Φενεός (1944)

Από Metapedia
(Ανακατεύθυνση από Εκτελέσεις του Φενεού)
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Οι μαζικές δολοφονίες στη Φενεό [1] [2] συνέβησαν στο ομώνυμο χωριό του νομού Κορινθίας την περίοδο από τις 12 μέχρι και τις 18 Ιουλίου 1944, κατά την διάρκεια της Κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, όταν οι ένοπλες κομμουνιστικές συμμορίες του ΕΛΑΣ [Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός»], και η Ο.Π.Λ.Α [«Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών»], προέβησαν σε μαζικές δολοφονίες Ελλήνων πολιτών που είχαν αιχμαλωτίσει σε πολλές περιοχές της Πελοποννήσου. Το ετήσιο μνημόσυνο των σφαγιασμένων εθνικιστών Ελλήνων πολιτών της ευρύτερης περιοχής της Αρχαίας Φενεού, τελείται στις 18 Ιουλίου κάθε χρόνου.

Μνημείο θυμάτων Φενεού

Γενικά στοιχεία

Η μονή του «Αγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου Φονιά» βρίσκεται πολύ κοντά στην τεχνητή λίμνη Δόξα που δημιουργήθηκε σε υψόμετρο 1.00 μέτρων στα ορεινά του Νομού Κορινθίας. Η λίμνη σχηματίστηκε στα μέσα τής 10ετίας του 1990, όταν με τη δημιουργία ενός φράγματος τιθασεύθηκε ο ποταμός Δόξας, που -από κοινού με τον ποταμό Όλβιο- άρδευαν ή και πλημμύριζαν την πεδιάδα τού Φενεού.

Χρονικό

Οι πρώτοι κομμουνιστές συμμορίτες του ΕΛΑΣ εμφανίστηκαν στο οροπέδιο της Φενεού την άνοιξη του 1943 και οι κάτοικοι, στην αρχή τους καλοδέχθηκαν. Μετά τη δολοφονία του Δημητρίου Ψαρρού, τον Απρίλιο του 1944, και τη διάλυση του 5/42 Συντάγματος Πεζικού, τον Μάιο του ίδιου έτους ο Άρης Βελουχιώτης διεκπεραιώθηκε στην Πελοπόννησο και πάτησε στα μέρη της περιοχής της Φενεού. Εκεί ζήτησε να πληροφορηθεί πόσοι κάτοικοι της περιοχής εντάχθηκαν στις κομμουνιστικές συμμορίες της περιοχής. Η απάντηση που έλαβε, ότι δεν έχει βγει κανένας, πλην ενός από τα Καλύβια, τον εξόργισε και είπε στους κομμουνιστές υπεύθυνους στην περιοχή: «Πιάστε και σφάξτε 10 από κάθε χωριό και θα δείτε πώς βγαίνουν» [3]. Τον Αύγουστο του 1943 εγκαταστάθηκε στη μονή του Αγίου Γεωργίου Φενεού, στο ιστορικό αυτό μοναστήρι, το Αρχηγείο του 6ου Συντάγματος Κορινθίας των συμμοριών του Ε.Λ.Α.Σ. στο οποίν όλα τα ηγετικά πόστα τα κατείχαν τότε 60 περίπου αντάρτες της Ρούμελης τους οποίους είχε στείλει ο Βελουχιώτης. Ταυτόχρονα άρχισε να λειτουργεί Λαϊκό Δικαστήριο και να γίνονται οι πρώτες ατομικές εκτελέσεις.

Την εντολή του Βελουχιώτη ακολούθησαν οι συλλήψεις, αρχικά μορφωμένων και ευκατάστατων από τα χωριά της Φενεού το καλοκαίρι του 1943, και σύντομα οι κάτοικοι αντιλήφθηκαν τις προθέσεις και τους σκοπούς τους, καθώς παρακολουθούσαν αιχμαλώτους, Έλληνες από τα γύρω χωριά αλλά και πιο μακρινές περιοχές της Ελλάδος, να δέρνονται άγρια και να σφαγιάζονται απάνθρωπα. Κάποιοι ντόπιοι που τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν συνελήφθησαν κι εκείνοι. Η ζωή και η περιουσία τους, ανήκε πλέον στις διαθέσεις κάθε αγροίκου και σαδιστή συμμορίτη, στις μαύρες ψυχές τεράτων, οι οποίοι στο όνομα «ενός καλύτερου κόσμου» βασάνισαν, βίασαν, κατακρεούργησαν χιλιάδες άνδρες, γυναίκες, παιδιά ακόμη και βρέφη. [4]. Τον χειμώνα του 1943, το Αρχηγείο του 6ου συντάγματος μετακινήθηκε στη Γκούρα. Τη νύχτα της 31ης Μαΐου 1944 στο χωριό Καλύβια συνελήφθη και σφαγιάστηκε ο έφεδρος αξιωματικός (ΠΒ) και Πρόεδρος του χωριού, Αθανάσιος Κυριακόπουλος, γιατί έθεσε υποψηφιότητα για την εκλογή του σε μια αντιπροσωπεία του χωριού παρά το γεγονός ότι η τοπική επιτροπή των συμμοριτών είχε επιλέξει άλλους ως υποψήφιους.

Στρατόπεδο Μονής Αγίου Γεωργίου Φενεού

Ένα από τα στρατόπεδα αιχμαλώτων των ένοπλων συμμοριών των συμμοριών του κομμουνιστικού Ε.Λ.Α.Σ. ήταν το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου [5] [6] [7] κοντά στο χωριό Καλύβια Φενεού Κορινθίας. Μέχρι το τέλος Απριλίου του 1944, οι φυλακίσεις και οι δολοφονίες στο μοναστήρι ήταν σε μικρούς σχετικά αριθμούς και οι μοναχοί της μπορούσαν να προσφέρουν ανακούφιση στους κρατουμένους και στα θύματα στις τελευταίες τους στιγμές. Τα πράγματα έλαβαν άγρια τροπή μετά τον Απρίλιο του 1944, γιατί στην Πελοπόννησο κυριάρχησε η νέα εντολή βίας και τρομοκρατίας από το ΕΑΜ/ΚΚΕ που μέσω του Αχιλλέα Μπλάνα μετέτρεψε το έως τότε σύνθημα: «Να Ξεπατωθεί η Αντίδραση» σε «Λεπίδι. Λεπίδι στην Αντίδραση». Στην Κορινθία η εντολή εφαρμόστηκε στην πράξη από τον υπεύθυνο Θεόδωρο Ζέγκο ή Στάθη, ο οποίος στην Αργολιδο-Κορινθία, δρούσε με το ψευδώνυμο «Στάθης» και στην Αρκαδία ως «Τριαντάφυλλος» που ζήτησε από κάθε χωριό να σφαγιαστεί το 5-10% των κατοίκων ώστε να τρομοκρατηθούν οι υπόλοιποι.

Οι κομμουνιστές συμμορίτες του Ε.Λ.Α.Σ. εκτέλεσαν τους μοναχούς στις 7 και 14 Ιουλίου και η μονή μετατράπηκε σε φυλακή [8] [9] στην οποία στρατοπεδάρχης ήταν ο εκεί επικεφαλής των συμμοριών του Ε.Λ.Α.Σ. Κωνσταντίνος Γληνός και επικεφαλής των δολοφόνων ο πρώην χωροφύλακας Γιώργος Πισογιαννάκης. Η εποπτεία των στρατοπέδων της περιοχής ανήκε στον τον Θεόδωρο Ζέγγο, Γραμματέα Περιφερειακής Επιτροπής Αργολιδοκορινθίας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, [ΚΚΕ], ο οποίος δρούσε με το ψευδώνυμο «Στάθης» ή «Τριαντάφυλλος». [10] [11].

Αρχικά οι εθνικιστές και φιλελεύθεροι πολίτες εκτελούνταν, στην χαράδρα του μοναστηρίου του Αγίου Γεωργίου, στο Διάσελο της Ζαρούχλας, στη Μακριά Λάκα της Ζήρειας, στις περιοχές γύρω από τα χωριά Καλύβια και Γκούρα. Καθημερινά, εκατοντάδες πολίτες οδηγούνταν στην περιοχή συνοδεία συμμοριτών του Ε.Λ.Α.Σ. και μεταφέρονταν στη Μονή Αγίου Γεωργίου, η οποία είναι άδεια από μοναχούς, καθώς από τους αρχικούς μόνο δύο διέφυγαν την εκτέλεση. Από τους μοναχούς οι μεν Αρσένιος Μητρόπουλος, Παρθένιος Σταματόπουλος και Καλλίστρατος Μαγκλάρας εκτελέ­στηκαν στο Κακοβούνι στις 7 και Ι4 Ιουλίου 1944, οι δε Δανιήλ Στριφτής, Γεννάδιος Πίττας και Συμεών Σακελλαρίου, ηλικίας τότε 75 ετών σφαγιάστηκαν άγρια στο περίβολο του μονα­στηριού στις 12, 13 και 19 του ίδιου μήνα. Έκτοτε η μονή λειτουργούσε ως στρατόπεδο συγκεντρώσεως, όμως ήδη από το 1943 είχε μετατραπεί σε δεσμωτήριο και κολαστήριο όπου κρατούνταν, βιάζονταν και βασανίζονταν προτού οδηγηθούν στη σφαγή τα αθώα θύματα αυτής της κομμουνιστικής αδίστακτης εγκληματικής συμμορίας. Η μονή με την ονομασία Στρατόπεδο Συγκεντρώσεως Νεμέας αποτελούσε τον τελικό σταθμό εκείνων που είχαν χαρακτηρισθεί από τους τοπικούς υπευθύνους του Ε.Α.Μ. ως αντιδραστικοί και ανεπιθύμητοι, που στην κομμουνιστική γλώσσα και λογική σήμαινε ότι έπρεπε να βγουν από τη μέση.

Ενδεικτική της κτηνώδους συμπεριφοράς των συμμοριτών είναι η ανθρωποσφαγή των μελών της οικογένειας Χαρλαύτη:

«Ο ιερέας Παναγιώτης Χαρλαύτης, πατέρας 10 παιδιών, από το Στενό Κορινθίας ήταν ιερέας στην Γκούρα Κορινθίας, το χωριό στο οποίο έδρευαν το αρχηγείο του 6ου συντάγματος Κορινθίας του ΕΛΑΣ και η πολιτική ηγεσία του ΕΑΜ και του ΚΚΕ της Αργολιδοκορινθίας. Ο παπα-Χαρλαύτης συνελήφθη στις 12 Ιουλίου 1944, μαζί με αρκετούς ακόμη από τα χωριά Γκούρα και Στενό. Λόγω ηλικίας και αρθριτικών είχε δυσκολία να βαδίσει, γι’ αυτό πήραν το μουλάρι του για τη μεταφορά του στο μοναστήρι του Φενεού. Εκεί κρατήθηκε για μία εβδομάδα με συνεχείς βασανισμούς και ταπεινώσεις κάθε είδους. Εσφάγη στην «τρύπα», ένα πολυεπίπεδο, σπηλαιώδες βάραθρο σε κοντινή πλαγιά, Στο όρος Κoκοβούνι -Ντουρτουβάνα- στα 1800 υψόμετρο, με μια από τις τελευταίες ομάδες θυμάτων. Αυτό που κάνει απόλυτα αποκρουστική τη βία που ασκήθηκε στον ιερέα και την τελική σφαγή του είναι το γεγονός ότι τον Μάιο του 1944 είχαν σφάξει στο μοναστήρι τον γιο του Ευθύμιο, 17 ετών, επειδή δεν εκτέλεσε πιστά μια εντολή της Επιτροπής του ΕΑΜ. Εναν μήνα αργότερα, τον Ιούνιο του 1944, σφαγείς της ΟΠΛΑ είχαν συλλάβει 3 ακόμη παιδιά του, που ζούσαν στο χωριό Βέλο και τα έσφαξαν λίγο έξω από το χωριό Βασιλικό! Ο ένας γιος από αυτούς τους τρεις ήταν ανάπηρος από κρυοπαγήματα που έπαθε στον πόλεμο του ’40» [12].

Στα ανήλια υπόγεια του μοναστηριού διαδραματίστηκαν ιστορίες φρίκης και στη συνέχεια τα κατακρεουργημένα σώματα των μαρτύρων πετάγονταν στις παρακείμενες χαράδρες όπου γίνονται βορά των αγριμιών και σκύλων που περιφέρονταν έχοντας στα σαγόνια τους ανθρώπινα χέρια, πόδια ή σπλάχνα. Σύντομα η δυσοσμία από τη σήψη έγινε ανυπόφορη και τότε τη λύση έδωσε ο Παναγάκης Οικονομόπουλος, κάτοικος του χωριού Φονιάς, που ενημέρωσε τους συμμορίτες του Ε.Λ.Α.Σ. πως στην κορυφή του Κακοβουνίου υπάρχει ένα πολύ βαθύ βάραθρο, η «Τρύπα» του Κακοβουνίου πλησίον του χωριού Καλύβια, που απείχε 8-9 χιλιόμετρα, στο όρος Δαροδυμάνα. Έκτοτε εκεί ρίχνονταν τα πτώματα μετά την εκτέλεση των αιχμαλώτων. Η τελευταία ημέρα του ανθρώπινου μαρτυρίου, η 18η Ιουλίου 1944, την ημέρα που πλησίαζαν στη Φενεό Γερμανικά στρατεύματα, ήταν πολυαίμακτη και φρικτή, αφού πολλοί αιχμάλωτοι ρίχτηκαν στην Τρύπα ζωντανοί, με μόνο κάποιες μαχαιριές στην πλάτη ή στον λαιμό τους, με αποτέλεσμα όταν συνήλθαν να καλούν σε βοήθεια. Οι κομμουνιστές συμμορίτες φρουροί στην προσπάθεια τους να αδειάσουν το στρατόπεδο κρατουμένων στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, έσφαξαν όσους πρόλαβαν και στη συνέχεια, όταν οι Γερμανοί ήταν ήδη κοντά, απομάκρυναν τους υπόλοιπους, «απελευθερω­τικό σώμα» των συμμοριτών απομακρύνθηκε για να μην συγκρουστεί με τις Γερμανικές δυνάμεις κατοχής. Λίγες μέρες αργότερα, όταν οι Γερμανοί, που συμπλήρωσαν την καταστροφή, εγκατέλειψαν την περιοχή οι κρατούμενοι που απέμειναν ζωντανοί επέστρεψαν στο μοναστήρι και στον αριθμό προστέθηκαν και νέοι μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1944.

Ονόματα δολοφόνων-υπαιτίων

Πρωταγωνιστές της ασύλληπτης ανθρωποσφαγής, μια από τις μεγαλύτερες στην διαδρομή της Ελληνικής ιστορίας ανά τους αιώνες ύστερα απ' αυτές της Μάχης του Κιλκίς και του Μελιγαλά, ήταν οι κομμουνιστοσυμμορίτες: Θεόδωρος Ζέγγος και Δημήτριος Ανδρεαδάκης, υπεύθυνοι του ΚΚΕ για τους νομούς Κορινθίας-Αργολίδας, Όθωνας Τζανέλος, Νικήτας Λέκκας, Απόστολος Καραΐσκας και Δήμος Αναγνωστόπουλος, όλοι τους μέλη της επιτροπής των συμμοριτών που αποφάσιζε για τις εκτελέσεις, ενώ το ρόλο του δολοφόνου-εκτελεστή είχαν οι συμμορίτες: Γεώργιος Πισογιαννάκης ή Κρητικός, Βλάσιος Πρόβος, Κωνσταντίνος Σερμπέτης, Νικήτας Σαμαρτζής [13], Ιωάννης Φραγγοράφτης, Αντώνιος Τομαράς, Ευθύμιος Γκιόκας, Βλάσιος Οικονομόπουλος, Παναγιώτης Ζιάγκος, Νικόλαος Σταυρόπουλος, Νικόλαος Δασκαλόπουλος, Γιάννης Αδαμόπουλος και Απόστολος Καραΐσκος.

Απολογισμός της ανθρωποσφαγής

Κανείς δεν μπορεί να πει ή έστω να υπολογίσει με βεβαιότητα πόσοι Έλληνες πολίτες δολοφονήθηκαν στην Φενεό. Η σφαγή στην Τρύπα, στο Κακοβούνι της Φενεού στην ορεινή Κορινθία, διήρκησε μήνες. Οι σφαγές ήταν ατομικές στην αρχή και κατά αραιά διαστήματα, όμως πύκνωσαν την άνοιξη του 1944, μέχρι που έγιναν καθημερινές και ομαδικές, έως και 30- 40 ατόμων σε μία ημέρα τον Ιούνιο και τον Ιούλιο του 1944. Τις τελευταίες 5 ημέρες υπολογίζεται ότι εσφάγησαν 182 άνθρωποι. Ολόκληρες οικογένειες, άγνωστοι άνθρωποι, θάφτηκαν σε ομαδικούς τάφους γύρω από το βάραθρο και στις πλαγιές του Κακοβουνίου, ενώ πολλοί άλλοι σοροί θυμάτων φαγώθηκαν από τα άγρια ζώα. Ο αριθμός των συλληφθέντων υπολογίζεται σε 4.000 πολίτες που προέρχονταν από όλη την περιοχή της Πελοποννήσου, ενώ άγνωστο παραμένει πόσοι ήταν οι νεκροί, καθώς κατέστη δυνατό να αναγνωριστούν μόνο περί τα 1.800 θύματα, ενώ πάρα πολλοί σοροί δεν αναγνωρίζονταν λόγω της προχωρημένης αποσυνθέσεως.

Στις 29 Μαΐου 1945 μετέβη στην περιοχή ειδικό συνεργείο του Υπουργείου Δικαιοσύνης για να ανασύρει τα πτώματα. Η ιατροδικαστική υπηρεσία απαρτιζόταν από τους ιατροδικαστές Ι. Λουκόπουλο, Φατούρο, Κωνσταντέλο, Αστυνόμο Ν. Χαρλαύτη και άλλους. Η διαδικασία διήρκεσε από τις 4 Ιουνίου έως τις 15 Ιουνίου 1945 και ανασύρθηκαν 440 πτώματα, από τα οποία 260 αναγνωρίστηκαν από τους συγγενείς τους, ενώ για 180 πτώματα δεν κατέστη δυνατή η αναγνώριση τους. Ο σπηλαιολόγος Νίκος Α. Λελούδας εξιστορεί, στο περιοδικό «Αίπυτος» [14] , ότι το 1945 ανασύρθηκαν τα περισσότερα πτώματα από τον Αγγλικό στρατό. Το 1991 μετά από παράκληση συγγενών τον θυμάτων πού δεν είχαν αναγνωρισθεί ή δεν ανασύρθηκαν το 1945, οι σπηλαιολόγοι Σ. Παυλίδης και Ν. Λελούδας, μέλη της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, ανέσυραν από το βάραθρο τους σκελετούς 150 ακόμη περίπου νεκρών.[15] [16]. Τον Αύγουστο του 2001 επισκέφθηκε την περιοχή και το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Φονιά Φενεού ο Υποστράτηγος ε.α. Γ. Μπερδεκλής ο οποίος γράφει [17]:

«Η εγκατάλειψη από την Πολιτεία είναι φανερή. Ακόμη παρατήρησα ότι απέναντι από το Μοναστήρι, όπου υπάρχει η τρύπα χωνευτήρι των χιλιάδων αδικοσκοτωμένων και βασανισμένων αντιφρονούντων προς το ΚΚΕ Ελλήνων, δεν υπάρχει δρόμος και συνήθως δεν πραγματοποιείται επίσκεψη προσκύνημα στο σημείο μαρτυρικού θανάτου χιλιάδων αθώων Ελλήνων».

Μνήμη ανθρωποσφαγής Φενεού

Το ομαδικό φρικιαστικό έγκλημα τέθηκε σχεδόν άμεσα στο περιθώριο και έμεινε μόνο στη μνήμη μερικών από τους συγγενείς των θυμάτων, όσων κατάφεραν κι έμαθαν που μαρτύρησαν οι δικοί τους, και όσοι από αυτούς μπορούσαν να επισκέπτονται το μοναστήρι και την Τρύπα. Στις μέρες μας η Εκκλησία της Ελλάδος εγκατέλειψε το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Φονιά στην τύχη του κι αυτό είναι απορίας άξιο καθώς μαζί με τους λαϊκούς που μαρτύρησαν- από νήπια μέχρι γυναίκες και άνδρες, περασμένα τα ογδόντα χρόνια της ζωής τους- μαρτύρησαν οι περισσότεροι (6 ή 7 στο σύνολο) μοναχοί της μονής. Αποτελεί προσβολή της ιστορικής μνήμης, οι εκδηλώσεις για τα θύματα της σφαγής της Φενεού να στιγματίζονται και να βαπτίζονται από τους θύτες, ως «εκδηλώσεις μίσους» -και το επίσημο κράτος να συναινεί σ’ αυτό, είτε διά της εκκωφαντικής σιωπής του, είτε διά της απουσίας του από τις τελετές μνήμης των νεκρών. Οι λεπτομέρειες της διαδικασίας της ανθρωποσφαγής έγιναν γνωστές, από 2 παρ' ολίγον θύματα που δραπέτευσαν την τελευταία στιγμή και διηγήθηκαν μετά την περιπέτειά τους, τον Βασίλη Δωρή από το Δούκα Βρύση της Αργολίδος και τον Χαράλαμπο Φλέκκα από τη Σιβίστα, και από την κατάθεση ενός από τους σφαγείς, του Νικήτα Σαμαρτζή από τα Καλύβια. Όλες οι γυναίκες και τα παιδιά που μαρτύρησαν στη Φενεό, αλλά και ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών ήταν θύματα της «Αρχής της Οικογενειακής Ευθύνης» που εφάρμοζε το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ και κήρυττε εκείνη την εποχή περιοδεύοντας την Πελοπόννησο ο Νίκος Μπελογιάννης.

Στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Φενεού όλοι οι τοίχοι έχουν επενδυθεί με μαρμάρινες πλάκες που αναφέρουν τα ονόματα των δολοφονηθέντων. Ο Γιάννης Άγρης έγραψε για τη σφαγή στη Φενεό:

«Μην κλαίς..μην σκύβεις το κεφάλι! Η Φενεός πια δεν θρηνεί. Προστάζει! Τα παλληκάρια που χαθήκαν, για την Πατρίδα πέσανε και κείνο που τους πρέπει είναι Τιμή και Στέφανο από δάφνη. Σφίξε τα δόντια, την ψυχή και ευλαβικά προσκύνησε το αίμα των νεκρών αυτών. Δώσε ξανά τον Όρκο! Ζεστό να μείνει όσο οι δολοφόνοι ζουν.» 

Στο σημείο έχει στηθεί ένας απλός λευκός σταυρός και κάθε χρόνο τελείται επιμνημόσυνη δέηση για τους μάρτυρες της Πατρίδος. Η σφαγή του Φενεού, είναι και ιατροδικαστικά ντοκουμενταρισμένη, γεγονός που αποδεικνύει πως δεν πρόκειται για «κραυγαλέα εμφυλιοπολεμική ρητορική» όπως κατά την προσφιλή τους συνήθεια και διαφυγή ισχυρίζονται οι πάσης αποχρώσεως κομμουνιστές που είναι θιασώτες όχι των ιατροδικαστικών εκθέσεων αλλά προσφεύγουν σε «αναφορές από Ιστορικούς επιστήμονες», προφανώς κομμουνιστές, για να πειστούν, ενώ αποδείχθηκε έωλος ο ισχυρισμός πως δήθεν από το βάραθρο ανασυρθήκαν 100 Γερμανοί που είχαν εκτελέσει οι συμμορίτες. Παράλληλα, ποτέ δεν διεξήχθη έρευνα για τον εντοπισμό ανθρωπίνων σκελετών στην ευρύτερη περιοχή, αν και οι συμμορίτες ομολόγησαν εκτελέσεις στην χαράδρα της μονής του Αγίου Γεωργίου, στο Διάσελο της Ζαρούχλας, στη Μακριά Λάκα της Ζήρειας, και σε περιοχές γύρω από τα χωριά Καλύβια και Γκούρα, και πως οι εκτελεσθέντες αφήνονταν άταφοι, για να τους φάνε τα αγρίμια.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πηγές

  • [«Η Φενεός ανά τους αιώνες», Τάκη Μπουγιούκου, τόμος Α', εκδόσεις «Σείριος», Αθήνα 1975.]
  • [«Φενεός 1943-44», Γιάννης Μπαλαφούτας, Αθήνα 1987.]
  • [«Φενεός 1944: Η γη της οδύνης», Άννας Σταματοπούλου, εκδόσεις «Πελασγός».]

Διαβάστε τα λήμματα

Παραπομπές

  1. [«Φενεός οδοιπορικό», Άγγελος Ν. Μπουβής, Φιλόλογος, Αθήνα 1977.]
  2. [Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Φενεού Κορινθίας, Αριστείδης Θεοδωρόπουλος.]
  3. [Εφημερίδα «Τα Νέα», 29 Νοεμβρίου 1997, σελίδα 42η.]
  4. [Εφημερίδα «Τα Νέα», 29 Νοεμβρίου 1997, σελίδα 42η.]
  5. [Η παρά την Φενεό Κορίνθου Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου, Σταύρου Κουτίβα, «Αρχείο Κορινθιακών μελετών», σελίδες 30η-34η, 1970.]
  6. [Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου, Τάκης Μπουγιούκος, Αθήνα 1980.]
  7. [Ανακαλύψτε το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Φενεού στη λίμνη Δόξα. olvioshotel.gr]
  8. [«Μετά τον Πόλεμο», Στάθης Καλύβας, εκδόσεις «Αλεξάνδρεια», σελίδες 180η-183η.]
  9. [«Η Μαύρη βίβλος των εγκλημάτων του ΕΑΜ», Τρύφωνος Παπαθανασίου, 1946.]
  10. [Άννα Σταματοπούλου, «Φενεός 1944. Η γη της οδύνης», Εκδόσεις «Πελασγός», Αθήνα 2010.]
  11. [Το βάραθρον του Φενεού Εφημερίδα «Εμπρός», 09/10/12/13/14 Ιουνίου 1945, σελίδα 1η.]
  12. [Ιωάννης Μπουγάς «Αθώων Αίμα. “Ελεύθερος Μωριάς” 1943-'44», Αθήνα 2016, Τόμος Β', σελίδες 139η & 140η.]
  13. [Εξέταση μάρτυρος Σαμαρτζή Νικήτα του Ιωάννου. Μια ζωντανή μαρτυρία ενός ΕΛΑΣίτη (ανακτήθηκε 18 Νοεμβρίου 2021, 09:14'.)]
  14. [Περιοδικό «Αίπυτος», τεύχος Σεπτεμβρίου 1996]
  15. [Γεώργιος Διον. Κουρκούτας, «ΦΕΝΕΟΣ: Το Μοναστήρι των Νεομαρτύρων της Κατοχής».]
  16. [Το βάραθρον του Φενεού Εφημερίδα «Εμπρός», 09/10/12/13/14 Ιουνίου 1945, σελίδα 1η.]
  17. [«Μετά την δόξα του '40», Γ. Μπερδεκλής, Υποστράτηγος ε.α.]