Κωνσταντίνος Σούκας-Ιωαννάς
Ο Κώστας Σούκας-Ιωαννάς [1], Έλληνας δημοσιογράφος και συγγραφέας, γεννήθηκε το 1894 στον Πειραιά και πέθανε στις 16 Απριλίου 1961 [2] στην Αθήνα. Η ζωή του σημαδεύτηκε από το θάνατο των δύο παιδιών του και της γυναίκας του.
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Γονείς του ήταν ο Δημήτριος Σούκας και η Αντιγόνη Καψαμπέλη. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στον Πειραιά, όπου έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Υπηρέτησε τη θητεία του στο Πολεμικό Ναυτικό και πήρε μέρος σε εκπαιδευτικό ταξίδι στα λιμάνια της Μεσογείου με το πολεμικό πλοίο «Αβέρωφ». Εργάστηκε ως δημοσιογράφος, χρονογράφος και φιλολογικός συνεργάτης στον Πειραϊκό και αθηναϊκό ημερήσιο και περιοδικό Τύπο, ενώ για ένα διάστημα διετέλεσε αρχισυντάκτης του λογοτεχνικού περιοδικού «Ο Αιώνας μας» και εμφανίστηκε με κριτικές και φιλολογικές μελέτες του σε περιοδικά κι εφημερίδες. Στη διάρκεια της Κατοχής στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, συνεργάστηκε με την εφημερίδα «Πρωία», με την οποία την ίδια περίοδο συνεργάζονταν οι Κώστας Βάρναλης, στο καθημερινό χρονογράφημα, ενώ στη σελίδα της φιλολογιοκής κριτικής συνεργάτες ήταν οι Βασίλης Ρώτας, Νίκος Βέης, Άγγελος Τερζάκης, Λουκής Ακρίτας, Μίτια Καραγάτσης, Ηλίας Βενέζης, Άγγελος Δόξας, Ναπολέων Λαπαθιώτης και άλλοι [3]. Την ίδια εποχή μαζί με τους Ηλία Βενέζη, Μενέλαο Λουντέμη και τις οικογένειες τους, φιλοξενήθηκαν στο σπίτι του Δημήτρη Καραγάτση στην περιοχή της Λάρισας.
Σύμφωνα με την Έλλη Αλεξίου [4], συμμετείχε στο Ε.Α.Μ., στην ομάδα που είχε δημιουργήσει ο Μενέλαος Λουντέμης. Εργάστηκε για πολλά χρόνια ως υπάλληλος της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Πειραιά, υπήρξε ειδικός γραμματέας της Ένωσης Μηχανικών και από το 1960 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου έζησε ως το θάνατό του. Ήταν θαυμαστής του Μαχάτμα Γκάντι και πολέμιος του δογματισμού και του φανατισμού. Σύμφωνα με το δημοσιογράφο Δημήτριο Σέρβο [5], όταν εργάζονταν ως ανταποκριτής αθηναϊκής εφημερίδος στο νησί της Τήνου δεν «έδινε» τηλεφωνικά ρεπορτάζ θαυμάτων, ενώ σε τηλεφωνική ανταπόκρισή του στην εφημερίδα που εργαζόταν είπε ότι πρόκειται για οφθαλμαπάτη, εξήγηση, που κατά τον εκδότη υποβάθμιζε το «θέμα» και μείωνε την κυκλοφορία της εφημερίδας, με αποτέλεσμα ν' απολυθεί «τηλεφωνικώς».
Εργογραφία
Ήταν πεζογράφος με λιγοστό αλλά σημαντικό για τη νεώτερη Λογοτεχνία μας έργο. Έκανε την πρώτη εμφάνιση του στα γράμματα το 1935 με το μυθιστόρημα
- «Αποστόλης Καρλάς» το 1935 με το ψευδώνυμο «Κώστας Χαλδαίος». Ακολούθησαν το
- «Θάλασσα», νουβέλα, το 1943,
που ήταν το μυθιστόρημα που τον καθιέρωσε και έγινε ευρύτερα γνωστός, ενώ δέχτηκε κολακευτικά σχόλια από κορυφαίους κριτικούς της εποχής του. Το έργο κυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση το 1958 και μεταφράστηκε σε ξένες γλώσσες.
- «Το ποινικό μητρώο μιας εποχής», εκδόσεις «Πρωτεύς», μυθιστόρημα το 1956, για το οποίο το 1957 τιμήθηκε με το Β΄κρατικό βραβείο [6].
Το βιβλίο δίπλα στον τίτλο του είχε μια παρένθεση και τις λέξεις «άτομο και ομάδα» και φαίνεται ότι γράφτηκε τα χρόνια της κατοχής. Απόσπασμα του βιβλίου με τον τίτλο «Ναυτεργάτες» δημοσιεύτηκε το Μάρτιο του 1946, στο αριστερό περιοδικό «Ελεύθερα γράμματα». Το έργο του ασκεί κριτικό αντισοβιετισμό, γεγονός που του στοίχισε την απομόνωση του από την αριστερά και το όνομά του δεν αναφέρεται στη «Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια» το 1983, η οποία εκδίδονταν από τον Αλέξανδρο Φιλιππόπουλο. Παράλληλα κριτικάρει τον κομματικό δογματισμό και καταδικάζει τις μεθοδεύσεις που έχουν στόχο την κατάπνιξη της ελευθερίας του ατόμου και το κουρέλιασμα της προσωπικότητάς του.
- «Ο μαύρος και ο άσπρος», διήγημα, το 1943,
το οποίο πραγματεύεται τη φιλία ανάμεσα σε έναν λευκό με απαράμιλλη καλοσύνη, που κατάφερε και εξημέρωσε τα άγρια ένστικτα ενός μαύρου. Η ιδιαιτερότητα του Χρήστου και η αξόδευτη τρυφερότητα που του περίσσεψε μετά τον πρόωρο χαμό της μάνας του, τον οδηγεί στα καράβια, όπου και γνωρίζεται με τον Μπραΐμη και με τη μεγαλοψυχία του τον ευεργετεί και έκτοτε αυτός μετατρέπεται στον πιο αφοσιωμένο φίλο που έκανε ποτέ άνθρωπος. Έτσι και στο μοιραίο ναυάγιο ο Μπραΐμης σώζει το Χρίστο αυτοθυσιαζόμενος και ηρωοποιείται.
- «Καταδικάζεται η ελπίδα», μυθιστόρημα, το 1964.
Με τα βιβλία του, αποπειράθηκε να καταγράψει και ν’ αναλύσει τα σημαντικά πολιτικά γεγονότα της εποχής στην Ελλάδα.
- «Ο έρωτας είναι ένας αληθινός Θεός», μυθιστόρημα, το 1979.
Τιμήθηκε ακόμη με το
- μετάλλιο πνευματικής αξίας του Δήμου Πειραιά.
Λίγες μέρες πριν το θάνατό του η Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών του οργάνωσε τιμητική βραδιά, στην οποία δε μπόρεσε να παρευρεθεί. Αποσπάσματα έργων του έχουν συμπεριληφθεί σε σχολικά διδακτικά βιβλία. Η γραφή του διακρίνεται για την αδρότητα του ύφους, την ολοκληρωμένη δομή και τη δύναμη μετουσίωσης των συγκινήσεων του. Με σαφείς επιρροές από το έργο των Ντοστογιέφσκι και Μπερντιάγιεφ αλλά και από τη δημοσιογραφική πείρα του, το έργο του κινείται στο χώρο του κοινωνικού ρεαλισμού με αξιόλογα ψυχογραφικά στοιχεία, είναι θεματικά εμπνευσμένο από τη ζωή των ναυτικών και των λαϊκών στρωμάτων του Πειραιά και σταθερά προσανατολισμένο γύρω από την αγωνία του συγγραφέα για την κατάκτηση και διατήρηση της εσωτερικής ελευθερίας του ανθρώπου, στα πλαίσια των κοινωνικών προβλημάτων.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Κώστας Σούκας, ο συγγραφέας της ναυτοσύνης, 35 χρόνια από το θάνατό του Εφημερίδα «Κυριακάτικη Αυγή», 26 Μαΐου 1996
Παραπομπές
- ↑ Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας, σελίδα 555
- ↑ Κώστας Σούκας, ο συγγραφέας της ναυτοσύνης, 35 χρόνια από το θάνατό του Εφημερίδα «Κυριακάτικη Αυγή», 26 Μαΐου 1996
- ↑ Καθ' οδόν: Στην Τέχνη της Αντίστασης Εφημερίδα «Ριζοσπάστης», Σαββατοκύριακο 28-29 Οκτωβρίου 2006
- ↑ [Περιοδικό «Διαβάζω» αριθμός τεύχους 58, 15 Δεκεμβρίου 1982]
- ↑ Η Παναγιά κι οι δημοσιογράφοι Εφημερίδα «Ριζοσπάστης», 25 Μαΐου 2001
- ↑ Κρατικά βραβεία λογοτεχνίας και παιδικού βιβλίου
