Νικόλαος Λούρος

Ο Νικόλαος Λούρος, Έλληνας γιατρός, ομότιμος καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών, ποιητής, μέλος και πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, πολιτικός που διατέλεσε και υπουργός, γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου 1898 και πέθανε στις 7 Απριλίου 1986 στην Αθήνα.

Ήταν παντρεμένος με την Ιωάννα Λούρου και δεν απέκτησαν απογόνους.

Νικόλαος Λούρος
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 6 Μαρτίου 1898
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)
Θάνατος: 7 Απριλίου 1986
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Ιατρός Γυναικολόγος, Πολιτικός Πανεπιστημιακός, Λογοτέχνης

Βιογραφία

Πατέρας του Νικολάου Λούρου ήταν ο Αιτωλοακαρνάνας γιατρός και πολιτικός, Κωνσταντίνος Λούρος και ήταν εξάδελφος της Μαρίας Καλογεροπούλου ή Κάλλας. Φοίτησε στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη Βέρνη, όπου απέκτησε το διδακτορικό του δίπλωμα και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη Βιέννη, το Μόναχο και το Βερολίνο. Εκλέχθηκε το 1925 υφηγητής του πανεπιστημίου του Βερολίνου και το 1928 έκτακτος καθηγητής της Μαιευτικής και της Γυναικολογίας, ενώ το 1935 εξελέγη τακτικός Καθηγητής και Διευθυντής της Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο «Αρεταίειο Νοσοκομείο».

Συνεχίζοντας την παράδοση του πατέρα του επιλέχθηκε ως μαιευτήρας τριών Βασιλισσών,

• της Φρειδερίκης, στη γέννηση της μετέπειτα βασίλισσας Σοφίας της Ισπανίας και στη γέννηση του μετέπειτα Βασιλιά της Ελλάδος Κωνσταντίνου,
• της Βασίλισσας Άννας Μαρίας, στη γέννηση της Αλεξίας και του Παύλου και
• της βασίλισσας Σοφίας της Ισπανίας, στη γέννηση της Έλενας, της Χριστίνας και του Φιλίππου.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Στη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, ο Λούρις συνελήφθη από τα SS και κρατήθηκε στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου. Σύμφωνα με τον Ιάσονα Μανδηλάρη, διερμηνέα και συνεργάτη του στρατού κατοχής, συνελήφθη και κρατήθηκε κατόπιν εντολής και επιμονής του Γεωργίου Ράλλη, αδελφού του Ιωάννη Ράλλη του τρίτου κατοχικού πρωθυπουργού. Ο ίδιος από την πρώτη στιγμή, απέδωσε τη σύλληψη του στον Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο, επιστημονικό του ανταγωνιστή και 2ο κατοχικό πρωθυπουργό, ο οποίος μαζί με τον Γεώργιο Ράλλη και τον γιατρό Χριστοφοράκο παραπέμφθηκαν στο Γ΄ δικαστήριο δοσιλόγων, από το οποίο αθωώθηκαν.

Γράφει σχετικά με τη σύλληψή του:

«...[...]... διερμηνέας που συνόδευε τους στρατιώτες που με συνέλαβαν κατέθεσε, άλλωστε στην δίκη του ως δοσιλόγου όπου καταδικάστηκε σε είκοσι χρόνια φυλακή, ποιός ήταν ο καταδότης μου. Η πληροφορία αυτή του διερμηνέα οδήγησε σε νέα δίκη τον καταδικασμένο ήδη σε θάνατο προκάτοχο πρωθυπουργό, όπου διάφοροι μάρτυρες κατέθεσαν εναντίον του, αλλά εγώ τουλάχιστον δεν θέλησα να τον επιβαρύνω περισσότερο» .

Σχέση με τον Πέτρο Κόκκαλη

Στη Βέρνη ο Λούρος γνώρισε και έγιναν στενοί φίλοι με το χειρουργό Πέτρο Κόκκαλη, με τον οποίο αργότερα είχαν πολιτικές διαφορές όμως ποτέ προσωπική απόσταση. Ο Νικόλαος Λούρος τον συνέτρεξε στις πολιτικές διώξεις που υπέστη και φρόντισε για την οικογένειά του, ενώ όταν τον έδιωξαν από τα νοσοκομεία «Ευαγγελισμός» και «Αρεταίειο» όπου ήταν Διευθυντής της Β' Χειρουργικής και του απαγόρευσαν να διδάσκει και να χειρουργεί, με σύσταση του εργάστηκε σε ιδιωτική κλινική. Την άνοιξη του 1944, όταν ο Κόκκαλης θα γίνει μέλος της Π.Ε.Ε.Α., η γυναίκα του, η Νίκη Κόκκαλη, έγκυος στην κόρη της Αυγή, βρίσκονταν στην Αθήνα μαζί τον 4χρονο γιο τους Σωκράτη, και με πρωτοβουλία του Νίκου Λούρου, γέννησε στην Κλινική «Άγιοι Ανάργυροι» με το ψευδώνυμο «κυρία Παύλου». Ο Λούρος εγκαινίασε το Μαιευτήριο «Πριγκίπισσα Αλεξάνδρα» στις 10 Δεκεμβρίου 1954, το οποίο είχε θεμελιώσει στις 23 Αυγούστου 1933 ο Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος, ως πρύτανης του Πανεπιστημίου το 1933, όμως στην αναμνηστική πλάκα που τοποθετήθηκε αναφέρεται το 1937 ως έτος θεμελιώσεως του νοσοκομείου.

Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος

• της Ελληνικής Εταιρίας Ευγονικής και Γενετικής του Ανθρώπου
• της Ελληνικής Εταιρίας της Ιστορίας της Ιατρικής,

Πρόεδρος

• της Μαιευτικής και Γυναικολογικής Εταιρίας Αθηνών,
• της Διεθνούς Ένωσης Γονιμότητας,
• της Περιφερειακής Επιτροπής Προσκόπων Πρωτευούσης,
• του Διεθνούς Κολεγίου Χειρουργών και

Ιδρυτής

• του Ελληνικού «Ταμιευτηρίου Υγείας», ενώ διατέλεσε επίτιμο μέλος πολλών ξένων και ελληνικών επιστημονικών εταιριών.

Διατέλεσε Υπουργός Παιδείας στην κυβέρνηση Εθνική Ενότητας, από τις 24 Ιουλίου έως τις 21 Νοεμβρίου 1974, με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και ως υπουργός έκανε θεσμό το «Πανεπιστημιακό άσυλο» .

Επιστημονικό έργο

Ο Νικόλαος Λούρος διαδραμάτισε καίριο ρόλο και συνέβαλε σημαντικά στη δημιουργία του αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας», αλλά και του Μαιευτηρίου «Πριγκίπισσα Αλεξάνδρα». Από το 1946

• εφάρμοζε τη μέθοδο του σύντομου ανώδυνου τοκετού με χρήση φαρμάκων,
• επινόησε εγχειρητική θεραπεία της ακράτειας των ούρων ένεκα υπερέντασης και
• εισήγαγε τη συντηρητική ινομυοματεκτομή, που επιτρέπει σε νέες γυναίκες τη δυνατότητα γονιμοποιήσεως.

Πολλές εργασίες του αφορούσαν την αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, αναλόγως του σταδίου εξέλιξης του νεοπλάσματος, ενώ για τις τεχνικές του μεθόδους έγραψε μονογραφία, ύστερα από πρόταση του Οίκου Thomson στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Υπήρξε μέλος πολλών ξένων ακαδημιών και επίτιμος διδάκτωρ πολλών Πανεπιστημίων του εξωτερικού. Μαζί με το Γεώργιο Παπανικολάου, ο οποίος με το ομώνυμο test «χάρισε ζωή στις γυναίκες ολόκληρου του κόσμου» και τον Δημήτριο Ελευθερίου, καθηγητή της Παθολογικής Ανατομικής αποφάσισαν το 1962 να είναι η Κυτταρολογία, ανεξάρτητη ειδικότητα στην Ελλάδα. Πρότεινε το 1937 το «Σχέδιο προστασίας μητρότητας δια φορητών συνεργείων», συμπλήρωσε το 1945 τη μονογραφία του «Υγειονομική οργάνωση της Ελλάδος» με παράλληλο σύστημα Υγειονομικής Ασφάλισης όλου του Ελληνικού πληθυσμού, που παραπλήσιο εφαρμόστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ το 1964 επανήλθε στο θέμα της Οργανώσεως των Νοσοκομείων.

Συγγραφικό έργο

Ο Λούρος συνέγραψε μονογραφία για το πρόβλημα της σηψαιμίας από στρεπτόκοκκους και υπάρχουν περισσότερα 300 δημοσιεύματα του σε διάφορες γλώσσες και χώρες.

• «Μαιευτική», [το 1948, το πρώτο ιατρικό βιβλίο γραμμένο στη ∆ημοτική γλώσσα],
• «Γυναικολογία», το 1952,
• «Μαιευτική και Γυναικολογία», το 1963,
• «Λεξικόν Μαιευτικών και Γυναικολογικών όρων»,το 1964, εκδόθηκε σε οκτώ γλώσσες],
• «Αλόης Οι περιπέτειες και οι αγωνίες του», [το 1969, εκδόσεις «Εστία»],
• «Η δύναμη της αδυναμίας-Ένα παραμύθι», [το 1975, «Εκδόσεις των Φίλων»],
• «Ανησυχίες», [1981, Αθήνα, εκδόσεις «Παρισιάνου Α.Ε.»]
• «Απόηχοι της πείρας», [το 1978, «Εκδόσεις των Φίλων», στο οποίο πρότεινε ένα είδος Καταστατικού Χάρτη που να αφορά ολόκληρο το Πανεπιστημιακό συγκρότημα αλλά με χωριστούς Οργανισμούς για κάθε Σχολή, που θα σέβονται την επιστημονική ιδιομορφία καθεμιάς ],
• «Χθές», [1981, Αθήνα, Εκδόσεις «Ελληνική Παιδεία»],
• «Αναδρομές», [εκδόσεις «Παρισιάνου Α.Ε.»],
• «Βιβλίο του 2000», [εκδόσεις «Παρισιάνου Α.Ε.»],
• «Μακροζωία - Πρωτοποριακές προσπάθειες», [εκδόσεις «Παρισιάνου Α.Ε.»],
• «Καταφύγια-Δοκίμια, μελέτες και άρθρα», [1983, Αθήνα, εκδόσεις «Παρισιάνου Α.Ε.»]
• «Δυο γιατροί θυμούνται», [Νικόλαος Λούρος- Κ. Ν. Αλιβιζάτος, το 1984, εκδόσεις «Φιλλιπότης»],
• «Το εγώ και το Ε.Σ.Υ.», , [το 1986, λίγους μήνες πριν το θάνατό του],
• «Μακροζωία», [το 1990, Αθήνα, εκδόσεις «Παρισιάνου Α.Ε.», μεταθανάτια έκδοση].

Διακρίσεις

Ο Λούρος τιμήθηκε με

• μετάλλιο της Γερμανικής Εταιρίας του Αυτοκράτορος Γουλιέλμου το 1937,
• μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων το 1946,
• Ανώτατο μετάλλιο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού το 1946,
• Officier της Λεγεώνας της Τιμής το 1948,
• Βραβείο Institut de France,
• Ανώτερο Ταξιάρχη του Φοίνικος το 1965 και Γεωργίου του Α' το 1967 , καθώς και
• Μεγαλόσταυρο Αξίας της Δυτικής Γερμανίας το 1977.

Κριτική

Μιλούσε τρεις ξένες γλώσσες Γαλλικά, Γερμανικά και Αγγλικά. Στις 24 Φεβρουαρίου 1987 η Ακαδημία Αθηνών τέλεσε προς τιμή του επιστημονικό μνημόσυνο. Υπήρξε μορφή της σύγχρονης Μαιευτικής και Γυναικολογίας, χαρακτηρίστηκε άριστος χειρουργός και μαιευτήρας, ενώ εργάστηκε ως πανεπιστημιακός ερευνητής και οργανωτής, τον οποίο τιμούσαν ιδιαίτερα στη Γερμανία, τη Γαλλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Κατά τον πανεπιστημιακό καθηγητή Παναγιώτη Αντ. Γεωργακόπουλο, ο οποίος τον χαρακτηρίζει μονοκράτορα της Μαιευτικής

«..[..]… Μπορούσε με μια λέξη του να σου ανοίξει το δρόμο στην εξέλιξη ή να σε καταδικάσει στην αφάνεια. Αλίμονο αν σε έβαζε στο μάτι της απαρέσκειας του. Ισοδυναμούσε με καταδίκη σου. Αν πάλι ήθελε να σε βοηθήσει οι πόρτες άνοιγαν διάπλατες μπροστά σου. Το κύρος του στην Ιατρική Σχολή ήταν αξεπέραστο…[…]…Είχαν περάσει πια τέσσερα χρόνια όταν γυρίζοντας στην Ελλάδα..[…]… αποφάσισα να επανεκδώσω σε ολοκληρωμένη μορφή τη μικρή μου «Μαιευτική και Γυναικολογία» …[…]… ένα ωραίο πρωινό μου τηλεφωνεί η γραμματεύς του κ. Φωτούλα Κωτσή ότι θέλει να με δει ο Καθηγητής. …[…]… Ήταν έξαλλος. Πάνω στο γραφείο του είχε ανοικτό το βιβλίο μου και με την είσοδο μου άρχισε να με κατσαδιάζει. «Το βιβλίο σας είναι γραμμένο στο γόνατο. Είναι γεμάτο λάθη, …[…]… Δεν είσαστε ακόμη ώριμος να γράφετε βιβλία. …[…]… Δεν είναι σωστό να θέλετε να ανταγωνιστείτε το δικό μου βιβλίο. Αν αγοράζουν το δικό σας που είναι μικρότερο και φθηνότερο, ποιος θα παίρνει το δικό μου!».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο Νικόλαος Λούρος αναλαμβάνει επίσημα τα καθήκοντά του ως Αντιπρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο,
• Ο Νικόλαος Λούρος Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, εκφωνεί ομιλία με θέμα το ιστορικό της ίδρυσης της Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο,
• Ως απερχόμενος Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών προσφωνεί τον νέο Πρόεδρο Πέτρο Χάρη Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο,
• Συνεδριακό Κέντρο Νικόλαος Λούρος.

Βιβλιογραφία

• «Oι Έλληνες πρωτοπόροι-Nικόλαος K. Λούρος», [Σπύρος Γερ. Μαρκέτος, Καθηγητής Ιστορίας Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιστορία της Ιατρικής του 20ου αιώνα, Ιατρικές Εκδόσεις «Zήτα»]
• «Ο καινοτόμος ιατρός Νικόλαος Κ. Λούρος (1898-1986) και η συμβολή του στη γλωσσική διαμάχη», [Αθανάσιος Χρήστου, Λέκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Πρακτικά ΚΓ' Ιστορικού Συνεδρίου, Θεσσαλονίκη, 2003, σελίδες 649η-661η.].

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org