Δημήτριος Ρόδιος

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

O Δημήτριος Ρόδιος, Έλληνας παραδοσιοκράτης, νομικός, συγγραφέας, τραγουδοποιός, μουσικός, συνθέτης τραγουδιών και έργων για χορωδίες αλλά και Διευθυντής χορωδιών, που αναδείχθηκε σ' έναν από τους πλέον σημαντικούς της γενιάς του, ο αποκαλούμενος πρωτομάστορας της Αθηναϊκής Καντάδας, γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1862 στην Αθήνα όπου και πέθανε την Κυριακή 30 Ιουνίου 1957 [1] [2]. Η κηδεία του έγινε στις 18:00 το απόγευμα της 1ης Ιουλίου από τον Ιερό Ναό του Α' Νεκροταφείου Αθηνών όπου ενταφιάστηκε η σορός του.

Συνοπτικές πληροφορίες
Δημήτριος Θωμ. Ρόδιος
Δημήτριος Ρόδιος.jpg
Γέννηση: Δεκέμβριος 1862
Τόπος: Αθήνα, Ελλάδα
Σύζυγος:
Τέκνα:
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Νομικός, συγγραφέας
τραγουδοποιός, μουσικός
Θάνατος: 30 Ιουνίου 1957
Τόπος: Αθήναι (Αττική)

Βιογραφία

Πατέρας του Δημήτρη ήταν ο αρχιτέκτονας Θωμάς Ρόδιος, επιδέξιος κιθαρίστας και τραγουδιστής της Παλαιάς Αθήνας, από τον οποίο ο Δημήτρης έλαβε, από πολύ μικρή ηλικία, τα πρώτα μουσικά ακούσματα.

Σπουδές

Ο Δημήτριος Ρόδιος παρακολούθησε τα μαθήματα του Δημοτικού στην γενέτειρα του. Παράλληλα, σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών όπου υπήρξε μαθητής του Αλέξανδρου Καντακουζηνού [3], του Αλέγκρι και του Ερρίκου Σταγκαπιάνο. Το 1870, ο Ρόδιος συμμετείχε στην χορωδία του ανακτορικού παρεκκλησίου του Αγίου Γεωργίου [4]. Ο Ρόδιος ήταν ένας από τους παλαιότερους σπουδαστές του Ωδείου , μελετώντας φωνητική και βιολί όμως δεν σπούδασε σύνθεση και ανώτερα θεωρητικά της μουσικής.==, όμως έλαβε μέρος στις πρώτες συμφωνικές συναυλίες των Αθηνών. Μετά το Δημοτικό παρακολούθησε μαθήματα στο Ελληνικό Σχολείο και στη συνέχεια εισήχθη στην Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών στην οποία φοίτησε και αποφοίτησε ως δικηγόρος. Αρχικά άσκησε το επάγγελμα του Νομικού στην Αθήνα, όμως σύντομα το εγκατέλειψε για να αφιερωθεί στη μουσική.

Επαγγελματική δραστηριότητα

Ήταν ιδρυτικό μέλος στο Όμιλο Φιλομούσων που ιδρύθηκε στα τέλη του 1892 και τα εγκαίνια του τελέστηκαν στις 16 Νοεμβρίου 1892 με συναυλία στην οποία συμμετείχε ο Ρόδιος και οι: Ναπολέων Λαμπελέτ, Ιερόπουλος, Τσαουσόπουλος, Λάσκαρης, Ζαφειρόπουλος, Νέγκας, Βρυζάκης και χορός από 30 και πλέον ερασιτέχνες. Εκείνη την εποχή ο Ρόδιος έδωσε αρκετές δημόσιες εμφανίσεις στο βιολί και στο τραγούδι. Από κοινού με τον αδελφό του ίδρυσαν καλλιτεχνική επιχείρηση, επί της οδού Βουλής απέναντι από το παλαιό Πρακτικό Λύκειο, όπου είχαν συγκεντρώσει έργα ζωγραφικής, γλυπτικής και διακοσμήσεως. Η επιχείρηση λειτούργησε ως το 1948 στην ίδια διεύθυνση.

Η οικογένεια Ρόδιου συνδέονταν με στενή φιλική σχέση με την οικογένεια της εθνικίστριας κορυφαίας ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη, στο σπίτι της οποίας ήταν καλεσμένος ο Δημήτρης σε κάθε ευκαιρία, κυρίως στις Κυριακάτικες συντροφιές. Σε συνέντευξη που παραχώρησε, στον Αντώνη Χατζηαποστόλου, ο Ρόδιος είπε μεταξύ άλλων: «..Ξέρετε πόσο αγωνιστήκαμε εμείς οι παλαιοί; Είχαμε μπροστά μας πολλές δυσκολίες. Πρώτα πρώτα τον αμανέ. Προ παντός αυτόν. Έπρεπε να τον εξοντώσωμε και το εκαταφέραμε...» [5]. To 1952, σε ομιλία του, ο Αντίοχος Ευαγγελάτος αναφέρθηκε στον Ρόδιο [6] σε τιμητική εκδήλωση για τον εορτασμό της εννενηκονταετηρίδος του συνθέτη η οποία διοργανώθηκε στις 17 Φεβρουαρίου εκείνου του έτους.

Μουσικό έργο

Ο Ρόδιος, μουσικός με ανοιχτούς ορίζοντες, περί το 1900 αρχίζει να συνθέτει άσματα για αίθουσες και χορωδίες, δηλαδή με τη μουσική δωματίου και με το χορωδιακό στιλ. Θεωρείται ένας από τους δημιουργούς του έντεχνου ελληνικού λαϊκού τραγουδιού και αναβιωτής της αθηναϊκής καντάδας. Στις συνθέσεις του περιλαμβάνονται διάφορες αξιόλογες συλλογές τραγουδιών για χορωδία και πολλά σχολικά τραγούδια. Πολύ γρήγορα διακρίθηκε ως ο πιο δημοφιλής συνθέτης της Αθηναϊκής Καντάδας. Αναγνωρίσθηκε ως ένας από τους πρωτεργάτες του Ελληνικού μελοδράματος και το όνομά του βρίσκεται δίπλα στους Ναπολέοντα Λαμπελέτ και Νικόλαο Κόκκινο. Η προσφορά του στο ελληνικό ελαφρό τραγούδι υπήρξε μεγάλη και πολλά από τα τραγούδια του ερμηνεύονται μέχρι σήμερα αποδεικνύοντας τη διαχρονικότητα της μουσικής του. Ήταν λυρικότατος κι απλός συνθέτης και σ' αυτό ίσως όφειλε και τη δημοτικότητά του και το γεγονός ότι οι άνθρωποι της εποχής τους τραγούδησαν τα τραγούδια του.

Εκκλησιαστική μουσική

Ο Ρόδιος αφιέρωσε μεγάλο μέρος του έργου του στον εμπλουτισμό της πολυφωνικής εκκλησιαστικής μουσικής με αρμονικά ακούσματα [7]. Συνέθεσε την ονομαστή «Λειτουργία» για πολυφωνική χορωδία και είναι χαρακτηριστικό ότι η περίφημη χορωδία του Αγίου Γεωργίου του Καρύτση αποδίδει συνθέσεις του ως τις μέρες μας.

Μουσικές κωμωδίες

Ο Ρόδιος, σε νεαρή ηλικία, έγραψε μουσική για το θέατρο, όπως:

  • «Το καναρίνι», μονόπρακτη κωμωδία μετ’ ασμάτων του Ανδρέα Νικολάρα, ηθογραφία του καθημερινού βίου που παραστάθηκε στις 13 Ιουλίου 1886 στο Θέατρο «Ολύμπια» από τον θίασο «Μένανδρος» και η μουσική της μελοποιήθηκε «διά κλειδοκυμβάλου» από τον Ρόδιο καθώς και ο
  • «Ο προικοθήρας» το 1890, μονόπρακτη κωμωδία επίσης του Ανδρέα Νικολάρα, σε μουσική Ρόδιου και Σπυρίδωνα Ξύνδα, επίσης από τον θίασο «Μένανδρος».
  • «Επί του καταστρώματος», «ναυτική μπαρκαρόλα» ταιριαστή για τον χορό των ναυτών, κωμειδύλλιο του Σ. Στεφάνου, που δημοσιεύθηκε το 1893 στην έκδοση «Μουσική Εφημερίς», που διηύθυνε ο Ναπολέων Λαμπελέτ.

Παράλληλα μελοποίησε στίχους από σημαντικούς ποιητές του καιρού του: Ιωάννη Πολέμη, Ζαχαρία Παπαντωνίου, Αλέξανδρο Ραγκαβή, Γεώργιο Αθάνα, Γεώργιο Δροσίνη και άλλους. Μελοποίησε, επίσης, έργα του ποιητή δασκάλου του Αλέξανδρου Κατακουζηνού: «Δεκαπέντε άσματα μονόφωνα και δίφωνα μετά συνοδείας κλειδοκυμβάλου δια σχολεία και οικογενείας» όπως γράφει ο ίδιος ο Ρόδιος. Έγραψε, επίσης, το μελόδραμα:

  • «Στην πόρτα του μοναστηριού», σε στίχους του Στέφανου Δάφνη.

Μουσικές συνθέσεις

Με την εμπειρία του στο μουσικό θέατρο ο Ρόδιος, με απολύτως φυσικό τρόπο, οδηγήθηκε στις καντάδες. Τα πιο γνωστά από τα έργα του είναι [8]:

  • «Πες μου τι έχω στην καρδιά», το 1890, σε στίχους Ιωάννη Πολέμη,
  • «Ο Ανθοπώλης», το 1895,
  • «Η μουσική», («Απ' των Αγγέλων τα στόματα κλεμμένη»), το 1900,
  • «Το Φίλημα»,
  • «Η Θάλασσα»,
  • «Η Άκαρδη»,
  • «Ρεμβασμός»,
  • «Μια πεταλούδα να 'μουνα»,
  • «Σερενάτα»,
  • «Αγάπη μου κοιμήσου»,
  • «Ζαφείρια είναι τα μάτια σου»,
  • «Το μίσος»,
  • «Για σένα ζω», σε στίχους Δημήτρη Καμπούρογλου,
  • «Αστέρω», το τραγούδι της ομώνυμης ταινίας [9],
  • «Αν μ' αγαπούσες», το 1931,
  • «Ξύπνα».

Χορωδιακά

Ό Ρόδιος έγραψε δύο μικρά χορωδιακά για τον «Βασιλιά ανήλιαγο» του Ιωάννη Πολέμη:

  • «Το κοντογουνάκι»,
  • «Καθρέφτης».

Ο Αντώνης Κοντογεωργίου στον τρίτο τόμο του έργου του «Για τις χορωδίες μας», συμπεριέλαβε το έργο του:

  • «Καράβι ανοίγει τα πανιά».

Ο Ρόδιος εξέδωσε δύο τόμους όπου περιλαμβάνονται 55 από τις ωραιότερες καντάδες του αλλά και δύο τεύχη «Σχολικά άσματα» στα οποία περιλαμβάνονται έργα, (δεκαπέντε άσματα ανά δίσκο μονόφωνα και δίφωνα μετά συνοδείας κλειδοκυμβάλου δια σχολεία και οικογενείας), όπως:

  • «Προς τον Πλάστην»,
  • «Νεοσύλλεκτος στρατιώτης»,
  • «Πέτα καράβι μου»,
  • «Παπαρούνα»,
  • «Διδάσκαλος της μουσικής»,
  • «Ύμνος εις την Νεότητα»,
  • «Ελευθερία»,
  • «Άσμα κυνηγού».

Διακρίσεις

Ο Ρόδιος, ύστερα από απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του «Συλλόγου των Αθηναίων», τιμήθηκε [10] (ήταν ο πρώτος στον οποίο απονεμήθηκε) με:

  • Χρυσό Μετάλλιο, το 1953, για την εθνική δράση του και τη δράση του υπέρ της πόλεως των Αθηνών.

Το μετάλλιο απεικονίζει στη μία όψη του την Θεά Αθηνά, όρθια να λογχίζει την ημισέληνο και γύρω τον τίτλο του Συλλόγου, και από την άλλη στο αριστερό τμήμα κλάδο ελαίας που πλαισιώνει τον κενό χώρο στον οποίο αναγράφεται το όνομα του τιμώμενου και από κάτω την ημερομηνία απονομής.

Το τέλος του

Ο Ρόδιος, που απεβίωσε πλήρης ημερών και υπήρξε μέλος του μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του νεότερου Ομίλου Φιλομούσων αλλά και έφορος της ορχήστρας Μουσικής Εταιρίας Αθηνών, διατήρησε την πνευματική του διαύγεια σχεδόν ως τις τελευταίες στιγμές της ζωής του.

Μνήμη Δημητρίου Ρόδιου

Ο Ρόδιος χαρακτηρίζονταν από έμφυτη ευγένεια, το κύριο γνώρισμα των αστών των χρόνων εκείνων. Με τη μουσική και τα τραγούδια του εκπροσώπησε μια ολόκληρη εποχή αλλά και το πνεύμα των ανθρώπων που αφοσιώθηκαν, όπως εκείνος, στην αναμόρφωση της Ελληνικής μουσικής σκηνής, με κύριο χαρακτηριστικό την ευγένεια και το λεπτό αίσθημα. Άλλωστε αυτός υπήρξε ο λόγος για τον οποίο απέκλεισε το Δημοτικό τραγούδι και τους λαϊκούς σκοπούς από τις συνθέσεις του, καθώς τη μουσική του δεν χαρακτηρίζει η απελπισία, το κλάμα και η διάθεση του αλληλοσπαραγμού. Οι στίχοι των τραγουδιών του εξέφραζαν ευγενικά αισθήματα και ήρεμα ανθρώπινα ιδεώδη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Πηγές

Παραπομπές

  1. [Δημήτριος Ρόδιος Αύρα Θεοδωρακοπούλου, περιοδικό «Νέα Εστία», τεύχος 721ο, σελίδα 1016η, 15 Ιουλίου 1957.]
  2. [Ο Δημήτρης Ρόδιος εκηδεύθη χθες. Εφημερίδα «Ελευθερία», 2 Ιουλίου 1957, σελίδα 2η.]
  3. [Ο συνθέτης Αλέξανδρος Καντακουζηνός (1824-1892), χοράρχης, μουσικός παιδαγωγός και ποιητής, ήρθε στην Ελλάδα και την Αθήνα από την Οδησσό το 1870, όταν τον κάλεσε η βασίλισσα Όλγα, σύζυγος του βασιλιά Γεωργίου Α', για να οργανώσει την πολυφωνική χορωδία του ανακτορικού παρεκκλησίου του Αγίου Γεωργίου. Στον πρώτο ανακτορικό χορό που συνέθεσε ο Κατακουζηνός συμμετείχε και ο τότε νεαρός Δημήτριος Ρόδιος.]
  4. [Τον πρώτο ανακτορικό χορό, τον οποίο δημιούργησε ο Αλέξανδρος Καντακουζηνός, αποτελούσαν οι εξής: Δημήτριος Ρόδιος (σοπράνο), Θεόδωρος Βαλέττας, Θεόδωρος Φέρμπος, Νικόλαος Φέρμπος, Αντώνιος Βόλκε, Αθανάσιος Αμερικάνος και Επαμεινώνδας Κοντιάδης, Κωνσταντίνος Θεανόπουλος, Νικόλαος Ζαχαριάδης, Ιωάννης Αποστόλου, και Βασίλειος Πετροζίνης.]
  5. [Αντώνης Χατζηαποστόλου, «Συνθέτες της παλιάς Αθήνας», περιοδικό «Μουσική Κίνησις», τεύχος 2ο, σελίδα 12η, 15 Μαΐου 1949.]
  6. [Λίγα λόγια για τον συνθέτη Δημήτριο Ρόδιο Αντίοχος Ευαγγελάτος, περιοδικό «Μουσική Κίνησις», έτος Γ', αριθμός 41ο, Μάρτιος 1952, σελίδες 1η & 2η.]
  7. [«Χωρίς εσέ» Δημητρίου Ροδίου-«With out you» by Demetrios Rodios Video, Youtube.com]
  8. [Ρόδιος Δημήτριος palia.kithara.gr]
  9. [Στη μουσική για την ταινία «Αστέρω» ο Ρόδιος επένδυσε σε στίχους του Παύλου Νιρβάνα. Η ταινία γυρίστηκε βουβή το 1929 από την εταιρεία «Dag Film» των αδελφών Γαζιάδη και η μουσική που έγραψε για την βουβή εκδοχή της ταινίας, εκδόθηκε στα 1944. Το 1959 κινηματογραφήθηκε με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη.]
  10. [Δημήτριος Ρόδιος Μετάλλιο «Συλλόγου των Αθηναίων»]