Έλσα Βεργή

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Η Έλισάβετ Βεργή Ελληνίδα εθνικιστής ηθοποιός και πρωταγωνίστρια στο θέατρο σε ρόλους ρεπερτορίου (ελληνικού και διεθνούς), που αναδείχθηκε σε κορυφαία τραγωδό και βασική πρωταγωνίστρια των θεατρικών παραστάσεων του Δημήτρη Ροντήρη, θιασάρχης, θεατρική επιχειρηματίας που εκλέχθηκε δημοτική σύμβουλος Αθηναίων, γεννήθηκε στις 23 Μαΐου 1921 ή, σύμφωνα με άλλη πηγή στις 22 Μαρτίου 1927 [1] στην Αθήνα, και πέθανε στις 25 Ιουνίου του 1989, από καρκίνο, στο Ναυτικό Νοσοκομείο Αθηνών. Η νεκρώσιμη ακολουθία της τελέστηκε στην Αθήνα και ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο του Δήμου Σπάτων Αττικής.

Ελισάβετ (Έλσα) Βεργή
Έλσα Βεργή2.jpg
Γέννηση: 23 Μαΐου 1921
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)
Σύζυγοι: Λέσλι Φάινερ (α' γάμος),
Χρήστος Φράγκος (β' γάμος)
Τέκνα: Άτεκνος
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Ηθοποιός, επιχειρηματίας
Θάνατος: 25 Ιουνίου 1989
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)

Ήταν παντρεμένη με τον Άγγλο δημοσιογράφο Λέσλι Φάινερ [2], ο οποίος απελάθηκε από την Ελλάδα από την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπαδόπουλου, του εθνικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου του 1967, ενώ μετά το διαζύγιο της με τον Φάυλερ, και έως το τέλος της ζωής της διατηρούσε συναισθηματικό δεσμό με τον νεότερο της, επίσης ηθοποιό, Χρήστο Φράγκο με τον οποίο συνδέθηκε με πολιτικό γάμο στις 31 Μαΐου 1989.

Βιογραφία

Η οικογένεια Βεργή έλκει την καταγωγή της από την πόλη Βεργίνα στη Μακεδονία. Πρόγονος της οικογένειας, της οποίας είναι άγνωστο το αρχικό επώνυμο, εγκατέλειψε την Μακεδονία, τότε κατεχόμενη από τους Τούρκους, όπου είχε δράση ως αρματολός, και εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Λαμίας (Ζητούνι) λίγο πριν την εθνεγερσία του 1821. Ο πρόγονος αυτός της οικογένειας Βεργή, του οποίου δεν είναι γνωστό το μικρό όνομα, εγκατάστησε την οικογένεια του στο χωριό Γιάλτρα στην Έύβοια όπου, μετά το δικό του χαμό στα χρόνια που ακολούθησαν, μεγάλωσε και δημιούργησε ο γιος του Ευστάθιος Βεργής, ο ιδρυτής του σύγχρονου κλάδου της οικογένειας. Στο χωριό σώζεται ανεμόμυλος [3] που φέρει το όνομα της οικογένειας Βεργή, πιθανότατα του πατέρα της Έλσας, η οποία υπήρξε ιδιοκτήτρια του μύλου που σήμερα χρησιμοποιείται ως ιδιωτική εξοχική κατοικία κάποιων από τους κληρονόμους της [4]. Ο Ευστάθιος Βεργής από το γάμο του με την Βαρβάρα, το γένος Γκίνη, έγινε πατέρας δέκα παιδιών. Τρία από αυτά ήταν ο Ζαχαρίας, ο οποίος χάθηκε στη Σαγκάη, ο Νικόλαος και η Μαρία που παντρεύτηκε στις Λιβανάτες.

Οικογένεια Βεργή

Πατέρας της Έλσας ήταν ο Νικόλαος Βεργής, αρχίατρος του Βασιλικού Πολεμικού Ναυτικού. Ο Νικόλαος Βεργης που αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του Ναυάρχου κατοικούσε με την οικογένεια του σε σπίτι στην Πλατεία Βικτωρίας ενώ διατηρούσε ιδιόκτητη κατοικία (και) στη Σαλαμίνα, κοντά στον εκεί Ναύσταθμο. Η Έλσα είχε δύο μικρότερους αδελφούς, τον Ευστάθιο και έναν ακόμη του οποίου δεν είναι γνωστό το όνομα. Το παιδί αυτό απήχθη στη διάρκεια του συμμοριοπολέμου από τις κομμουνιστικές συμμορίες την περίοδο μετά την κατοχή της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, και έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη του αν και η οικογένεια Βεργή, ιδιαίτερα ο διπλωμάτης -Πρέσβης της Ελλάδος- αδελφός του Στάθης Βεργής, κατέβαλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες για τον εντοπισμό του στις χώρες του σιδηρού παραπετάσματος. Ο πατέρας της Έλσας, μετά την αποστρατεία του, διατέλεσε διευθυντής των Ορυχείων Λαυρίου. Μητέρα της Έλσας ήταν η Μαρία Γαέτα από τη Ζάκυνθο με απώτερη καταγωγή από την περιοχή της Μεγάλης Ελλάδος, δηλαδή τα χωριά της Καλαβρίας στο νότο της Ιταλίας. Η Έλσα έζησε τα παιδικά χρόνια της μεταξύ Σαλαμίνος και Αθηνών. Παρακολούθησε τα μαθήματα της Δημοτικής και της Μέσης εκπαιδεύσεως στην Αθήνα.

Θεατρική ενασχόληση

Η Έλσα παρακολούθησε -από νεαρή ηλικία- παρακολουθούσε μαθήματα χορού στη Σχολή της Κούλας Πράτσικα και ήταν μόλις 15 ετών όταν συμμετείχε ως μέλος του χορού στην πρώτη αφή της Ολυμπιακής Φλόγας, που έγινε στις 28 Ιουλίου 1936 στην Αρχαία Ολυμπία, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου, τελετή στην οποία το ρόλο της πρωθιέρειας είχε η Πράτσικα. Στη συνέχεια σπούδασε υποκριτική στη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου όπου είχε καθηγητή τον Δημήτρη Ροντήρη ενώ παρακολουθούσε, παράλληλα, μαθήματα πιάνου στο Ωδείο Αθηνών.

Εθνικό θέατρο

Η Βεργή πρωτοεμφανίστηκε στη σκηνή στο Εθνικό Θέατρο, στις 10 Ιανουαρίου 1940, ερμηνεύοντας τον ρόλο της Φρίτση Ντρέγκε στο δράμα του Γκέρχαρντ Χάουπτμαν «Δωροθέα Άγγερμαν», δίπλα στην Ελένη Παπαδάκη και τον Αιμίλιο Βεάκη, ενώ το ίδιο έτος συμμετείχε σε δύο ακόμα παραστάσεις του Εθνικού, στο έργο «Παπαφλέσσας» του Σπύρου Μελά και στο «Ένα ποτήρι νερό» του Εζέν Σκριμπ.

Διαγραφή από ΣΕΗ

Λίγες μέρες μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα, η Έλσα Βεργή στοχοποιήθηκε από το κομμουνιστικό Ε.Α.Μ., που εξαπέλυσε κυνήγι κεφαλών εναντίον καλλιτεχνών που δήθεν συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς, όμως στην ουσία, απλά δεν ανήκαν ιδεολογικά και πολιτικά στις τάξεις του ΚΚΕ και κατηγορήθηκε για οριζόντιο δωσιλογισμό. Τον Οκτώβριο του 1944 με πρωταγωνιστές τους Αιμίλιο Βεάκη, Μάνο Κατράκη, Τίτο Βανδή, Δήμο Σταρένιο, Δημήτρη Μυράτ, Αλέξη Δαμιανό, Ζώρζ Σαρρή, Νίκο Τζόγια, Καίτη Ντιριντάουα και άλλους, αρχίζουν διαγραφές από τον Σύλλογο Ελλήνων Ηθοποιών. Η επικύρωση των ονομάτων έγινε στις 18 Οκτωβρίου, στο θέατρο «Διονύσια» της Πλατείας Συντάγματος. Μόνο η Ελένη Παπαδάκη έστειλε επιστολή μέσω του δικηγόρου της.

Απόφαση διαγραφής

Στις 20 Οκτωβρίου στη συνεδρίαση του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών ο κομμουνιστής ηθοποιός Σπύρος Πατρίκιος κατόπιν διαταγής του Κομμουνιστικού Κόμματος, μίλησε στους ηθοποιούς που μαζεύτηκαν στα γραφεία του Σωματείου τους, στην οδό Σατωβριάνδου 52α: 

«....Θλιβερό καθήκον μας αναγκάζει να μιλήσουμε για τη στάση ωρισμένων, ευτυχώς ελαχίστων, ηθοποιών που πολλοί απʼ αυτούς δεν είναι ευτυχώς Έλληνες, που πρόδωσαν τον τίμιον αγώνα με πράξεις κακές και που το παράδειγμά τους θα ʼχε ανυπολόγιστες συνέπειες και συμφορές αν δεν ήσαν ευτυχώς τόσο λίγοι. Προτείνω να διαγραφούν από το Σωματείο και να στερηθούν κάθε δικαιώματος να εργάζονται στο ελληνικό θέατρο και να γίνη για κάθε προτεινόμενο αμέσως συζήτησις και να παρθή απόφασις».

Η απόφαση αφορούσε τους ηθοποιούς: Βεργή Έλσα, Δαδοκαρίδου Έλλη, Ζαμάνου Χαρ., Θάνος Διονύσιος, Ιακωβίδης Μιχάλης, Πόπολα Αγγέλα, Κόππολα Αλφρέδος, Μοσχούτης Δ., Μπέλλα Σμάρω, Παπαδάκη Ελένη, Παυλόφσκαγια Νίνα, Ραμασόφ Ροβέρτος, Φελίτσης Δημήτριος και Αγγελική Κοτσάλη [5]. Την απόφαση υπογράφει το προεδρείο του Σωματείου, δηλαδή οι: Αιμίλιος Βεάκης, Θεόδωρος Μορίδης, Σπύρος Πατρίκιος, Χρήστος Τσαγανέας, Πάνος Καραβουσάνος.

Μεταδεκεμβριανή δράση

Το 1947 απεστάλη, από το Εθνικό Θέατρο, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής για τη μελέτη του σύγχρονου αμερικανικού θεάτρου και μετά την επιστροφή της συνέχισε τη συνεργασία της με το Εθνικό θέατρο ως πρωταγωνίστρια. Η Βεργή παρέμεινε στο Εθνικό Θέατρο για περίπου μία εικοσαετία και διακρίθηκε κυρίως σε τραγικούς ρόλους, μεταξύ τους:

  • «Ιφιγένεια εν Ταύροις» του Ευριπίδη, το 1941,
  • «Μήδεια» του Ευριπίδη, το 1942, ο πρώτος μεγάλος πρωταγωνιστικός της ρόλος και η ερμηνεία αυτή την καθιέρωσε γρήγορα ως πρωταγωνίστρια του αρχαίου δράματος,
  • «Οι μνηστήρες του θρόνου» του Ίψεν, το 1945.

Στις 5 Νοεμβρίου 1950 οργανώθηκε από μεγάλη επιτροπή, φιλολογικό μνημόσυνο του εθνικιστή ποιητή Άγγελου Σημηριώτη στον «Αστέρα». Μίλησαν ο Νίκος Μηλιώρης, ο Στράτης Μυριβήλης, ο Νίκος Σημηριώτης, ο εθνικιστής καθηγητής Φαίδων Μπουμπουλίδης και ο εθνικιστής λογοτέχνης και δημοσιογράφος Σπύρος Μελάς ενώ απάγγειλαν η Άννα Παϊτατζή και η Έλσα Βεργή. Το 1953 έδωσε ρεσιτάλ αρχαίου δράματος στο Λονδίνο, τις Βρυξέλλες και τη Χάγη.

  • «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη, το 1953.

Το έργο «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη ανέβηκε αρχικά το 1952 από το Εθνικό Θέατρο στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, και το καλοκαίρι του 1952 στην Επίδαυρο, με Ιππόλυτο τον Αλέκο Αλεξανδράκη και Φαίδρα την Έλσα Βεργή, εγκαινιάζοντας άτυπα τον θεσμό των Επιδαυρίων που το καθιερώθηκε επίσημα με την ίδια παράσταση.

  • «Ορέστεια» του Αισχύλου, το 1954,
  • «Θεοφανώ» του Άγγέλου Τερζάκη, το 1956 και
  • «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Ευριπίδη, το 1957.

Θἰασος Έλσας Βεργή

Το 1959 απέκτησε τη δική της θεατρική στέγη, το «Θέατρο Βεργή», στην οδό Βουκουρεστίου 1 στην Αθήνα. Για τη δημιουργία του διέθεσε το κληρονομικό της μερίδιο από το πατρικό της σπίτι στην πλατεία Βικτωρίας ενώ τα εγκαίνια του έγιναν στις 16 Νοεμβρίου 1959. Το 1960 η Βεργή αποχώρησε από το Εθνικό Θέατρο και ίδρυσε δικό της θίασο με τον οποίο πρωταγωνίστησε σε δεκάδες έργα του διεθνούς δραματολογίου, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν το

  • «Παράξενο Ιντερμέτζο» του Ευγένιου Ο’ Νηλ,
  • «Μπαλκόνι» του Ζαν Ζενέ,
  • «Βεντάλια της λαίδης Ουίντερμιρ» του Όσκαρ Ουάιλντ,
  • «Μαύρη Κωμωδία» του Πίτερ Σάφερ και
  • «Παλικάρια του Γένγκερλαντ» του Ερρίκου Ίψεν.

Πραγματοποίησε περιοδείες στα αρχαία θέατρα της επαρχίας, ενώ αναβίωσε το αρχαίο θέατρο της Μαντινείας. Το 1965, συντροφιά με τον Μάνο Κατράκη και το Νίκο Βασταρδή περιόδευσαν στην Ευρώπη παρουσιάζοντας αρχαίες τραγωδίες. Μετά το 1966 συμμετείχε ως πρωταγωνίστρια σε παραστάσεις που έδωσε το «Πειραϊκό Θέατρο» [6] του Δημήτρη Ροντήρη στην Ελλάδα αλλά και στο Φεστιβάλ του Εδιμβούργου. Υπήρξε η πρώτη Ελληνίδα που ερμήνευσε στα αγγλικά αρχαίες τραγωδίες για το BBC ενώ ερμήνευσε επίσης ραδιοφωνικά τη «Μήδεια» και τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη. Θρυλική έμεινε η ερμηνεία της στην «Ανδρομάχη» του Ευριπίδη, το 1982, στο Ηρώδειο. Μετά το 1980 έλαβε συχνά μέρος με το θίασό της στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ Αθηνών. Συνεργάστηκε με τη δημόσια ραδιοτηλεόραση σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές μεταφορές θεατρικών έργων, με τον Δήμο Ρόδου ως αφηγήτρια στο «Ήχος και Φως» και με την Εθνική Λυρική Σκηνή ως αφηγήτρια σε παραγωγές του μπαλέτου του Πέτρου Πετρίδη «Ο πραγματευτής». Το έτος που απεβίωσε είχε ανεβάσει το έργο

  • «Τρομεροί γονείς» [7] του Κοκτώ, αλλά υποχρεώθηκε να διακόψει τις εμφανίσεις, γεγονός που συνέβη πρώτη φορά στη μακρόχρονη καριέρα της.

Πολιτική δράση

Η Βεργή, μετά την πτώση του καθεστώτος υπό τον Δημήτριο Ιωαννίδη και την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς, εντάχθηκε στο κόμμα Νέα Δημοκρατία που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Αναμίχθηκε ενεργά στην πολιτική και εκλέχθηκε τρεις φορές δημοτική σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων (1975, 1978, 1982), την τελευταία με τον συνδυασμό «Νέα Εποχή» του Μιλτιάδη Έβερτ.

Τιμητικές διακρίσεις

Η Βεργή τιμήθηκε από τον Βασιλιά Παύλο Α' και τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Β', καθώς και από αρκετούς πολιτιστικούς φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Προτομή της υπάρχει στο Δήμο Σπάτων, όπου έχει ταφεί, με τους κατοίκους του οποίου διατηρούσε θερμές σχέσεις λόγω της καταγωγής του δεύτερου συζύγου της.

Μνήμη Έλσας Βεργή

Η Βεργή υπήρξε σπουδαία ηθοποιός με μεγάλη υποκριτική τέχνη, ειδικότερα στην τραγωδία και με πολύ καλή γνώση των όρων και των ορίων του θεάτρου. Συνεργάστηκε με όλους σχεδόν τους ηθοποιούς του δραματικού ρεπερτορίου όπως με τον Μάνο Κατράκη, Θάνο Κωτσόπουλο, Αλέκο Αλεξανδράκη, Δημήτρη Χορν, Λυκούργο Καλλέργη, Βάσω Μανωλίδου, Αντιγόνη Βαλάκου, Τζένη Ρουσσέα, Μαίρη Αρώνη, Νίκο Κούρκουλο κ.ά., καθώς και ως αφηγήτρια στο Ήχος και Φως του Δήμου Ρόδου. Από τους κατά καιρούς συμμετέχοντες στο θίασό της αναδείχθηκαν πολλοί νέοι ηθοποιοί.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. ↑ [Έλσα Βέργη virtualmuseum.nationalopera.gr]
  2. ↑ [«Αντίο» σε ένα γνήσιο φιλέλληνα kathimerini.gr]
  3. ↑ [Ο μύλος του Βεργή Γυμνάσιο Λουτρών Αιδηψού]
  4. ↑ [Ιστορική και πολεοδομική εξέλιξη της Αιδηψού. Λεωνίδας Φ. Λαγγουράνης, Διπλωματική εργασία, σελίδα 267η.]
  5. ↑ [Τα ονόματα των ηθοποιών δημοσιεύθηκαν στις 25 Οκτωβρίου 1945 στην εφημερίδα «Απελευθερωτής» υπό τον τίτλο «Οι προδόται ηθοποιοί» και χωρίς κανένα άλλο σχόλιο.]
  6. ↑ [Η Έλσα Βεργή με τον Ροντήρην]
  7. ↑ [«Τρομεροί γονείς» Νέστορας Μάτσας, Κριτική Θεάτρου, εφημερίδα «Βραδυνή», 6 Φεβρουαρίου 1989.]


Ανακτήθηκε από «http://el.metapedia.org/m/index.php?title=Έλσα_Βεργή&oldid=144830»