Άγγελος Δόξας

Ο Άγγελος Δόξας, το πραγματικό του όνομα ήταν Νικόλαος N. Δρακουλίδης, Έλληνας εθνικιστής, ιατρός ειδικός ψυχαναλυτής και αφροδισιολόγος, εισηγητής του γνωστικού αντικειμένου της σεξολογίας στην Ελλάδα, υποστηρικτής του φυλετισμού και της ευγονικής, και διεθνούς εμβέλειας επιστήμονας από το 1925, λογοτέχνης και ποιητής που ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία ως ανταποκριτής και κριτικός πολλών αθηναϊκών εφημερίδων στην διάρκεια των σπουδών του στο εξωτερικό αλλά και μετέπειτα στη διάρκεια των ταξιδιών του, θεατρικός συγγραφέας, χρονογράφος, μεταφραστής και ιστορικός της ιατρικής, γεννήθηκε το 1897 -το πλέον πιθανό- ή το 1900 στην Κωνσταντινούπολη και πέθανε στις 15 Νοεμβρίου 1985 στην Αθήνα.

Ο Δρακουλίδης ήταν παντρεμένος με την Καλλιόπη Δρακουλίδη το γένος Ζαχάρη.

Άγγελος Δόξας (Νικ. Δρακουλίδης)
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 1897 ή 1900
Τόπος: Κωνσταντινούπολη (Τουρκία)
Θάνατος: 15 Νοεμβρίου 1985
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Ιατρός ψυχαναλυτής, Λογοτέχνης Ποιητής, Δημοσιογράφος

Βιογραφία

Ο Νικόλαος Νικολάου Δρακουλίδης αποφοίτησε από τη Νομική και την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ συνέχισε τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια της Βιέννης και του Παρισιού, όπου παρακολούθησε και μαθήματα Αισθητικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της πόλεως. Ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική και ασχολήθηκε με την ψυχανάλυση. Υπήρξε μαθητής του Σίγκμουντ Φρόιντ [Sigmund Freud], ο οποίος τον παρέπεμψε για την προσωπική του ανάλυση στην ψυχαναλύτρια Μαρία Βοναπάρτη, που ζούσε τότε στην Ελβετία, σύζυγο του γιου του Βασιλιά Γεώργιου, του πρώτου Βασιλιά των Ελλήνων, λόγω της Ελληνικής του καταγωγής. Ο Δρακουλίδης ασχολήθηκε πολύ νωρίς με την ψυχαναλυτική ερμηνεία των Καλλιτεχνικών Έργων, στις αρχές του 20ου αιώνα, σε ένα έργο του για τον Αριστοφάνη, που δημοσιεύτηκε το 1967 στο Παρίσι, με τίτλο

• «La Psychanalyse d’Aristofane»,

στο οποίο αναφέρει μεταξύ άλλων, ακόμη ότι ο Αριστοφάνης είναι ο πρώτος που περιέγραψε τους «Ελεύθερους Συνειρμούς» όπως τους συνέλαβε ο Σωκράτης και έγραψε τις «Σφήκες», το πρώτο ουσιαστικά ψυχόδραμα και πως ο Σωκράτης είναι αυτός που συνέλαβε την ιδέα του Ψυχαναλυτικού Ντιβανιού και έβαλε τα θεμέλια του εσωτερικού διαλόγου με την μαιευτική του μέθοδο.

Ο Δρακουλίδης δημοσίευσε ιατρικά και ψυχολογικά δοκίμια και μελέτες και πήρε μέρος σε πολλά διεθνή ιατρικά συνέδρια. Υπήρξε Πρόεδρος της Ελληνικής Αντιαφροδισιακής Εταιρείας το 1935 και το 1950 ιδρυτής της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχοβιολογίας. Ως ειδικός στα αφροδίσια νοσήματα αναφέρεται σ' αυτά ήδη από το 1929 και γράφει ότι πάσχει το 75% του Ελληνικού πληθυσμού της εποχής ενώ το 12% -από το 75%- πάσχει από σύφιλη. Ωστόσο υπολογίζει ότι σε χωριά και επαρχίες η σύφιλη πλήττει το 50-80% του πληθυσμού με αιτία τις κοινές γυναίκες, που τις υπολογίζει το 1929 σε 55.000-60.000 στις περιοχές της Αθήνα και του Πειραιά. Μάλιστα προσδιορίζει πως οι περισσότερες εκδιδόμενες ήταν ανήλικα κορίτσια, μαθήτριες σχολείων, υπάλληλοι καταστημάτων, ακόμα και έγγαμες, πολλές από τις οποίες «εκδίδονται λαθραίως εις μυστικούς οίκους» υποστηρίζοντας πως η κρυφή πορνεία είναι «λίαν διαδεδομένη παρ’ ημίν και δη εις την κάτω των 20 ετών ηλικία» , διαψεύδοντας ανακοίνωση της αστυνομικής διευθύνσεως Αθηνών Πειραιώς που έκανε λόγο για 350 εκδιδόμενες γυναίκες. Συγκεκριμένα τον Μάρτιο του 1929 η Αστυνομία ανακοίνωσε ότι συνολικά δρούσαν στην περιφέρεια πρωτευούσης επτακόσιες πόρνες αλλά εκ περιτροπής οι μισές νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και σανατόρια.

Ο Δρακουλίδης τη δεκαετία του 1930, στο βιβλίο του

• «Η προ του Γάμου Ιατρική Εξέτασις»

προτείνει την καθιέρωση προγαμιαίου πιστοποιητικού υγείας με σκοπό να αποτρέψει «την αποσύνθεσιν της φυλής και τον εκφυλισμόν του ανθρωπίνου γένους» αποκλείοντας από τη διαιώνιση τους όσους υποφέρουν από «ανοικτή» φυματίωση, σύφιλη, φρενοπάθεια, αλκοολισμό, τοξικομανία, επιληψία και λέπρα. Σε μια διάλεξή του το 1930 ο Δρακουλίδης έκανε λόγο περί «της παθητικής στάσεως της γυναικός εις την σεξουαλικήν ζωήν, του ενστίκτου της αμύνης και της αντιδράσεως ήτις ουδέν άλλο είνε ή πρόκλησις υπό το πρόσχημα αιδούς» . Ο Δρακουλίδης, που υπήρξε διευθυντής των εκδόσεων με τίτλο Βιβλιοθήκη Κοινωνικής Υγιεινής, διατηρούσε ερωτική σχέση με την καλλιτέχνιδα του μουσικού θεάτρου Πάολα Νικολέσκο , τρεις επιστολές της οποίας με ερωτικό περιεχόμενο από την Θεσσαλονίκη όπου έκανε περιοδεία, σώζονται με υπογραφή και κόκκινο αποτύπωμα των χειλιών της, καθώς και αποκόμματα από εφημερίδες της εποχής. Ο Δρακουλίδης θεωρούσε την τηλεόραση δάσκαλο της ψευτιάς, την ανηθικότητος και του εγκλήματος, άποψη που διατύπωσε και σε συνεντεύξεις του . Ο Δόξας, είχε φτιάξει απέναντι από το «Μαριδάκι, στην παραλία της Γλυφάδας», ένα πανέμορφο κτίριο, με κεραμιδένιες καμπύλες και ανεμοδείκτη με κοκοράκι στη κορυφή, το οποίο δυστυχώς δεν υπάρχει.

Εθνική Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών

Το 1946 ο Δόξας υπήρξε εκ των ιδρυτών της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Το όνομα του περιλαμβάνεται στα ιδρυτικά μέλη της «Εθνικής Εταιρείας Λογοτεχνών», οι οποίοι στις 20 Ιουνίου 1948 με πρωτεργάτη τον Κωνσταντίνο Τσάτσο και συμπαραστάτες τους Ιωάννη Μ. Παναγιωτόπουλο, Κώστα Ουράνη, Άγγελο Τερζάκη και Πέτρο Χάρη, διαχώρισαν τη θέση τους στο θέμα της ένοπλης ανταρσίας των μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Οι λογοτέχνες δημοσίευσαν την ιδρυτική διακήρυξη της Εταιρείας την 1η Ιουλίου 1948, στη «Νέα Εστία» . Στη διακήρυξη ανέφεραν ότι «...η ανταρσία, που σήμερα αιματοκυλίζει τον τόπο, είναι ένας αντεθνικός αγώνας που υποδαυλίζεται από ξένους και από τους ίδιους ξένους συντηρείται. Κάθε αληθινός Έλληνας έχει χρέος να πάρει απέναντί της αυτή τη σαφή στάση. Πράξεις σαν το παιδομάζωμα, την αρπαγή γυναικών και το σταύρωμα των ιερωμένων, βρίσκεται σε βαθιάν αντίθεση με τις ευγενικές παραδόσεις της φυλής μας..{...}...». Συνυπέγραψαν μεταξύ άλλων και οι Τάσος Αθανασιάδης, Λουκής Ακρίτας, Μιχάλης Περάνθης, Άρης Δικταίος, Χρήστος Ζαλοκώστας, Γεώργιος Θεοτοκάς, Άλκης Θρύλος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Μίτια Καραγάτσης, Ανδρέας Καραντώνης, Λίνος Καρζής, Στράτης Μυριβήλης, Κούλης Αλέπης, Μιχάλης Δ. Στασινόπουλος και Γιάννης Χατζίνης.

Συγγραφικό έργο

Ο Δόξας επιδόθηκε στη λογοτεχνία από νεαρή ηλικία. Το σύνολο του λογοτεχνικού έργου του κυριαρχείται από το πνεύμα του κοσμοπολιτισμού και του ερωτισμού ενώ υπάρχει πληθώρα κοσμοπολίτικων και ρομαντικών στοιχείων. Ως δημοσιογράφος συνεργάστηκε με εφημερίδες των Αθηνών στέλνοντας ανταποκρίσεις από τα ταξίδια του στο εξωτερικό, γράφοντας χρονογραφήματα, κριτικές θεατρικών έργων, κυρίως για τις παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, αλλά και στίχους για τραγούδια . Υπήρξε ένας από τους πιο εμπορικούς συγγραφείς της εποχής του, με τα βιβλία του να πουλάνε δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα. Ασχολήθηκε με την πεζογραφία, το θέατρο, το χρονογράφημα, τη λογοτεχνική μελέτη, την ταξιδιωτική λογοτεχνία, το δοκίμιο και τη μετάφραση, από έργα των αρχαίων Ελλήνων λυρικών, του Χάινε αλλά και Ρώσων ποιητών. Ο Δόξας έγραψε τους στίχους για τον Ύμνο του Ελευθερίου Βενιζέλου σε μουσική του εθνικιστή μουσουργού Μανώλη Καλομοίρη, ενώ στίχοι ποιημάτων του μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν από γνωστούς καλλιτέχνες.

Ως συγγραφέας ο Δόξας υπήρξε διασκεδαστικός και ευχάριστος, ενώ συχνά καταπιάνονταν με μοντέρνα θέματα, στα οποία μπορούσες να ανιχνεύσεις από ρεαλιστικές έως και ψυχαναλυτικές αναφορές. Ο Δόξας δεν έγινε δεκτός με θέρμη από την λογοτεχνική κριτική. Ο Πέτρος Χάρης υπήρξε από τους επικριτικότερους σχολιαστές του. Η «Γενιά του 30» αδιαφόρησε για την «χαμηλής στάθμης» παραγωγή του, παρότι, μέχρι και το 1980 ακόμα, ο Δόξας θεωρούσε τον εαυτό του αναμορφωτή της ελληνικής πεζογραφίας και εισηγητή του κοσμοπολίτικου πνεύματος στα εγχώρια γράμματα. Αιτία η απροκάλυπτη σχηματικότητα των χαρακτήρων του, η ελαφρότητα των περιστάσεων που περιγράφει και η στοιχειώδης, συχνά εξωφρενική, πλοκή των αφηγήσεων του, τον κατατάσσουν μάλλον στον λαϊκό-παραλογοτεχνικό κανόνα παρά στο κεντρικό σώμα της επίσημης λογοτεχνικής παραγωγής. Από την πλευρά του ο κριτικός λογοτεχνίας Πέτρος Σπανδωνίδης γράφει για το έργο του Άγγελου Δόξα: «Ίσως δε θα κάνουμε λάθος αν στοχαστούμε, ότι εκείνο που επιζήτησε περ’ από το φασματικό πέρασμα της εποχής, ο κ. Δόξας είναι: να μεταβάλλει το αίσθημα του βάρους που δίνει η ζωή σε αίσθημα ελεύθερης κίνησης, που εσωτερικά συνάπτεται με την ευθυμογραφική διάθεση και εξωτερικά με την κοσμοπολίτικη διαρκώς μετακινούμενη άμμο της ζωής. Θέλει να προβάλει τη ζωή απαλλαγμένη από το βάρος της, μέσα σ’ ένα όραμα φευγαλέο, σαν μελωδικό κάποτε μιας ατελείωτης φούγκας τόνων, που διαρκώς ολισθαίνουν» .

Ποίηση

To 1912 ο Δόξας δημοσίευσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, που είχε τίτλο:

• «Πρώτα τραγούδια».

Ακολούθησαν οι συλλογές:

• «Ρόδα και κρίνα», το 1913,
• «Ακτίνες και Σκιές», το 1914,
• «Άσπρες νύχτες», το 1915,
• «Τα γυμνά», το 1921,
• «Σπονδή στον άνεμο», το 1927, με πρόλογο του Κωστή Παλαμά,
• «Γκρίζες ώρες. Ποιήματα 1941-1945», το 1947.

Πεζογραφία

• «Το καρνέ του φίλου μου Α.Τ.Λέδινιν», το 1917,
• «Γκαρσόν, ένα ουίσκι», το 1932,
• «Απόψε στις 8 ½», το 1935,
• «Γυρίστε τον διακόπτη», το 1938,
• «Σουρπράιζ Πάρτυ», το 1939,
• «Το τζιν», το 1941,
• «Στον ίλιγγο της Αμερικής-(ταξίδια και περιπέτειες)», το 1941,
• «Στη Γοητεία των Τροπικών. (Ταξίδια και περιπέτειες) Κούβα-Μεξικό-Καλιοφόρνια-Λος Άντζελες-Χόλυγουντ-Σάντα Καταλίνα-Σαν Φραντζίσκο-Χονολούλου-Χαβάη» , το Μάρτιο του 1945, εκδόσεις «Κορυδαλλός». Πρωτοποριακό βιβλίο από τα ταξίδια του Δόξα που περιλαμβάνει τις ταξιδιωτικές εντυπώσεις του και πληροφορίες για τις εξωτικές μουσικές της εποχής,
• «Ανθρώπινο αίμα (αφήγημα πολεμικό)», με 10 ξυλογραφίες του Κ. Γραμματόπουλου, Αλεξάνδρεια 1945, εκδοτικός οίκος «Σπύρου Γρίβα»,
• «Ο πλανήτης σκοτεινιάζει (διηγήματα οριζόντια)», το 1946,
• «Μετά τα μεσάνυχτα (διηγήματα κάθετα)», το 1948.

Μελέτες-Δοκίμια

• «Το γλωσσικό μας ζήτημα και η Δημοτική στην επιστήμη», το 1944,
• «Το συναίσθημα της κατωτερότητος», το 1945,
• «Ψυχαναλυτική ερμηνεία της τέχνης», το 1948,
• «Παλαμάς. Ψυχολογική ανάλυση έργου και ζωής-Με δεκαπέντε εικόνες και αυτόγραφα», το 1959,

Θεατρικά έργα

• «Το στοιχειό», το 1915,
• «Ο γάμος της Έλλης», το 1916,
• «Απολύτρωσις», το 1920,
• «Μπερλίνα», το 1920,
• «Η μάσκα της αγνότητος», το 1922,
• «Σωρέ», το 1923,
• «Απόλλων και Δάφνη», το 1924,
• «Σχιζοφρένεια», το 1931,
• «Καλλίτερα που δεν το κατάλαβε», το 1932,
• «Η ζήλεια ξυπνά τον έρωτα», το 1934,
• «Ο τραγουδιστής του καζίνου», το 1934,
• «Κάποια νύχτα στη Σεβίλλη...», το 1934,
• «Η βασίλισσα της Καριόκας», το 1935.

Μεταφράσεις

• «Αρχαίοι σκοποί», το 1916,
• «Ρωσσική Ανθολογία με τραγούδια Ρώσσων ποιητών», το 1917,
• «Ωδές του Δαβίδ»,
• «Τραγούδια του Χάινε», το 1923.

Τιμητικές διακρίσεις

Ο Άγγελος Δόξας τιμήθηκε με:

• Α' Βραβείο Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο δοκιμίου , το 1960, για το έργο του «Παλαμάς. Ψυχολογική ανάλυση του έργου και της ζωής του».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Δρακουλίδης Νικόλαος ekebi.gr
• Δόξας, Άγγελος (1900, Κωνσταντινούπολη-1985, Αθήνα) anemourion.blogspot.com
• Αμερική-Νανούκα Φραγγιά, Γιώργος Τσοκόπουλος Video, youtybe.com
• Άγγελος Δόξας (Στιχουργός) stixoi.info

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org