Παύλος Κουντουριώτης
Ο Παύλος Κουντουριώτης, Έλληνας ανώτατος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού με το βαθμό του Ναυάρχου και πολιτικός που διατέλεσε υπουργός, αντιβασιλέας και δύο φορές Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, γεννήθηκε [1] στις 9 Απριλίου 1855 στην Ύδρα, πέθανε στις 22 Αυγούστου 1935 στο Παλαιό Φάληρο. Τάφηκε σύμφωνα με επιθυμία του στην Ύδρα, στην πλαγιά του υψώματος ανάμεσα στο αρχοντικό της οικογένειας του και στη θάλασσα.
Είχε παντρευτεί δύο φορές, την πρώτη το 1889 στο Λονδίνο, με την Αγγελική Πετροκόκκινου, με την οποία είχε αποκτήσει τρία παιδιά, τον Θεόδωρο, σύζυγο Ευφημίας Δ.Καλλέργη, την Λουκία, σύζυγο Αλέξανδρου Στεφάνου και την Δέσποινα, σύζυγο Εμμανουήλ Λαμπρινούδη. Μετά το θάνατό της το 1903, παντρεύτηκε δεύτερη φορά το 1918 στην Αθήνα, με την Ελένη Γερ. Κούππα.
| Συνοπτικές πληροφορίες |
|---|
| Γέννηση : 9 Απριλίου 1855 |
| Τόπος: Ύδρα, (Ελλάδα) |
| Γάμος: Αγγελική Πετροκόκκινου |
| Τέκνα: Θεόδωρος, Λουκία, Δέσποινα. |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Ασχολία: Ναύαρχος (ΠΝ), Πρόεδρος Δημοκρατίας |
| Θάνατος: 22 Αυγούστου 1935 |
| Τόπος: Παλαιό Φάληρο, Αττική (Ελλάδα) |
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος - Πρόεδρος Δημοκρατίας - |
| Έναρξη 1ης Θητείας : 13 Απριλίου 1924 |
| Λήξη θητείας : 18 Αυγούστου 1926 |
| Προκάτοχος |
|
| Διάδοχος |
|
|
| Έναρξη 2ης Θητείας : 7 Αυγούστου 1927 |
| Λήξη θητείας : 9 Δεκεμβρίου 1929 |
| Προκάτοχος |
|
|
| Διάδοχος |
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ήταν εγγονός του Γεωργίου Κουντουριώτη, που διατέλεσε Πρόεδρος του Εκτελεστικού κατά την επανάσταση, μέλος του Συμβουλίου του Ιωάννη Καποδίστρια και επί βασιλείας Όθωνα, Πρωθυπουργός και Υπουργός Ναυτικών. Γονείς του ήταν ο Θεόδωρος Γ. Κουντουριώτης και η Λουκία Παύλου Νεγρεπόντε. Είχε άλλα οκτώ αδέλφια το Γεώργιο, τον Ανδρέα, το Λάζαρο, την Ελένη, την Ανέζω, τη Μαρία, την Κονδύλω και την Καλλιόπη. Μετά το θάνατο του πατέρα του, σε ηλικία δέκα ετών εγκαταστάθηκε στον Πόρο. Παρακολούθησε τις εγκύκλιες σπουδές του στο νησί και την Αθήνα και το 1874 κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό και φοίτησε στην κορβέτα «Μεσολόγγι», ως δόκιμος Β', όπου ήταν μαθητής του Λεωνίδα Παλάσκα και το 1877 έγινε δόκιμος Α'.
Το 1905 έγινε υπασπιστής του βασιλιά Γεωργίου Α' και το 1909 προήχθη σε πλοίαρχο, ενώ τον Ιούνιο του 1911, λόγω απειθαρχίας του πληρώματος του θωρηκτού «Αβέρωφ», ανέλαβε την θέση του κυβερνήτη. Με την λήξη των Βαλκανικών πολέμων έγινε αντιναύαρχος «δια εξαιρετικάς εν πολεμώ υπηρεσίας» και ήταν ο πρώτος Έλληνας μετά τον Κωνσταντίνο Κανάρη που έφτασε σε αυτό τον βαθμό. Ως πρόεδρος υπέγραψε στις 14 Ιουνίου 1925, από κοινού με τον υπουργό Παιδείας Κ.Σπυρίδη, τον ιδρυτικό νόμο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος ψηφίστηκε από την Συντακτική Συνέλευση επί πρωθυπουργίας του Ανδρέα Μιχαλακοπούλου στις 5 Ιουνίου 1925 με αύξοντα αριθμό 3341. Στις 2 Ιανουαρίου 1927 έθεσε τον θεμέλιο λίθο του κεντρικού κτιρίου, για την ανέγερση του σημερινού Πάντειου Πανεπιστημίου, στη Λεωφόρο Ανδρέα Συγγρού. Γιος του ήταν ο Θεόδωρος Κουντουριώτης, που κυβέρνησε όπως ο πατέρας του το θωρηκτό «Αβέρωφ» και το 1944 μετέφερε με αυτό την Ελληνική κυβέρνηση από την Αίγυπτο στην Αθήνα.
Ναυτική δράση
Το 1884 προάχθηκε σε υποπλοίαρχο και το 1886 συμμετείχε σε ναυτικές επιχειρήσεις στην Πρέβεζα, σε αποστολή δύο μικρών κανονιοφόρων, των «Α» και «Β», στον Αμβρακικό κόλπο για να παρέχουν προστασία στις ελληνικές δυνάμεις που μετακινούνταν προς την περιοχή. Ως Πλωτάρχης στις παραμονές του πολέμου του 1897 ήταν κυβερνήτης του ατμομυοδρόμωνα «Αλφειός» και προσπάθησε να εμποδίσει τις αρνητικές για το ζήτημα της Κρήτης αποφάσεις των ναυάρχων των Μεγάλων Δυνάμεων. Αποβίβασε τον Φεβρουάριο του 1897, το εκστρατευτικό σώμα του Συνταγματάρχου Τιμολέοντος Βάσσου στο Κολυμπάρι Χανίων και τον Απρίλιο του 1897 στη Σκάλα Λεπτοκαρυάς. Το 1899 έγινε υποπλοίαρχος και ως κυβερνήτης του ευδρόμου «Ναύαρχος Ανδρέας Μιαούλης» το 1901, πραγματοποίησε το πρώτο υπερατλαντικό ταξίδι ελληνικού πολεμικού και έφτασε ως την Αμερική, στη Βοστόνη και τη Φιλαδέλφεια.
Λίγο καιρό πριν την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων έγινε υποναύαρχος, ενώ στις 16 Απριλίου 1912 ανέλαβε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού έως τις 16 Σεπτεμβρίου 1912, όταν ανέλαβε αρχηγός του Στόλου στο Αιγαίο Πέλαγος και με τη συνδρομή της ναυαρχίδας «Αβέρωφ» από την οποία διοικούσε, εξασφάλισε την Ελληνική κυριαρχία στη θάλασσα. Συγκρούστηκε με τον τουρκικό στόλο στις 3 Δεκεμβρίου 1912, στο ακρωτήριο της Έλλης και στις 5 Ιανουαρίου 1913 στη θαλάσσια περιοχή της Λήμνου και ως τις 21 Δεκεμβρίου είχε κατορθώσει να καταλάβει σχεδόν όλα [2] τα νησιά του Ελληνικού αρχιπελάγους. Στις 26 Ιουνίου 1913 με εντολή του, το αντιτορπιλικό «Δόξα» κατέπλευσε στον όρμο της Καβάλας και την κατέλαβε. Στις 27 Ιουνίου αποβιβάστηκε στην πόλη και το ίδιο απόγευμα έστειλε στην κυβέρνηση στην Αθήνα το ακόλουθο ραδιοτηλεγράφημα:
«Εξ Αβέρωφ τη 27 Ιουνίου, ώρα 5 και 30' μ.μ. Σήμερον επισήμως προκηρύχθη η κατάληψις της Καβάλας. Εκαθαρίσαμεν τα περίχωρα από τους κομιτατζήδες και ικανούς Βουλγάρους στρατιώτας αδέσποτους. Ο ενθουσιασμός είναι μέγιστος. Οι Τούρκοι συμμετέχουσι πλήρως αυτού.
Κουντουριώτης».
Πολιτική δράση
Ανέλαβε το υπουργείο ναυτικών από τον Οκτώβριος του 1915 έως τον Ιούνιο του 1916, στις κυβερνήσεις Αλέξανδρου Ζαΐμη και Στέφανου Σκουλούδη. Ως Αγγλόφιλος διαφώνησε με την πολιτική της ουδετερότητας κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τάχθηκε υπέρ της εισόδου στον πόλεμο με το πλευρό της Αντάντ. Απόρροια της επιλογής του ήταν να συμμετάσχει στο κίνημα της Θεσσαλονίκης τον Αύγουστο του 1916 και ήταν ένας από την τριανδρία της κυβερνήσεως Εθνικής Άμυνας μαζί με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον Παναγιώτη Δαγκλή. Τον Ιούνιο του 1917 έγινε υπουργός Ναυτικών στην κυβέρνηση του Ελευθέριου Βενιζέλου, όπου παρέμεινε ως τον Ιούνιο του 1917 οπότε και αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Ναυάρχου.
Μετά το θάνατο του βασιλιά Αλέξανδρου Α' και την άρνηση του πρίγκιπα Παύλου να αναλάβει το βασιλικό αξίωμα, του ανατέθηκε από τις 12 Οκτωβρίου ως τις 22 Νοεμβρίου 1920, η αντιβασιλεία όπως και όταν αναχώρησε ο Γεώργιος Β', από τις 9 Δεκεμβρίου 1923 ως τις 13 Απριλίου 1924 και την ανακήρυξη της Δημοκρατίας. Στο ταραγμένο μεσοδιάστημα πραγματοποιήθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 1921, η πρώτη από τις δύο, απόπειρα δολοφονίας του την οποία πραγματοποίησαν οι «επίστρατοι», φιλοβασιλικοί στρατιώτες και τραυματίστηκε από πυροβολισμό, στην κοιλιακή χώρα. Η δεύτερη σε βάρος του απόπειρα πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 1926.
Πρόεδρος Δημοκρατίας
Στις 13 Απριλίου 1924 μετονομάστηκε από αντιβασιλιάς σε προσωρινό πρόεδρο, ώσπου να γίνουν εκλογές για την ανάδειξη προέδρου. Τον Ιούνιο του 1925 ο Θεόδωρος Δ. Πάγκαλος ανέτρεψε την κυβέρνηση Ανδρέα Μιχαλακοπούλου και ο Κουντουριώτης άσκησε τα καθήκοντά του ως τις 18 Αυγούστου 1926 και αφού προηγουμένως τον Ιανουάριο ο Πάγκαλος διέλυσε τη Βουλή και κήρυξε δικτατορία, παραιτήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Στις 7 Αυγούστου 1927 επικράτησε το κίνημα του υποστράτηγου Γεώργιο Κονδύλη, ο οποίος τον αποκατέστησε στην Προεδρία της Δημοκρατίας και έθεσε σε ισχύ το σύνταγμα που είχε ψηφιστεί στις 10 Σεπτεμβρίου 1925, από την εθνοσυνέλευση. Στις 4 Ιουνίου 1929 επανεκλέχθηκε στο αξίωμα του προέδρου σε κοινή συνεδρίαση Βουλής και Γερουσίας. Άσκησε τα καθήκοντά του από τις 26 Αυγούστου ως τις 9 Δεκεμβρίου 1929 [3] που παραιτήθηκε, για λόγους υγείας και τον διαδέχθηκε ο Αλέξανδρος Ζαΐμης.
Μουσείο Κουντουριώτη
Πρόκειται για διατηρητέο κτίριο που αγοράστηκε το 1991 από το Υπουργείο Πολιτισμού, με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως μουσείο της οικογένειας, της βυζαντινής και μεταβυζαντινής τέχνης και ιστορίας της Ύδρας. Οι κληρονόμοι του ναυάρχου και προέδρου της δημοκρατίας, δώρισαν στο Ελληνικό κράτος τα κινητά αντικείμενα. Για τον αρχικό ιδιοκτήτη του αρχοντικού της οικογένειας και την εποχή ανέγερσης, γράφει στη διαθήκη του «Την εν Ύδρα οικίαν έκτισε ο πάππος μου Γεώργιος προ της μεγάλης Επαναστάσεως του 1821, εγώ δε εβελτίωσα. Η οικία εκείνη αποτελεί μνημείον ιστορικόν, αποτελεί δε ιδιαιτέρως των Κουντουριωτών κειμήλιον».
Είναι χτισμένο στα δυτικά του λιμανιού της Ύδρας, στην πλαγιά χαμηλού υψώματος που στην κορυφή του βρίσκεται μικρό οχυρό. Αποτελείται από το κυρίως κτίριο σε τρία επίπεδα, το πρώτο περιλαμβάνει αποθηκευτικούς χώρους, το δεύτερο είναι ισόγειο, που περιλαμβάνει δύο χώρους υποδοχής, μία τραπεζαρία, το γραφείο του Ναυάρχου, το υπνοδωμάτιό του και άλλα τρία υπνοδωμάτια, ενώ το τρίτο περιλαμβάνει χώρους υποδοχής και ύπνου καθώς και βοηθητικά κτίσματα, αυλές και κήπο.
Συνοικία «Κουντουριώτικα»
Με το όνομα «Κουντουριώτικα» υπάρχει μια συνοικία στην Αθήνα που εκτείνεται από την Αμερικανική Πρεσβεία, στο ύψος της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, μέχρι τη συνοικία του Γκύζη και το λόφο του Λυκαβηττού. Η έκταση, που ήταν αγρότοποι και λαχανόκηποι, αγοράστηκε το 1878 από τον Δήμο Αθηναίων, με σκοπό τη δημιουργία πάρκου. Το όνομα της συνοικίας οφείλεται στον μεταγενέστερα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος με διάταγμα που υπέγραψε, απέδωσε μεγάλο μέρος της εκτάσεως για τη δημιουργία συνοικισμού προσφύγων, και τη στέγαση όσων έφτασαν στην Ελλάδα μετά το τέλος της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Με μεταγενέστερη παρέμβαση του Πρίγκιπα Νικολάου, ο οποίος ήταν οπαδός του Παναθηναϊκού, εξαιρέθηκε η έκταση στην οποία ο Δήμος Αθηναίων ανέγειρε το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας.
Εξωτερικές συνδέσεις
- Βιογραφία του Παύλου Κουντουριώτη Καλλιβρετάκης Λεωνίδας
- Οικογένεια Κουντουριώτη
- Ο Κουντουριώτης και τα Τουρκικά θωρηκτά Εφημερίδα Ναυτεμπορική
- Μουσείο Κουντουριώτη
- Θωρηκτό Αβέρωφ
Παραπομπές
- ↑ [Ημερομηνία Γεννήσεως Ύδρα η πατρίδα της ψυχής μου]
- ↑ Χρονικό από την παράδοση της Μυτιλήνης
- ↑ Η διάρκεια των προεδρικών θητειών του Κουντουριώτη
