Χαρίτων Χαριτωνίδης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Χαρίτωνας Χαριτωνίδης, Έλληνας εθνικιστής, κλασικός φιλόλογος, εκπαιδευτικός, Πανεπιστημιακός καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, Ακαδημαϊκός [1] και συγγραφέας, γεννήθηκε το 1875 ή το 1878 στη Μάκρη της Λυκίας, στη νοτιοανατολική Μικρά Ασία και πέθανε στις 8 ή σύμφωνα με άλλη πηγή στις 9 Μαΐου 1954 στη Θεσσαλονίκη, από ανακοπή καρδιάς.

Στις 12 Σεπτεμβρίου του 1920, ο Χαριτωνίδης παντρεύτηκε την Ανδρομάχη Φίλιππα [2] [3], με καταγωγή από τη Λευκάδα. Από το γάμο τους, που τελέστηκε στον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Αγία Σωτήρα) στην συνοικία της Πλάκας στην Αθήνα, έγιναν γονείς δύο παιδιών, του Χαράλαμπου [4], στις 23 Δεκεμβρίου του 1921, και της Λορελάης [5] [6] το 1923, η οποία πέθανε από φυματίωση το 1941, στη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα.

Χαρίτωνας Χαριτωνίδης [7]

Βιογραφία

Πατέρας του Χαρίτωνα ήταν ο Χαράλαμπος Χαριτωνίδης. Ο Χαρίτων παρακολούθησε τα μαθήματα κάποιων τάξεων του Γυμνασίου στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο στη Σάμο, όμως αποφοίτησε από το Γ' Γυμνάσιο Αθηνών. Εισήχθη, μετά από επιτυχείς εξετάσεις, στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου εντάχθηκε στον κύκλο του μέγιστου Ελληνιστή καθηγητή Φιλολογίας και Γλωσσολογίας Κωνσταντίνου Σ. Κόντου και των μαθητών του. Ο Χαρίτωνας που αποφοίτησε και πήρε το πτυχίο του το 1902, για μικρό χρονικό διάστημα παρέμεινε στη Σχολή ως βοηθός του Κόντου, ο οποίος από το 1868 είχε σοβαρά προβλήματα με την όραση του και δίδασκε σχεδόν τυφλός. Το 1907 ο Χαρίτωνας διορίσθηκε καθηγητής στο Αρσάκειο, όπου είχε μαθήτρια την μετέπειτα σύζυγο του. Το 1909 αναγορεύθηκε διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1915, επιλέχθηκε ως υπότροφος από το «Σταθάτειον Άθλον» για τριετείς σπουδές στη Γερμανία, όπου τελικώς δεν φαίνεται να πήγε, και το καλοκαίρι του 1920 εργάστηκε στο νησί Πεταλιοί ως οικοδιδάσκαλος των παιδιών του Λεωνίδα Εμπειρίκου, όπως προκύπτει από την αλληλογραφία του με την μετέπειτα σύζυγο του. Ο Χαριτωνίδης παρέμεινε στο Αρσάκειο μέχρι το 1926, όταν εκλέχθηκε [8] καθηγητής της κλασικής Φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του νεοσύστατου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και μετακόμισε με τη σύζυγο και τα παιδιά τους στην πόλη της Μακεδονίας, δίχως να εγκαταλείψουν το σπίτι τους στην οδό Ιπποκράτους 145 στην Αθήνα.

Ο Χαριτωνίδης, ο οποίος ορκίστηκε στις 2 Νοεμβρίου 1926, υπήρξε από τους πρώτους καθηγητές [9] [10] του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ο πρώτος που δίδαξε αρχαία Ελληνικά στο νέο τότε Πανεπιστήμιο και είναι εκείνος που εμπνεύσθηκε το λεκτικό έμβλημά του: «Μούσαις Χάρισι Θῦε» (= «Θυσίαζε στις Μούσες και στις Χάριτες») [11]. Ο Χαριτωνίδης, που το 1948 εκλέχθηκε Ακαδημαϊκός [12], ήταν από τα ιδρυτικά μέλη και ανέλαβε πρόεδρος [13] της «Εταιρείας Ελλήνων Φιλολόγων» από το 1948 έως το 1954, στην οποία Γενικός Γραμματέας ήταν ο Κωνσταντίνος Γεωργούλης, ο οποίος ταυτόχρονα είχε την ευθύνη της εκδόσεως του περιοδικού «Πλάτων». Ο Χαριτωνίδης, ο Κωνσταντίνος Γεωργούλης και γενικότερα κύκλοι της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών με την σύμπραξη της Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων, αποτέλεσαν το αποκαλούμενο «συντηρητικό μπλοκ» που αντιπαρατέθηκε σε ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής και ιδεολογικού προσανατολισμού με το αποκαλούμενο «προοδευτικό μπλοκ» του Ευάγγελου Παπανούτσου, του περιοδικού «Παιδεία και Ζωή» και του περιοδικού «Φιλόλογος», οργάνου του συλλόγου των αποφοίτων της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ο Χαριτωνίδης αποσύρθηκε από τη θέση του στο Πανεπιστήμιο το 1940, έχοντας διατελέσει δύο φορές κοσμήτορας [14] της Φιλοσοφικής Σχολής, τα Ακαδημαϊκά έτη 1928-29 και 1938-39. Το 1948 εκλέχθηκε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών [15].

Συγγραφικό έργο

Ο Χαριτωνίδης δημοσίευσε [16] πολυάριθμες γραμματικές, κριτικές και ερμηνευτικές παρατηρήσεις στους αρχαίους συγγραφείς. Εργάστηκε ως συντάκτης στο εννέα τόμων Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης [17] Δημοσίευσε, και με το φιλολογικό ψευδώνυμο «Ευιός Ληναίος», σημαντικές μελέτες σε βιβλία και σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, η μελέτη του για τον Αδαμάντιο Κοραή εκδόθηκε από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1933, ακολουθώντας την αρχή του Κωνσταντίνου Κόντου ότι «ύψιστο λειτούργημα της φιλολογίας είναι η κριτική αποκατάσταση των κειμένων και η εξακρίβωση της ορθότητας των παραδεδομένων γραμματικών και συντακτικών μορφών». Ο πλήρης κατάλογος έργων του βρίσκεται στην Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης [18].

Ενδεικτικά:

  • «Ποικίλα φιλολογικά» το 1904,
  • «Διορθώσεις και παρατηρήσεις εις τα εν τω Ν. Ἑλληνομνήμονι τόμ. ΙΣΤ΄ (1922), σελίδες 39η-56η εκδοθέντα ιαμβικὰ ποιήματα »,
  • «Λόγος εις Αδαμάντιον Κοραήν. Πανηγυρικὸς ρηθεὶς τη 4η Απριλίου 1933 εν τη μεγάλῃ αιθούσῃ των τελετών επί τη Εκατονταετηρίδι από του θανάτου αυτού το 1933,
  • «Απόρρητα» [19] το 1935, μονογραφία την οποία δημοσίευσε με το ψευδώνυμο «Εύιος Ληναίου».

Πρόκειται για μια λεξικογραφική μελέτη στην οποία συγκέντρωσε και κατέγραψε 108 αρχαιοελληνικές ονομασίες του ανδρικού γεννητικού οργάνου και 80 του γυναικείου, δηλαδή τις ονομασίες που χρησιμοποιούσαν για να αναφερθούν στα γεννητικά όργανα, τη συνουσία (παρά φύσιν και κατά φύσιν), την κένωση και διάφορα σχετικά. Η μελέτη είναι εμπλουτισμένη με ετυμολογικές και φρασεολογικές πληροφορίες καθώς και με βιβλιογραφικές αναφορές.

  • «Κριτικά και γραμματικά (=Επιστημονική Επετηρίς εκδιδομένη υπό της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)» το 1938 στη Θεσσαλονίκη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. ↑ Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής
  2. ↑ [Η Ανδρομάχη (Μάχη) Φίλιππα, σύζυγος του Χαρίτωνα Χαριτωνίδης και συγγραφέας ένδεκα ηθογραφικών ιστοριών για το νησί της Λευκάδος, γεννήθηκε την Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 1891 στη Λευκάδα, όπου και βαφτίστηκε στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Ανάδοχος της ήταν ο Ιωάννης Μεσσημέρης. Παππούς της Μάχης ήταν ο Σπυρίδων Φίλιππας, γιος του Πανταζή Αναγνώστη, που γεννήθηκε στο χωριό Κάτω Εξάνθεια (σημερινή ονομασία Δρυμώνας) και στις τελευταίες δεκαετίες της Αγγλοκρατίας εγκαταστάθηκε στην πόλη της Λευκάδος. Γιαγιά της ήταν η Χρυσούλα, κόρη του Ιωάννη Σπυρίδωνος Λάζαρη. Πατέρας της Ανδρομάχης ήταν Γεώργιος-Αρίστιππος (γεννήθηκε στις 30 Νοεμβρίου 1856 και πέθανε στις 12 Φεβρουαρίου 1913 στη Λευκάδα), ο οποίος είχε ανάδοχο τον καθηγητή Ιταλικών και βουλευτή Γεράσιμο Σπυρίδωνος Σέρβο. Παππούς της Ανδρομάχης από τη μητέρα της, ήταν ο Αλέξανδρος Αρέθας, μεγαλέμπορος της Λευκάδος, που νυμφεύθηκε τη Ρεβέκα Πολίτη και στις 11 Μαρτίου 1862 απόκτησαν την Αικατερίνη (Κατίνα)-Βικτωρία, τη μητέρα της Ανδρομάχης, η οποία ήταν το τέταρτο από τα οκτώ παιδιά της οικογένειας. Η Ανδρομάχη είχε αδέλφια: την Ελένη (1885), την Λούκια (1887),την Χρυσούλα-Κλεοπάτρα (1890), το Γιάννη (1892), το Σπύρο (1893), τη Ρεβέκα (1900;) και την Κωνσταντίνα (1905). Ο πατέρας τους ήταν έμπορος, εμπορομεσίτης και κτηματίας, που πιθανόν εργάστηκε και ως δημοτικός υπάλληλος. H Ανδρομάχη τέλειωσε το Ελληνικό Σχολείο (τάξη Β' 1904-1905, τάξη Γ’ 1908-1909) και την Α' τάξη του Γυμνασίου (1909-1910) , καθώς και το τριετές εξωτερικό Διδασκαλείο του Αρσακείου Αθηνών της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, όπου είχε καθηγητή τον μετέπειτα σύζυγο της, από το οποίο αποφοίτησε με άριστα ως πρωτοβάθμια διδασκάλισσα (1910-1913). Στη συνέχεια εργάστηκε μέχρι τις αρχές του 1920 ως δημοδιδασκάλισσα σε διάφορα χωριά του νησιού και στην πόλη της Λευκάδος. Τον Μάρτιο του 1920 η Ανδρομάχη διορίστηκε δακτυλογράφος της Εθνικής Τράπεζας στην Αθήνα, θέση από την οποία παραιτήθηκε στις 28 Ιουνίου 1926 για λόγους υγείας. Η Ανδρομάχη, που από το 1936 ως το 1940 νοσηλεύθηκε στο Δρομοκαϊτειο, απεβίωσε στις 18 Δεκεμβρίου 1969 στην Αθήνα.] Πηγή: «Ανδρομάχη Φίλιππα-Χαριτωνίδου (1891-1969)», Τριαντάφυλλος Ε. Σκλαβενίτης.
  3. ↑ [Τα μέλη της οικογένειας της Ανδρομάχης Φίλιππα, συζύγου του Χαρίτωνος, ήταν στην πλειοψηφία τους Βασιλόφρονες. Πολλά μέλη της οικογένειας Φίλιππα σπούδασαν στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και υπηρέτησαν ως αξιωματικοί στις τάξεις του Ελληνικού Στρατού. Πρώτος ξάδελφος της Ανδρομάχης Φίλιππα-Χαριτωνίδη ήταν ο Κωνσταντίνος Φίλιππας, αξιωματικός στο Γενικό Επιτελείο Στρατού που υλοποίησε το σχέδιο επιστρατεύσεως του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου επί πρωθυπουργίας του Ιωάννη Μεταξά.]
  4. ↑ [Ο Χαράλαμπος Χαριτωνίδης, που απεβίωσε το 1999 στην Αθήνα, σπούδασε μαθηματικά. Δίδαξε ως καθηγητής σε ιδιωτικά σχολεία διατέλεσε Διευθυντής της Ιταλικής Σχολής, εργάστηκε ως καθηγητής στα ΚΑΤΕΕ και υπήρξε βοηθός του καθηγητή Σπύρου Ζερβού στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Σύζυγος του από το 1955 ήταν η Έλλη Χαράλαμπου Μαλισιάνου από το Αργοστόλι. Γιος τους είναι o Χαρίτων Χαριτωνίδης (ΔΕΙΤΕ τη σελίδα του στο Facebook) που γεννήθηκε το 1960. Κατά τη νεκρολογία τού καθηγητή Ζερβού, ο Χαράλαμπος Χαριτωνίδης φέρεται πως ήταν ενεργό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος αν και, σύμφωνα με την οικογένεια του, τα τελευταία πενήντα χρόνια της ζωής του είχε αποστασιοποιηθεί πλήρως από οποιαδήποτε κομματική και πολιτική δράση.]
  5. ↑ [Η Λορεάλη, κόρη του Χαρίτωνα Χαριτωνίδη και της Ανδρομάχης Φίλιππα βαπτίστηκε από Γερμανό Πανεπιστημιακό καθηγητή, στενό φίλο και συνεργάτη του πατέρα της, ο οποίος της έδωσε το όνομα της Λορεάλης, του βράχου του ποταμού Ρήνου.]
  6. ↑ [Σύμφωνα με Γερμανικούς μύθους, η Λορελάη του βράχου του Ρήνου, ήταν μια πανέμορφη κοπέλα με πολύ μακριά χρυσά μαλλιά, που έφταναν ως τα γόνατα της. Η Λορελάη έβγαινε κάθε πρωί και χτένιζε τα μαλλιά της στον ήλιο, τραγουδώντας και το βράδυ έπαιρνε τη λύρα της κι έπαιζε μουσική. Τραγουδούσε κι έπαιζε υπέροχα, ήταν και εκπάγλου καλλονής, μάγευε τους ναυτικούς που περνούσαν με τα καράβια τους και την χάζευαν με τις ώρες, χάνοντας τον έλεγχο του καραβιού ή της βάρκας τους, με αποτέλεσμα να βυθίζονται τα καράβια και να πνίγονται όλοι κάτω από το βράχο της Λορελάη. Ο θρύλος θέλει η κόρη ν' απέκτησε μαγικές ικανότητες όταν πνίγηκε ο αγαπημένος της σε κείνα τα νερά κι άρχισε να στέλνει στο θάνατο ναυτικούς, αφού πρώτα τους μάγευε με τα θέλγητρα της.]
  7. ↑ [Χαρίτων Χαριτωνίδης, Ελαιογραφία του Π. I. Παντελάκι (Συλλογή Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης)]
  8. ↑ Οι νέοι καθηγηταί του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Εφημερίδα «Εμπρός», 26 Οκτωβρίου 1926, σελίδα 4η.
  9. ↑ Λόγος του Χαρίτωνα Χαριτωνίδη στις 23 Νοεμβρίου 1929 στην 93η Συνεδρία της Φιλοσοφικής Σχολής.
  10. ↑ [Στις 2 Νοεμβρίου 1926 ορκίστηκαν πρώτοι καθηγητές οι Γεώργιος Γρατσιάτος, Ιωάννης Βογιατζίδης, Χαρίτων Χαριτωνίδης, Ιωάννης Παπαδόπουλος, Παντελής Κοντογιάννης, Νικόλαος Παππαδάκις, Στίλπων Κυριακίδης, Γιάννης Αποστολάκης, Χαράλαμπος Θεοδωρίδης και Μανόλης Τριανταφυλλίδης. Πρόεδροι του πρυτανικού συμβουλίου για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας, διατέλεσαν διαδοχικά ο Γεώργιος Χατζιδάκις, ο Χρήστος Τσούντας και ο Γεώργιος Σωτηριάδης.]
  11. ↑ Το παλιό κτίριο της Φιλοσοφικής, σελίδα 47η. Ήρα Μπλιάτκα-Μαστοράκη
  12. ↑ Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής
  13. ↑ Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων (Ανακτήθηκε Κυριακή 5 Ιουλίου 2020, 10:23').
  14. ↑ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
  15. ↑ Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής
  16. ↑ Πλήρης βιβλιογραφικός κατάλογος έργων του Χαρίτωνος Χαρ. Χαριτωνίδη.
  17. ↑ [Το Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης κυκλοφόρησε σε εννέα τόμους από τις εκδόσεις Δημητράκου και το 1953 απέσπασε το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Στο έργο συγκεντρώθηκαν όλα τα λήμματα όλης της Ελληνικής γλώσσης, από την Ομηρική μέχρι τη σύγχρονη εποχή και αποτελεί τη βάση όλης της σύγχρονης Ελληνικής λεξικογραφίας.]
  18. ↑ Βιβλιογραφίας Χ.Χ. Χαριτωνίδου Βραχυγραφίαι και σημεία
  19. ↑ «Απόρρητα» Ολόκληρο το έργο του, Scribd.com




Ανακτήθηκε από «http://el.metapedia.org/m/index.php?title=Χαρίτων_Χαριτωνίδης&oldid=95368»