Μίλτος Λιδωρίκης
Ο Μιλτιάδης Λιδωρίκης Έλληνας εθνικιστής, γόνος οικογένειας αγωνιστών του ’21, μυημένων στη Φιλική Εταιρεία, γαλουχημένος με το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, εθελοντής στον άτυχο πόλεμο του 1897 και στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13, ο εύζωνας που ύψωσε την Ελληνική σημαία στη Θεσσαλονίκη, συγγραφέας, πολιτικός που εξελέγη βουλευτής, Διευθυντής της Ελληνικής Βουλής, ιδρυτής της Εταιρίας Ελληνικού Θεάτρου, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της Εταιρίας Ελληνικών Θεατρικών Συγγραφέων, προσωπάρχης του Εθνικού Θεάτρου, συγγραφέας, σκηνοθέτης, θεατρικός παραγωγός, γεννήθηκε [1] τον Μάρτιο του 1872 στο χωριό Κροκύλειο του νομού Φωκίδος και πέθανε [2] τις πρώτες πρωινές ώρες της 2ας Φεβρουαρίου 1951 από περιτονίτιδα στην Αθήνα. Η κηδεία του έγινε στις 11:00 το πρωί της 3ης Φεβρουαρίου από τον Ιερό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου στην Αθήνα και η σορός του τάφηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Παντρεύτηκε με την Ελένη Καράλη, απόγονο αρχοντικής οικογένειας της Χίου με την οποία χώρισαν λίγο μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, και από το γάμο τους απέκτησαν δύο γιους, τον Γεώργιο και τον Αλέξανδρο, τον γνωστό δημοσιογράφο και συγγραφέα, Αλέκο Λιδωρίκη. Η οικογένεια κατοικούσε σε σπίτι επί της οδού Πανεπιστημίου 10 στην Αθήνα, το οποίο είχε κτίσει το 1840 ο Σταμάτης Δάρρας.
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Η καταγωγή της οικογένειας Λιδωρίκη είναι από το Κροκύλειο Δωρίδος [3], όπου σύμφωνα με τον ιστορικό Τάκη Λάππα καταγράφεται η παρουσία δύο οικογενειών Λιδωρίκη [4]. Παππούς του Μιλτιάδη ήταν ο Παναγιώτης Λιδωρίκης (1800-1861), μέλος της Φιλικής Εταιρείας, πρώτος Υπουργός Οικονομικών επί Ιωάννη Καποδίστρια, γερουσιαστής επί βασιλέως Όθωνα και αδελφός του γνωστού Αναγνώστη Λιδωρίκη (ή Σκαρλάτου), σφραγιδοφύλακα του Αλή-Πασά, που διατηρούσε και στενούς δεσμούς με τον στρατηγό Ιωάννη Μακρυγιάννη, ενώ γιαγιά του ήταν η Ρηγίνη Λογοθέτη από τη Λιβαδειά. Πατέρας του Μιλτιάδη ήταν ο Γεώργιος Λιδωρίκης, ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Οικονομίας που συνδέθηκε στενά με τον Χαρίλαο Τρικούπη και παραιτήθηκε από τη θέση του εκλεγόμενος βουλευτής Δωρίδας σε πολλές κοινοβουλευτικές περιόδους και μητέρα του η Ερατώ [5], κόρη του Σταμάτη Δάρα, προέδρου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ο Μιλτιάδης είχε αδέρφια την Ιουλία, που πέθανε στη διάρκεια της πρώτης της γέννας σε ηλικία μόλις είκοσι ετών, τον Παναγιώτη και την υστερότοκη Ρεγγίνα.
Ενήλικη ζωή
Ο Μίλτος σπούδασε Νομικά στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου των Αθηνών και ακολούθως πολιτικές επιστήμες στο Παρίσι. Υπέρμαχος της Μεγάλης Ιδέας κατατάχθηκε και πήρε μέρος στον άτυχο πόλεμο του 1897 ως εθελοντής εύζωνας. Εκλέχτηκε βουλευτής Δωρίδας το 1906 και επανεξελέγη το 1910 στην Α' Αναθεωρητική βουλή ως βουλευτής Φθιώτιδος και Φωκίδας, ενώ υπήρξε Διευθυντής της Βουλής των Ελλήνων από το 1907 μέχρι και το 1912. Το 1908 υπήρξε ο ιδρυτής της Εταιρίας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων της οποίας διατέλεσε Πρόεδρος το χρονικό διάστημα 1930-31. Κατατάχθηκε ως εθελοντής και στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13 κι ήταν αυτός που ύψωσε την Ελληνική σημαία στο Λευκό Πύργο στη Θεσσαλονίκη την 29η Οκτωβρίου του 1912.
Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους εγκατέλειψε οριστικά την πολιτική και χώρισε με φιλικό τρόπο με τη σύζυγο του. Το 1916 υπήρξε ιδρυτής του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου, το 1918 ήταν ένας από τους ιδρυτές της Εταιρίας Ελληνικού Θεάτρου και μετά το 1930 μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Εθνικού Θεάτρου και καθηγητής της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου. Στις 15 Δεκεμβρίου 1918 εγκρίθηκε το καταστατικό της Ε.Ε.Θ. [Εταιρεία Ελληνικού Θεάτρου] το οποίο υπέγραψε ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α'. Τον Οκτώβριο του 1919 η Ε.Ε.Θ. ανέλαβε την πρωτοβουλία για μια περιοδεία αρχικά στην Κωνσταντινούπολη και ύστερα στο Κάιρο και το Πορτ Σάιντ, ο Λιδωρίκης κατάφερε να αποσπάσει κρατική επιχορήγηση, γεγονός που δεν απέτρεψε την οικονομική του συρρίκνωση με αποτέλεσμα η τελευταία παράσταση να δοθεί τον Σεπτέμβριο του 1920 στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού με τους «Πέρσες» του Αισχύλου, που παρακολούθησαν ο βασιλιάς Αλέξανδρος Α' και ο Ελευθέριος Βενιζέλος σε σκηνοθεσία του Λιδωρίκη.
Ο Λιδωρίκης εργάστηκε ως προσωπάρχης και διευθυντής του πρωτοκόλλου του Εθνικού Θεάτρου από το 1932, με γενικό διευθυντή τον εθνικιστή Κωστή Μπαστιά και η συνεργασία τους να φτάνει μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την Κατοχή. Προλόγισε την ιστορική πρώτη παράσταση Αρχαίας Τραγωδίας της «Ηλέκτρας» του Σοφοκλέους, μετά από αιώνες στο Θέατρο της Επιδαύρου στις 11 Σεπτεμβρίου 1938, παράσταση στην οποία πρωταγωνίστησαν η Κατίνα Παξινού στο ρόλο της Ηλέκτρας και η δολοφονημένη στα Δεκεμβριανά από τους κομμουνιστοσυμμορίτες, η εθνικίστρια Ελένη Παπαδάκη στο ρόλο της Κλυταιμνήστρας. Ο Λιδωρίκης, που παρέμεινε στη θέση του προσωπάρχη του Εθνικού Θεάτρου μέχρι το θάνατο του και τιμήθηκε για την προσφορά του στο Εθνικό Θέατρο και την Ελληνική καλλιτεχνική ζωή, απεβίωσε από περιτονίτιδα, που προκλήθηκε μετά από επέμβαση σκωληκοειδίτιδας, στην κλινική Ράμμου στην Αθήνα. Κηδεύτηκε με δαπάνες του Εθνικού Θεάτρου.
Συγγραφικό έργο
Ο Λιδωρίκης εργάστηκε ως χρονικογράφος εφημερίδων και έγραψε σαράντα θεατρικά έργα -δράματα, κωμωδίες και επιθεωρήσεις- καθώς και δύο μυθιστορήματα. Έγραψε το ιστορικό έργο:
- «Πολεμικαί εντυπώσεις Ευζώνου», Αθήνα 1914, εκδοτικός οίκος «Γ.Δ. Φέξη» και δημοσιεύθηκε αποσπασματικά με τον τίτλο
- «Εντυπώσεις ευζώνου [σειρά άρθρων στην εφημερίδα «Εστία»] το 1937.
Το 1901 όταν άνοιξε το «Βασιλικόν Θέατρον», ο Λιδωρίκης άρχισε να μεταφράζει Γάλλους θεατρικούς συγγραφείς, για να συνεχίσει αργότερα με διασκευές ταινιών, λιμπρέτα της όπερας και επιθεωρήσεις. Έργα του παραστάθηκαν από τους θιάσους της Μαρίκας Κοτοπούλη και της Κυβέλης. Έγραψε επιθεωρήσεις σε συνεργασία με τον Τάσο Μωραΐτίνη και Πολύβιο Δημητρακόπουλο.
Πρωτοεμφανίστηκε ως θεατρικός συγγραφέας με το έργο
- «Ιουλία» το 1898, τρίπρακτο έργο, που παραστάθηκε στο θέατρο «Ομόνοια», το καλοκαίρι του ίδιου χρόνου και το 1932 παραστάθηκε από τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη.
Μεταξύ των θεατρικών που έργων περιλαμβάνονται τα:
- «Το Ρωμέικο» το 1926,
- «Κρυφός πόθος» [τρίπρακτο πατριωτικό δράμα] το 1931,
- «Η Εστιάς» το 1938,
- «Ξιφίρ Φαλέρ» σε συνεργασία με τον Νικόλαο Λάσκαρη
- «Η ψυχή του στρατιώτη» το 1942,
- «Η Καρακάξα» το 1944,
- «Ο Απόστρατος» [γραμμένο σε συνεργασία με τον Βασίλειο Κολοκοτρώνη] το 1945,
- «Ο Λαβύρινθος» το 1945.
Μνήμη Μιλτιάδη Λιδωρίκη
Ο Μίλτος Γεωργίου Λιδωρίκης, που υπήρξε μεγάλος πατριώτης και πολυσχιδής προσωπικότητα, διακρίθηκε ως θεατρικός συγγραφέας, σκηνοθέτης, λογοτέχνης, δημοσιογράφος αλλά και πολιτικός. Ήταν κοσμικός και ιδιαίτερα αγαπητός στην Αθήνα, όμως ο ίδιος υπερήφανος για την καταγωγή του, συνήθιζε να λέει ως το τέλος της ζωής πως «είμαστε Ρουμελιώτες». Αγαπούσε πολύ την παραδοσιακή Ελληνική εμφάνιση και ντυμένος φουστανελάς πήγαινε στο Λιδωρίκι όπου χόρευε στην πλατεία της κωμοπόλεως, η οποία μέχρι πριν λίγα χρόνια έφερε το όνομα του πατέρα του, Γεωργίου Λιδωρίκη.
Στο θέατρο καθιέρωσε το σαλόν φερμέ, την κλειστή θεατρική σκηνή, η οποία δεν είχε ανάγκη τη στενόχωρη σκηνογραφία της παλαιότερης εποχής, ανοίγοντας τον δρόμο για μια εντελώς καινούργια όχι μόνο σκηνογραφική, αλλά και σκηνοθετική αντίληψη.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Μίλτος Γ. Λιδωρίκης (1872-1951) «Το Κροκύλειο»
- Λιδωρίκης, Μιλτιάδης Βιογραφικό, Εγκυκλοπαίδεια «Δομή»
- Μιλτιάδης Λιδωρίκης-Νεκρολογία Εφημερίδα «Εμπρός», 3 Φεβρουαρίου 1951, σελίδα 2η.
- Μίλτος Γ. Λιδωρίκης: Ο Θεατράνθρωπος
Πηγές
- «Μίλτος Γ. Λιδωρίκης, ο Εύζωνας, Ο Ρουμελιώτης, ο Αθηναίος, ο θεατράνθρωπος», Μίλτος Α. Λιδωρίκης, Αθήνα 2016,
- «Έζησα την Αθήνα της Μπελ Επόκ», Μίλτος Γ. Λιδωρίκης, εκδόσεις «Polaris» Αθήνα 2018, το οποίο περιλαμβάνει ανέκδοτο υλικό από τα αρχεία της οικογένειας Λιδωρίκη.
Παραπομπές
- ↑ [Ο ίδιος ο Μίλτος Λιδωρίκης σε ένα χρονικό του αναφέρει: «Γεννήθηκα τον Μάρτιο του 1872. ατυχώς για μένα, ούτε ο πατέρας μου ούτε η καλή μου μάνα ζουν για να το πιστοποιήσουν. μια όμως που το αναφέρω, θα πει πως λέω την αλήθεια», ενώ [ένα πιστοποιητικό της Κοινότητος Κροκυλείου (της 30ης Δεκεμβρίου 1933), αναφέρει ως έτος γεννήσεως του το 1873 και αριθμός μητρώου αρρένων 182.]
- ↑ Μιλτιάδης Λιδωρίκης-Κηδείαι Εφημερίδα «Εμπρός», 3 Φεβρουαρίου 1951, σελίδα 2η.
- ↑ [«Βίοι παράλληλοι των επί αναγεννήσεως της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών», Αναστάσιος Γούδας.]
- ↑ [Το επώνυμο της μιας οικογένειας Λιδωρίκη ήταν Σκαρλάτος, η οικογένεια από την οποία προέρχεται και ο Μίλτος Γ. Λιδωρίκης, ενώ η άλλη έφερε το επώνυμο Τούντας ή Παπαδογεωργόπουλος. Οι δύο οικογένειες απέκτησαν συγγενική σχέση όταν μία κόρη της οικογένειας Σκαρλάτου παντρεύτηκε γιο της οικογένειας Τούντα ή Παπαδογεωργόπουλου. Τελικά επικράτησε ως επώνυμο των οικογενειών το προσωνύμιο του τόπου καταγωγής τους.]
- ↑ [Προς τιμήν της Ερατούς Σταμάτη Δάρα, ονομάστηκε Ερατεινή, το χωριό Χάνι, καθώς μεσολάβησε για να φτιαχτεί ο δρόμος που συνέδεσε το επίνειο της Δωρίδας με το Λιδωρίκι.]
