Όθωνας

Ο Όθων-Φρειδερίκος-Λουδοβίκος, [πλήρες όνομα Όττο Φρίντριχ Λούντβιχ φον Βίττελσμπαχ, Kronprinz Otto Friedrich Ludwig von Wittelsbach Bayern], Πρίγκιπας του Οίκου των Βιτελσβάχων ή Βιττελσβάχων του κράτους της Βαυαρίας, 1ος Βασιλιάς του Βασιλείου της Ελλάδος, με τον επίσημο τίτλο «Βασιλεύς της Ελλάδος», ο μοναδικός μονάρχης της Ελλάδας που έφερε αυτόν τον τίτλο, δεδομένου ότι οι επόμενοι, της Δυναστείας των Γλυξβούργων, είχαν τον τίτλο «Βασιλιάς των Ελλήνων», ο οποίος ανέλαβε δύο φορές καθήκοντα Πρωθυπουργού, γεννήθηκε την 1 Ιουνίου / 20η Μαΐου του 1815 στο Παλάτι Μιραμπέλ, [Schloss Mirabell], του Σάλτσμπουργκ, όταν αυτό αποτέλεσε, για μικρό χρονικό διάστημα, τμήμα της Βαυαρίας και πέθανε στις 26 Ιουλίου 1867 στη Βαμβέργη, [Bamberg], της Βαυαρίας. Ενταφιάστηκε σύμφωνα με επιθυμία του με την Ελληνική φουστανέλα και είναι θαμμένος μαζί με την βασίλισσα Αμαλία στο ναό του Αγίου Καϊετάνου, [Theatinerkirche], στο κέντρο του Μονάχου.

Βασιλεύς Όθωνας
Γέννηση: 1 Ιουνίου 1815
Τόπος: Schloss Mirabell, Σάλτσμπουργκ, Βαυαρία (Γερμανία)
Υπηκοότητα: Γερμανική, Ελληνική
Σύζυγος: Βασίλισσα Αμαλία
Τέκνα: Άτεκνος
Θάνατος: 26 Ιουλίου 1867
Τόπος: Bamberg, Βαυαρία (Γερμανία)
Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος * Βασιλιάς της Ελλάδος*
Έναρξη εξουσίας : 6 Φεβρουαρίου 1832
Λήξη εξουσίας : 23 Οκτωβρίου 1862
Προκάτοχος
Εγκαθίδρυση βασιλείας
Διάδοχος
Βασιλεύς Γεώργιος Α'
Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος * Πρωθυπουργός *
Έναρξη Θητείας : 8 Δεκεμβρίου 1837
Λήξη θητείας : 10 Φεβρουαρίου 1841
Προκάτοχος
Ιγνάτιος φον Ρούντχαρτ
Διάδοχος
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος * Πρωθυπουργός *
Έναρξη Θητείας : 10 Αυγούστου 1841
Λήξη θητείας : 3 Σεπτεμβρίου 1843
Προκάτοχος
Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος
Διάδοχος
Ανδρέας Μεταξάς

Στις 10 Νοεμβρίου 1836, ενώ βρισκόταν στην πατρίδα του, ο Όθωνας παντρεύτηκε με την πριγκίπισσα Αμαλία , κόρη του Μεγάλου Δούκα του Ολδεμβούργου Φρειδερίκου Αυγούστου, αιφνιδιάζοντας την τότε Ελληνική κυβέρνηση, που πληροφορήθηκε το γεγονός ένα μήνα αργότερα. Από το γάμο τους δεν απέκτησαν απογόνους.

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο γιος του τότε διαδόχου και μετέπειτα βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α΄ και μητέρα του η Θηρεσία, κόρη του δούκα του Σαξ-Άλτενμπουργκ. Η οικογένεια τους μέσω ενός προγόνου της, του δούκα Ιωάννη Β’, συνδεόταν με συγγένεια με τους βυζαντινούς αυτοκρατορικούς οίκους των Κομνηνών και των Λασκάρεων. Ο Όθωνας, που ήταν το δευτερότοκο παιδί της οικογένειας, έλαβε εκπαίδευση πρίγκιπος και προοριζόταν για δευτερεύουσα θέση στη διοίκηση του κράτους της Βαυαρίας. Διδάχθηκε Γαλλικά, Λατινικά και πιάνο, ενώ ήταν καλός ιππέας και άριστος κολυμβητής. Ο πατέρας του Όθωνα επιθυμούσε να ακολουθήσει ο γιος του το εκκλησιαστικό στάδιο και για το λόγο αυτό ανέθεσε τις σπουδές του στον φανατικό καθολικό ιερέα Oetel που αργότερα έγινε επίσκοπος του Άιχστατ. Οι γονείς του φρόντιζαν ιδιαίτερα την ασθενική του κράση και την επισφαλή υγεία του, ενώ ήταν βαρήκοος και ελαφρά ψευδός.

Εκλογή του ΌΘωνα

Ήδη από το 1830 η Αγγλία, η οποία κατά την υπογραφή της συνθήκης ανεξαρτησίας της Ελλάδας πέτυχε συμφωνία με τις λεγόμενες «Προστάτιδες Δυνάμεις» για τη δημιουργία του Ελληνικού Βασιλείου, έδειχνε δυσπιστία απέναντι στον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, τον οποίο θεωρούσε Ρωσόφιλο. Έτσι η Αγγλία επιδίωξε και ο Όθωνας εκλέχθηκε Βασιλεύς της Ελλάδος στις 6 Φεβρουαρίου του 1832, μετά την οριστική άρνηση του Λεοπόλδου της Σαξωνίας, που ήταν γιος του δούκα του Ζάξεν-Κόμπουργκ-Ζάαλφελντ, [Sachsen-Coburg-Saalfeld], που είχε επιλεγεί αρχικά ως Βασιλιάς της Ελλάδας, όμως τελικά έγινε Βασιλιάς του νεοσύστατου Βασιλείου του Βελγίου.

Στις 25 Απριλίου / 7 Μαΐου 1832 σε συνδιάσκεψη Ρωσίας-Γαλλίας-Αγγλίας και Βαυαρίας στο Λονδίνο, στην οποία δεν εκπροσωπήθηκε η Ελλάδα, υπογράφηκε συνθήκη που όριζε τα ζητήματα του Ελληνικού Θρόνου. Παράλληλα, ο ΌΘωνας άρχισε να διδάσκεται τα Ελληνικά αμέσως μόλις ο πατέρας του αποδέχθηκε για λογαριασμό του τον ελληνικό θρόνο. Την εκολγή του Όθωνα επικήρωσε στις 27 Ιουλίου/8 Αυγούστου η Εθνική Συνέλευση που είχε εκλεγεί και συνεδρίαζε στο Ναύπλιο και ο πρόεδρος της επέδειξε στα μέλη της μια φωτογραφία του νέου ηγεμόνα.

Οι Μεγάλες Δυνάμεις συνέταξαν μια προκήρυξη σε δύο γλώσσες η οποία δημοσιεύθηκε στις 18/30 Αυγούστου 1832 και μ' αυτήν γνωστοποιήθηκε στους Έλληνες το όνομα του βασιλιά, ενώ στις 19 Αυγούστου συγκροτήθηκε η τριμελής Ελληνική επιτροπή που την αποτρελούσαν ο Ανδρέας Μιαούλης, ο Κωνσταντίνος Μπότσαρης και ο Δημήτριος Πλαπούτας, η οποίοι πρόσφεραν «την υποταγήν και την αφοσίωσιν του Έθνους προς τον βασιλέα του». Τα τρία μέλη της επιτροπής συμβόλιζαν τη Στερεά Ελλάδα, την Πελοπόννησο και τα νησιά της έως τότε ελεύθερης Ελλάδος. Στις 5 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου με διάταγμα του βασιλιά Λουδοβίκου Α' της Βαυαρίας, ορίστηκαν τρεις αντιβασιλείς και δύο σύμβουλοι, που θα αναλάμβαναν το Βασίλειο έως την ενηλικίωση του Όθωνα .

Πρόεδρος της επιτροπής ορίστηκε ο Κόμης Ιωσήφ Λουδοβίκος Άρμανσπεργκ, τον οποίο έχρισαν αρχικαγγελάριο, ο Προτεστάντης καθηγητής Γκέοργκ Λούντβιχ φον Μάουρερ, [Georg Ludwig von Maurer], ορίστηκε υπεύθυνος για τα θέματα της Παιδείας, της Δικαιοσύνης και της Εκκλησίας, ενώ ο υποστράτηγος Κάρολος Γουλιέλμος Εϋντεκ, [Karl Wilhelm von Heideck], γνωστός φιλέλληνας, που γνώριζε καλά τα ελληνικά πράγματα και φαινόταν ικανός να οργανώσει αποτελεσματικά τη διοίκηση του στρατού και των τελωνείων, ορίστηκε υπεύθυνος για τα Στρατιωτικά και τα Ναυτικά θέματα. Σύμβουλοι ήταν ο Abel για θέματα εσωτερικής διοικήσεως και τις εξωτερικές υποθέσεις και ο Greiner για τα Οικονομικά.

Περίοδος Αντιβασιλείας

Τον Οκτώβριο του 1832 έφτασε στο Μόναχο επίσημη δωδεκαμελής ελληνική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον ναύαρχο Ανδρέα Μιαούλη και τους στρατηγούς Δημήτριο Πλαπούτα-Kολιόπουλο και Κωνσταντίνο Μπότσαρη, για να παραλάβουν και να συνοδεύσουν τον Όθωνα στην Ελλάδα. Στις 8 Δεκεμβρίου του 1832 ο Όθωνας ταξίδεψε από τη Γερμανία κι έφτασε ατμοπλοϊκώς στην Ελλάδα, όπου αποβιβάστηκε στο λιμάνι του Ναυπλίου στις 25 Ιανουαρίου 1833, από τη βρετανική φρεγάτα «Μαδαγασκάρη». Τον συνόδευε τριμελής Αντιβασιλεία Βαυαρών, η οποία θα κυβερνούσε μέχρι το 1835 και την ενηλικίωση του, και βαυαρικός τακτικός στρατός, που αποτελούνταν από 3.500 στρατιώτες, που θα αντικαθιστούσαν τα αποχωρούντα τελευταία τμήματα του γαλλικού στρατού, και έγινε δεκτός με επευφημίες από πλήθος κόσμου. Στον κόλπο του Ναυπλίου κατέπλευσαν επίσης εικοσεπέντε πολεμικά πλοία και τριανταπέντε οπλιταγωγά σκάφη.

Η διοίκηση της Αντιβασιλείας ήταν συγκεντρωτική και γραφειοκρατική, με νομοθεσία εισηγμένη. Ένα από τα πρώτα διατάγματα αυτής της περιόδου ήταν η διάλυση των ελληνικών στρατιωτικών σωμάτων των οπλαρχηγών, απόφαση που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις αλλά και εξεγέρσεις οι οποίες κατεστάλησαν με τα όπλα. Παράλληλα συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν πολλοί γνωστοί οπλαρχηγοί, ενώ δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε θάνατο ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ο Πλαπούτας. Η ποινή τους μετατράπηκε σε 20 χρόνια φυλάκιση, ύστερα από διαφωνία των δικαστών Αναστάσιου Πολυζωίδη και Γεωργίου Τερτσέτη και με την απονομή χάριτος από τον Όθωνα.

Το 1833 επήλθε μεταβολή της διοικητικής διαιρέσεως της Ελλάδας και το κράτος διαιρέθηκε σε 10 νομούς και 42 επαρχίες με επικεφαλής τους νομάρχες που είχαν ευρύτατες πολιτικο-στρατιωτικές και οικονομικές δικαιοδοσίες, αλλά και τους επάρχους, οι οποίοι διορίζονταν από τον βασιλιά. Οι επαρχίες διαιρέθηκαν σε δήμους και σε κάθε δήμο εκλέγονταν δημοτικό συμβούλιο από τους κατοίκους. Για τους δημάρχους καθιερώθηκε το «τριπρόσωπο», δηλαδή σε κάθε δήμο εκλέγονταν τρεις υποψήφιοι και ο βασιλιάς επέλεγε έναν για δήμαρχο. Ο στρατός στελεχώθηκε με Βαυαρούς αξιωματικούς και η Εκκλησία της Ελλάδας αποσπάστηκε από το Πατριαρχείο και έγινε αυτοκέφαλη. Με απόφαση της Αντιβασιλείας, στα πρότυπα του αντίστοιχου βαυαρικού εκπαιδευτικού μοντέλου, ιδρύθηκαν

• δημοτικά σχολεία επταετούς φοιτήσεως σε όλους τους δήμους με υποχρεωτική φοίτηση για παιδιά άνω των 6 ετών,
• Ελληνικά σχολεία τριετούς φοιτήσεως σε όλες τις επαρχίες, στα οποία γίνονταν δεκτοί, μετά από εξετάσεις, οι απόφοιτοι της 4ης τάξεως του Δημοτικού σχολείου,
• γυμνάσια τετραετούς φοιτήσεως στην έδρα κάθε νομού.

Η Αντιβασιλεία φρόντισε για την επαναλειτουργία των αλληλοδιδακτικών σχολείων, το διορισμό νέων δασκάλων, την αναδιοργάνωση του Ορφανοτροφείου και της Βιβλιοθήκης στην Αίγινα και ίδρυσε την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Τους μήνες Μάιο και Ιούνιο του 1833, ο Όθωνας επισκέφθηκε τη Σμύρνη της Μικράς Ασίας και έφτασε στην Αθήνα την 1η Δεκεμβρίου του 1834, όταν η πόλη γίνεται πρωτεύουσα της Ελλάδος. Ο Όθωνας την έκανε πρωτεύουσα, επειδή το όνομά της θύμιζε τους αρχαίους Έλληνες και τον πολιτισμό τους. Το πρώτο σχέδιο για τη νέα πόλη της Αθήνας, έκαναν οι αρχιτέκτονες Σταμάτης Κλεάνθης και Εδουάρδος Σάουμπερτ. Όταν η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους ήταν μια μικρή, καταστραμμένη πόλη, όμως σύντομα χτίστηκαν νέα κτίρια και η πόλη μεγάλωσε. Η Αντιβασιλεία άσκησε την εξουσία μέχρι την 1η Ιουνίου 1835, όταν ενηλικιώθηκε ο Όθωνας.

Διατελέσαντες Πρωθυπουργοί επί Αντιβασιλείας

• Σπυρίδων Τρικούπης, από τις 25 Ιανουαρίου 1833 έως τις 3 Απριλίου 1833, ως Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου και από τις 3 Απριλίου 1833 έως τις 12 Οκτωβρίου 1833, περίοδος Αντιβασιλείας,
• Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, από τις 12 Οκτωβρίου 1833 έως τις 31 Μαΐου 1834, ως Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, περίοδος Αντιβασιλείας,
• Ιωάννης Κωλέττης, από τις 31 Μαΐου 1834 έως τις 20 Μαΐου 1835, ως Πρόεδρος του υπουργικού συμβουλίου, περίοδος Αντιβασιλείας.

Βασιλεία Όθωνα

Στις 20 Μαΐου / 1η Ιουνίου 1835 και αμέσως μετά την ενηλικίωσή του, ο Όθων ανέλαβε βασιλικά καθήκοντα, δηλαδή γιορτάστηκαν τα «ανακλητήρια» ήτοι «...η εορτή της υπό του Όθωνος αναλήψεως της αρχής και κυβερνήσεως του Ελληνικού κράτους....». Στη σφραγίδα του ελληνικού κράτους από την περίοδο που ο Όθωνας κυβερνούσε απολυταρχικά διαβάζουμε: «Όθωνας με το έλεος του Θεού βασιλιάς της Ελλάδας». Ο Όθωνας διατήρησε στις κυριότερες θέσεις τους Βαυαρούς συνεργάτες του, παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι δεν ήταν αρεστοί στην Ελληνική πολιτική τάξη και το λαό. Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε κανονικά την εξουσία ο Όθωνας προσπάθησε να περιορίσει την επιρροή των κομμάτων, όμως κατά περιόδους ενίσχυσε κάποια από αυτά. Κυβέρνησε απολυταρχικά, ουσιαστικά ως «Ελέω Θεού» βασιλιάς και για μεγάλα χρονικά διαστήματα άσκησε ο ίδιος την πρωθυπουργία. Ο Όθων ήταν υπέρμαχος της Μεγάλης Ιδέας, όρος που επινοήθηκε στον Ηπειρώτη πολιτικό Ιωάννη Κωλέττη, και αποσκοπούσε στην υπαγωγή των αλύτρωτων ελληνικών εδαφών στο Ελληνικό Βασίλειο. Τον Απρίλιο του 1836 ο βασιλιάς Όθωνας αναχώρησε από την Ελλάδα για επίσκεψη στη Γερμανία, όπου παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Marie Friederike Amalie von Oldenburg και τον Φεβρουάριο του 1837 επέστρεψαν στην Ελλάδα όπου οι νεόνυμφοι έγιναν δεκτοί με θερμές εκδηλώσεις, αν και η Ελληνική κυβέρνηση έμαθε το γεγονός από τις Ευρωπαϊκές εφημερίδες. Η επιστροφή του στην Αθήνα συνδυάστηκε με την αντικατάσταση του του Κόμητα Ιωσήφ Λουδοβίκου Άρμανσπεργκ από τον καθηγητή Γκέοργκ Λούντβιχ φον Μάουρερ, [Georg Ludwig von Maurer], στη θέση του Πρωθυπουργού της Ελλάδος.

Ίδρυση Πανεπιστημίου Αθηνών

Το διάταγμα για τη λειτουργία του πανεπιστημίου της Αθήνας υπογράφτηκε στις 22 Απριλίου του 1837 και στις 3 Μαΐου 1837 ιδρύθηκε το πρώτο πανεπιστημιακό ίδρυμα, τόσο στο νέο Ελληνικό Κράτος όσο και στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, το οποίο ονομάσθηκε προς τιμή του βασιλιά «Οθώνειον Πανεπιστήμιον». Το συναποτελούσαν οι σχολές Θεολογίας, Νομικής, Ιατρικής και Τεχνών, που περιλάμβανε τις Εφαρμοσμένες Επιστήμες και τα Μαθηματικά. Το πρώτο έτος της λειτουργίας του το ίδρυμα στελέχωναν 33 καθηγητές, ενώ μαθήματα παρακολουθούσαν 52 φοιτητές και 75 μη εγγεγραμμένοι ακροατές. Το πανεπιστήμιο στεγάσθηκε στην κατοικία του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη στην Πλάκα, όπου σήμερα φιλοξενείται το Μουσείο του ιδρύματος. Το Νοέμβριο του 1841 το ίδρυμα μεταστεγάσθηκε στο Κεντρικό Κτήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών, ένα κτήριο σχεδιασμένο από το Δανό αρχιτέκτονα Κρίστιαν Χάνσεν και διακοσμημένο από το ζωγράφο Karl Rahl, αποτελώντας την περίφημη «αρχιτεκτονική τριλογία της Αθήνας», μαζί με τα κτίρια της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και της Ακαδημίας Αθηνών. Το Πανεπιστήμιο διατήρησε την ονομασία Οθώνειο μέχρι τις 20 Οκτωβρίου 1862 όταν μετονομάσθηκε σε «Εθνικόν Πανεπιστήμιον».

Αντικατάσταση Ρούντχαρτ / Αναστολή καταβολής δανείων

Στις 8 Δεκεμβρίου 1837 ο Όθωνας αντικατέστησε τον Γκέοργκ Λούντβιχ φον Μάουρερ, [Georg Ludwig von Maurer], και ο ίδιος προσωπικά την πρωθυπουργία την οποία διατήρησε έως τον Φεβρουάριο του 1841, όταν σε μια κίνηση τακτικής, που απέβλεπε στο να διασκεδάσει την εντεινόμενη αυτή δυσαρέσκεια των τοπικών παραγόντων, μεταβίβασε την ευθύνη της πρωθυπουργίας στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Τον Ιανουάριο του 1843, Γαλλία και Αγγλία ειδοποίησαν πως δεν επρόκειτο να ξαναδανείσουν την Ελλάδα, ενώ η επόμενη δόση των παλαιών δανείων έπρεπε να πληρωθεί την Πρωτομαγιά του ίδιου χρόνου. Παράλληλα, η Ρωσία, που έδωσε χρήματα, τα ζήτησε αμέσως πίσω και ο Όθωνας προχώρησε σε δραστική μείωση των κρατικών δαπανών, περικοπή μισθών, κατάργηση θέσεων, διακοπή δημοσίων έργων και κλείσιμο διπλωματικών αποστολών στο εξωτερικό. Με πρωτόκολλο, οι μεγάλες δυνάμεις καθόρισαν δασμούς, χαρτόσημα και άλλους πόρους που θα κατευθύνονταν αποκλειστικά στην εξυπηρέτηση των δανείων και υπαγόρευαν την οικονομική πολιτική της Ελλάδος. Τότε με πρωτοβουλία που ανέλαβαν οι οπαδοί του ρωσόφιλου κόμματος αποφασίστηκε η οργάνωση μιας επαναστάσεως που προγραμματίστηκε για την 1η Σεπτεμβρίου και ο αρχηγός του ιππικού Δημήτριος Καλλέργης ακολούθησε τους συνταγματικούς.

Επανάσταση 3ης Σεπτεμβρίου / Συντακτική συνέλευση

Στις 3 Σεπτεμβρίου 1843, εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα υπό τον Συνταγματάρχη Δημήτριο Καλέργη και τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, η γνωστή «Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου». Την ίδια ημέρα, η Ελλάδα είχε υπογράψει την οικονομική συμφωνία του Λονδίνου, με την οποία δεσμευόταν να διαθέσει σχεδόν το σύνολο των πόρων της για την εξυπηρέτηση των δανείων της. Ο Όθων αναγκάσθηκε να παραχωρήσει Σύνταγμα, να διορίσει πρωθυπουργό πολιτικό πρόσωπο, να προκηρύξει εκλογές και να απομακρύνει τους Βαυαρούς από τις στρατιωτικές και πολιτικές θέσεις προς μεγάλη ικανοποίηση του λαού. Το πρωί της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 ο Όθωνας διόρισε νέα κυβέρνηση υπό την προεδρία του αρχηγού του «ρωσικού» κόμματος Ανδρέα Μεταξά, όπου αντιπροσωπεύονταν με ίση αναλογία υπουργείων και τα τρία κόμματα. Ταυτόχρονα προκηρύχθηκαν εκλογές την 7η Σεπτεμβρίου με σκοπό την ανάδειξη Εθνοσυνελεύσεως. Σύμφωνα με την προκήρυξη οι εκλογές για την ανάδειξη της Εθνικής Συνελεύσεως προσδιορίστηκαν για την τελευταία βδομάδα του Οκτωβρίου 1843 και σ' αυτές θα συμμετείχαν κατά τις διατάξεις του καποδιστριακού εκλογικού νόμου «περί παραστατών» της 4ης Μαρτίου 1829, που καθιέρωνε την έμμεση και καθολική ψηφοφορία του άρρενος πληθυσμού, άνω των 25 ετών.

Η Συνέλευση συνήλθε στις 8 Νοεμβρίου 1843 και ονομάστηκε «Η της Γ’ Σεπτεμβρίου εν Αθήναις Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις». Την έναρξη των εργασιών της κήρυξε ο Όθωνας με βασιλικό λόγο, στον οποίο παρουσίαζε το Σύνταγμα ως κορωνίδα των φιλελεύθερων θεσμών, με τους οποίους άρχιζε την κυβέρνησή του. Χαρακτήριζε δε τις δημοτικές ελευθερίες, τα νομαρχιακά συμβούλια και το ΣτΕ σαν προπαρασκευαστικά έργα του συντάγματος. Η Συνέλευση απαρτίστηκε αρχικά από 221 και τελικά από 244 πληρεξούσιους που είχαν εκλεγεί από 92 εκλογικές περιφέρειες, μεταξύ τους και πληρεξούσιοι αλύτρωτων περιοχών, Θράκες, Κρήτες, Θεσσαλοί, Μακεδόνες, Σάμιοι και άλλοι, που εξακολουθούσαν να παραμένουν υπόδουλες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η Συνεέλευση ολοκλήρωσε τις εργασίες της στις 18 Μαρτίου 1844, ύστερα από 75 συνεδριάσεις και η επιτροπή που ανέλαβε τη σύνταξη του σχεδίου του Συντάγματος, παρουσίασε το τελικό σχέδιο την 28η Δεκεμβρίου.

Η συζήτηση στην ολομέλεια ξεκίνησε στις 3 Ιανουαρίου και το τελικό σχέδιο ψηφίστηκε στο σύνολό του στις 21 Φεβρουαρίου, ενώ την ίδια ημέρα υποβλήθηκε στον Όθωνα «δια να λάβει αυτό υπ’ όψιν, και φέρει επ’ αυτού όσας αναγκαίας παρατηρήσεις». Στο πρώτο άρθρο του, το Σύνταγμα του ΄44, κήρυττε ως επίσημη θρησκεία του κράτους την «της ανατολικής ορθοδόξου του Χριστού Εκκλησίας» επαναλαμβάνοντας τη διατύπωση των Συνταγμάτων της Επιδαύρου και του Άστρους. Παράλληλα επέτρεπε κάθε θρησκευτική ελευθερία και για τις λοιπές γνωστές θρησκείες και καθιέρωνε την προστασία από το νόμο της τέλεσης της λατρείας τους. Απαγορευόταν δε οποιαδήποτε ενέργεια προσηλυτισμού, καθώς και οποιαδήποτε επέμβαση κατά της κρατούσας θρησκείας. Μετά το τέλος του συντακτικού έργου ο Όθωνας κύρωσε κι έδωσε όρκο επί του νέου Συντάγματος, σύμφωνα με το άρθρο 36, μπροστά στη Συνέλευση, θέτοντας σε ισχύ το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα.

Συνταγματική μοναρχία

Στα 1844, ο Ιωάννης Κωλέττης επέστρεψε από το Παρίσι, ίδρυσε το «γαλλικό» κόμμα, ανέτρεψε τον αρχηγό του «αγγλικού» κόμματος και πρωθυπουργό, Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και κυβέρνησε τρία χρόνια. Το 1847, διοργάνωσε εκλογές, τις πήρε με μεγάλη πλειοψηφία αλλά πέθανε. Το 1853 ο Μαυροκορδάτος ξανάγινε πρωθυπουργός, ενώ το 1855 έγινε πρωθυπουργός ο Δημήτριος Βούλγαρης, ο οποίος σταδιακά προσχώρησε στο αντιβασιλικό στρατόπεδο.

Στη διάρκεια της περιόδου της Συνταγματικής μοναρχίας του Όθωνα συνέβησαν γεγονότα, όπως τα «Μουσουρικά» το 1847, η υπόθεση Πατσίφικο και τα «Παρκερικά» την περίοδο 1849-1850, τα οποία όπως και η μη εμπλοκή της Ελλάδος στον Κριμαϊκό Πόλεμο το 1854, όταν οι ξένες δυνάμεις επενέβησαν στα ελληνικά πολιτικά πράγματα κι το Μάιο 1854 έως το Φεβρουάριος του 1857 κατέλαβαν την Αθήνα και τον Πειραιά προκειμένου να εμποδίσουν την Ελλάδα να πολεμήσει κατά της Τουρκίας. Μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο οι αρχηγοί των τριών κομμάτων αποσύρθηκαν από την πολιτική ζωή και άρχισε μια νέα περίοδος στην οποία άρχισε ο μετασχηματισμός της νεοελληνικής κοινωνίας με την ενίσχυση της αστικής τάξεως. Επίσης, το γεγονός ότι ο Όθωνας και η Αμαλία δεν είχαν αποκτήσει παιδιά είχαν ανοίξει έναν κύκλο συνεχών συζητήσεων για την ανάγκη να διαδεχθεί τον Όθωνα ένας νέος ορθόδοξος πρίγκιπας.

Τελευταία χρόνια

Τον Μάιο του 1859 η Ελλάδα βρέθηκε στη δίνη των γεγονότων που αποκλήθηκαν «Σκιαδικά». Τον Μάρτιο του 1861 αποκαλύφθηκε συνωμοσία εναντίον του ΌΘωνα, μεταξύ των φοιτητών του Οθωνείου Πανεπιστημίου, ενώ στις 6 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου, ο Αριστείδης Δόσιος, φοιτητής της Νομικής Σχολής, αποπειράθηκε να δολοφονήσει την Αμαλία. Tα δύο τελευταία έτη της βασιλείας του ο Όθωνας αντιμετώπισε τρεις αιματηρές στάσεις και επαναστάσεις, με κυριότερη τη Ναυπλιακή Επανάσταση την 1η Φεβρουάριο του 1862, την οποία αντιμετώπισε με επιτυχία η κυβέρνηση του Μιαούλη. Όταν ο Αθανάσιος Μιαούλης υπέβαλε την παραίτηση του ο Όθωνας όρισε ως πρωθυπουργό τον Ιωάννη Κολοκοτρώνη, γιο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ενώ την ίδια εποχή, από κοινού με την Ιταλία, κατέστρωνε σχέδια για κοινή δράση κατά της Τουρκίας, όμως η διαρροή των σχεδίων προκάλεσε την αντίδραση της Αγγλίας η οποία έλαβε μέτρα για τη ματαίωση τους.

Στις αρχές του Φθινοπώρου του 1862, το βασιλικό ζεύγος βρίσκονταν σε περιοδεία στην Πελοπόννησο, προκειμένου να αποκαταστήσει τη δημοτικότητα του και σχεδίαζε μια κόμη στην Αιτωλοακαρνανία. Εκεί στις 10 Οκτωβρίου του 1862, ο Θεοδωράκης Γρίβας, γνωστός αντιμοναρχικός που είχε φυλακιστεί μαζί με τον Κολοκοτρώνη, τέθηκε επικεφαλής κινήματος στη Βόνιτσα. Την ίδια μέρα επαναστάτησε και η Πελοπόννησος, ενώ στην Αθήνα, όπου εξαπλώθηκε η εξέγερση, ο πανεπιστημαικός καθηγητής Νικόλαος Σαρίπολος έγραψε σχετική προκήρυξη. Η βασιλική περιοδεία στην Αιτωλοακαρνανία ματαιώθηκε.

Το βράδυ της 10ης προς 11η Οκτωβρίου 1962 εκδόθηκε Ψήφισμα για την κατάργηση της Βασιλείας του Όθωνα στο οποίο αναφέρονταν: «....Τὰ δεινὰ της Πατρίδος ἔπαυσαν. Ἅπασαι αἱ ἐπαρχίαι καὶ ἡ Πρωτεύουσα συνενωθεῖσαι μετὰ τοῦ Στρατοῦ ἔθεσαν τέρμα εἰς αὐτά, ὡς κοινὴ ἔκφρασις τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους ὁλοκλήρου κηρύττεται καὶ ψηφίζεται: Ἡ Βασιλεῖα τοῦ Ὄθωνος καταργεῖται. Ἡ Ἀντιβασιλεῖα τῆς Ἀμαλίας καταργεῖται. Προσωρινὴ Κυβέρνησις συνιστᾶται ὅπως κυβερνήσῃ τὸ Κράτος μέχρι συγκαλέσεως τῆς Ἐθνικῆς Συνελεύσεως συγκειμένης ἐκ τῶν ἑξῆς πολιτῶν: Δημητρίου Βούλγαρη, Προέδρου, Κωνσταντίνου Κανάρη, Βενιζέλου Ρούφου...». Ο Όθωνας έφτασε στον Πειραιά στις 11 Οκτωβρίου του 1862, με την ατμοφρεγάτα «Αμαλία», όπου τον υποδέχθηκαν με αποδοκιμασίες. Το ίδιο πρωί, η προκήρυξη του Νικολάου Σαρίπολου δημοσιεύθηκε από τον Μεσολογγίτη βουλευτή Επαμεινώνδα Δεληγεώργη. Ο Όθωνας, που βρήκε τις περιοχές σε εξέγερση, δεν κατέφυγε σε βίαια μέτρα ούτε προκάλεσε εμφύλιο πόλεμο για την αποκατάστασή του στο θρόνο, και προτίμησε να καταφύγει με την ατμοφρεγάτα στη Σαλαμίνα, όπου και διανυκτέρευσαν, ενώ οι πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων τους συμβούλευαν να αναχωρήσουν από την χώρα. Ο Όθωνας και η Αμαλία εγκατέλειψαν την Ελλάδα στις 23 Οκτωβρίου 1862 με το αγγλικό πολεμικό «Σκύλλα».

Διατελέσαντες Πρωθυπουργοί επί βασιλείας Όθωνα

• Κόμης Ιωσήφ Λουδοβίκος Άρμανσπεργκ, [Josef Ludwig von Armansperg], από τις 20 Μαΐου 1835 έως τις 2 Φεβρουαρίου 1837, ως Αρχιγραμματεύς της Επικρατείας,
• Ιγνάτιος φον Ρούντχαρτ, [Ignaz von Rudhart], από τις 2 Φεβρουαρίου 1837 έως τις 8 Δεκεμβρίου 1837, ως Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου,
• Βασιλεύς Όθων, από τις 8 Δεκεμβρίου 1837 έως τις 24 Ιουνίου 1841, ως Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου,
• Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, από τις Iουνίου 1841 έως τις 10 Αυγούστου 1841,
• Βασιλεύς Όθων, από τις 10 Αυγούστου 1841 έως τις 3 Σεπτεμβρίου 1843,
• Ανδρέας Μεταξάς, από τις 3 Σεπτεμβρίου 1843 έως τις 16 Φεβρουαρίου 1844, Προσωρινή, επαναστατική Κυβέρνηση Μεταξά,
• Κωνσταντίνος Κανάρης, από τις 16 Φεβρουαρίου 1844 έως τις 30 Μαρτίου 1844,
• Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, από τις 30 Μαρτίου 1844 έως τις 6 Αυγούστου 1844,
• Ιωάννης Κωλέττης, από τις 6 Αυγούστου 1844 έως τις 31 Αυγούστου 1847 όταν απεβίωσε ο Κωλέττης,
• Κίτσος Τζαβέλας, από τις 5 Σεπτεμβρίου 1847 έως τις 8 Μαρτίου 1848,
• Γεώργιος Κουντουριώτης, από τις 8 Μαρτίου 1848 έως τις 15 Οκτωβρίου 1848, Εξωκοινοβουλευτική Κυβέρνηση,
• Κωνσταντίνος Κανάρης, από τις 15 Οκτωβρίου 1848 έως τις 12 Δεκεμβρίου 1849,
• Αντώνιος Κριεζής, από τις 12 Δεκεμβρίου 1849 έως τις 16 Μαΐου 1854,
• Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, από τις 16 Μαΐου 1854 έως τις 22 Σεπτεμβρίου 1855,
• Δημήτριος Βούλγαρης, από τις 22 Σεπτεμβρίου 1855 έως τις 13 Νοεμβρίου 1857,
• Αθανάσιος Μιαούλης, από τις 13 Νοεμβρίου 1857 έως τις 26 Μαΐου 1862,
• Ιωάννης (Γενναίος) Κολοκοτρώνης, από τις 26 Μαΐου 1862 έως τις 11 Οκτωβρίου 1862 και την εξέγερση εναντίον του Όθωνα. Στη θέση του πρωθυπουργού τον διαδέχθηκε ο Δημήτριος Βούλγαρης.

Το τέλος του Όθωνα

Αποχωρώντας από την Ελλάδα, ο Όθωνας αρχικά μετέβη στο Μόναχο όπου έζησε για οκτώ μήνες, και απ’ εκεί μετέβη στη Βαμβέργη, [Bamberg], όπου στα Ανάκτορα της Βαυαρικής πόλεως, έζησε το υπόλοιπο διάστημα της ζωής του. Εκεί διατηρούσε μία μικρή Αυλή και ζούσε με τη νοσταλγία της Ελλάδας. Ενδιαφέρθηκε για την Κρητική Επανάσταση και το 1867 ενίσχυσε οικονομικά τους Κρήτες αγωνιστές με 200.000 χρυσά φράγκα. Τον ίδιο χρόνο αρρώστησε από ερυσίπελα και πέθανε ξαφνικά. Ο Όθωνας δεν παραιτήθηκε ποτέ από τον Ελληνικό θρόνο, όμως μετά από περίοδο μεσοβασιλείας, ο ελληνικός θρόνος δόθηκε στον Δανό πρίγκιπα Γεώργιο, που αναγορεύτηκε Βασιλιάς των Ελλήνων ως Γεώργιος Α΄.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Βασιλιάς Όθωνας της Ελλάδας Video

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org