Αλέξανδρος Κοντούλης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Αλέξανδρος Κοντούλης, Έλληνας εθνικιστής, ανώτατος αξιωματικός [Αριθμός Στρατολογικού Μητρώου: 3275] του Ελληνικού στρατού με το βαθμό του αντιστρατήγου ε.α., εθνικός αγωνιστής και διπλωμάτης [1] με πλούσια εθνική δράση, ακραιφνής υποστηρικτής της Μεγάλης Ιδέας, προσωπικός φίλος του Ίωνα Δραγούμη και μελών της οικογένειας του αλλά και συμπολεμιστής του Παύλου Μελά, γεννήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 1858, [10 Ιανουαρίου 1859 με το νέο ημερολόγιο], στην Ελευσίνα του νομού Αττικής και πέθανε στις 22 Αυγούστου 1933, στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» στην Αθήνα, από στηθάγχη και ηπατική κίρρωση. Κηδεύτηκε με τελετή στην οποία χοροστάτησαν Αρχιερείς της Ελληνικής Ορθοδόξου Εκκλησίας με την παρουσία μελών της Ελληνικής βασιλικής οικογένειας καθώς και εκπροσώπων της πολιτικής ηγεσίας. Ενταφιάστηκε στην διακεκριμένη κατηγορία Π 14 στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.

Αλέξανδρος Κοντούλης
Κοντούλης Αλέξανδρος.jpg
Γέννηση: 28 Δεκεμβρίου 1858
Τόπος: Ελευσίνα, Αττική (Ελλάδα)
Σύζυγος: Άγαμος
Τέκνα: Άτεκνος
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Αντιστράτηγος (ΠΖ)
Θάνατος: 22 Αυγούστου 1933
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)

Ο Κοντούλης, που πέθανε φτωχός, ήταν άγαμος και δεν απέκτησε απογόνους.

Βιογραφία

Οι πρόγονοι του Αλέξανδρου ανήκαν σε οικογένεια ευπόρων γαιοκτημόνων που κατοικούσαν στα Δερβενοχώρια. Συγγενική τους είναι η οικογένεια Βερούτη, επώνυμο που προήλθε ως μετονομασία από το επώνυμο Κοντούλης. Η καταγωγή τους φέρεται να είναι από την ευρύτερη περιοχή της Κουντούρας, το πιθανότερο από τη Μάνδρα ή τη Χασιά.

Οικογένεια Κοντούλη

Ο παππούς του Αλέξανδρου, ο Κωνσταντής Κοντούλης, ήταν Δημογέροντας και Έφορος των Κουντούρων καθώς κι ένας από τους τέσσερις μεγαλύτερους κτηματίες που αναφέρονται το έτος 1805, στο «Δευτέριον των χωραφιών της Ελευσίνος εν ταις μοιρασιαίς». Πατέρας του Αλέξανδρου ήταν ο κτηματίας-κτηνοτρόφος Μελέτιος Κοντούλης, ενώ ανιψιός του, γιος της αδελφής του, ήταν ο Στρατηγός Dr.rer.pol. Xαρίλαος Αναστασίου Κριεκούκης ο οποίος υπήρξε διακεκριμένος διπλωματικός ακόλουθος της Βασιλικής Πρεσβείας της Ελλάδος στο Βερολίνο.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Ο Αλέξανδρος Κοντούλης σε ηλικία 20 ετών συμμετείχε ως εθελοντής στην επανάσταση της Ηπείρου του 1878, όμως συνελήφθη από τους Τούρκους και καταδικάστηκε σε θάνατο. Επέστρεψε σώος στην Ελλάδα μετά από παρέμβαση της Αγγλικής πρεσβείας και στις 17 Ιουλίου του 1880 κατατάχθηκε εθελοντικά στον Ελληνικό στρατό. Τρία χρόνια αργότερα εισήχθη στη Σχολή Υπαξιωματικών από την οποία αποφοίτησε στις 22 Σεπτεμβρίου του 1885, με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού Πεζικού, 23ος σε σειρά μεταξύ 123 που αποφοίτησαν εκείνο το έτος. Το 1886 συμμετείχε στις ένοπλες συγκρούσεις που σημειώθηκαν στην τότε ελληνοτουρκική μεθόριο. Στις 26 Μαΐου του 1895 προήχθη στο βαθμό του Υπολοχαγού και το 1897, στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο εκείνου του χρόνου, υπηρέτησε στην 3η Ταξιαρχία, υπό τον Κωνσταντίνο Σμολένσκη και πήρε μέρος στις μάχες του Βελεστίνου. Μετά την Ελληνική ήττα στον πόλεμο και ειδικότερα μετά την συντριβή του στρατού στο Δομοκό, η οποία οφείλονταν στο γεγονός ότι κάποια σώματα δεν πολέμησαν είχε επισημάνει: «Αυτό είναι δυστυχώς το Ρωμέικο. Θα πρωταγωνιστεί η παγαποντιά και η κακοήθεια προς τελείαν καταστροφήν της Ελληνικής Φυλής.» Στις 26 Μαρτίου του 1899 προήχθη επ' ανδραγαθία στο βαθμό του Λοχαγού [2], ενώ ο Βασιλιάς Γεώργιος Α' του απένειμε τον Αργυρούν Σταυρό του Σωτήρος. Τον Ιούνιο ήταν ο επικεφαλής Λοχαγός της οπισθοφυλακής των δυνάμεων που απελευθέρωσαν και την πόλη της Θήβας στις 15 Ιουλίου του ίδιου έτους τοποθετήθηκε [3] στο 1ο Σύνταγμα Πεζικού ενώ παράλληλα εκτελούσε καθήκοντα Υπασπιστή του Αρχηγού Στρατού Κωνσταντίνου Σμολένσκη.

Μακεδονικό ζήτημα

Το 1899 ο Κοντούλης, ο οποίος ήταν στενός φίλος και συχνός επισκέπτης της οικογένειας του Ίωνα Δραγούμη, εντάχθηκε στη μυστική οργάνωση «Εθνική Εταιρεία» και μαζί με τον Παύλο Μελά, ανήκε στα μέλη του Διοικητικού της συμβουλίου, ενώ ο Ίωνας Δραγούμης τους έφερε σε επαφή με τον Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη και τον Ιούλιο του 1900 καταγγέλθηκε πως ο Κοντούλης συμμετείχε σε συναντήσεις για την προπαρασκευή στρατιωτικού κινήματος. Ανήμερα της Λαμπρής του 1903, στις 7 Απριλίου, ο Κοντούλης υπηρετούσε στο 7ο Σύνταγμα Πεζικού όπου υποδέχθηκε το Βασιλικό ζεύγος της Ελλάδος τους οποίος και προσφώνησε στη διάρκεια της υποδοχής τους.

Το 1903 ξέσπασε η εξέγερση του Ίλιντεν, που εξυφάνθηκε από τις φιλοβουλγαρικές οργανώσεις της Μακεδονίας. Στις 15 Αυγούστου 1903 οι μακεδονικοί σύλλογοι Αθηνών-Πειραιώς πραγματοποίησαν συλλαλητήριο στους στύλους του Ολυμπίου Διός, ενώ συστάθηκε και η «Επίκουρος των Μακεδόνων Επιτροπή» με πρόεδρο τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Θεόκλητο Α' και μέλη στελέχη της αθηναϊκής κοινωνίας με καταγωγή από τη Μακεδονία, όπως ο βουλευτής Ιωάννης Καυτατζόγλου, ο Μάρκος Δραγούμης και ο Δημήτριος Βικέλας. Σκοπός της Επιτροπής, η οποία εξέδιδε και το εβδομαδιαίο δελτίο Bolletin d’ Orient, ήταν η διενέργεια εράνων για τη συγκέντρωση χρημάτων για την ενίσχυση του Eλληνισμού στη Μακεδονία και τον χειμώνα του 1903 αντιπροσωπεία της Επιτροπής επισκέφτηκε τη Μακεδονία και διένειμε σε αστέγους ρούχα, κλινοσκεπάσματα και τρόφιμα.

Ήδη από τον Απρίλιο του 1903, ο Κοντούλης φιλοξενούσε στο σπίτι του, τον Δημήτριο και το Σωτήριο Κώττα, τα δύο ανήλικα παιδιά του Μακεδονομάχου Καπετάν Κώττα, τα οποία φρόντισε να γραφτούν στο «Ιόνιο Λύκειο», σχολείο που διηύθυνε ο εθνικός αγωνιστής Ιωάννης Δέλλιος, από τις Σέρρες. Ο Κοντούλης είχε την επιμέλεια και την κηδεμονία και άλλων παιδιών που φοιτούσαν στο «Λύκειο Δέλλιου, τα οποία κατάγονταν από τη Μακεδονία, μεταξύ τους ο Ευριπίδης Μπακιρτζής και η οικογένεια του. Στις 18 Φεβρουαρίου του 1904 στο σπίτι του Στέφανου Δραγούμη, ο Κοντούλης και ο Παύλος Μελάς γνώρισαν τον Καπετάν Κώττα που είχε έρθει στην Αθήνα για να δει τα ανήλικα αγόρια του κι ήταν φιλοξενούμενος της οικογένειας Δραγούμη.

Μακεδονικός αγώνας

Αλέξανδρος Κοντούλης

Στον Μακεδονικό αγώνα ο Κοντούλης, με το ψευδώνυμο «Σκούρτης», ήταν επικεφαλής των αξιωματικών που συνέβαλαν [4] στην διοργάνωση του. Η κυβέρνηση Θεοτόκη, πιεζόμενη από την κοινή γνώμη, αποφάσισε να στείλει στη Δυτική Μακεδονία τέσσερις αξιωματικούς, για να μελετήσουν την κατάσταση και να υποβάλουν προτάσεις. Αυτοί ήταν οι λοχαγοί (ΠΖ) Αναστάσιος Παπούλας και Αλέξανδρος Κοντούλης, ο υπολοχαγός (ΠΖ) Γεώργιος Κολοκοτρώνης και ο ανθυπολοχαγός (ΠΒ) Παύλος Μελάς. Στη διάρκεια του ταξιδιού του προς τη Μακεδονία ο Κοντούλης έπεσε σε βάραθρο και τραυματίστηκε σοβαρά, με αποτέλεσμα να είναι δυνατό να συνεχίσει το ταξίδι του μόνο έφιππος και με τη χρήση ημιόνου. Οι αξιωματικοί αυτοί, στις 24 Φεβρουαρίου του 1904, έφτασαν στην, κατεχόμενη τότε από τους Τούρκους, περιοχή για επιτόπια διερεύνηση της καταστάσεως.

Λίγο αργότερα ο Κοντούλης συνελήφθη από τις Τουρκικές αρχές και οδηγήθηκε κατηγορούμενος σε δικαστήριο με την κατηγορία της κατασκοπίας, όμως απολογήθηκε χρησιμοποιώντας την Αρβανίτικη διάλεκτο και έπεισε τους δικαστές του ότι ήταν ζωέμπορος, όπως ανέφερε το πλαστό διαβατήριο με το οποίο τον είχαν εφοδιάσει οι Ελληνικές αρχές. Στις 14 Μαρτίου του 1904 στο μοναστήρι του Τσιριλόβου ο συναντήθηκε με τον Μητροπολίτη Καστοριάς Γερμανό Καραβαγγέλη. Ακόμη και μετά την εξέγερση του Ήλιντεν, σύμφωνα με την από 25 Μαρτίου 1904 αναφορά του λοχαγού Κοντούλη: «Ο τόσον νοήμων και πατριώτης Θεοτόκης δεν επίστευεν εις τίποτε, φρονών ότι όσοι εργαζόμεθα επί του εθνικού εκείνου εδάφους (της Μακεδονίας) είμεθα τρελοί» [5]

Ο Γεώργιος Κολοκοτρώνης και ο Αναστάσιος Παπούλας υποστήριζαν την ιδέα της αναθέσεως του Μακεδονικού αγώνα σε ντόπιους μαχητές σε αντίθεση με τους Αλέξανδρο Κοντούλη και Παύλο Μελά που υποστήριζαν την αποστολή αναταρτών από την ελεύθερη Ελλάδα. Ο Γεώργιος Μόδης το 1966, στον τόμο του έργου του «O μισότρελλος κουρελής», στο διήγημα «Mια ανεξάρτητη και δραματική διαφωνία», αναφέρεται [6] στην πρώτη αποστολή στη Mακεδονία, τον Mάρτιο του 1904, ώστε να διερευνήσουν πόσο ευνοϊκό ήταν το κλίμα για τη δημιουργία αντάρτικων σωμάτων. Κατά το συγγραφέα, οι Αναστάσιος Παπούλας και Γεώργιος Kολοκοτρώνης ήταν αρνητικοί [7], σε αντίθεση με τους Αλέξανδρο Kοντούλη και Παύλο Mελά, οι οποίοι ήταν θετικοί και ένθερμοι υποστηρικτές του ενδεχόμενου, όμως το 1970 στον τόμο «Kρυψάνες» και στο διήγημα «Εικόνες από την περιοδεία Παύλου Mελά», παρουσιάζει διαφορετική εκδοχή για τα ίδια συμβάντα. Με την άποψη τους συντάχθηκε και ο εθνικός αγωνιστής Ιωάννης Δέλλιος που θεωρούσε απαραίτητο να υπάρξει μυστική αποστολή ένοπλων σωμάτων από την Ελλάδα στη Μακεδονία. Ο Κοντούλης συμμετείχε οργανωτικά στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα [8].

«Πανελλήνιος Σκοπευτική Εταιρεία»

Μετά τη διάλυση της «Εθνικής Εταιρείας», στη θέση της ιδρύθηκε η «Πανελλήνιος Σκοπευτική Εταιρεία», της οποίας ο Κοντούλης υπήρξε πρόεδρος επί δεκαετία και το 1906 τοποθετήθηκε δημόσια σε άρθρο, το οποίο αποτελεί μέρος του διεθνούς καλλιτεχνικού λευκώματος των Αθηνών, υπέρ της ελεύθερης οπλoκατοχής και της ανάγκης της συνεχούς εκπαιδεύσεως του συνόλου των Ελλήνων στα όπλα [9]. Ο Κοντούλης θεωρούσε ότι:

  • Μεταξύ του θησαυρού των προτερημάτων των Ελλήνων, είναι και η οπλοκατοχή.
  • Στερούμαστε το πραγματικό ενδιαφέρον προς τα όπλα, παραμελώντας την εξάσκηση με αυτά, ενώ για τους προγόνους μας αυτή ήταν η μεγαλύτερη διασκέδαση.
  • Τη νίκη έχει ο δυνάμενος να πληρώσει την ατμόσφαιρα μολύβδου...
  • Υπάρχουν εκατομμύρια ανθρώπων (Ελλήνων) που αρνούνται ότι 5+5=10...
  • Ο δε εχθρός, κάλλιστα οπλισμένος και γυμνασμένος, μας περισφίγγει ως βόας
  • Η συναίσθηση σκοπευτικής δεξιότητας φρονηματίζει, εμπνέει την αυτοπεποίθηση, γεννά την τόλμη, στηρίζει την ανδρεία, πολλαπλασιάζει τη μονάδα.
  • Ο κίνδυνος χτυπά τις πόρτες μας.
  • Η βολή πρέπει να γίνει μέρος της εθνικής παιδείας για όλες τις ηλικίες.
  • Απευθυνόμαστε στους λίγους (αναφέρεται στους Δημάρχους για να αναλάβουν πρωτοβουλίες) και όχι στους πολλούς...
  • Οι τοπικοί άρχοντες πρέπει να κατανοήσουν την ευχέρεια, την ευγένεια, τη σπουδαιότητα ενός σκοπευτηρίου.

Συστάθηκαν επίσης διάφοροι άλλοι σύλλογοι, όπως ο «Κεντρικός Μακεδονικός Σύλλογος» του Χαλκιδιώτη γιατρού Θεοχάρη Γερογιάννη, ο οποίος εξέδιδε το περιοδικό «Μέγας Αλέξανδρος», καθώς και η εταιρεία «Ελληνισμός» του εθνικιστή καθηγητή Νεοκλή Καζάζη, η οποία εξέδιδε το ομώνυμο περιοδικό προσπαθώντας να διαφωτίσει τη διεθνή κοινή γνώμη για τα εθνικά δίκαια της Ελλάδας.

Βαλκανικοί πόλεμοι

Ο Κοντούλης προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχου στις 15 Οκτωβρίου του 1908 και το επόμενο χρόνο υπηρέτησε στην Καλαμάτα στο εκεί εδρεύον 9ο Σύνταγμα Πεζικού. Το 1910 ο Ισμαήλ Κεμάλ Βέης ζήτησε από την Ελληνική κυβέρνηση να στείλει τον Κοντούλη στην Αλβανία για να ρυθμίσει τα ζητήματα που αφορούσαν τις σχέσεις των δύο χωρών, ενώ το 1911 ο Κοντούλης ταξίδεψε στην Αλβανία με το ψευδώνυμο «Σκούρτης», αυτό που χρησιμοποιούσε στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, όπου συμμετείχε στην εξέγερση κατά του τουρκικού καθεστώτος. Στις 6 Ιουλίου του 1911 προήχθη στο βαθμό του Αντισυνταγματάρχη και συμμετείχε στον Α' Βαλκανικό πόλεμο ως διοικητής των ευζωνικών ταγμάτων της Ηπείρου. Με το πρώτο φως της ημέρας την 11η Οκτωβρίου 1912, το 3ο Τάγμα Ευζώνων του Κοντούλη κατάφερε να εκδιώξει τους Τούρκους από το Γρίμποβο, οι οποίοι οχυρώθηκαν στα υψώματα της Καμπής. Το σούρουπο της 11ης Οκτωβρίου, το σώμα ευζώνων που βρισκόταν στα Ανώγεια, έκανε νέα επίθεση και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη του φρουρίου στα Πέντε Πηγάδια. Η κατάληψη όμως των Ανωγείων και του φρουρίου από τους εύζωνες, έθεσε σε σοβαρό κίνδυνο τον Τουρκικό στρατό και ο διοικητής Εσάτ Πασάς διέταξε την άμεση υποχώρηση προς τα Ιωάννινα για να μην αποκοπεί και εξοντωθεί στην κοιλάδα του Λούρου και στα δύσκολα περάσματα των Πέντε Πηγαδιών. Η υποχώρηση έλαβε χώρα τη νύχτα της 11ης με 12 Οκτωβρίου 1912 και ο Τουρκικός στρατός εγκαταλείψει οριστικά την περιοχή της Άρτας. Ο Κοντούλης τραυματίστηκε τόσο στην μάχη της Αετοράχης όσο και στη μάχη του Μπιζανίου [10].

Μετά τον Α' Βαλκανικό πόλεμο, στη διάρκεια του Β' Βαλκανικού πολέμου εναντίον των Βουλγάρων, ο Κοντούλης προήχθη -στις 21 Μαΐου 1913- στο βαθμό του Συνταγματάρχη. Ο Κοντούλης διατηρούσε προσωπική φιλική σχέση με τον Ισμαήλ Κεμάλ Βέη, ο οποίος στις 13 Μαρτίου του 1913, την ημέρα της ιδρύσεως του Αλβανικού κράτους, ορίστηκε Πρόεδρος της Προσωρινής Κυβερνήσεως. Στις 24 Ιουλίου του 1914 η Κορυτσά ανακηρύχθηκε αυτόνομη με Στρατιωτικό και Πολιτικό Διοικητή τον Γεώργιο Τσόντο Βάρδα, Αντιστράτηγο που χρημάτισε Αρχηγός των Ελληνικών Εθελοντικών Σωμάτων κατά τον Βορειοηπειρωτικό Αγώνα του 1914. Ο Τσόντος στις 20 Οκτωβρίου εκείνου του έτους παρέδωσε τη Στρατιωτική και Πολιτική Διοίκηση στον τακτικό Ελληνικό στρατό υπό τον Συνταγματάρχη Κοντούλη, ο οποίος επέβαλε τις δικές του απόψεις όσον αφορά την προσέγγιση Ελλήνων και Tουρκαλβανών. Ο Κοντούλης παρέδωσε την πόλη στους Αλβανούς μετά την εκκένωση της Κορυτσάς από τον Ελληνικό στρατό και με δικές του ενέργειες παραδόθηκαν στους Αλβανούς οι περιοχές Mοσχόπολης και Κολονίας.

Μικρασιατική εκστρατεία

Στις 20 Μαΐου του 1917, ο Κοντούλης προήχθη [11] στο βαθμό του Υποστρατήγου και έως το 1920 ανέλαβε Διοικητής της 4ης Μεραρχίας στο Ναύπλιο. Στις 6 Οκτωβρίου του 1920 προήχθη στο βαθμό του Αντιστρατήγου και δύο μήνες μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920, στις αρχές του 1921, διορίστηκε διοικητής του Α' Σώματος Στρατού στη Στρατιά της Μικράς Ασίας από την Κυβέρνηση του Δημητρίου Γούναρη, θέση στην οποία αντικατέστησε τον Στρατηγό Κωνσταντίνο Νίδερ στις 27 Φεβρουαρίου του 1921, και υπήρξε ένας από τους πρωταγωνιστές των γεγονότων της δεύτερης περιόδου της Μι­κρασιατικής Εκστρατείας. Ο Κοντούλης διατήρησε τη διοίκηση του Σώματος μέχρι τον Ιούνιο του 1922, όταν παραιτήθηκε για λόγους υγείας και τον διαδέχθηκε ο Στρατηγός Νικόλαος Τρικούπης. Τον ίδιο μήνα επέστρεψε στην Ελλάδα και έκτοτε υπηρέτησε στο Γενικό Επιτελείο Στρατού απ' όπου αποστρατεύτηκε στις 24 Απριλίου του 1923. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου κατηγορήθηκε και συνελήφθη για συμμετοχή στο κίνημα των Γαργαλίδη, Λεοναρδόπουλου και Ζήρα, όμως σύντομα αφέθηκε ελεύθερος καθώς δεν προέκυψε κάτι ουσιαστικό σε βάρος του. Την περίοδο από το 1925 έως το 1926, ήταν πρώτος πρεσβευτής της Ελλάδας στην Αλβανία [12], θέση στην οποία διορίστηκε από τον στρατηγό Θεόδωρο Πάγκαλο. Όπως προκύπτει από την αλληλογραφία του τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν κάτοικος Πειραιώς.

Τιμητικές διακρίσεις

Ο Κοντούλης τιμήθηκε με Ελληνικά και ξένα παράσημα, μετάλλια και τιμές, μεταξύ τους:

  • ο Ταξιάρχης Ιππότου του Βασιλικού Τάγματος του Σωτήρος,
  • Ο Αργυρούς Σταυρός του Τάγματος του Σωτήρος από το βασιλιά Γεώργιο Α',
  • ο Σταυρός Ανωτέρων Ταξιαρχών μετ' αστέρος του Βασιλικού Τάγματος του Γεωργίου του Α',
  • το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας, με τον Αργυροποίκιλτο Αστερίσκο επί της ταινίας του Αριστείου Ανδρείας,
  • ο Μεγαλόσταυρος των Ιπποτών του Τάγματος του Σκενδέρμπεη από τον Βασιλιά Ζιώγου της Αλβανίας.

Σύμφωνα με τα αρχεία της Μεγάλης Στοάς της Ελλάδος ο Κοντούλης υπήρξε μέλος της και Ελευθεροτέκτονας. Το ιστορικό του αρχείο φυλάσσεται στην Εταιρεία Φίλων του Λαού. Η πόλη των Αθηνών, αλλά και η γενέθλια πόλη του, η Ελευσίνα, τον τίμησαν με οδούς που φέρουν το όνομα του.

Συγγραφικό έργο

Ο Αλέξανδρος Κοντούλης έγραψε και δημοσίευσε τα έργα:

  • «Η κατά το έτος 1904 στρατιωτική αποστολή εν Μακεδονία», Δυρράχιο 25 Μαρτίου 1926. Στο έργο του γράφει ότι «....ο τότε πρόεδρος της κυβέρνησης Γεώργιος Θεοτόκης δεν επίστευεν εις τίποτε, φρονών ότι όσοι εργαζόµεθα επί του εθνικού εκείνου εδάφους ήµεθα τρελλοί...».
  • «Βιογραφία Καπετάν Κώττα» [13], το 1931, σελίδες 61. Ο Κοντούλης γράφει ότι ο Κώττας «.....υπήρξε συνεργάτης μου κατά την το έτος 1904 αποστολήν μου εν Μακεδονία και ούτω μου εδόθη η ευκαιρία κατά την κοινοπραξίαν εκείνην να γνωρίσω αυτόν εκ του σύνεγγυς και να εκτιμήσω τα μεγάλα αυτού προσόντα. Την ευφυΐαν, την τόλμην, το ειλικρινές του χαρακτήρος του, την αφοσίωσίν του εις τα θεία, την φιλανθρωπίαν του και λοιπάς αρετάς, ας έν τη εξιστορήσει των περί αυτού θέλω περιγράψη...».

Μνήμη Στρατηγού Κοντούλη

Ο Αλέξανδρος Κοντούλης συγκαταλέγεται σε εκείνες τις ξεχωριστές αγωνιστικές μορφές και φυσιογνωμίες που ενσάρκωσαν την Πολεμική Αρετή των Ελλήνων. Υπήρξε σε όλη τη διάρκεια του βίου του εμπνευσμένος από το Ομηρικό κλέος και ανάλωσε τη ζωή του στο βωμό της Εθνικής ολοκληρώσεως, διαποτισμένος από τα μεγαλοϊδεατικά ιδανικά. Αγωνίστηκε ως το τέλος να υλοποιηθεί το όραμα της Ελλάδος των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών και πρωταγωνίστησε σε όλα τα πολεμικά θέατρα της εποχής του λόγος για τον οποίο ανέπτυξε πολυσήμαντη Εθνική δράση. Παρά την τεράστια οικονομική επιφάνεια που διέθετε η οικογένεια του ο Κοντούλης έμενε ασυγκίνητος από τα πλούτη και τη χλιδή ενώ αναζητούσε τον αγώνα, το δίκαιο και το καλό με στόχο την αναγέννηση της Ελλάδος. Στη διάρκεια του βίου του ως πραγματικός ευπατρίδης διέθεσε την καθημερινότητα του στην πατρίδα και δεν υπολόγισε χρόνο, χρήματα, κόπο και θυσίες για την ευόδωση του σκοπού του. Ο Κοντούλης, που έχαιρε γενικής εκτιμήσεως καθώς εθεωρείτο σώφρων και ικανός, έλαβε μέρος στην κίνηση για την «Ανατο­λική Ομοσπονδία» μαζί με τον Ίωνα Δραγούμη.

Αν και συμμετείχε στην Μικρασιατική εκστρατεία ήταν αντίθετος με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της καθώς θεωρούσε ότι η επιρροή του Ελληνικού στοιχείου στην Μικρά Ασία ήταν τόσης εκτάσεως ώστε συν τω χρόνω η περιοχή μπορούσε να λάβει μορφή Ελληνική. Παράλληλα θεωρούσε αριθμητικά ανεπαρκείς τις δυνάμεις του Ελληνικού στρατού που διατέθηκαν για τις επιχειρήσεις στην Μικρά Ασία προβληματισμό που εξέφρασε και στον Πρίγκιπα Ανδρέα, τότε διοικητή τη 7ης Μεραρχίας. Τον ίδιο προβληματισμό διατύπωσε, ενώπιον και άλλων αξιωματικών, και στον πρωθυπουργό Δημήτριο Γούναρη τονίζοντας ότι με την συνέχιση των επιχειρήσεως με στόχο την Άγκυρα ο Ελληνικός Στρατός θα απομακρύνονταν τουλάχιστον 1.000 χιλιόμετρα από τη βάση του ενώ θα διέσχιζε μια εξ ολοκλήρου εχθρική περιοχή της Τουρκίας με ανεπαρκείς δυνάμεις και ελάχιστα μέσα. Στην ίδια συνομιλία ο Κοντούλης επισήμανε στον Γούναρη ότι θα έπρεπε να έχουν προσαρτηθεί στο Ελληνικό κράτος τα κατεχόμενα εδάφη της Μικράς Ασίας ώστε να δημιουργεί ένα τετελεσμένο γεγονός. Αναγκαία συνθήκη για την υλοποίηση των προτάσεων του ο Κοντούλης θεωρούσε πως έπρεπε να κληθούν υπό τα όπλα και άλλες κλάσεις του πληθυσμού και υποστήριζε ότι υπήρχε τρόπος συντριβής των Τούρκων του Κεμάλ κι ήταν πρόθυμος να καταθέσει την άποψη του αρκεί να το ζητούσε η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία.

Μετά την αποχώρηση του από την διοίκηση του Α' Σώματος και σε συνέντευξη που παραχώρησε δήλωσε ότι «οι Έλληνες αξιωματικοί προσφέρθηκαν να οργανώσουν μια κατάσταση στην Μικρασία, η οποία θα επέτρεπε την παγίωση και την κατοχύρωση της ελευθερίας του Μικρασιατικού λαού...». Μετά την Μικρασιατική καταστροφή εξέφρασε την άποψη ότι χρειάζεται μια κυβέρνηση στρατιωτικών για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση στην Ελλάδα. Στη διάρκεια της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας παρέμεινε σταθερά ανεπηρέαστος από αντεγκλήσεις και έριδες, λειτούργησε ενωτικά, διακρίθηκε για την ευθυκρισία του και την μετριοπάθεια του χαρακτήρα του. Φρόντιζε να διατηρεί αποστάσεις ασφαλείας από τις εκάστοτε κυβερνήσεις και θεωρούσε στίγμα την ανάμιξη των αξιωματικών στην πολιτική. Ουδέποτε επεδίωξε να μάθει την πολιτική τοποθέτηση των υφισταμένων του αντίθετα στέκονταν στις ικανότητες και στον ζήλο τους στην εκπλήρωση των καθηκόντων τους. Η θητεία του στην Διοίκηση της Κορυτσάς συνοδεύτηκε από την παράδοση της στους Τουρκαλβανούς όπως και των περιοχών της Μοσχοπόλεως και της Κολωνίας ενώ και η θητεία του ως πρεσβευτή της Ελλάδος στην Αλβανία αποτελεί αντικείμενο κριτικής καθώς κατηγορήθηκε για φιλική διάθεση και αντιμετώπιση των Αλβανικών θέσεων.

Πηγές

  • [«Στρατηγός Ἀλέξανδρος Κοντούλης, 1858-1933: Μαχητής των εθνικών αγώνων», Νίκα Πολυχρονοπούλου-Κλαδά, Αθήνα, 2000.]

Παραπομπές

  1. [Ο κ. Κοντούλης Εφημερίδα «Εμπρός», 31 Αυγούστου 1926, σελίδα 2η.]
  2. [Οι στρατιωτικοί προβιβασμοί Εφημερίδα «Εμπρός», 25 Μαρτίου 1899, σελίδα 2η.]]
  3. [Τοποθετήσεις Αξιωματικών Εφημερίδα «Εμπρός», 15 Ιουλίου 1899, σελίδα 2η.]
  4. [Μακεδονικός Αγώνας και Μακεδονομάχοι]
  5. [Αλέξανδρος Κοντούλης, «Η κατά το έτος 1904 στρατιωτική αποστολή εν Μακεδονία», Δυρράχιο 25 Μαρτίου 1926.]
  6. [H απήχηση του θανάτου του Παύλου Mελά στην ελληνική λογοτεχνία]
  7. [«Ο Μακεδονικός Αγών–Αναμνήσεις», Κ. I.Μαζαράκης-Αινιάν, σελίδες 179-180, «…Αλλ’ ενώ από κοινού υπέβαλον έκθεσιν περί του δυνατού της οργανώσεως αμύνης εν Μακεδονία, οι Παπούλας και Κολοκοτρώνης υπέβαλον εμπιστευτικώς και ετέραν, δι’ ης απαισιοδόξως εκφράζοντο....»]
  8. [Αγωνισθέντες κατά τον Μακεδονικό Αγώνα 1903-1909, Ένοπλος Αγών.]
  9. [Μια φρέσκια άποψη για την σκοποβολή στην Ελλάδα! amynastospiti.gr]
  10. [Οι νεκροί και οι τραυματίες των τελευταίων πολεμικών επιχειρήσεων Εφημερίδα «Εμπρός», 15 Δεκεμβρίου 1912, σελίδα 4η.]
  11. [Στρατιωτικοί προβιβασμοί Εφημερίδα «Εμπρός», 21 Μαΐου 1917, σελίδα 3η.]
  12. [Ο κος Κοντούλης (Επίσημος Κίνησις) Εφημερίδα «Εμπρός», 22 Δεκεμβρίου 1925, σελίδα 2η.]
  13. [«Βιογραφία Καπετάν Κώττα» Ολόκληρο το βιβλίο, Ψηφιακή βιβλιοθήκη «Ανέμη».]