Παύλος Σαντορίνης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Παύλος Σαντορίνης ή Παπαδόπουλος [1], Έλληνας πολιτικός μηχανικός, φυσικός, Πανεπιστημιακός καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και σημαντικός εφευρέτης, γεννήθηκε τον Ιούνιο του 1893 στην Οδησσό της Ρωσίας και απεβίωσε στις 19 Οκτωβρίου 1986 στην Αθήνα. Η εξόδιος ακολουθία του τελέστηκε στις 20 Οκτωβρίου 1986 και τάφηκε στο Γ' Νεκροταφείο.

Ήταν παντρεμένος και πατέρας ενός γιου.

Παύλος Σαντορίνης

Βιογραφία

Πατέρας του Παύλου ήταν ο Ελευθέριος Σαντορίνης.

Σπουδές

Ο Παύλος Σαντορίνης παρακολούθησε τα μαθήματα της εγκυκλίου εκπαιδεύσεως στη γενέτειρα του και ως το 1905 ήταν μαθητής στο Γυμνάσιο της Οδησσού στη Ρωσία, ενώ από το Φθινόπωρο του 1905 παρακολούθησε μαθήματα στο Τεχνικό τμήμα του Λυκείου «Concordia» της Ζυρίχης από το οποίο αποφοίτησε το 1908, σε ηλικία δεκαπέντε ετών. Σύμφωνα με τον κανονισμό του Ομοσπονδιακού Πολυτεχνείου της Ζυρίχης μπορούσε να συμμετάσχει στις κατατακτήριες εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο σε ηλικία δεκαοκτώ ετών και για το λόγο αυτό παρακολούθησε διάφορα ειδικά μαθήματα του κλάδου των Φυσικών επιστημών, για ένα επιπλέον χρόνο στο Λύκειο «Concordia». Το σπουδαστικό έτος 1909-10 ενεγράφη στο Λύκειο «Minerva» της Ζυρίχης και παρακολούθησε μαθήματα ειδικών κεφαλαίων Φυσικής και Μαθηματικών. Τον Μάρτιο του 1910, μετά από εισαγωγικές εξετάσεις, έγινε δεκτός στη Φυσικομαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, όπου είχε καθηγητή στο μάθημα της Παραστατικής Γεωμετρίας, τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, με τον οποίο διατηρούσε φιλική σχέση από το 1905, όταν και οι δύο ήταν μαθητές βιολιού του διάσημου καθηγητή P. Koller, διάσημου καθηγητή [2].

Το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου 1912, μετά την συμπλήρωση του δεκάτου ογδόου έτους της ηλικίας του, κατόπιν εισαγωγικών εξετάσεων, εισήχθη στο Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο της Ζυρίχης και ως φοιτητής παρακολουθούσε τα ιδιαίτερα φροντιστηριακά μαθήματα του Αϊνστάιν. Το 1917 ο Σαντορίνης αποπεράτωσε τις σπουδές του στο Ομοσπονδιακό Πολυτεχνείο και στη συνέχεια για τρία εξάμηνα παρακολούθησε μαθήματα στην Φυσικομαθηματική σχολή του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης. Συνοπτικά ο Σαντορίνης στη διάρκεια των σπουδών του στην Ζυρίχη έλαβε Δίπλωμα Πολιτικού Μηχανικού του Ομοσπονδιακού Πολυτεχνείου, το 1917, και Απολυτήριο της Φυσικομαθηματικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης το 1918 και έκτοτε έως το 1919 εργάστηκε ως μηχανικός σε υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις στην Ελβετία.

Εγκατάσταση στην Ελλάδα

Το 1919 ο Σαντορίνης εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Εργάστηκε ως μηχανικός στη Διεύθυνση Υδραυλικών δυνάμεων στο Υπουργείου Συγκοινωνιών και έως το 1921 επιμελήθηκε τις μελέτες των υδατοπτώσεων Βλαδόβου, Εδέσσης, Γουγκόβου και Οστρόβου. Στη συνέχεια και έως το 1925 εργάστηκε αρχικά ως Αρχιμηχανικός και στη συνέχεια ως Τεχνικός Διευθυντής της «Ανωνύμου Εταιρείας Μελετών και Επιχειρήσεων» στην Αθήνα. Το 1933 έλαβε πτυχίο Φυσικής από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και το 1934 διδακτορικό δίπλωμα Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών από το ίδιο πανεπιστήμιο. Το 1936 εκλέχτηκε Υφηγητής της Εφαρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και υπήρξε διευθυντής των εργαστηρίων της Φυσικής ΙΙ στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Από το 1930 έως το 1946 ήταν Διευθυντής Β' στο Υπουργείο Γεωργίας και Προϊστάμενος του Γραφείου Ύδρολογικών Ερευνών, ενώ ενδιάμεσα από το 1936 έως το 1940 αποσπάστηκε στην Ανώτατη Διοίκηση Αντιαεροπορικής Αμύνης.

Το 1946 επέστρεψε στην οργανική του θέση ως Διευθυντής του Τμήματος Υδρομετρήσεων του Υπουργείου Γεωργίας. Το 1947 εκλέχτηκε έκτακτος καθηγητής στην έδρα της Φυσικής του Ε.Μ.Π., όπου διατέλεσε και τακτικός καθηγητής το διάστημα από το 1956 έως το 1964, της Πειραματικής Φυσικής και Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής II του Ε.Μ. Πολυτεχνείου. Το 1950 εκλέχθηκε παμψηφεί, Έκτακτος Καθηγητής στην Έδρα Υδροδυναμικών Έργων Ε.Μ.Π., θέση την οποία τελικώς δεν αποδέχθηκε ώστε να διατηρήσει τη θέση του καθηγητού στην Έδρα της Πειραματικής Φυσικής. Από το 1947 έως το 1964 διετέλεσε Τακτικός Καθηγητής της Φυσικής και ήταν Διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ανώτατης Γεωπονικής Σχολής Αθηνών. Το 1965 ανακηρύχθηκε ομότιμος καθηγητής του Ε.Μ.Π. και της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής.

Ερευνητικό έργο

Ο Σαντορίνης μιλούσε Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Ρωσικά. Ασχολήθηκε με το ερευνητικό πεδίο στη Στατιστική, στην Υδραυλική, στην έρευνα των φυσικών πηγών ενέργειας ενώ, από το 1919 έως το 1925, εκτέλεσε πολλές πρωτοποριακές κατασκευές τσιμέντου. Ως πολιτικός μηχανικός τελειοποίησε το σύστημα των μυκητοειδών πλακών οπλισμένου σκυροδέματος, με επέκτασή του στη στήριξη θόλων και τρούλων, το οποίο εφήρμοσε στο εργοστάσιο «Κρόνος» στην Ελευσίνα. Εκπροσώπησε το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο σε πολλά διεθνή επιστημονικά συνέδρια, ενώ δημοσίευσε πολλές εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Αναφέρονται περί τις 350 επιστημονικές εργασίες, 5 από τις οποίες σε θέματα υδραυλικής και 10 σε θέματα ειδικών κατασκευών από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Ελληνικός Ραδιοανιχνευτής

Η σημαντικότερη από τις επινοήσεις του καθηγητή Σαντορίνη ήταν η κατασκευή του «Ελληνικού ραντάρ» [3]. Ο Σαντορίνης ασχολήθηκε με την ιδέα του ραντάρ το 1934, ενώ πριν απ’ αυτόν ασχολήθηκαν διακεκριμένοι επιστήμονες σε χώρες του εξωτερικού. Το 1936 ήταν υφηγητής της Εφηρμοσμένης Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και είχε κατορθώσει να παραγάγει και να πειραματίζεται με ηλεκτρομαγνητικά κύματα μήκους εκατοστών, τα εκατοστομετρικά ραντάρ. Ο εθνικός κυβερνήτης-πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς, επικεφαλής του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, πληροφορήθηκε για την ανακάλυψη, σχετικά με την ανίχνευση των αεροπλάνων και κάλεσε τον Σαντορίνη για περισσότερες πληροφορίες, ενώ του ζήτησε να καταθέσει σχετικό υπόμνημα στην Υπηρεσία Αντιαεροπορικής Αμύνης. Το υπόμνημα με τίτλο «Περί μεθόδου ανιχνεύσεως εχθρικών αεροπλάνων μέσω ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων» κατατέθηκε στην Υπηρεσία η οποία το υπέβαλε στο Γ.Ε.Σ., [Γενικό Επιτελείο Στρατού], όπου συστάθηκε επιτροπή εμπειρογνωμόνων την οποία αποτελούσαν καθηγητές του Πανεπιστημίου και του Πολυτεχνείου, με τη συμμετοχή του πλοίαρχου Πεζόπουλου, του ταγματάρχη Καρκούλια και του επισμηναγού Αβέρωφ. Στη συνέχεια συγκροτήθηκε η επιτροπή «ελέγχου και δοκιμών» με μέλη τους καθηγητές Δημήτριο Χόνδρο και Γεώργιο Αθανασιάδη, τον πλοίαρχο Πεζόπουλο, τον αντισυνταγματάρχη Βάλβη και τον ταγματάρχη Πάλλη, υπό την προεδρία του Ανωτάτου Διοικητού της Αντιαεροπορικής Άμυνας αντιστράτηγου Κωνσταντίνου Μπακόπουλου. Η επιτροπή έκρινε ότι η μέθοδος είναι εφαρμόσιμη, και με απόφαση της [4] ζήτησε να ξεκινήσουν πειραματικές δοκιμές. Γι’ αυτό το σκοπό αποφασίστηκε από το Γ.Ε.Σ. να ταξιδέψει ο Σαντορίνης στο εξωτερικό, για να εξασφαλίσει τις απαραίτητες λυχνίες, καθώς και τα υπόλοιπα απαραίτητα υλικά. Το καλοκαίρι του 1937 ο Σαντορίνης συμμετείχε ταξίδεψε στη Βιέννη, όπου συμμετείχε στο Διεθνές Συνέδριο βραχέων και υπερβραχέων κυμάτων, στο οποίο αναδείχθηκε πρόεδρος του Τμήματος Υπερβραχέων Κυμάτων και έκανε τις απαραίτητες συνεννοήσεις.

Τα σχετικά πειράματα άρχισαν πριν το τέλος του 1937 στην Αεροπορική βάση του Παλαιού Φαλήρου και στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και συνεχίστηκαν έως το 1939, όταν το «Ελληνικό ραντάρ» μπορούσε να εντοπίσει και να παρακολουθεί αεροπλάνα σε απόσταση περίπου δύο εκατοντάδων χιλιομέτρων. Υπό τον φόβο υποκλοπών το Γ.Ε.Σ. διέρρευσε ότι εκδόθηκε εντολή διακοπής των πειραμάτων λόγω αποτυχίας, όμως με απόρρητη διαταγή υπέδειξε να συνεχιστούν οι δοκιμές σε άλλες θέσεις, ενώ ο Σαντορίνης μετέφερε ένα μικρότερο πομπό στην ταράτσα του σπιτιού του, όπου συνέχισε τις δοκιμές. Στις 7 Ιουλίου του 1940, μετά από απόφαση της Ελληνικής κυβερνήσεως, ο Σαντορίνης πραγματοποίησε πειραματική επίδειξη του «Ελληνικού ραντάρ», που υπήρξε το πρώτο στον κόσμο εκατοστομετρικό, σε επιτροπή Άγγλων με επί κεφαλής τον ταγματάρχη Heywood, της Αγγλικής Πρεσβείας Αθηνών. Κατά την διάρκεια της επιδείξεως ανιχνεύθηκε αεροπλάνο το οποίο ερχόταν από την Κρήτη και εντοπίστηκε όταν περνούσε πάνω από τη νήσο Μήλο, δηλαδή σε απόσταση περίπου 130 χιλιομέτρων. Ο ταγματάρχης Heywood ζήτησε να αποκτήσει την συσκευή, για λογαριασμό της Αγγλικής κυβερνήσεως, προκειμένου να την μεταφέρει στο Κάιρο, όμως ο Ιωάννης Μεταξάς ενέκρινε μόνο την παράδοση των σχεδίων του ραντάρ επειδή η Ελλάδα είχε δηλώσει και ήθελε να διατηρήσει πολιτική πολεμικής ουδετερότητος. Μετά την συνθηκολόγηση της Ελλαδος και την εισβολή των δυνάμεων του Άξονα στην Ελλάδα το Γ.Ε.Σ. διέταξε την ολοκληρωτική καταστροφή του «Ελληνικού ραντάρ», κι ότι εξαρτήματα απέμειναν, τοποθετήθηκαν αργότερα σε προθήκη του Εργαστηρίου Φυσικής ΙΙ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, όπου, για πολλά χρόνια, ήταν διευθυντής ο Σαντορίνης.

Ραδιοπυροσωλήνας & Ραδιοεγκέφαλος

Ο Σαντορίνης, εφηύρε την αρχή του «ραδιοπυροσωλήνα» [5], η οποία αποτέλεσε θέμα δύο υπομνημάτων του, στις 11 Ιουνίου 1936 προς την Ανωτέρα Διοίκηση Αντιαεροπορικής Αμύνης και στις 28 Ιουλίου 1936 προς το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας, ενώ το 1937 κατασκεύασε και εργαστηριακό υπόδειγμα στο εργαστήριο Αντιαεροπορικής Αμύνης. Επινόηση του Σαντορίνη είναι ο «ραδιοεγκέφαλος» ή ηλεκτρονικός εγκέφαλος «Η», το αρχικό γράμμα της λέξεως Hellas [6]. Για την εφεύρεση, ο Σαντορίνης έλαβε δύο προνόμια ευρεσιτεχνίας [7], ενώ δημοσιοποίησε και σχετική ανακοίνωση στην Ακαδημία Αθηνών [8].

Διακρίσεις

Ήταν μέλος πλήθους επιστημονικών συλλόγων, εταιρειών και Ακαδημιών του εξωτερικού και είχε τιμηθεί με πολλά ξένα επιστημονικά μετάλλια, ενώ είχε πλήθος προνομίων ευρεσιτεχνίας. Ο καθηγητής Κοκκινόπουλος, σε ομιλία του το 1969, αναγνωρίζει στον Σαντορίνη, ότι «…επρωτοτύπησεν ως στατικός, ως υδραυλικός μηχανικός, ως ηλεκτρονικός, ως φυσικός, ως καθηγητής, ως στοχαστής, ως εξεταστής, ως ομιλητής…». Το 1961 ο Σαντορίνης εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών της Τουλούζης και μέλος της Ακαδημίας των Επιστημών της Νέας Υόρκης, όπου το 1965 εκλέχθηκε εταίρος. Το 1969 εκλέχθηκε επίτιμος πρόεδρος του 7ου Φιλοσοφικού Συνεδρίου που διεξήχθη στη Νίκαια της Γαλλίας και το 1969 κεκλέχθηκε επίτιμος Πρόεδρος. Το 1972 εκλέχθηκε εταίρος της «Royal Society of Arts» του Λονδίνου. Τιμήθηκε με επιστημονικά βραβεία και παρασημοφορήθηκε από τους βασιλείς Γεώργιο Β', Παύλο και Κωνσταντίνο Β' με τα παράσημα του Ταξιάρχη Γεωργίου Α' και του Φοίνικα μετά ξιφών.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πηγές

  • «Ο καθ. Παύλος Σαντορίνης και το Ελληνικό ραντάρ», Θ. Γ. Βουδικλάρης Πολιτικός Μηχανικός

Παραπομπές

  1. ↑ [Το επώνυμο Παπαδόπουλος διαγράφηκε την 1η Ιουλίου 1940, με πράξη της Νομαρχίας Αθηνών, από το οικείο Μητρώο Αρρένων.]
  2. ↑ [Περιοδικό «Τεχνικά Χρονικά», τεύχος 3/525, Μάρτιος 1970, σελίδα 171.]
  3. ↑ [Ο Ραδιοεντοπιστής ή Radar, Radio Detection And Ranging, είναι συσκευή ακριβούς ανιχνεύσεως και εντοπισμού αεροπλάνων και υποβρυχίων, με τη βοήθεια ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων.]
  4. ↑ [Αριθμός Πρωτ. αποφάσεως 44 της 19ης Σεπτεμβρίου 1936]
  5. ↑ [Η αρχή του «ραδιοπυροσωλήνα», παραλλαγή της αρχής του ραντάρ, κατά την οποία η συνεχής εκπομπή ενός εκατοστομετρικού κύματος και η λήψη της ηλεκτρικής «ηχούς» γίνονται πάνω σε μια βόμβα που έχει ριφθεί από αεροπλάνο ώστε, από τη συμβολή των κυμάτων, να γίνει αυτόματη έκρηξη της βόμβας σε προκαθορισμένο ύψος από το έδαφος.]
  6. ↑ [Στον «ραδιοεγκέφαλο» η λήψη του ανακλωμένου κύματος γίνεται από ένα πομπό που προορισμός του είναι να κατευθύνει πύραυλο, ώστε να πλήξει εχθρικό στόχο που πλησιάζει. Ο πύραυλος, εφοδιασμένος με τον ραδιοεγκέφαλο εκτοξεύει μια δέσμη κυμάτων, μέχρις ότου «συναντήσει τον στόχο», επί του οποίου ανακλάται η δέσμη κυμάτων. Έτσι ο πύραυλος προσανατολίζεται κατάλληλα για να πλήξει τον εχθρικό στόχο.]
  7. ↑ [Πρόκειται για τα προνόμια ευρεσιτεχνίας με αριθμό 9815 της 24ης Μαρτίου 1942 και το με αριθμό 9823 της 2ας Απριλίου του ίδιου χρόνου.]
  8. ↑ [Πρακτικά Ακαδημίας Αθηνών, τεύχος 23/1948]




Ανακτήθηκε από «http://el.metapedia.org/m/index.php?title=Παύλος_Σαντορίνης&oldid=131536»