Ζήσης Δημουλιός
Ο Ζήσης Δημουλιός ή Δημολιός Έλληνας εθνικιστής, εθνικός αγωνιστής, οπλαρχηγός Μακεδονομάχος γνωστός ως «καπετάν-Ζήσης», με την ιδιότητα του Ομαδάρχη, στην ιδιωτική του ζωή κτίστης, μυλωνάς και ιδιοκτήτης νερόμυλου, γεννήθηκε το 1860 στο Λέχοβο, σημερινή ονομασία Ηρωικό, τότε πατριαρχικό βλαχοχώρι-κεφαλοχώρι, στην περιοχή της Φλώρινας και δολοφονήθηκε στις 7 Ιουλίου 1907 στο χωριό Βεύη (Μπάνιτσα) στην περιοχή της Φλώρινας.
|
| ||
| ||
| Βιογραφικά στοιχεία (συνοπτικά) | ||
| Γέννηση: 1860 | ||
| Τόπος: Λέχοβο (Ηρωικό), Φλώρινα. | ||
| Σύζυγος: Έγγαμος | ||
| Τέκνα: Πέτρος, Σουλτάνα | ||
| Υπηκοότητα: Οθωμανική | ||
| Ασχολία: Κτίστης, μυλωνάς, Μακεδονομάχος | ||
| Θάνατος: 7 Ιουλίου 1907 | ||
| Τόπος: Μπάνιτσα (Βεύη), Φλώρινα | ||
Ο Ζήσης ήταν έγγαμος και παιδιά του ήταν ο Πέτρος Δημουλιός [1], μετέπειτα πρόεδρος στο χωριό Λέχοβο και η Σουλτάνα δασκάλα στην περιοχή, σύζυγος Κωνσταντίνου Λιάκου.
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Η οικογένεια του Ζήση Δημουλιού είχε απώτερη καταγωγή από τη Μεσσηνία [2] στην Πελοπόννησο. Ο Δημουλιός είχε αναπτύξει κλεφταρματολική δράση, πολύ πριν το 1904, στο όρος Βίτσι και στην περιοχή του Μοναστηρίου, μαζί με τούς σλαβόφωνους οπλαρχηγούς Αντώνη Ζώη, Παύλο Ρακοβίτη και Λάκη Νταηλάκη [3] ενώ ήταν στενός φίλος του Λάκη Πύρζα [4]. Αρχικά τέθηκε στην υπηρεσία του Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανού Καραβαγγέλη και αναφέρεται ότι συμμετείχε στην πολύνεκρη επίθεση στο χωριό Ζέλενιτς ως εκδίκηση για τους επτά νεκρούς του Λεχόβου, οι οποίοι δολοφονήθηκαν από όργανα της Βουλγαρικής προπαγάνδας. Γράφει ο Πέτρος Γκοσιόπουλος στα απομνημονεύματα του
«...Συνεργάστηκαν οι Σκληθριώται στη δολοφονία των επτά Λεχοβιτών στον Αετό {...} αλλά δεν έμειναν ατιμώρητοι. Σε έναν γάμο στο Ζέλενιτς των οργάνων της Βουλγαρικής προπαγάνδας {...} στη μάχη αυτή πήραν μέρος από το Λέχοβο οι Κώστας Βλάχος, Ζήσης Δημουλιός, Κοσμάς Μπάλιος κ.α. Ήταν η εκδίκηση για τους επτά νεκρούς του Λεχόβου....»
Μακεδονικός Αγώνας
Ο Ζήσης όταν συναντήθηκε, την Άνοιξη του 1904, με τον Παύλο Μελά και τους άλλους τρεις (Αλέξανδρος Κοντούλης, Γεώργιος Κολοκοτρώνης και Αναστάσιος Παπούλας) Ελλαδίτες αξιωματικούς που είχαν έρθει στην τουρκοκρατούμενη Μακεδονία από την ελεύθερη Ελλάδα, εντάχθηκε στο Μακεδονικό Αγώνα αναπτύσσοντας ένοπλη δράση με το ολιγομελές σώμα του στην περιοχή της Φλώρινας. Αποδείχθηκε πολύτιμος οδηγός γιατί γνώριζε εξαιρετικά τα κατατόπια της περιοχής. Ο Μελάς με την βοήθεια του Ζήση έφτασε στο Στρέμπενο (Ασπρώγεια) και συνέλαβε τους δολοφόνους του καπετάν-Βαγγέλη Νάτση Στρεμπενιώτη, τους οποίους όμως δεν εκτέλεσε. Το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους ο Ζήσης φιλοξένησε τον Μελά στο σπίτι του στο, τότε, Λέχοβο.
Γράφει σχετικά ο Παύλος Μελάς:
«Λημέρι άνωθεν Στρεμπένου, Τετάρτη 15 Σεπτεμβρίου 1904. Ο Ζήσης Δημουλιός μού ώρισεν έναν ψυχογιόν από την Κλεισούραν, είναι 22 ετών, σπανός. Είναι όμως καθαρός, έξυπνος, γενναίος και γνωρίζει όλας τας εν Μακεδονία ομιλουμένας γλώσσας».
Ο Δημουλιός που με την έγκριση των Οθωμανικών αρχών κατοχής της Μακεδονίας σχημάτισε πολιτοφυλακή, αποτελούμενη από 6-9 άνδρες με σκοπό να προφυλάξει το Λέχοβο, το Στρέμπενο, το Ζέλενιτς, το Αετόζι και όσα άλλα βρίσκονταν στην ίδια περιφέρεια, από τις επιθέσεις των Βουλγάρων κομιτατζήδων συνελήφθη, το 1904, από τους Τούρκους για τη δράση του και αφέθηκε ελεύθερος με δωροδοκία στις αρχές από χρήματα που διέθεσε ο Παύλος Μελάς. Η προσφορά του ήταν ιδιαίτερα σημαντική, τόσο για την ιδιαίτερη πατρίδα του, που κατάφερε να μείνει αλώβητη από τις βιαιότητες του Βουλγαρικού κομιτάτου, όσο και για την ευρύτερη περιοχή της Φλώρινας.
Δολοφονία Δημουλιού
Στο βιβλίο «Έμεινα εκεί εκτελών το προς την πατρίδα καθήκον», μια βιογραφία του Παύλου Μελά γραμμένη από την Μίτση Σκ. Πικραμμένου, αναφέρονται στοιχεία σχετικά με την δολοφονία του Δημουλιού:
«.... ο Ζήσης είχε και το επάγγελμά του, ήταν μυλωνάς διατηρούσε υδρόμυλο στην άκρη του χωριού δίπλα στο ποταμάκι και τον λειτουργούσε ο ίδιος όταν δεν ήταν απασχολημένος με άλλες δραστηριότητες. Μιαν ημέρα την άνοιξη του 1907 ο Δημουλιός διαπίστωσε ξαφνικά ότι το νερό με το οποίο λειτουργούσε ο μύλος του είχε σταματήσει να ρέει. Πήρε την ανηφοριά δίπλα στην κοίτη του ποταμού και προχώρησε για να ελέγξει πού ήταν το πρόβλημα. Χωρίς να περιμένει κάποια συνάντηση εμφανίστηκε μπροστά του μέσα από το δάσος ο Δημήτριος ή Μήτκας Λιάκος ο γιος του Πέτρου. {...}. Μόλις συναντήθηκαν {...} φιλονίκησαν έντονα. Κάποια στιγμή ο Μήτκας τράβηξε πιστόλι και σκότωσε τον Ζήση.
Αιτία της εχθρότητας δεν ήταν ο υδρόμυλος αλλά η καρδιά μιας Λεχοβίτισσας που διεκδικούσαν και οι δύο. Ο Ζήσης που ήταν αρκετά μεγάλος ήδη ήταν παντρεμένος και καλός οικογενειάρχης αλλά ουδείς αναμάρτητος. Το γεγονός δεν αναφέρθηκε στους Τούρκους ξέσπασε όμως διαμάχη ανάμεσα στις δύο οικογένειες. Ο κίνδυνος για εκδίκηση και βεντέτα ήταν άμεσος Τα πράγματα είχαν φθάσει στα άκρα όταν επενέβησαν κάποιοι σώφρονες και από τις δύο οικογένειες και συμφώνησαν να σταματήσει το κακό με έναν γάμο να νυμφευθεί ένας αδελφός του φονιά μίαν από τις κόρες του νεκρού Ζήση. Η εφαρμογή της απόφασης ήταν άμεση. Η οικογένεια Λιάκου επέλεξε τον Κωνσταντίνο και η οικογένεια Δημουλιού τη Σουλτάνα η οποία τότε σπούδαζε στο Μοναστήρι και ήθελε να γίνει δασκάλα {....}. Έγινε ο γάμος και αποφεύχθηκαν τα χειρότερα...» [5]
Μνήμη Ζήση Δημουλιού
Σύμφωνα με όσα γράφει ο Παντελής Βυσσούλης ο Δημουλιός ήταν σλαβόφωνος, όμως ο Νίκος Μέρτζος υποστηρίζει ότι ήταν βλαχόφωνος, όπως είναι και το, μάλλον, σωστό, καθώς το Λέχοβο ήταν από τα πλέον γνωστά βλαχόφωνα κέντρα της εποχής.
Εξωτερικές συνδέσεις
Βιβλιογραφία
- «Ο Μακεδονικός Αγών και τα εις Θράκην γεγονότα», Γενικό Επιτελείο Στρατού, Διεύθυνσις Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1979, σελίδες 129η, 134η, 152η, 201η
- [«Αφανείς, γηγενείς Μακεδονομάχοι, Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), «Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών», «University Studio Press», Θεσσαλονίκη, 2008, σελίδα 161η]
- «Το Μεγάλο Συναξάρι. Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι», Χορηγός: Πέτρος Εμμ. Μάνος, εκδότης: «Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2011.
Παραπομπές
- ↑ [Ο Πέτρος Ζήση Δημουλιός, επίσης Μακεδονομάχος, έδρασε ως Πράκτορας Β' τάξεως και οδηγός των ανταρτικών ομάδων της περιοχής. Διατέλεσε πρόεδρος της κοινότητος Λεχόβου το διάστημα από το 1933 έως το 1935.]
- ↑ [Το μνημείο των Μεσσήνιων Μακεδονομάχων στην Καλαμάτα]
- ↑ [«Οι Έλληνες Σλαβόφωνοι της Μακεδονίας», Καθηγητής Ιωάννης Χολέβας, εκδόσεις «Πελασγός», Αθήνα 1999, σελίδα 171η (344η).]
- ↑ [«Λιανοκέρια της μικρής Πατρίδας», Θοδωρής Παπαθεοδώρου, εκδόσεις «Ψυχογιός», σελίδα 380η.]
- ↑ [«Έμεινα εκεί εκτελών το προς την πατρίδα καθήκον». Η βιογραφία του Παύλου Μελά]
