Σαμοθράκη

Η Σαμοθράκη, το όνομα του νησιού σημαίνει «Θρακική Σάμος», είναι Ελληνικό νησί του Θρακικού Πελάγους -το «νησί του Αιόλου» ή το «Ιερό Νησί» κατά τη μυθολογία- που βρίσκεται στο Βορειοανατολικό τμήμα του Αιγαίου μεταξύ των νησιών Λήμνος, Ίμβρος και Θάσος, και απέχει 24 ναυτικά μίλια από την Αλεξανδρούπολη. Αποτελεί τον ομώνυμο δήμο και υπάγεται διοικητικά στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου του οποίου είναι η μοναδική νήσος. Στη Σαμοθράκη, που σύμφωνα με τον εθνικιστή διανοητή Ίωνα Δραγούμη, «...γέννησε τ' αγριοκάτσικα, τους ανθρώπους και τους Καβείρους, που παίζανε μυστικά με τις φωτιές και τις θαλασσοφουρτούνες και έπλασαν μια θρησκεία», ανήκουν ακόμα 9 ακατοίκητα νησιά με συνολική έκταση 19,4 στρέμματα και μήκος ακτών 1,68 χιλιόμετρα με πλέον γνωστό κι αξιόλογο απ' αυτά την Ζουράφα ή Λαδόξερα .

Σαμοθράκη (πολιτικός χάρτης)

Γενικά στοιχεία

Πρωτεύουσα της Σαμοθράκης είναι η Χώρα, παραδοσιακός οικισμός σύμφωνα με προεδρικό διάταγμα, με αμφιθεατρική διάταξη που διακρίνεται για την αρχιτεκτονική των σπιτιών της και τα πλακόστρωτα των δρόμων της. Η Σαμοθράκη είναι ένα από τα ωραιότερα νησιά που έχουν να επιδείξουν οι ελληνικές θάλασσες. Οι συγγραφείς την αποκαλούν «αρχοντικό νησί», «περήφανο», «Ιστορικό», «Μυστήριο», «Πλεούμενο νησί», «Παγόβουνο που πλέει τον χειμώνα», «Νύφη του Βορρά», «Νησί του Έβρου», «Καμάρι του Θρακικού πελάγους», αλλά και «Δήλο του Βορρά». Στο ψηλότερο σημείο της -χτισμένο σε απότομο βράχο- ορθώνεται μεσαιωνικό κάστρο με εντοιχισμένες επιγραφές και απομεινάρια του πύργου που κτίστηκε την περίοδο κυριαρχίας των Γατελούζων (1300-1400). Στο χώρο λειτουργεί Λαογραφικό Μουσείο και υπάρχει ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του 1875, όπου βρίσκονται οι κάρες των πέντε νεομαρτύρων του νησιού.

Το λιμάνι της Σαμοθράκης είναι η Καμαριώτισσα, το σημείο της ακτοπλοϊκής συνδέσεως με την Αλεξανδρούπολη. Άλλοι σημαντικοί οικισμοί της Σαμοθράκης είναι τα Αλώνια, το Λάκκωμα, ο Προφήτης Ηλίας και τα Θερμά. Η υψηλότερη κορυφή του νησιού είναι το επιβλητικό όρος Σάος το ιερό βουνό της αρχαιότητος το υψηλότερο βουνό του Αιγαίου Πελάγους με την εξαίρεση των δύο μεγαλονήσων, της Κρήτης και της Εύβοιας. Οι ντόπιοι ονομάζουν το όρος «Φεγγάρι», όπως και την υψηλότερη κορυφή του, καθώς είναι «τόσο ψηλό που κρύβει το φεγγάρι» κι έχει υψόμετρο 1.611 μέτρα. Οι βόρειες πλαγιές του όρους καλύπτονται από δάση δρυός, και οι ρεματιές από πλατάνια και σκλήθρα. Οι κορυφές του βουνού είναι γυμνές και απόκρημνες. Από το ψηλότερο σημείο του, λέει ο Όμηρος, παρακολουθούσε ο Ποσειδώνας τον Τρωικό Πόλεμο.

Γεωγραφία

Η Σαμοθράκη βρίσκεται γεωγραφικά την άκρη του Θρακικού πελάγους, στη βορειοανατολική γωνία του Αιγαίου Πελάγους σε μικρή απόσταση από τις Θρακικές ακτές αλλά και τα βορειοδυτικά παράλια της Μικράς Ασίας και αποτελεί ένα από τα όρια του Ελληνικού θαλάσσιου χώρου, δίπλα από την είσοδο των Δαρδανελλίων ενώ απέχει μόνο λίγες δεκάδες χιλιόμετρα από τα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας. Η επιφάνεια του νησιού είναι 178 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μήκος των ακτών του είναι 59 χιλιόμετρα.

Μορφολογία

Το νησί ανήκει γεωλογικά στην Περιροδοπική ζώνη. Το μεγαλύτερο τμήμα του δομείται γεωλογικά από δύο συστήματα εκρηξιγενών πετρωμάτων:

• Βασικά και υπερβασικά πετρώματα (οφιόλιθοι, σερπεντινιωμένοι περιδοτίτες και διαβάσεις),
• Πλουτώνια πετρώματα (γρανίτες, γρανοδιορίτες) που καλύπτουν κυρίως το νότιο τμήμα της νήσου και είναι εγκιβωτισμένα στο σύστημα των βασικών και υπερβασικών πετρωμάτων. Έχουν χρονολογηθεί πλουτώνια κρητιδικής ηλικίας, έως 110 εκατομμυρίων χρονών.

Βόρεια και Ανατολικά, καθώς επίσης Νότια και Δυτικά, και μέχρι τις ακτές, σε επαφή με το σύστημα των εκρηξιγενών πετρωμάτων, παρατηρείται παρουσία τεταρτογενών χαλαρών εδαφικών σχηματισμών (ιλύες, άργιλσι και πηλοί), με μικρό ποσοστό στην εδαφική μάζα, ψηφίδων και χάλκινων. Τα ιζήματα παρουσιάζουν ασθενή συνεκτικότητα και χαμηλή έως μέτρια, κατά θέσεις, υδροπερατότητα. Στην περιοχή της Παλιάπολης υπάρχουν ηφαιστειακά πετρώματα. Στην περιοχή της Χώρας, Λακκώματος και Καμαριώτισσας εμφανίζονται νεογενείς εδαφικές αποθέσεις, θαλάσσιας προελεύσεως και κυμαινόμενου πάχους. Στην Σαμοθράκη εμφανίζονται δύο τύποι κλίματος. Ο κύριος όγκος του όρους Σάος ανήκει στον υγρό βιοκλιματικό όροφο με ψυχρό χειμώνα. Αντίθετα, οι υπώρειες, παράκτιες και πεδινές εκτάσεις ανήκουν στον Ύφυγρο βιοκλιματικό όροφο με ψυχρό χειμώνα. Η μέση ανώτατη θερμοκρασία είναι 30°C τον μήνα Αύγουστο και η μέση κατώτατη 1,4°C τον μήνα Ιανουάριο . To μέσο ετήσιο ύψος βροχής είναι 58,0 χιλιοστά.

Χλωρίδα & Πανίδα

Λόγω των δασών της, κυριαρχείται από οργιώδη βλάστηση σε ένα μεγάλο τμήμα της. ελιές, βελανιδιές και σφενδάμια εναλλάσσονται με εκτεταμένους θαμνότοπους όπου ξεχωρίζουν σχίνα, κουμαριές, μυρτιές και σπάρτα. Υπεραιωνόβια πλατάνια μαζί με πικροδάφνες, φτέρες, λυγαριές και μέντες κατά μήκος των αναρίθμητων χειμάρρων -ιδίως στο βορειοανατολικό του νησιού- συγκροτούν πυκνά δάση όπου φωλιάζουν αηδόνια, κοτσύφια, καρδερίνες και τσαλαπετεινοί, ενώ στις ακτές που αποτελούν παράδεισο για μεταναστευτικά είδη απαντώνται ερωδιοί, πελαργοί, νυχτοκόρακες, ασημόγλαροι και αρπακτικά. Οι βραχώδεις κορυφές (Φεγγάρι, Προφήτης Ηλίας, Αγία Σοφία, Άγιος Γεώργιος), είναι καταφύγιο αρπακτικών, ενώ λίγο χαμηλότερα απαντάται, σε μικρούς πια πληθυσμούς, το αγριοκάτσικο της Σαμοθράκης. Στη νότια άκρη του νησιού, την απότομη και αφιλόξενη, αρπακτικά και αγριοπερίστερα φωλιάζουν στα βράχια όπου βρίσκουν καταφύγιο μεσογειακές φώκιες.

Δήμος Σαμοθράκης

Έως το 1986, υπήρχε η Κοινότητα Σαμοθράκης, όταν και συστάθηκε ο Δήμος Σαμοθράκης. Ο μόνιμος πληθυσμός της Σαμοθράκης, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, είναι 2.859 κάτοικοι. Ο Δήμος Σαμοθράκης [Τοπικό Διαμέρισμα Σαμοθράκης κάτοικοι 2.723] βρίσκεται στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Περιλαμβάνει τους οικισμούς:

• Σαμοθράκη [677 κάτοικοι]
• Αλώνια Αλώνια [251 κάτοικοι]
• Πέρα Αλώνια
• Άνω Καρυώτες [15 κάτοικοι]
• Άνω Μεριά [58 κάτοικοι]
• Δάφνες [11 κάτοικοι]
• Ισώματα
• Καμαριώτισσα , [969 κάτοικοι].

Το μοναδικό επίνειο του νησιού στο δυτικό του άκρο. Ο λιμενοβραχίονας που κατασκευάστηκε προσφέρει σχετική προστασία στον εκτεθειμένο στους βοριάδες όρμο. Το όνομα του χωριού παραπέμπει είτε στο χωριό Καμάρες της Προποντίδας είτε στη Μονή της Παναγίας Καμαριώτισσας στη Χάλκη από όπου προερχόταν κατά την παράδοση η εικόνα της Παναγίας που έβγαλε στην ακτή το κύμα.

• Καστέλι
• Κάτω Καρυώτες [37 κάτοικοι]
• Κερασιά
• Κοιτάδα
• Λάκωμμα [329 κάτοικοι]
• Μακρυλιές [9 κάτοικοι], οικισμός που πήρε τ' όνομα του από την τοπική ποικιλία ελιάς που ευδοκιμεί εκεί,
• Μνήματα
• Παλαιάπολη [25 κάτοικοι]
• Περάσματα
• Προφήτης Ηλίας ή Κουρμπέτης [214 κάτοικοι], , χωριό ορεινό με, από εκείνα που ζούσαν κυρίως από την κτηνοτροφία και την ελαιουργία, ιδιαίτερα γραφικός, με στοιχεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής,
• Ρεμπουτσάδικα
• Θέρμα [74 κάτοικοι]
• Ξηροπόταμος [39 κάτοικοι]
• Παχιά Άμμος.

Προϊστορία

Η Σαμοθράκη καθιερώθηκε εξαρχής ως ιερός τόπος και η πρώτη εγκατάσταση είναι άρρηκτα δεμένη με το μυθολογικό και θρησκευτικό στοιχείο. Οι πρώτοι κάτοικοι αναφέρονται άλλοτε ως θεοί και άλλοτε ως θνητοί. Αν και πολλοί αναφέρουν τις Αμαζόνες ως πρώτους κατοίκους, φαίνεται πως ο πρώτος πυρήνας θα πρέπει να αναζητηθεί σε εκείνους τους Προέλληνες που ο Ηρόδοτος αναφέρει ως Πελασγούς. Ο μύθος συνδέει την απώτερη ιστορία της Σαμοθράκης με ένα μεγάλο κατακλυσμό -ή και σεισμό- με αποτέλεσμα να πλημμυρίσει όλο το πεδινό τμήμα ή, κατ’ άλλους, να αποσπαστεί ολόκληρη από την ξηρά με την οποία ήταν ενωμένη.

Οι πρώτες ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στο νησί ανάγονται στη Νεολιθική Εποχή, όμως κατοικήθηκε για πρώτη φορά από τους Πελασγούς και αργότερα από τους Θράκες ενώ στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ δημιουργήθηκε αποικία από Έλληνες της Σάμου. Η φήμη της Σαμοθράκης της «Σάμου Θρηικίης» των αρχαίων, κορυφώθηκε με την άνθηση των Καβείριων Μυστηρίων -από τα σημαντικότερα θρησκευτικά δρώμενα με ιδιαίτερες ιεροτελεστίες στις οποίες μπορούσαν να συμμετάσχουν τόσο οι ελεύθεροι πολίτες, όσο και οι δούλοι- εφάμιλλα των Ελευσινίων Μυστηρίων όπου η συμμετοχή των δούλων ήταν απαγορευμένη, καθιστώντας τη Σαμοθράκη ένα από τα πιο σημαντικά θρησκευτικά κέντρα της αρχαιότητος. Λέγεται πως στα Καβείρια μυστήρια συναντήθηκαν για πρώτη φορά οι γονείς του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Φίλιππος Β' της Μακεδονίας και η Ολυμπιάδα από την Ήπειρο, όταν και οι δύο μυούνταν κι η συνάντηση τους αποτέλεσε την αρχή μιας ιστορίας αγάπης, γάμου και συγκρούσεως.

Το νησί είχε επισκεφθεί και ο βασιλιάς Λύσσανδρος της Σπάρτης. Οι αρχαίοι συγγραφείς αποκαλούν τη Σαμοθράκη με τις προσωνυμίες «δυσχείμερος» και «αλίμενος» για το απόκρημνο των ακτών της σε συνδυασμό με την απουσία φυσικών λιμανιών σε όλο το μήκος του ομαλού ελλειψοειδούς περιγράμματός της, αλλά και «υλήεσσα» κατά τον Όμηρο, λόγω των δασών της ο οποίος αναφέρεται σ’ αυτήν με το επίθετο «ζάθεη» δηλαδή σεπτή, ιερή, άγια . Τα παλαιότερα ευρήματα προέρχονται από το Μικρό Βουνί, στη νοτιοδυτική παραλία, στις όχθες του ρέματος Πολυπούδι. Τα ευρήματα του προϊστορικού τύμβου που βρέθηκε, εκτάσεως περίπου 10 στρεμμάτων, χρονολογούνται από το τέλος της 6ης χιλιετίας π.Χ μέχρι περίπου το 1.700 π.Χ. Στα σημαντικότερα από αυτά ανήκουν σφραγίσματα και μία επιγραφή Γραμμικής Α' που προέρχονται από τη μινωική Κρήτη. Ήδη από την πρώιμη Εποχή του Σιδήρου αναφέρεται στο νησί το θρακικό φύλο των Σαίων αλλά και εκείνο των Δαρδάνων με καταγωγή που παραπέμπει στο μύθο των Καβείρων. Στην προσπάθεια αναζήτησης της αρχικής ρίζας, το νησί –ανάμεσα στα άλλα ονόματα που ειχε κατά καιρούς- ονομάστηκε αντίστοιχα Σαόνησος και Δαρδανία.

Πέρσες & Ρωμαιοκρατία

Το 508 π.Χ. καταλήφθηκε από τους Πέρσες και την εποχή των Περσικών Πολέμων, ως μέλος της Σατραπείας της Θράκης, έλαβε μέρος στη Ναυμαχία της Σαλαμίνος στο πλευρό των Περσών. Αργότερα βρέθηκε υπό τον έλεγχο της Αθήνας και στις δυνάμεις της Α' Αθηναϊκής Συμμαχίας, αλλάζοντας χέρια ανάμεσα σε Αθηναίους και Σπαρτιάτες, μέχρι τη Β' Αθηναϊκή Συμμαχία, μετά από την οποία πέρασε στην κυριότητα των Μακεδόνων που της προσέδωσαν μεγάλη αίγλη. Εκείνη την εποχή επαναλειτούργησε το νομισματοκοπείο της Σαμοθράκης, ύστερα από διακοπή ενάμιση αιώνα. Η περίοδος αυτή θα διαρκέσει και στην ελληνιστική περίοδο και το νησί τέθηκε υπό βασιλική προστασία. Ενδεικτικά αναφέρονται η Αρσινόη, ο Πτολεμαίος Β' και ο Φίλιππος Ε', αλλά και ο Περσέας, ο τελευταίος βασιλιάς των Μακεδόνων ο οποίος κατέφυγε στον ιερό χώρο του νησιού κυνηγημένος από τις ρωμαϊκές λεγεώνες, το 168 π.Χ ως ότου το νησί βρισκόταν υπό τη Μακεδονική κυριαρχία. Μετά τη Μάχη της Πύδνας το νησί απέκτησε την ανεξαρτησία του, όμως το 70 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός το ενέταξε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και αναγνώρισε τις παλιές κτήσεις της στη Σαμοθρακική Περαία [την «Ήπειρο»], όπως μαρτυρούν οροθετικές επιγραφές του 1ου μ.Χ. αιώνα .

Εκτός από το ιερό της Σαμοθράκης, στην ανάπτυξη του νησιού συνέβαλαν τα δυο λιμάνια που διέθετε που αποτελούσαν έναν από τους κυριότερους σταθμούς για τα πλοία που χρησιμοποιούσαν το θαλάσσιο δρόμο Τρωάδας-Μακεδονίας, ενώ πρόσφεραν παράλληλα στους ντόπιους τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη εμπορικής δραστηριότητος. Η Σαμοθράκη διέθετε το προνόμιο, όπως και η Θάσος, να εκμεταλλεύεται τις φυσικές πηγές πλούτου όχι μόνο του νησιού αλλά και της Περαίας της [της «Ηπείρου» ή «Ιεράς χώρας» των Μεγάλων Θεών], όπου από την πρώιμη αρχαιότητα είχε ιδρύσει οικισμούς που λειτούργησαν ως αγροτικοί αλλά και εμπορικοί σταθμοί [«εμπόρια»], μεταξύ τους η Δρυς, τα Τέμπυρα, η Σάλη και το Χαράκωμα. Τους πρώτους αιώνες της κυριαρχίας των Ρωμαίων, η Σαμοθράκη κηρύχθηκε «ελεύθερη πόλη» [civitas libera] όμως έχασε ορισμένες κτήσεις της στην Περαία. Η επικράτηση του Χριστιανισμού και η παρακμή της αρχαίας θρησκείας έγιναν αισθητές και στη χώρα των Καβείρων. Στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. τα Μυστήρια της Σαμοθράκης ήταν πια παρελθόν.

Βυζαντινή Αυτοκρατορία

Οι Βυζαντινοί ήταν, μέχρι το 1204 και την πρώτη πτώση της Κωνσταντινουπόλεως, οι επόμενοι κυρίαρχοι του νησιού. Το νησί σταδιακά μετατρέπεται σε φτωχό και αραιοκατοικημένο, απόρροια των μεγάλων σεισμών του 6ου και 7ου μ.Χ. αιώνα, αλλά και των σλαβικών επιδρομών του 8ου αιώνα. Στο νησί εξορίστηκε, κατά τη διάρκεια της εικονομαχίας, και πέθανε ο χρονογράφος και άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας Θεοφάνης ο ομολογητής (760-817μ.Χ.). Παράλληλα, η Σαμοθράκη αποτελούσε και μια από τις βάσεις του Βυζαντινού στόλου στα όρια του Αιγαίου πελάγους, όμως η αναγκαστική διάλυση του μεγάλου στόλου το 13ο αιώνα άφησε τη Σαμοθράκη, μαζί με όλα τα νησιά του Αρχιπελάγους, έρμαιο στο έλεος των επιδρομών πειρατών και των Τούρκων. Μέχρι την κυριαρχία των Γενουατών στις αρχές του 15ου αιώνα, το νησί έμεινε πια γνωστό ως τόπος εξορίας των Βυζαντινών. Οι Ενετοί εμφανίστηκαν στο νησί μετά το 1355 με τη Γενουάτικη οικογένεια των Γκατιλούζι [εξελλ. Γατελούζοι]. Στα κάστρα των Γκατιλούζι είναι εμφανή τα επιβλητικά ίχνη της παρουσίας της οικογένειας των Γενουατών στη Σαμοθράκη. Οι Γενουάτες το 15ο αιώνα ανακατασκεύασαν μία σειρά οχυρώσεων στο νησί πλησίον του σημερινού οικισμού της Παλαιάπολης προκειμένου να εξασφαλίσουν την άμυνα του, όχι μόνο από τους Τούρκους, αλλά κυρίως από τους Βενετούς. Το φρουριακό συγκρότημα της Σαμοθράκης περιλαμβάνει τάφρο, περίβολο και τρεις πύργους, από τους οποίους ο νοτιοανατολικός σώζεται σχεδόν ακέραιος και αποτελεί το πιο εντυπωσιακό του τμήμα. Στον πύργο εντοιχισμένες επιγραφές αναφέρουν τα έτη 1431 και 1433 ενώ πληροφορίες δίνει στις περιγραφές του ο Κυριακός Αγκωνίτης, ο πρώτος από τους πολλούς περιηγητές της Σαμοθράκης που επισκέφτηκε το νησί λίγα χρόνια μετά την κατασκευή των νέων αυτών οχυρώσεων

Οθωμανοί

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέκτησε τη Σαμοθράκη το 1457 και στα τέλη του 18ου αιώνα, επήλθε μια σύντομη ρωσική κατοχή από το 1770 έως το 1774. Ως τις αρχές του 19ου αιώνα, ο πληθυσμός αυξήθηκε, υπήρξε οικονομική ανάκαμψη και ανάπτυξη του εξαγωγικού εμπορίου. Κατεργασμένα δέρματα και μέλι αποτελούν περιζήτητα είδη, μαζί με τα γεωργικά ως επί το πλείστον, προϊόντα. Σύμφωνα με αναφορά των προεστών της Σαμοθράκης προς τη Μονή Ιβήρων, το 1809, η Χώρα, η πρωτεύουσα του νησιού, είχε 350 «σπίτια» ενώ άλλα 400-450 «σπίτια» υπήρχαν στο υπόλοιπο νησί. Από την πλευρά του ο Άγγλος αξιωματικός Grenville Temple αναφέρει ότι στη Σαμοθράκη κατοικούσαν 3.200 άνθρωποι. Το 1821, στη διάρκεια της Ελληνικής εθνεγερσίας του 1821, όταν ο κάτοικοι του νησιού επαναστάτησαν, οι Τούρκοι κατέσφαξαν σχεδόν το σύνολο του ελληνικού πληθυσμού.

Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης

Στις 19 Απριλίου 1821, οι κάτοικοι της Σαμοθράκης δήλωσαν στον Τούρκο μουδίρη [διοικητή] του νησιού ότι «...του λοιπού είναι Έλληνες ελεύθεροι και κατά συνέπειαν, δεν έχουσι πλέον να πληρώσι φόρους εις τον Σουλτάνον». Πρόκριτοι του νησιού ήταν ο Αλέξιος Αινείτης, ο Γεωργούδης Πεζούλας, οι Γεώργιος και Σάββας Χατζηγιαννάκης και Δημογέροντας ο Χατζηγιώργης, ο μόνος εγγράμματος, που διαβεβαίωνε τους συντοπίτες του ότι σύντομα θα έρθει ο ελληνικός στόλος για να υπερασπιστεί το νησί. Η κήρυξη της επαναστάσεως του 1821 στην Σαμοθράκη έγινε από τοπικά μεμυημένα μέλη στην Φιλική Εταιρεία καθώς το έμβλημα της έχει βρεθεί σε δύο μαρμάρινες πλάκες σε σπίτια της Χώρας, και ακολούθησε τον γενικό ξεσηκωμό των Ελλήνων. Οι Σαμοθρακίτες που είχαν συνδέσμους με συμπατριώτες τους στην Κωνσταντινούπολη και με τον μητροπολίτη Μαρωνείας Κωνστάντιο, ο οποίος έγραψε σχετική επιστολή στους Σαμοθρακίτες, είχαν ήδη δημιουργήσει το ψυχολογικό υπόβαθρο. Έτσι ξεσηκώθηκαν και τον Αύγουστο του 1821 επαναστάτησαν κατά του Muhammed Bey Selihtar. Προκειμένου να πεισθούν οι Σαμοθρακίτες να παραδοθούν, στάλθηκε ως μεσολαβητής ένας Ίμβριος, που ονομαζόταν Λογοθέτης. Σ’ αυτόν, ο Χατζηγιώργης είπε: «Δοσίματα δεν έχουμε παρά μονάχα μολύβι και μπαρούτι. Είμαστε Έλληνες και προτιμούμε να πεθάνουμε παρά να είμαστε σκλάβοι».

Η αντίδραση από τους Οθωμανούς ήλθε το Σεπτέμβριο του 1821, την 1η του μηνός, την «πρωτοσταυρινιά» όπως λένε οι ντόπιοι, όταν αποβιβάστηκαν στο νησί δύο χιλιάδες στρατιώτες υπό τον Τούρκο υποναύαρχο Μπέη Καρά Αλή. Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική. Η Σαμοθράκη μετατράπηκε σε κέντρο λεηλασίας, ζώνη θανάτου και ερείπια, και το νησί έμεινε ακατοίκητο για έξι χρόνια. Σφαγιάσθηκαν περίπου 10.000 άνδρες και αγόρια (κατ’ άλλες πηγές 8.000). Τα γυναικόπαιδα και όσοι σώθηκαν από την σφαγή πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Σμύρνης και της Κωνσταντινουπόλεως. Επτακόσιους από τους κατοίκους που είχαν καταφύγει στα βουνά, οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τους την εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη. Όμως στην τοποθεσία «Εφκάς» ή Φκάς στο κάστρο της πρωτεύουσας, της Χώρας, τους δολοφόνησαν όλους. Από τη μαζική αυτή δολοφονία, επέζησαν σύμφωνα με μαρτυρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακίτη ιερέα Γ. Μανωλάκη από 25 έως 30 οικογένειες, οι οποίες ζούσαν τα επόμενα χρόνια σε άθλια κατάσταση. Σημαντική παράμετρος του ολοκαυτώματος αποτελεί και ο βίαιος εξισλαμισμός πολλών Σαμοθρακιτών, που κατέληξαν όπως αναφέραμε δούλοι. Περίπου 1.800-2.000 άτομα έγιναν σκλάβοι. Οι μισοί περίπου απ’ αυτούς, εξαγοράστηκαν από τα φιλελληνικά κομιτάτα του Λονδίνου, της Ζυρίχης και του Παρισιού και σταδιακά, πολλοί απ’ αυτούς επέστρεψαν στο νησί.

Το 1830, ο σουλτάνος Μαχμούτ Β', εξέδωσε φιρμάνι με το οποίο διέταζε την απελευθέρωση όλων των Ελλήνων που είχαν αιχμαλωτιστεί στη διάρκεια της Επανάστασης. Τότε πιθανότατα επέστρεψαν στο νησί και αρκετοί κάτοικοί του. Πέντε από τους επιζώντες του ολοκαυτώματος που γύρισαν το 1837 στη Σαμοθράκη και επέστρεψαν στην Ορθοδοξία, συνελήφθησαν εκ νέου, βασανίστηκαν και θανατώθηκαν στην απέναντι Θρακική ακτή, στο χωριό Μάκρη της Αλεξανδρούπολης. Η μνήμη τους τιμάται την Κυριακή του Θωμά και αποτελούν τους πέντε νεομάρτυρες (Μανουήλ Παλογούδας, Μιχαήλ Κύπριος, Θεόδωρος Δημ. Καλάκου, Γεώργιος Κουρούνης και Γεώργιος), τα λείψανα των οποίων υπάρχουν στην εκκλησία της Παναγίας στη Χώρα και στις εικόνες στις εκκλησίες του νησιού απεικονίζονται με φουστανέλες. Η σφαγή της Σαμοθράκης δεν έχει προηγούμενο. Διήρκησε 6-8 εβδομάδες και στη διάρκεια τους οι Τούρκοι κατέστρεψαν εκκλησίες, μοναστήρια, σπίτια και υποστατικά.

Μνήμη του Ολοκαυτώματος

Μετά την καταστροφή, η Σαμοθράκη αντιμετώπισε ληστρικές επιδρομές Αλβανών, όπως αναφέρουν ξένοι περιηγητές που επισκέφθηκαν το νησί. Ο Βρετανός Grenville Temple γράφει το 1834: «...Λίγο αργότερα το νησί ξανακατοικήθηκε και για κάμποσο καιρό ευημερούσε, όταν σώματα Αρναούτηδων [Arnaoods] εισέβαλαν στο νησί σκορπίζοντας γύρω τους τον θάνατο και την ερήμωση. Μόνο τα δύο ή τρία τελευταία χρόνια το νησί έχει ησυχάσει. Σήμερα το νησί έχει πληθυσμό χίλιους κατοίκους, οι οποίοι, αν και φτωχοί, φαίνονται ευχαριστημένοι» . Και ο F. Murhard για το ίδιο θέμα: «Πριν από λίγο καιρό αποβιβάστηκε εδώ μια άγρια ομάδα Αλβανών απ’ τη γειτονική μακεδονική ακτή και γέμισε με φόβο και τρόμο τους κατοίκους. Έκαναν μάλιστα κατάσχεση σε μια βάρκα με μέλι -το πιο σημαντικό προϊόν του νησιού- που προοριζόταν για την Κωνσταντινούπολη και την οδήγησαν χωρίς αντίσταση στο ληστρικό τους λημέρι» .

Ο Πουκεβίλ γράφει για τη σφαγή της Σαμοθράκης: «Μέρα πένθους. Η φρίκη κι ο θάνατος απλώνονται σ’ ολόκληρο το νησί. Τα χωριά διατρέχουν, τις πεδιάδες, ψάχνουν στις κοιλάδες και στα δάση, οι γυναίκες και τα παιδιά αλυσοδένονται. Οι άνδρες αποκεφαλίζονται, εκτός από μερικούς που τους φυλάγουν, για να τους κρεμάσουν στα κατάρτια πλοίων, όταν θα γυρίζουν στην Κωνσταντινούπολη. Αλυσοδεμένους τους φέρνουν μαζί με τις αθώες οικογένειές τους στα πλοία και τους στοιβάζουν μαζί με σωρούς κεφαλιών προορισμένων να κοσμήσουν την πύλη σαραγιού. Φριχτός φόρος, οι γυναίκες που ήταν καταδικασμένες να μπουν στα κακόφημα σπίτια (σύμφωνα με το πολεμικό δίκαιο των Μωαμεθανών) καταφέρνουν να μετριαστεί η ποινή τους, χάρη στην απληστία των δεσποτών τους που τις πούλησαν μαζί με τα παιδιά τους στην αγορά του Σουλτανιέ Καλεσί. Ακόμη οι Τούρκοι δεν ξέχασαν να στοιβάξουν σε σωρούς τα κομμένα κεφάλια κάτω από τα παράθυρα του Γάλλου υποπρόξενου». Ο Πουκεβίλ διηγείται και τη θαρραλέα πράξη της Κωνσταντίας, η οποία, όταν είδε τον άνδρα της Θεόφιλο νεκρό στα πόδια της και ενώ απάγονταν για να πουληθεί, αυτοκτόνησε με το μαχαίρι του Τούρκου φύλακα της προτιμώντας το θάνατο από τη σκλαβιά.

Στο εξωτερικό, η σφαγή της Σαμοθράκης ήταν γνωστή ήδη από το 1824 από το βιβλίο του Φρανσουά Πουκεβίλ [Francois Pouqueville] «Histoire de la Regeneration de la Grèce [«Ιστορία της Αναγεννήσεως της Ελλάδος] που κυκλοφόρησε στο Παρίσι. Ο Πουκεβίλ ενέπνευσε τον συμπατριώτη του Auguste Vinchon που φιλοτέχνησε τον αριστουργηματικό πίνακα «Après le Massacre de Samothrace» [«Μετά τη σφαγή της Σαμοθράκης»] το 1827 ενώ και ο Αμερικανός φιλέλληνας George Jarvis, που ως μέλος του πληρώματος Ελληνικού πλοίου, με καπετάνιο τον Μ. Τομπάζη, βρέθηκε στη Σαμοθράκη τον Ιούνιο του 1822, γράφει: «...The Turks have ravaged this place, taken all cattle from the isle and a number of inhabitants, who were made slaves of» [Οι Τούρκοι έχουν καταστρέψει αυτό τον τόπο, πήραν όλα τα βοοειδή από το νησί και αρκετούς από τους κατοίκους που έγιναν σκλάβοι]. Στη συνέχεια, γράφει ότι το νησί βρίσκεται κάτω από την τουρκική τυραννία κι αναφέρει ότι μόνο «200 poor Greeks» [«200 φτωχοί, κακόμοιροι Έλληνες»] κατοικούν σ’ αυτό.

O Άγγλος ιστορικός Φίνλεϊ, το 1861 στην «Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως» γράφει: «...ήταν αδύνατο να υποθέσει κανείς ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν διαπράξει κάποιο έγκλημα που να αξίζει μία τόσο σκληρή τιμωρία». O Γάλλος L. Lacroix, στο έργο του «Iles de la Grece» [«Νησιά της Ελλάδας»] που κυκλοφόρησε στο Παρίσι το 1881, γράφει: «...οι Τούρκοι κατερήμωσαν ασπλάχνως την νήσον ταύτην εν τω υπέρ ανεξαρτησίας αγώνι». Αναφορά στη σφαγή κάνει και ο Τούρκος ιστορικός Αχμέτ Δζεβέτ Πασάς που αρκείται στα εξής: « ...ο στρατιωτικός διοικητής των Δαρδανελίων απέστειλε μικράν στρατιωτικήν δύναμιν και εις Σαμοθράκην, της οποίας είχον αποστατήσει όλοι οι κάτοικοι. Ούτοι όμως ηττήθησαν κατόπιν συμπλοκής με τους Τούρκους στρατιώτας και το κίνημα κατεστάλη» . Το 1886 ο Σαμοθρακίτης λόγιος Νικόλαος Φαρδύς, έγραψε και δημοσίευσε βιβλίο το οποίο πέρασε απαρατήρητο την εποχή που δημοσιεύθηκε. Σημαντική μαρτυρία για το ολοκαύτωμα αποτελεί το έργο «Σαμοθράκη» του Ίωνος Δραγούμη ο οποίος ήταν τότε πρόξενος στο Δεδέ Αγάτς, τη σημερινή Αλεξανδρούπολη, έφερε στο φως συγκλονιστικά στοιχεία για το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης και συνέβαλε να διασωθεί η ιστορική μνήμη και να διαδοθεί ευρύτερα το τραγικό συμβάν. «Στην εκκλησία μπήκαν, τύφλωσαν τους Άγιους, άρπαξαν ότι πολύτιμο είχε σύντριψαν την Αγία Τράπεζα κι ένας με τη λόγχη του τρύπησε το Ευαγγέλιο πέρα πέρα», γράφει ο Ίωνας Δραγούμης, που έφερε το λογχισμένο Ευαγγέλιο στο Εθνολογικό Μουσείο Αθηνών μαζί με ένα αντίγραφο του χειρογράφου της Ακολουθίας που έγραψε το 1843 ο μοναχός Ιάκωβος για τους 5 Νεομάρτυρες του νησιού. Η 1η Σεπτεμβρίου είναι για το νησί των Θρακικών Σποράδων ιερή ιστορική ημέρα και κάθε χρόνο τελείται επιμνημόσυνος δέηση στο Ηρώον στην πλατεία του Εφκά, κατάθεση στεφάνων, απόδοση τιμών από τμήμα στρατού, σιγή ενός λεπτού και ανακρούεται ο Εθνικός Ύμνος.

Απελευθέρωση

Το νησί εντάχθηκε στο Ελληνικό κράτος στις 19 Οκτωβρίου 1912, όταν στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων τρία θωρηκτά του Ελληνικού στόλου αγκυροβόλησαν ανοιχτά του όρμου της Καμαριώτισσας και ένα άγημα πεζοναυτών αποβιβάστηκε στο νησί το οποίο απελευθερώθηκε μετά από 458 χρόνια στυγνής Τουρκικής σκλαβιάς. Οι Τούρκοι που βρίσκονταν στο νησί, πριν παραδοθούν, παρακάλεσαν τον τότε αρχιερατικό επίτροπο, Ιερέα Ανδρέα Παπανδρέου, να μεσολαβήσει στον επικεφαλής του αγήματος για την ασφάλεια της ζωής τους και ο Ιερέας τους οδήγησε και τους παρέδωσε στον σημαιοφόρο Κωνσταντίνο Παναγιώτου που συνέταξε έκθεση προς τον Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη στην οποία αναφέρει: «Εις εκτέλεσιν της υπ’ αριθμ. 34 και από 17 τρέχοντος εγγράφου διαταγής υμών, λαμβάνω την τιμήν να σας αναφέρω ότι άμα τη αποβιβάσει μου εν τη Νήσω Σαμοθράκη προέβην αμέσως εις την κατάσχεσιν του εν τη παραλία Λιμεναρχείου, υψώσας επ’ αυτού με τας κεκανονισμένας τιμάς την ελληνικήν Σημαίαν. Αφού δε εγκατέστησα φρουράν εξ ενός διόπου και 8 ναυτών, προέβην εις την κατάσχεσιν παρακείμενης αποθήκης εν η υπήρχε ποσότης κριθής, σίτου και άλλων καρπών. ...[...}... Είτα δε παραλαβών το υπόλοιπον του αγήματος, μετέβην και κατέλαβον την κυρίως πόλιν της Σαμοθράκης, κατοικουμένην εκ τεσσάρων χιλιάδων περίπου κατοίκων, απάντων Ελλήνων, πλην δύο οικογενειών οθωμανών. Εν ταύτη εύρον στρατιωτικήν δύναμιν εξ ενός δεκανέως και έξ στρατιωτών του τουρκικού στρατού, οίτινες επί τη προσκλήσει μου παρεδόθησαν μετά των όπλων, των φυσιγγίων και λοιπών εξαρτημάτων των. Μετέβην είτα εις την εκκλησίαν όπου ετελέσθη δοξολογία παρά των κατοίκων και εκοινοποίησα την υμετέραν προκήρυξιν συστήσας αυτοίς τάξιν και ησυχίαν. ...[...}... Εν τέλει δε παρακαλώ, όπως ευαρεστούμενοί μοι αποστείλητε έν σχέδιον δημοψηφίσματος, ίνα κυρωθεί παρά των κατοίκων επιθυμούντων τούτο, προς δε και οδηγίας προς ποίους να υποβληθεί».

Η Σαμοθράκη, που η προσάρτηση της στην Ελλάδα επικυρώθηκε το Φεβρουάριο του 1914, πέρασε ένα μικρό διάστημα υπό βουλγαρική κατοχή κατά την διάρκεια του 2ου Παγκόσμιου Πολέμου, μετά την ήττα του Ελληνικού στρατού από τους Γερμανούς εθνικοσοσιαλιστές του Αδόλφου Χίτλερ μαζί με την περιοχή από τον Στρυμόνα ως τον Έβρο και το νησί της Θάσου. Στις 23 Μαρτίου 1980 η Ακαδημία Αθηνών τίμησε τη Σαμοθράκη με χρυσό μετάλλιο ως αναγνώριση της συμμετοχής της στην Επανάσταση του '21 και της υψίστης σε σημασία θυσίας και του εξανδραποδισμού των κατοίκων της αναφέροντας ότι «...αυτή κατά τους Αγώνες της Εθνεγερσίας, ολοκαύτωμα υπό βαρβάρου Ασιάτη δυνάστη γενομένη, ουκ επαύσατο και σήμερα δια την αυτής ελληνικότητα αγωνιζομένη».

Αρχαιολογικά μνημεία

Η Σαμοθράκη είναι γνωστή για τους αρχαιολογικούς της θησαυρούς. Στην Παλαιόπολη, σε απόσταση 6,5 χιλιομέτρων από το λιμάνι της Καμαριώτισσας, υπάρχει αρχαιολογικός χώρος 50 στρεμμάτων. Στο νησί συναντάμε:

• Το ιερό των Μεγάλων Θεών, αφιερωμένο στη λατρεία και την τέλεση των μυστηρίων των Μεγάλων Θεών (Κάβειρων) . Συνδεδεμένη με τη Σαμοθράκη είναι και η Εκστρατεία των Αργοναυτών, οι οποίοι στο ταξίδι τους από τη Θεσσαλία στην Κολχίδα μέσω των Στενών, αποβιβάστηκαν στη Σαμοθράκη και μυήθηκαν στα μυστήρια των μεγάλων Θεών, «...για να ταξιδέψουν στη τρομερή θάλασσα με μεγαλύτερη ασφάλεια...» σύμφωνα με το κείμενο του Απολλώνιου Ρόδιου .

Η θρησκευτική δραστηριότητα στον χώρο του νησιού διήρκεσε από τον 7ο αιώνα π.X. έως τα τέλη του 4ου αιώνος μ.Χ. Από τα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου ξεχωρίζουν:

• το Πρόπυλο του Πτολεμαίου B', αφιέρωμα του Αιγυπτίου βασιλιά στους Μεγάλους Θεούς,
• ο Ιερός Κύκλος, κυκλικός χώρος για όρθιους θεατές (τέλη 5ου-αρχές 4ου αιώνος π.X.),
• το τετράγωνο αναθηματικό μνημείο του Φιλίππου του Αριδαίου και του Αλεξάνδρου Δ' (323-316 π.X),
• το Ανάκτορο, όπου γινόταν η μύηση στον πρώτο βαθμό των Μυστηρίων (1ος αιώνας μ.X.),
• ο Θόλος της Αρσινόης [Αρσινόειον], αφιέρωμα στους Μεγάλους Θεούς (288-281 π.X.),
• το Τέμενος, μεγάλο μαρμάρινο κτίριο με κεντρική θέση στη λατρεία των Μεγάλων Θεών (περίπου του 340 π.X.),
• το Ιερόν, όπου τελούνταν η Εποπτεία (ο δεύτερος βαθμός μυήσεως, 325-150 π.X.),
• η Στοά, που εξυπηρετούσε τη στέγαση των επισκεπτών του ιερού (α΄ μισό του 3ου αιώνα π.X.) και
• το Μνημείο της Νίκης, όπου ήταν τοποθετημένο το άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης, πάνω σε πλώρη πλοίου (πρώιμος 2ος αιώνας π.X.).

Το άγαλμα ύψους 2,75 μέτρων φιλοξενείται στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. Εικάζεται ότι το άγαλμα ήταν ανάθημα των Ροδίων στους Μεγάλους Θεούς για κάποια θαλάσσια νίκη και ανακαλύφθηκε τεμαχισμένο σε 118 κομμάτια, διάσπαρτα στην περιοχή του ιερού τους, το 1863 από το Γάλλο αρχαιολόγο Charles Champoiseau.

Στο Μουσείο της Σαμοθράκης υπάρχουν σημαντικά ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο και αντίγραφο του αγάλματος της Νίκης της Σαμοθράκης. Στο νησί συναντάμε την τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική, του 5ου-6ου αιώνος, από την οποία σώζονται ελάχιστα ίχνη θεμελιώσεως και τις μεσαιωνικές οχυρώσεις των Γατελούζων (1431-1433), που οι πύργοι τους δεσπόζουν σε ύψωμα με θέα στη θάλασσα. Βρίσκεται αριστερά στον αρχαιολογικό χώρο των Γκατελούτσι, όπου ένα μονοπάτι οδηγεί έπειτα από 50 μέτρα στην παλαιοχριστιανική βασιλική «του αποστόλου Παύλου», που είναι ορατή κι από τον παραλιακό δρόμο. Κτίστηκε σε ανάμνηση της επισκέψεως στο νησί του αποστόλου το 49 ή το 51 μ.Χ. Ο Παύλος διέμεινε στη Σαμοθράκη μόνο ένα βράδυ, στο δρόμο του για τη Νεάπολη (νυν Καβάλα) κι ακολούθως την Ευρώπη. Πρόκειται πιθανότατα για την αρχαιότερη σωζόμενη χριστιανική εκκλησία.

Γεωλογία

Η ιδιαιτερότητα του νησιού της Σαμοθράκης οφείλεται στην άγρια παρθένα φύση με τα απότομα βουνά, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα, τα δάση με πλατάνια, πεύκα, καστανιές, κέδρους και άλλα δέντρα, τις πηγές, τους καταρράκτες, τις μικρές λίμνες κατά μήκος των ρεμάτων στις πλαγιές του βουνού -οι ντόπιοι τις ονομάζουν «βάθρες»- και τις παραλίες. Τα πλατανοδάση κατεβαίνουν ως τις παραλίες της και σχεδόν φτάνουν στην θάλασσα. Συνολικά, είναι ορεινό νησί, με πυκνή βλάστηση και τρεχούμενα νερά, αλλά και πανέμορφες παραλίες. Είναι ένα από τα πιο πράσινα νησιά στην Ελλάδα με εκατοντάδες ρυάκια που έρχονται από το όρος Σάος. Η βόρεια πλευρά της είναι κατάφυτη. Σε μεγάλο υψόμετρο κυριαρχούν τα δάση με πλατάνια, βελανιδιές, καστανιές και κέδρους ενώ στα χαμηλότερα απλώνονται κάθε λογής θάμνοι. Αξιόλογο είναι το Δάσος του Μαρτίνη με υπεραιωνόβιες βελανιδιές -που απλώνεται πάνω από τα Θέρμα και τους Καρυώτες- κατάλοιπο των μεγάλων δρυοδασών που κάλυπταν κάποτε ολόκληρο το νησί. Σύμφωνα με μελέτες στη Σαμοθράκη φυτρώνουν γύρω στα 20 σπάνια είδη θάμνων, μεταξύ τους θυμάρι, ρίγανη και κάθε λογής αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά. Εκατοντάδες ρυάκια πηγάζουν από το όρος Σάος και κυλούν σχηματίζοντας καταρράκτες αλλά και φυσικές πέτρινες πισίνες, τις γνωστές ως βάθρες. Τα εντυπωσιακά ρέματα και οι καταρράκτες αποτελούν σήμα κατατεθέν της Σαμοθράκης. Γνωστότερο όλων είναι το ρέμα του Φονιά, με υψηλότερο καταρράκτη του την Κλείδωση, ύψους 35 μέτρων και το Κρεμαστό, στα νοτιοανατολικά, που περνώντας από σιδηρούχα πετρώματα αποκτά ένα γλυκό, ρόδινο χρώμα, πριν εκβάλλει στη θάλασσα. Πίσω από τον καταρράκτη υπάρχει προσβάσιμο σπήλαιο. Στις εκβολές του δεσπόζει ο Πύργος του Φονιά, ένα από τα κάστρα των Γατελούζων. Ο ποταμός εκβάλει σε μία λίμνη περιτριγυρισμένη από πλατάνια.

Το Κρεμαστό Νερό ευρίσκεται στη νότια ακτή της νήσου δεν είναι προσβάσιμος από τη στεριά και πήρε το όνομα του επειδή είναι καταρράκτης που πέφτει στη θάλασσα. Το χειμώνα, λόγω πολλών νερών, ο καταρράκτης δε γλείφει τα βράχια και πέφτει στον αέρα. Ο καταρράκτης καταγράφεται ως ο υψηλότερος στην Ελλάδα, 4ος στην Ευρώπη κι 11ος στον πλανήτη Γη, αφού πέφτει από ύψος 180 μέτρων. Ονομαστοί επίσης είναι οι καταρράκτες της Κακιάς Πλάκας, της Καρυάς και η Γριά Βάθρα. Κατά μήκος της βόρειας αλλά και της νότιας ακτής της Σαμοθράκης σχηματίζονται πολλοί εποχιακοί υγρότοποι που τον χειμώνα φιλοξενούν νερόκοτες, φαλαρίδες, αφρόπαπιες, βουτόπαπιες και βουβόκυκνους ενώ γύρω από το νερό συγκεντρώνονται λιβελλούλες, νεροχελώνες και ζάμπες. Στις εκβολές του Φονιά υπάρχει ο υγρότοπος της Βδελολίμνης, σημαντικός σταθμός αποδημητικών πουλιών όμως ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους παρατηρητές πουλιών παρουσιάζει και η λιμνοθάλασσα του Αγίου Ανδρέα, κοντά στον οικισμό της Καμαριώτισσας.

Οικονομία /Τουρισμός

Στη Σαμοθράκη, στα δυτικά της Καμαριώτισσας λειτουργεί αιολικό πάρκο με ανεμογεννήτριες, ηλεκτρικά όμως το νησί συνδέεται με την Αλεξανδρούπολη με υποβρύχιο καλώδιο μήκους 24 ναυτικών μιλίων. Τα έσοδα του νησιού προέρχονται από τον τουρισμό, την αλιεία, την κτηνοτροφία και τις γεωργικές καλλιέργειες. Μέσω του λιμανιού της Καμαριώτισσας η Σαμοθράκη συνδέεται ακτοπλοϊκά μόνο με την Αλεξανδρούπολη ενώ παλαιότερα συνδέονταν με την Καβάλα, το Λαύριο καθώς και με άλλα νησιά του Αιγαίου. Στο νησί υπάρχουν όμορφες παραλίες, άλλες προσβάσιμες οδικώς και άλλες μόνο δια θαλάσσης. Χαρακτηριστική είναι η παραλία των Κήπων με τις γκριζόμαυρες κροκάλες και τα λαμπερά βότσαλα. Στα νότια του νησιού υπάρχει η Παχιά Άμμος -η μοναδική αμμώδης παραλία του- με το ξωκλήσι της Παναγίας της Κρημνιώτισσας, χτισμένο στο χείλος ενός βράχου. Σκάφος εκτελεί θαλάσσια περιήγηση σε διάφορα μέρη του νησιού, όπως Κατάρτι, Σπηλιές, Βάτο, Κρεμαστό, Γριάς τα Πανιά και Γυαλί. Ο ορεινός όγκος του νησιού προσφέρεται για τους λάτρεις της εξερευνήσεως, της περιπέτειας με τη διάσχιση φαραγγιών, ορειβασία, ορεινή ποδηλασία, αλεξίπτωτο πλαγιάς, αναρρίχηση, πεζοπορία αλλά και rafting, canoe kayak και καταδύσεις. Το νησί διαθέτει πλούσιο γεωθερμικό τοπίο, ζεστές θειούχες ιαματικές πηγές με μεγάλη θεραπευτική αξία, στην είσοδο του οικισμού των Θέρμων, όπου λειτουργεί υδροθεραπευτήριο.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Σαμοθράκη: Το νησί των μεγάλων Θεών Ιστοσελίδα Δήμου Σαμοθράκης
• Σαμοθράκη, Νησί των Μεγάλων Θεών, Καβείρια
• Το blog Του Ειρηναίου από τη Σαμοθράκη
• Στασίδι Αποστόλου Παύλου στην Σαμοθράκη scribd.com
• Το Ιερό των Μεγάλων Θεών στη Σαμοθράκη visitevros.gr, web.archive.org, ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2020, 09:20'
• ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ-ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ Δήμος Σαμοθράκης
• Γιατί Σαμοθράκη
• Παλιά Σαμοθράκη facebook.com

Ψηφιοποιημένα αρχεία εικόνας

• Έβρος-Σαμοθράκη (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
• Σαμοθράκη Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα
• Οικισμός Καμαριώτισσας Σαμοθράκης Ματιές στους Ελληνικούς οικισμούς, (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
• Αφιέρωμα στη Σαμοθράκη Οι πόλεις των συνόρων μας, (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
• Η θρησκεία των μεγάλων θεών της Σαμοθράκης Αρχαιολογικές ξεναγήσεις, (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
• Τρία διαμάντια στη Θράκη Θησαυροί της Ελληνικής φύσης, (Αρχείο ντοκιμαντέρ της Ε.Ρ.Τ.)
• Σαμοθράκη Νίκος Μάνεσης, 60 λεπτά Ελλάδα
• Σαμοθράκη: Το νησί των μεγάλων Θεών e-evros.gr

Πηγές

• «Σαμοθράκη» , Ίων Δραγούμης
• «Σαμοθράκη: Ξενάγηση-Περιηγήσεις», Δημήτριος Καλπάκης, Αρχαιολόγος, Περιοδικό «Περιηγήσεις», εφημερίδα «Ημερησία»

Διαβάστε τα λήμματα

• Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης
• Ίων Δραγούμης

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org