αποχωρήσει από την ενεργό δράση, ο Καμπέρος πραγματοποίησε «αντεπίδειξη», με αεροπλάνο τύπου «Ε9 Αβρό 180 ίππων, ως απάντηση στην επίδειξη που είχαν πραγματοποιήσει, με περίτεχνες ακροβασίες, Άγγλοι αεροπόροι. Σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής: «...Μεταξύ των άλλων ο κ. Καμπέρος έκαμεν επανειλημμένως κατακορύφως το σχήμα οκτώ, ανόρθωσιν και ανάποδο λούπινγκ, λούπινγκ με βραδείαν περιστροφήν και σπινάρισμα καθώς και πτήσιν ανάστροφον....» Η εφημερίδα επιπροσθέτως σημειώνει ότι τέτοιους ελιγμούς μόνο ο Γάλλος Ντετρουαγιέ είχε κατορθώσει, αλλά με αεροπλάνο 500 ίππων. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου ο Καμπέρος αποστρατεύθηκε με το βαθμό του Επισμηναγού.

Πολιτικός βίος

«Ο μελλοντικός πόλεμος από του αέρος»

Μετά την αποστρατεία του ο Καμπέρος επιδόθηκε σε διαλέξεις σε θέατρα, συλλόγους και σωματεία προκειμένου να ενημερώσει τον κόσμο για τα αεροπλάνα, όμως όσοι παρακολουθούσαν τις ομιλίες του κατέβαλλαν αντίτιμο το οποίο αποτελούσε εισφορά υπέρ αγοράς «Στρατιωτικών αεροπλάνων». Παράλληλα συνέχισε τον εργένικο βίο του, συχνάζοντας σε ψαροταβέρνες στον Άγιο Νείλο και στο Χατζηκυριάκειο και προχώρησε στην ίδρυση της «Ανεμολέσχης Παλαιού Φαλήρου», της πρώτης στην Ελλάδα, στην οποία ανέλαβε την εκπαίδευση των μελών της, ενώ στη διάρκεια του εθνικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου υπό τον πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά, δημιουργήθηκε σχολή Ανεμοπορίας στην οποία δίδαξε ως καθηγητής ο Καμπέρος.

Τον Ιούλιο του 1941 στρατιωτική περίπολος των Γερμανικών αρχών κατοχής τον αναζήτησε στο σπίτι του για να τον συλλάβει καθώς υπήρχαν υπόνοιες ότι συμμετείχε σε ενέργειες κατά των δυνάμεων κατοχής. Ο Καμπέρος παρουσιάστηκε στον επικεφαλής της περιπόλου, όμως αρνήθηκε να τον ακολουθήσει και ζήτησε να γίνει η σύλληψη του από ομόβαθμo του Γερμανό αξιωματικό, όπως και συνέβη την επόμενη ημέρα. Μετά την σύλληψη του ο Καμπέρος οδηγήθηκε για ανάκριση και στη συνέχεια αφέθηκε ελεύθερος. Ο Καμπέρος πέθανε λίγους μήνες αργότερα, στις 3 Φεβρουαρίου του 1942, σε ηλικία 59 ετών, από ασφυξία λόγω διαρροής φωταερίου, καθώς είχε ανάψει το γκάζι για να ζεστάνει γάλα και αποκοιμήθηκε.

Συγγραφικό έργο

Ο Καμπέρος έγραψε και δημοσίευσε την πραγματεία:

• «Ο μελλοντικός πόλεμος από του αέρος», το 1932, την οποία κατέθεσε στο αρχείο της Βουλής, όπου απόκειται μέχρι και σήμερα.

Μνήμη Δημητρίου Καμπέρου

Ο Καμπέρος αρθρογραφούσε με συχνότητα στις εφημερίδες της εποχής του και σε προφητικό άρθρο του των αρχών της δεκαετίας του 1930 υποστηρίζει ότι η αεροπορία δεν θα είναι πια βοηθητικό όπλο στους επόμενους πολέμους. Επίσης είχε ταχθεί με ιδιαίτερη επιμονή εναντίον του τρένου Πειραιώς-Περάματος, αναγκάζοντας τον αρμόδιο υπουργό να παρατηρήσει ότι ο ίδιος δεν θα ήταν τόσο κατηγορηματικός για αεροπορικά θέματα. Σύμφωνα με μία πληροφορία ο Καμπέρος υπήρξε εκ των ιδρυτικών μελών του συλλόγου Ολυμπιακός Σύνδεσμος Φιλάθλων Πειραιώς κι είχε προτείνει για χρώματα του συλλόγου το κόκκινο και το άσπρο, γιατί ήταν οπαδός της Άρσεναλ και λάτρης του αγγλικού ποδοσφαίρου, όπως και ο αδελφός του Νότης. Λόγω των ριψοκίνδυνων πτήσεων του, φέρεται ότι του δόθηκε το παρατσούκλι τρελοκαμπέρος», το οποίο αργότερα έγινε λαϊκή έκφραση που δηλώνει αλλόκοτη συμπεριφορά. Η προσφώνηση πέρασε στη λαϊκή γλώσσα με επανανάλυση της κλητικής Τρελοκαμπέρο σε ονομαστική θηλυκού (τρελοκαμπέρω) για σκωπτικό χαρακτηρισμό γυναικών. Το 1953 οι Αυδής και Παγκαλάκης κατασκεύασαν το πρώτο ελληνικής κατασκευής ανεμόπτερο, δίνοντάς του το όνομα του πρωτοπόρου αεροπόρου Καμπέρου. Το Αμφιθέατρο του ΓΕΕΘΑ έλαβε το όνομα «Επισμηναγός (Ι) Δημήτριος Καμπέρος».

Πηγές

• «Η ιστορία της Πολεμικής Αεροπορίας στην Ελλάδα, 1919-1940», Τοπαλίδης Κωνσταντίνος, Μεταπτυχιακή εργασία, Θεσσαλονίκη 2016.
• Αντιγόνη Καμπέρου, «Δημήτριος Καμπέρος, Ο Τρελοκαμπέρος, η ζωή του πρώτου Έλληνα στρατιωτικού αεροπόρου», εκδόσεις «Μένανδρος», 312 σελίδες

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δημήτριος Καμπέρος-Βιογραφίες
• Αεροπόρος Δημήτριος Καμπέρος Βασίλειος Ζαμπίκος, Σμήναρχος ε.α., Περιοδικό «Πτήση», Ιστορικά, τεύχος 116-Σεπτέμβριος 1994.
• Οι πρώτοι Έλληνες αεροπόροι σε επιστολικά δελτάρια taxydromeio.gr

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org