Δημήτριος Γιατζής

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Δημήτρης Γιατζής [1] Έλληνας εθνικιστής, ανώτατος αξιωματικός του Στρατού Ξηράς με το βαθμό του Αντιστρατήγου ε.α. στο Όπλο του Πεζικού, ένας από τους ηγήτορες του Ελληνικού Στρατού, που διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην καταστολή του κομμουνιστικού κινήματος στη Μέση Ανατολή, στα Δεκεμβριανά του 1944 και στην συντριβή των ένοπλων κομμουνιστικών συμμοριών στο Γράμμο και το Βίτσι, ο οποίος διατέλεσε Αρχηγός του Γ.Ε.Σ. [Γενικό Επιτελείο Στρατού] [2], γεννήθηκε το 1891 στην Λαμία και πέθανε [3] από καρκίνο την 1η Ιουνίου 1964 στην Αθήνα. Τάφηκε στο ειδικό για τους Αξιωματικούς τμήμα του Α' νεκροταφείου Αθηνών και ο τάφος του βρίσκεται δίπλα σε κείνους των στρατηγών Στυλιανού Κιτριλάκη και Σέργιου Γυαλίστρα.

Ήταν παντρεμένος και από το γάμο του έγινε πατέρας ενός παιδιού.

Δημήτριος Γιατζής

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Χρήστος Γιατζής.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Το 1910 ο Δημήτριος Γιατζής κατατάχθηκε στο Πεζικό ως εθελοντής. Πήρε μέρος και με το βαθμό του Λοχία πολέμησε στους Βαλκανικούς πολέμους της περιόδου 1912-13, ενώ τον Δεκέμβριο του 1914, μετά την αποφοίτηση του από τη Σχολή Υπαξιωματικών, ονομάστηκε Ανθυπολοχαγός του Πεζικού. Συμμετείχε στον 1ο Παγκόσμιο πόλεμο και το 1917 προήχθη στο βαθμό του Υπολοχαγού, ενώ ως Διοικητής Λόχου και επιτελικός Αξιωματικός Μεραρχίας συμμετείχε και στη Μικρασιατική εκστρατεία, στη διάρκεια της οποίας, το 1920, προήχθη στο βαθμό του Λοχαγού, ενώ το 1923, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχη. Στο Μεσοπόλεμο υπηρέτησε, στο επιτελείο του Β' Σώματος Στρατού καθώς και στη Διεύθυνση Διοικητικού του Υπουργείου Στρατιωτικών, ενώ την ίδια περίοδο αποφοίτησε από την Σχολή Εφαρμογής Πεζικού και την Ανωτέρα Σχολή Πολέμου. Το 1931 προήχθη στο βαθμό του Αντισυνταγματάρχη, το 1935 σε κείνον του Συνταγματάρχη και το διάστημα από το 1938 έως το 1940 διετέλεσε διοικητής του VI Συνοριακού Τομέως.

2ος Παγκόσμιος πόλεμος

Τον Σεπτέμβριο του 1940 ανέλαβε καθήκοντα διοικητού της ΙΙΙ Ταξιαρχίας Πεζικού, με την οποία πολέμησε και διακρίθηκε στο Βορειοηπειρωτικό Μέτωπο. Εκεί ο Ελληνικός Στρατός αντιπαρέταξε έναντι των πολλαπλασίων Ιταλικών δυνάμεων την VIII Μεραρχία Πεζικού η οποία είχε επιστρατευθεί και διέθετε 15 τάγματα πεζικού, 1 ομάδα αναγνωρίσεως, 16 πυροβολαρχίες από τις οποίες οι δύο ήταν βαριές και 5 ουλαμούς συνοδείας, ενώ είχε ενισχυθεί με το στρατηγείο της III Ταξιαρχίας Πεζικού υπό τον συνταγματάρχη Γιατζή.

Την 29η Οκτωβρίου, όταν εκδηλώθηκε πανικός μετά από σφοδρό κανονιοβολισμό, σε διμοιρία του 2ου Τάγματος του 42ου Συντάγματος Ευζώνων, το οποίο ανήκε στον τομέα του Αντισυνταγματάρχη Μαρδοχαίου Φριζή, με αποτέλεσμα να συλληφθούν από τους Ιταλούς οι πρώτοι 70 Έλληνες Εύζωνοι αιχμάλωτοι, την κατάσταση έσωσε ο διοικητής του τομέως Καλαμά, τότε Συνταγματάρχης Γιατζής, ο οποίος με αντεπίθεση αναπροώθησε τους Ευζώνους στις θέσεις τους. Τον Ιανουάριο του 1941, ο Γιατζής ανέλαβε διοικητής Πεζικού της VIII Μεραρχίας. Μετά την κατάρρευση του Μετώπου επέστρεψε στην Αθήνα και δεν ακολούθησε την Ελληνική κυβέρνηση στην Μέση Ανατολή, ενώ στη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, συμμετείχε σε Εθνικές οργανώσεις αντιστάσεως με σκοπό τη συλλογή πληροφοριών και τη διαβίβαση τους στο Στρατηγείο της Μέσης Ανατολής. Το 1944, μετά το τέλος του πολέμου και την απελευθέρωση της Ελλάδος, διατήρησε τη θέση του διοικητή Πεζικού της VIII Μεραρχίας και τον ίδιο χρόνο προήχθη στο βαθμό του Αντιστρατήγου και στη συνέχεια ανέλαβε διοικητής της ΙΙΙ Μεραρχίας Εθνοφυλακής, της ΧΙ Μεραρχίας Πεζικού και του Α' Σώματος Στρατού. Το 1946 ο Γιατζής προήχθη σε Υποστράτηγο.

Μακεδονικό Κομιτάτο

Σε ένα απόρρητο «Σημείωμα επί της Δημοσίας Τάξεως» που απέστειλε στις 7 Ιουλίου 1946 στο βασιλιά Γεώργιο ο τότε βουλευτής Χρήστος Ζαλοκώστας, τον ενημέρωνε για την απόφαση της κυβερνήσεως του Κωνσταντίνου Τσαλδάρη για την ίδρυση, όπως ήταν η πρόταση του Σπύρου Μαρκεζίνη, ενός νέου «Μακεδονικού Κομιτάτου», το οποίο θα φρόντιζε να σωθεί η Βόρεια Ελλάδα, από τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Σε σύσκεψη υπό τον υπουργό Μαυρομιχάλη, στην οποία συμμετείχαν ο Παναγιώτης Σπηλιωτόπουλος, ο Σπύρος Μαρκεζίνης και ο Χρήστος Ζαλοκώστας, αποφασίστηκε η ίδρυση του Κομιτάτου και η διάθεση 100 εκατομμυρίων δραχμών, τα οποία θα κατανέμονταν 50.000.000 στον στρατηγό Κωνσταντίνο Βεντήρη για την Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία, 40.000.000 εις τον στρατηγό Γεωργούλη, για τη Δυτική Μακεδονία και Θεσσαλία και 10.000.000 εις τον στρατηγό Γιατζή, για τη Στερεά Ελλάδα.

Το Κομιτάτο απαρτίστηκε από τους στρατηγούς Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλο και Κωνσταντίνο Βεντήρη, τον Σπυρίδωνα Μαρκεζίνη, το βουλευτή Καβάλας Ν. Γρηγοριάδη, και τους διευθυντές των εφημερίδων Αχιλλέα Κύρου της «Εστίας», Δημήτριο Καλαποθάκη, εγγονό του ιδρυτή του «Εμπρός» και Κωνσταντίνο Βοβολίνη της εφημερίδος «Ελληνικόν Αίμα». Ταυτόχρονα το Γενικό Επιτελείο Στρατού άρχισε την αποστολή όπλων, 600 στη Θεσσαλονίκη, 750 στη Δυτική Μακεδονία και 200 στη Στερεά Ελλάδα, τα οποία διανεμήθηκαν σε εθνικιστές πολίτες, με στόχο την αυτοπροστασία τους και την καταδίωξη ανταρτικών κομμουνιστικών ομάδων. Η οργάνωση διευθύνονταν από την Αθήνα και τις αποφάσεις εκτελούσε το Γενικό Επιτελείο Στρατού μέσω ειδικού γραφείου που ιδρύθηκε άμεσα το οποίο διηύθυνε ο υπαρχηγός Γ.Ε.Σ. τότε ταξίαρχος Θωμάς Πετζόπουλος.

Συμμοριοπόλεμος

Στις 12 Ιανουαρίου 1947, σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε αποτυχημένη απόπειρα απαγωγής του Γιατζή, για λόγους προκλήσεως εντυπώσεων, από πολυπληθή ομάδα ένοπλων κομμουνιστών συμμοριτών. Η απόπειρα εκδηλώθηκε στο σταθμό του τραίνου στη Γραβιά από εβδομήντα συμμορίτες που είχαν επικεφαλής τον καπετάν Διαμαντή, κατά κόσμον Γιάννης Αλεξάνδρου, οι οποίοι είχαν στη συμπαράσταση άλλων που επέβαιναν στην αμαξοστοιχία αλλά και συνεργατών τους που περίμεναν στο σταθμό της Γραβιάς προσποιούμενοι τους επιβάτες προς την Αθήνα. Ο Γιατζής, τότε Διοικητής του Α' Σώματος Στρατού, είχε επιθεωρήσει στρατιωτικές μονάδες της περιοχής και οι πληροφορίες ανέφεραν ότι θα επέστρεφε με την αμαξοστοιχία στην Αθήνα, όμως άλλαξε το πρόγραμμα του και επέστρεψε οδικώς [4]. Η επίθεση εκδηλώθηκε στις 2 μετά το μεσημέρι στο σταθμό της Γραβιάς και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 21 στρατιωτικών και πολιτών καθώς και την αιχμαλωσία 22 στρατιωτικών και πολιτών.

Αρχηγός Γ.Ε.Σ.

Τον Φεβρουάριο του 1947, ο Γιατζής ανέλαβε διοικητής της νεοσύστατης 1ης Στρατιάς με έδρα τον Βόλο και τον Σεπτέμβριο του 1947, μόλις μία εβδομάδα μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Θεμιστοκλή Σοφούλη, ο Ι.Δ.Ε.Α. [Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών] απέστειλε στο βασιλιά Γεώργιο Β' και στους αρχηγούς των δύο κυβερνώντων κομμάτων αναλυτική έκθεση «επί του θέματος της ηγεσίας του στρατού», προτείνοντας ως αντικαταστάτη του στρατηγού Κωνσταντίνου Βεντήρη στη θέση του Αρχηγού Γ.Ε.Σ. τον Δημήτριο Γιατζή. Ο Σοφούλης αποδέχθηκε την πρόταση τον Οκτώβριο του 1947 και την 1η Νοεμβρίου του ίδιου έτους ο Γιατζής ανέλαβε Αρχηγός Γ.Ε.Σ. [Γενικό Επιτελείο Στρατού]. Από τον Μάρτιο του 1948, με την κατάργηση του Στρατηγείου της Στρατιάς, ο Γιατζής κατείχε και τον τίτλο «Διοικητής Στρατού», ταυτόχρονα με την αρχηγία του Γενικού Επιτελείου Στρατού.

Στη διάρκεια της θητείας του η στρατιωτική ηγεσία πίεζε για αυστηρότερη εφαρμογή της νομοθεσίας και περισσότερες θανατικές καταδίκες, ενώ αντέδρασε στην παραπομπή των μη ομόφωνων αποφάσεων στο Συμβούλιο Χαρίτων, καθώς θεωρούσε ότι η αναβολή των εκτελέσεων είχε δυσμενή επίδραση στο μαχόμενο στρατό, ο οποίος εξαιτίας αυτού του μέτρου εμφάνιζε σημάδια κάμψης του ηθικού του και κλονισμού της εμπιστοσύνης στην ηγεσία του και ζήτησε να εφαρμόζονται πιστά οι διατάξεις του Γ' Ψηφίσματος χωρίς καμία εξαίρεση. Ο Γιατζής αποστρατεύθηκε με αίτηση του στις 21 Ιανουαρίου 1949, ενώ κατείχε τη θέση του Αρχηγού.

Μνήμη Δημητρίου Γιατζή

Ο στρατηγός Γιατζής ήταν εξαίρετος αξιωματικός και δρούσε σε αυστηρώς υπηρεσιακά πλαίσια. Ήταν υποστηρικτής του θεσμού της Βασιλείας και συντηρητικός στα φρονήματα. Στη διάρκεια της στρατιωτικής του σταδιοδρομίας δεν συμμετείχε σε κινήματα ή σε μυστικές οργανώσεις στρατιωτικών με πολιτικές επιδιώξεις. Λέγεται ότι αντιμετώπιζε με ιδιότυπη συμπεριφορά τους συναδέλφους του απόφοιτους της Σ.Σ.Ε. [ Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων ]. Ήταν μετριοπαθής χαρακτήρας που διατηρούσε καλή επαφή και είχε άριστη καλή συνεργασία με την Ελληνική κυβέρνηση και τους υπουργούς της στη διάρκεια του συμμοριοπολέμου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. [Το επίθετο Γιατζής στην περιοχή της Ρούμελης, κι ειδικώς στην Φωκίδα και τη Φθιώτιδα, είναι δηλωτικό επαγγέλματος και χαρακτηρίζει αυτόν που εμπορεύεται λάδι φαγητού, τον έμπορο λαδιού.]
  2. Διατελέσαντες Α/Γ.Ε.Σ.
  3. 49 χρόνια πρίν. Εφημερίδα «Η Καθημερινή», Ηλεκτρονική έκδοση, 2 Ιουνίου 2013.
  4. Πως δεν αιχμαλωτίστηκε ο Στρατηγός Δημήτριος Γιατζής.