Σπυρίδων Μερκούρης
Ο Σπύρος Μερκούρης, Έλληνας πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής και δήμαρχος της Αθήνας, γεννήθηκε το 1856 στην Ερμιόνη και πέθανε στις 3 Απριλίου 1939 στην Αθήνα.
Ήταν παντρεμένος και πρωτότοκος γιος του ήταν ο Γεώργιος Μερκούρης, που ίδρυσε το Εθνικοσοσιαλιστικόν Κόμμα Ελλάδος, αλλά και ο βουλευτής Σταμάτης Μερκούρης. Εγγονή του, κόρη του γιου του Σταμάτη Μερκούρη, η Μαρία-Αμαλία Μερκούρη.
Βιογραφία
Σπούδασε Ιατρική και ως φοιτητής ανέπτυξε εθνική δράση. Στις 18 Μαΐου 1875 πήρε μέρος στους Τρίτους Ζάππειους Ολυμπιακούς αγώνες γυμναστικής [1] που έγιναν στο Παναθηναϊκό Στάδιο, ενώ διατέλεσε γραμματέας και στη συνέχεια μέλος της διοικήσεως και διευθυντής του Δημοτικού Νοσοκομείου «Η Ελπίς» για δεκαπέντε χρόνια. Ανήκε αρχικά στην παράταξη των αντιπάλων του Ελευθερίου Βενιζέλου, όμως στη συνέχεια προσχώρησε στο βενιζελικό στρατόπεδο.
Δήμαρχος Αθήνας [2]
Εκλέχτηκε δήμαρχος Αθηναίων για πρώτη φορά στις 5 Σεπτεμβρίου 1899 [3] και η υποψηφιότητά του αναγγέλθηκε με πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας «Ακρόπολις» του Βλάση Γαβριηλίδη. Επικράτησε του Δημητρίου Μ. Καλλιφρονά με 7.766 ψήφους έναντι 5.537 του αντιπάλου του σε σύνολο 12.943 που ψήφισαν. Την 1η Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου, διαδέχθηκε τον Λάμπρο Καλλιφρονά, επανεκλέχθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 1903 με 10.333 ψήφους, ενώ επανεκλέχθηκε και το 1907. Στις 11 Οκτωβρίου 1909 στην οδό Λιοσίων, στο ύψος της συνοικίας των Πατησίων, μονομάχησε με τον Βασίλη Τουφεξή, επίσης γιατρό-«συφιλιδολόγο» στην ειδικότητα και γόνο γηγενούς αθηναϊκής οικογένειας, και δημοτικό σύμβουλο Αθηναίων. Την περίοδο εκείνη ο Μερκούρης και οι δημοτικοί σύμβουλοι που τον ακολουθούσαν, ανέθεσαν δίχως διαγωνισμό την εκμετάλλευση των δημοτικών ψυγείων. Ο Τουφεξής αντέδρασε θεωρώντας ότι έπρεπε να γίνει δημοπρασία, ενώ παράλληλα ο Τύπος δημοσίευε πληροφορίες και έκανε έκανε λόγο για «δημοτικόν σκάνδαλον». Με αφορμή την αντίδραση του Τουφεξή, ο Μερκούρης τον κάλεσε σε μονομαχία και αρνήθηκε κάθε συμβιβασμό ενώ χαρακτήριζε «..ατιμίας και αχρειότητας» τις απόψεις του αντιπάλου του. Στο χώρο της μονομαχίας συναντήθηκαν οι μονομάχοι μαζί με τους μάρτυρές τους και έναν γιατρό, όμως αστόχησαν στη μία βολή που έριξε ο καθένας τους.
Στις εκλογές που ακολούθησαν το 1911, ο Τουφεξής ήταν υποψήφιος Δήμαρχος Αθηναίων και οι ψήφοι που συγκέντρωσε επέτρεψαν να εκλεγεί ο Εμμανουήλ Μπενάκης. Κατηγορήθηκε για τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1916, επεισόδια που οργάνωσαν οι βασιλόφρονες εναντίων των Βενιζελικών, ενώ περιελάμβανε και το ανάθεμα του Ελευθερίου Βενιζέλου και το 1917 όταν ο Βενιζέλος επανήλθε στην εξουσία, εξορίστηκε στην Κορσική, ενώ το 1919 καταδικάστηκε σε θάνατο, λόγω του ρόλου του στο κίνημα των Επιστράτων. Η θανατική ποινή δεν εκτελέστηκε. Ο Μερκούρης επέστρεψε στην Ελλάδα το 1920 όταν ανέλαβε την εξουσία ο Δημήτριος Γούναρης και διαγράφηκε η σε βάρος του θανατική καταδίκη.
Επανεκλέχθηκε δήμαρχος και ανέλαβε καθήκοντα την 1η Σεπτεμβρίου 1929 και στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο Δήμος Αθηναίων είχε οργανώσει συσσίτια, τα οποία, συντηρούσαν δεκαπέντε χιλιάδες οικογένειες, έχοντας χωρίσει την πόλη σε 16 τομείς, και διέθετε για το λόγο αυτό το ποσό των 2.600.000 δραχμών το δίμηνο. Προκειμένου να καλύψει το κόστος ζήτησε την καθιέρωση ειδικού λαχείου, όμως η πρότασή του απορρίφθηκε και στη συνέχεια εισηγήθηκε τη θέσπιση ειδικού τέλους 5% στους λογαριασμούς των χώρων εστιάσεως. Η πρόταση ψηφίστηκε από τη Βουλή ως νόμος του κράτους, όμως η ελαστική εφαρμογή του, τον ανάγκασε να προχωρήσει σε περικοπή 10% επί των μισθών των υπαλλήλων του δήμου και του δημάρχου, δίχως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Στις 17 Μαρτίου 1932 ανακοίνωσε ότι θα σταματούσε η παροχή συσσιτίων, προκαλώντας ιδιαίτερη αναστάτωση στους πρόσφυγες που κατέκλυζαν την πόλη. Το υπουργείο Εσωτερικών κατηγόρησε τον δήμο ότι σίτιζε και οικογένειες που δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις, ενώ ο Δήμος κατηγορούσε το υπουργείο και τους επαγγελματίες ότι δεν κατέβαλαν το τέλος του 5% και οι σύλλογοι των επαγγελματιών τον δήμο για αλόγιστες δαπάνες. Το πρόβλημα λύθηκε με την παρέμβαση του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου που διέταξε τη συνέχιση των συσσιτίων και επέβαλλε στο Υπουργείο Εσωτερικών την είσπραξη του τέλους 5%, ενώ ανέθεσε στη νομαρχία την παρακολούθηση των οικονομικών του Δήμου Αθηναίων [4]. Παρέμεινε στη θέση του δημάρχου έως την 31η Μαρτίου 1934, όταν ηττήθηκε από τον Κωνσταντίνο Κοτζιά, ενώ στη συνέχεια εκλέχθηκε βουλευτής Αττικοβοιωτίας.
Συνέδεσε το όνομά του με την υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής, που βοήθησαν στον εκσυγχρονισμό της Ελληνικής πρωτεύουσας. Η προτομή του βρίσκεται στον πεζόδρομο της οδού Φωκίωνος Νέγρη στη συνοικία Κυψέλη των Αθηνών, πάνω σε ένα βάθρο περίπου ενός μέτρου, και τα χαρακτηριστικά του του προσδίδουν ώριμη έως προχωρημένη ηλικία.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Ο Δήμαρχος Αθηναίων Σπύρος Μερκούρης Ημερολόγιον Σκόκου, Τόμος 18, Αριθμός 1, 1903
Παραπομπές
- ↑ Τρίτοι Ζάππειοι Ολυμπιακοί Αγώνες
- ↑ Ιστορία της Αθήνας, Δήμος Αθηναίων
- ↑ Σπύρος Μερκούρης, Δήμαρχος
- ↑ 2012 όπως 1931 Εφημερίδα «Το Ποντίκι», 8 Φεβρουαρίου 2012
