Γεώργιος Κρέμος
Ο Γεώργιος Π. Κρέμος Έλληνας εθνικιστής Πανεπιστημιακός -υφηγητής του Πανεπιστημίου των Αθηνών- συγγραφέας, ερευνητής και ιστορικός, ένας από τους τρεις πρώτους οικιστές του σημερινού Δήμου της Καλλιθέας στο Νομό Αττικής μαζί με το συγγαμπρό του νομικό Γεώργιο Φιλάρετο και τον έμπορο Λάσκαρι Λασκαρίδη, γεννήθηκε το 1839 στο χωριό Στείρι του Νομού Βοιωτίας και πέθανε στις 3 Δεκεμβρίου 1926 στο σπίτι του στην Καλλιθέα, από επιπλοκές τραυμάτων, που προήλθαν από θλάση του ποδιού.
Παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο στις 31 Οκτωβρίου 1876 τη Μαρία ή Μαριγώ Κούρου, η οποία πέθανε από επιλόχειο πυρετό στις 27 Νοεμβρίου 1881, και απέκτησαν τέσσερα παιδιά, τη Βασιλική το 1877, τον Φιλόμηλο το 1878 που πέθανε από μηνιγγίτιδα το 1881, λίγες ημέρες μετά το θάνατο της μητέρας του, την Αικατερίνη το 1880 και το 1881 την Μαρίκα. Το 1876 παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο με την Ασημίνα Λούκα κόρη του πλοιοκτήτη Λεωνίδα Λούκα από την Άνδρο και απέκτησαν το 1887 τον Παναγιώτη και το 1891 τη Σωσώ. Κατοικούσε με την οικογένεια του σε σπίτι στη συμβολή των οδών Σόλωνος και Ιπποκράτους στην Αθήνα και το 1887, μετακόμισε στην ιδιόκτητη τριώροφη μονοκατοικία του στην Καλλιθέα.
| Συνοπτικές πληροφορίες |
|---|
| Γέννηση: 1839 |
| Τόπος: Στείρι Βοιωτίας (Ελλάδα) |
| Σύζυγοι: Μαρία (Μαριγώ) Κούρου (α' γάμος) |
| Τέκνα: Βασιλική, Φιλόμηλος, Αικατερίνη, Μαρίκα (α' γάμος) |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Ασχολία: Ιστορικός, ερευνητής, Πανεπιστημιακός. |
| Θάνατος: 3 Δεκεμβρίου 1926 |
| Τόπος: Καλλιθέα Αττικής (Ελλάδα) |
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Πατέρας του ήταν ο Πανάγος Γ. Κρέμος με καταγωγή από την Αράχωβα, γνωστός με το παρατσούκλι «καλοπαίδι», αγωνιστής του 1821 στο ένοπλο σώμα του Γεωργίου Καραϊσκάκη και μητέρα του η Αικατερίνη Σίδερη από το Στείρι, που ήταν απόγονος του αρματολού Γιάννη Σίδερη, ο οποίος ήταν γνωστός ως «Καρκαλέτσης» (που σημαίνει ακρίδα), καθώς διέφευγε από τους Τούρκους πηδώντας σαν ακρίδα από βράχο σε βράχο. Ο Γεώργιος Κρέμος που είχε δύο αδέλφια και δύο αδελφές, την Ευφροσύνη και τη Σταμούλα, έζησε τα παιδικά του χρόνια τα έζησε στο Στείρι όπου σώζονταν έως το 1941 το πατρικό του σπίτι, το οποίο καταστράφηκε όταν κτυπήθηκε από κεραυνό και κάηκε από την πυρκαγιά που προκλήθηκε.
Σπουδές
Ο πατέρας του Κρέμου ήταν γεωργοκτηνοτρόφος και ζούσε με την οικογένεια του στην Αράχοβα και το Στείρι. Ο Πανάγος Κρέμος ήθελε να συνεχίσει ο γιος του την ενασχόληση με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, όμως ο Γεώργιος έδειχνε από μικρός ιδιαίτερη έφεση στα γράμματα. Παρακολούθησε τα μαθήματα της εγκύκλιας εκπαιδεύσεως στην Αράχοβα, όπου ήταν το πατρικό σπίτι της οικογένειας του πατέρα του και στη συνέχεια με την μεσολάβηση του Κωνσταντίνου Οικονόμου του εξ Οικονόμων, παρακολούθησε μαθήματα στο Γυμνάσιο Λιβαδειάς, όπου μετακινούνταν καθημερινά. Μπήκε στη Ριζάρειο Σχολή το 1857 και έπειτα στην Θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, με σκοπό να χειροτονηθεί κληρικός. Παρακολούθησε μαθήματα φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και από το 1865, μετεκπαιδεύτηκε για επτά χρόνια, με κρατική υποτροφία, στη Λειψία της Γερμανίας, ακολουθώντας αρχικά τον κλάδο της Θεολογίας, όμως το δεύτερο χρόνο μεταπήδησε και παρακολούθησε μαθήματα στους κλάδους της Φιλοσοφίας και της Ιστορίας και ασχολήθηκε με τη μελέτη ιστορικών και γεωγραφικών κειμένων.
Επιστημονική δραστηριότητα
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ο Κρέμος διορίστηκε καθηγητής της Ιστορίας και της Γεωγραφίας στο Βαρβάκειο Γυμνάσιο και η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Αθηνών του ανέθεσε τη σύνταξη του καταλόγου των χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης και για ένα διάστημα ορίστηκε ως ο πρώτος βιβλιοφύλακας του πανεπιστημίου. Το Μάρτιο του 1874, συνεργάστηκε για ένα χρόνο στην έκδοση της εβδομαδιαίας εφημερίδος «Νέα Ελλάς». Στη συνέχεια διορίστηκε καθηγητής στο Α΄ Γυμνάσιο Αθηνών, ενώ από το 1880 έως το 1883 διατέλεσε γυμνασιάρχης της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιώς και συμμετείχε στην ομάδα ιδρύσεως του «Πειραϊκού Συνδέσμου». Στον Πειραιά κατάρτισε τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Μαυροκορδάτου, ενώ από το 1882 έως το 1885, ανέλαβε έφορος στην Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
Ως καθηγητής γυμνασίου εισηγήθηκε και κατάφερε να εισαχθεί η Γυμναστική ως μάθημα στα Γυμνάσια. Ακολούθως εκλέχθηκε υφηγητής στην έδρα της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ενώ όταν ο Χαρίλαος Τρικούπης -του οποίου ήταν προσωπικός φίλος- απομακρύνθηκε από την πρωθυπουργία και αντικαταστάθηκε από το Θεόδωρο Δεληγιάννη, ο Κρέμος εκδιώχθηκε από τη θέση του Υφηγητή και μετατέθηκε ως Γυμνασιάρχης, αρχικά στη Λαμία το 1897, όπου ανέλαβε την πρωτοβουλία και συγκεντρώθηκαν χρήματα για την ανέγερση ανδριάντα του Αθανασίου Διάκου, και κατόπιν το 1900, στο Αίγιο. Το 1897, μαζί με τους Μελά και Κωνσταντίνο Κόντο, πρωτοστάτησε στον ξεσηκωμό των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων για την απελευθέρωση της Βόρειας Ελλάδας που οδηγήθηκε στον άτυχο Ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Εθνική δράση
Το 1901 παραιτήθηκε από εκπαιδευτικός για να ασχοληθεί αποκλειστικά με την συγγραφή και το 1902 πήγε στην Αίγυπτο, όπου παρέμεινε για τρία χρόνια και πραγματοποίησε έρευνες γύρω από την ακμή της ελληνιστικής περιόδου, του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των Διαδόχων του. Στο Κάιρο δημοσιογραφούσε στην εφημερίδα «Κάϊρον» και δημοσίευε με το ψευδώνυμο «Ανεμωρεύς». Το Σεπτέμβριο του 1904 επέστρεψε στην Ελλάδα και ταξίδεψε στην Κρήτη, όπου συνεργάστηκε με τον Άγγλο αρχαιολόγο Σέρ Άρθουρ Τζον Έβανς, στην ανασκαφή των ανακτόρων του βασιλιά Μίνωα στην Κνωσσό. παρέμεινε για αρκετούς μήνες στο νησί, το οποίο περπάτησε από τη μία ως την άλλη άκρη και γνωρίστηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Εταιρεία «Ο Ελληνισμός»
Ο Κρέμος ήταν μεταξύ των ιδρυτών της εταιρείας «Ο Ελληνισμός», η οποία ιδρύθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1892 και εξέδιδε το ομώνυμο πολιτικό περιοδικό. Σκοπός σύμφωνα με το καταστατικό της, ήταν η εξερεύνηση και η θεραπεία των δικαίων του Ελληνισμού, ενώ για την επίτευξη του σκοπού της εξάγγειλε την έκδοση δημοσίων αναγνωσμάτων. Η Εταιρεία εργάζονταν για την ενίσχυση του εθνικού φρονήματος και την προετοιμασία, ηθικά και υλικά, του απόδημου ελληνισμού αλλά και της ελεύθερης Ελλάδας, προς όφελος των αλύτρωτων επαρχιών. Η εταιρεία που απευθύνθηκε στις μικροαστικές τάξεις της πρωτεύουσας και του Πειραιά, στόχευε στην οργάνωση της εργατικής τάξεως στην Ελλάδα κι αποτέλεσε μία έκφραση ανορθολογικών τάσεων του πρώιμου Ελληνικού εθνικοσοσιαλισμού. Ο Κρέμος εκλέχθηκε και διατέλεσε πρώτος πρόεδρος της έως τις 10 Οκτωβρίου 1894 και στη θέση τον διαδέχθηκε ο εθνικιστής πανεπιστημιακός Νεοκλής Καζάζης. Η εταιρεία προωθούσε τις αλυτρωτικές επιδιώξεις της και δρούσε υπέρ των σκλάβων πατρίδων του Ελληνισμού. Την 1η Ιανουαρίου του 1898 άρχισε να εκδίδεται το επίσημο όργανο της εταιρείας, η μηνιαία Εθνική Επιθεώρηση, το περιοδικό, «Ελληνισμός».
Το δίκτυο της εταιρείας εξαπλώθηκε και στο εξωτερικό, στο Βουκουρέστι, τη Σεβαστούπολη και άλλες πόλεις, όπου διοργάνωνε διαλέξεις, ενώ το ο 1905, ιδρύθηκε το φοιτητικό τμήμα της και μεταξύ των μελών της περιλαμβάνονταν ο εθνικιστής ιστορικός του Ελληνισμού Παύλος Καρολίδης, ο εθνικιστής γλωσσολόγος Γεώργιος Χατζιδάκις και ο εθνικιστής πανεπιστημιακός καθηγητής Κωνσταντίνος Λογοθέτης. Στα πλαίσια της δράσεως της εταιρείας πραγματοποίησε συνεχείς περιοδείες και ίδρυσε παραρτήματα εντός και εκτός Ελλάδας, οργάνωσε συλλαλητήρια υπέρ των εθνικών θεμάτων, ανέπτυξε σχετική συγγραφική δραστηριότητα και επέκτεινε τις σχέσεις με φιλέλληνες διανοούμενους. Οι δράσεις του κινήθηκαν στην κατεύθυνση για την τόνωση του εθνικού φρονήματος, τη διατήρηση της παραδόσεως, τον παραδειγματισμό από τις ένδοξες πτυχές του παρελθόντος, την πολιτική και πολιτισμική αναγέννηση της Ελλάδας καθώς και την εκπλήρωση της Μεγάλης Ιδέας. Η Εταιρεία κυκλοφορούσε, από το 1904 μέχρι και το 1912, την εθνικιστική εφημερίδα «L' Hellenisme» με σκοπό την ενημέρωση των λαών της Ευρώπης και των κυβερνήσεων της γηραιάς Ηπείρου για τα Ελληνικά ζητήματα. Ένας από τους πρωτεύοντες στόχους της εκδόσεως ήταν η αντιμετώπιση και καταπολέμηση της εχθρικής προπαγάνδας. Η μηνιαία Εθνική Επιθεώρηση, το περιοδικό, «Ελληνισμός» διέκοψε την κυκλοφορία του το 1932.
Διακρίσεις
Ο Κρέμος τιμήθηκε από τη Γαλλική Ακαδημία με το
- μετάλλιο της Φιλολογικής Αξίας.
Η μνήμη του -όπως και των δύο άλλων πρώτων συνοικιστών του- τιμάται από το Δήμο Καλλιθέας με την ονοματοδοσία τριών παραλλήλων συνεχόμενων οδών, καθέτων της οδού Χαροκόπου.
Εργογραφία
Ο Γεώργιος Κρέμος υπήρξε από τους πλέον από τους πολυσχιδείς και πολυγράφους Νεοέλληνες ιστορικούς. Υπηρέτησε την ελληνική παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της. Άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο, με το οποίο συνέβαλε στη διαμόρφωση της πολιτισμικής ταυτότητας του Ελληνισμού, ενώ θεωρείται ο πρώτος σύγχρονος ιστορικός της περιοχής της Βοιωτίας. Υπήρξε ερευνητής και ιστορικός, του οποίου τα έργα είναι διαχρονικά. Πολλές μελέτες του δημοσιεύτηκαν σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής του.
Μεταξύ των έργων του περιλαμβάνονται
- «Αλεξάνδρου Κάλφογλου Ηθική στιχουργία προς τον εν Βουκουρεστίω ανεψιόν αυτού» το 1870,
- «Νεωτάτη Γενική Ιστορία ως τέταρτος τόμος συμπληρωματικός της Γενικής Ιστορίας του Α.Πολυζωΐδου» το 1890,
- «Ιστορική γεωγραφία της αρχαίας, μεσαιωνικής και νέας Ελλάδος» το 1878,
- «Χρονολογία της ελληνικής ιστορίας 1453-1830» το 1879,
- «Ιστορία του σχίσματος των δύο Εκκλησιών» το 1907, δίτομο έργο,
- «Χρονολόγια της Ελληνικής Ιστορίας»,
- «Ιστορική γεωγραφία της αρχαίας, μεσαιωνικής και νέας Ελλάδος»,
- «Προέκθεσις των κατά τον ανδριάντα του Αθανασίου Διάκου»,
- «Δύο ιστορικαί πραγματείαι»,
- «Τα αίτια της πτώσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας»,
- «Επιστολαί Γ.Π.Κρέμου και Ηθική Στιχουργία Α.Κ.Βυζαντίου»,
- «Φωκικά»,
- «Ιερόσυλοι του Πύθοι ιερού και ιεροί πόλεμοι», το 1889. Η μελέτη υποβλήθηκε ως διατριβή για την υφηγεσία του, στην οποία εκλέχθηκε ομόφωνα και παρέμεινε για όλη του τη ζωή.
- «Λόγος απαγγελθείς τη 22 Μαΐου 1877 εις την Μεγάλην Εκκλησίαν του λαού εν τω Παναθηναϊκώ σταδίω».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Γεώργιος Κρέμος Ψηφιοποιημένα έργα
Πηγές
- Γεώργιος Π. Κρέμος-Ένας κορυφαίος Αραχωβίτης Ιστορικός Θανάσης Χρήστου
