Χαρίλαος Φλωράκης

Ο Χαρίλαος Φλωράκης, Έλληνας κομμουνιστής, ηγετικό στέλεχος της μαρξιστικής αριστεράς από την εποχή του Μεσοπολέμου, γνωστός από το συμμοριοπόλεμο με το ψευδώνυμο «Καπετάν Γιώτης», εκλεγμένος από το 1970 έως και το 1992 Γενικός Γραμματέας της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε., γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου 1914 στο Ζογλώπι, σήμερα Ραχούλα του Δήμου Ιτάμου στην περιοχή των Αγράφων του νομού Καρδίτσας και πέθανε από ανακοπή καρδιάς, στις 22 Μαΐου 2005 στο σπίτι του στο Χαλάνδρι, στην Αθήνα. Στην περίοδο του συμμοριοπολέμου διοικούσε μεγάλη μονάδα της 1ης Μεραρχίας του αποκαλούμενου, από τους κομμουνιστές- «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος» και έφτασε ως το βαθμό του, δήθεν, «Υποστρατήγου». Με το ψευδώνυμο «Καπετάν Γιώτης», έγινε γνωστός για τις μαζικές και εξαιρετικά βίαιες σφαγές, με τη χρήση κονσέρβας, δεκάδων χιλιάδων αθώων-άοπλων Εθνικιστών και συντηρητικών πολιτών, ακόμη και γυναικόπαιδων. Η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα, στο κτίριο της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος στον Περισσό, την Τρίτη 24 Μαΐου, από τις 9 το πρωί μέχρι τις 9 το βράδυ και την Τετάρτη 25 Μαΐου, μέχρι τις 2 το μεσημέρι. Η πολιτική του κηδεία έγινε στις 25 Μαΐου 2005, στο αίθριο του κτιρίου του ΚΚΕ στον Περισσό, ενώ μεταφέρθηκε και ενταφιάστηκε στις 26 Μαΐου στο Παλιοζογλώπι Ιτάμου, με δημόσια δαπάνη, πράξη που αποτέλεσε την ταφόπλακα στην δήθεν επαναστατική διαδρομή του βίου του.

Χαρίλαος Φλωράκης
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 20 Ιουλίου 1914
Τόπος: Ζογλώπι (Ραχούλα) Ιτάμου Άγραφα Καρδίτσας
Θάνατος: 22 Μαΐου 2005
Τόπος: Χαλάνδρι, Αθήνα (Ελλάδα)
Σύζυγος: Μάγδα Αναγνωστάκη
Τέκνα: Άτεκνος
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Συμμορίτης, Γενικός Γραμματέας ΚΚΕ

Παντρεύτηκε το 1976, με τη Μάγδα Αναγνωστάκη, χήρα Αμερικανού στρατιωτικού, με την οποία γνωρίστηκαν στο νοσοκομείο κρατουμένων «Άγιος Παύλος», όπου η Αναγνωστάκη εργάζονταν ως νοσοκόμος. Η σύζυγος του πέθανε το 1984. Κατοικούσαν σε σπίτι στην περιοχή του Χαλανδρίου.

Βιογραφία

Ο Χαρίλαος ήταν το τέταρτο στη σειρά, από τα έξι παιδιά του ξυλεμπόρου Γιάννη Φλωράκη από το χωριό Κλειστό Ευρυτανίας και της Στυλιανής . Στα 15 του χρόνια, στην πόλη της Καρδίτσας, ήρθε σε επαφή με τις κομμουνιστικές ιδέες και το 1929, οργανώθηκε στις Ομάδες Πρωτοπόρων μαθητών της Ο.Κ.Ν.Ε. και έγινε Γραμματέας της Ομάδας Πρωτοπόρων του Γυμνασίου του. Το 1932, μετά την αποφοίτηση του, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και το 1933 μπήκε στη Σχολή Τηλεγραφητών της εταιρείας Τηλεγραφίας-Ταχυδρομείων-Τηλεφωνίας, γνωστής ως [Τ.Τ.Τ.], και ως σπουδαστής, στη διάρκεια απεργίας των εργαζομένων, εκλέχθηκε στην Επιτροπή Αγώνος, ενώ αργότερα εκλέχθηκε γραμματέας στο σύλλογο σπουδαστών της σχολής. Το 1939 παρουσιάστηκε στο στρατό και υπηρετώντας τη θητεία του συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό και Ελληνογερμανικό πόλεμο.

Μετά την κατάρρευση του μετώπου, στις αρχές του Ιουνίου του 1941, έγινε μέλος του Κ.Κ.Ε. και το Σεπτέμβριο στρατολογήθηκε στο Ε.Α.Μ., με το οποίο πέρασε στην παρανομία τον Μάιο του 1942 και το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, βρέθηκε στα βουνά. Την περίοδο αυτή πίστευε ότι ο Σοβιετικός στρατός στην προέλασή του, θα απελευθέρωνε την κατεχόμενη Ελλάδα. Στις 21 Απριλίου 1967 συνελήφθη και εξορίστηκε στη Γυάρο, μέχρι την άνοιξη του 1971 όταν αφέθηκε ελεύθερος, ενώ τον επόμενο χρόνο του δόθηκε άδεια από καθεστώς της 21ης Απριλίου και εγκαταστάθηκε εκτός Ελλάδος. Το 1995, σύμφωνα με συνέντευξη του Αγιορείτη μοναχού πατέρα Αθανασίου τοy Σιμωνοπετρίτη, επισκέφθηκε στο Άγιο Όρος, μαζί με τον ηθοποιό Τίτο Βανδή και πριν το τέλος της ζωής του εξομολογήθηκε, ενώ επιπλέον του είπε «....το έχω γράψει και στη διαθήκη μου, το λέω και σε σένα. Όταν πεθάνω, θέλω να με κηδεύσετε σαν ορθόδοξο χριστιανό, στο εξωκκλήσι του χωριού μου (της Καρδίτσας), στον Αή-Λια, να αγναντεύω τα Άγραφα και τον κάμπο».

Συμμοριτοπόλεμος

Ο Φλωράκης πήρε μέρος στο κομμουνιστικό κίνημα που έμεινε στην Ιστορία ως τα «Δεκεμβριανά», την πρώτη φάση του συμμοριοπολέμου, όμως τον Οκτώβριο του 1945, συνελήφθη και αμνηστεύτηκε τον Ιανουάριο του 1946 από την κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη. Το Δεκέμβριο του 1946, ανέβηκε εκ νέου στα βουνά, ως αξιωματικός του αποκαλούμενου Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος, [Δ.Σ.Ε.]. Στην περίοδο του συμμοριτοπολέμου διοικούσε μεγάλη μονάδα της 1ης Μεραρχίας του «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος», και έφτασε ως το βαθμό του «Υποστρατήγου», ενώ έγινε γνωστός με το ψευδώνυμο «Καπετάν Γιώτης». Η επιχείρηση για την κατάληψη του Καρπενησίου, η οποία ξεκίνησε στις 20 προς 21 Ιανουαρίου 1949 και ολοκληρώθηκε στις 22 Ιανουαρίου, αποτέλεσε την αφορμή πάνω στην οποία δημιουργήθηκε η φήμη του ως ικανού αξιωματικού των ανταρτών, όμως οι κομμουνιστές αντάρτες που διοικούσε προχώρησαν σε εκτεταμένες σφαγές αθώων άοπλων εθνικιστών και συντηρητικών πολιτών καθώς σε εκτελέσεις ακόμη και γυναικοπαίδων, δολοφονίες που τον στιγμάτισαν ως το τέλος της ζωής του.

Την άνοιξη του 1949 αναδείχθηκε αναπληρωματικό και στη συνέχεια τακτικό μέλος της Κ.Ε. του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Μετά την συντριβή των ανταρτικών κομουνιστικών δυνάμεων στα βουνά Γράμμος και Βίτσι, διέφυγε στην Αλβανία και στη συνέχεια ταξίδεψε στη Σοβιετική Ένωση, με ένα φορτηγό πλοίο γεμάτο πρόσφυγες. Φοίτησε από το 1950 ως το 1953, στη Στρατιωτική Ακαδημία Φρούτζε στη Μόσχα, και το 1954, επέστρεψε παράνομα στην Αθήνα όπου συνελήφθη στις 17 Ιουλίου 1954, στην περιοχή Άγιος Παντελεήμονας στο κέντρο της Αθήνας. Καταδικάστηκε το 1960, από Έκτακτο Στρατοδικείο σε ισόβια για παράβαση του Νόμου 375 περί κατασκοπείας και φυλακίστηκε στην Αίγινα, ως τις 20 Απριλίου 1966, όταν αφέθηκε ελεύθερος μετά από πρωτοβουλία του Παναγιώτη Κανελλόπουλου, ύστερα από δώδεκα χρόνια φυλακίσεων.

Γραμματέας του ΚΚΕ

Τον Ιούνιο του 1972, η 16η Ολομέλεια εξέλεξε τον Φλωράκη ως μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής, όταν μόλις είχε αποφυλακιστεί και επιστρέψει από τη Λέρο. Αμέσως μετά την αποφυλάκισή του επιδόθηκε στην ανασυγκρότηση του παράνομου μηχανισμού του κόμματος, όμως καθώς είχαν ήδη αρχίσει οι διεργασίες της αλλαγής ηγεσίας, φρόντισε να διαφύγει και μέσω Παρισιού να φτάσει στη Μόσχα, όπου πήρε μέρος σε συνεδρίαση του Πολιτικού Γραφείου, στην οποία ήταν παρόντες, οι Μιχαήλ Σουσλόφ και Μιχαήλ Πονομαριόφ από το Κομουνιστικό Κόμμα Σοβιετικής Ενώσεως και οι Κώστας Κολιγιάννης, Κώστας Λουλές, Απόστολος Γκρόζος, Κώστας Τσολάκης, Λεωνίδας Στρίγγος, Γεράσιμος Στεφανάτος και Παναγιώτης Υφαντής, από την πλευρά του ΚΚΕ. Ο τότε γραμματέας Κώστας Κολιγιάννης, όταν ρωτήθηκε για τον αντικαταστάτη του πρότεινε το φυλακισμένο στην Ελλάδα, Γρηγόρη Φαράκο, όμως τελικά προτιμήθηκε η λύση Φλωράκη, ο οποίος ήταν επιφανές στέλεχος του Δ.Σ.Ε., «άφθαρτος» και δεν είχε συνδέσει το όνομά του με την καθαίρεση του Νίκου Ζαχαριάδη, και τα γεγονότα της Τασκένδης, αλλά ούτε με τη διάλυση των οργανώσεων του ΚΚΕ την περίοδο 1958-1960 ή τη διάσπαση του 1968.

Η 17η Ολομέλεια που συνήλθε από τις 9 ως τις 13 Δεκεμβρίου 1972, στη Βουδαπέστη, η οποία είχε μεταφερθεί από το Βουκουρέστι, μετά τη διάσπαση της 12ης Ολομέλειας του 1968, τον όρισε με πρωτοβουλία του Ρωσικού Κομμουνιστικού κόμματος , σύμφωνα με μαρτυρία του Μανώλη Γλέζου, το απόγευμα της Τρίτης 11 Δεκεμβρίου του 1972, ομόφωνα Α' Γραμματέα, ενώ υπήρξαν δύο «κατά», όχι για το πρόσωπο αλλά για τον τίτλο. Στη θέση αυτή επανεκλέχθηκε από το 9ο Συνέδριο, στις 10 Δεκεμβρίου 1973, ενώ στο τέλος Αυγούστου 1974, επέστρεψε στην Ελλάδα, καθώς είχε προηγηθεί η πτώση του καθεστώτος της 21ης Απριλίου. Επανεκλέχθηκε από το 10ο Συνέδριο, το Μάιο του 1978, από το το 11ο Συνέδριο, το Δεκέμβριο του 1982, και από το 12ο Συνέδριο, το Μάιο του 1987. Στις 11 Ιουλίου 1989, γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής, εκλέχθηκε ο Γρηγόρης Φαράκος και ο Χαρίλαος Φλωράκης, εκλέχθηκε Πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής, ενώ στις 21 Δεκεμβρίου 1991, εκλέχθηκε από το 14ο Συνέδριο, επίτιμος Πρόεδρος του Κόμματος. Ο ίδιος ζήτησε να μη συμμετέχει στην Κεντρική Επιτροπή, και ιδιώτευσε έως το θάνατό του. Σε ιδιόχειρο σημείωμα που είχε συντάξει το Σεπτέμβριο του 1944 και παραδώσει στην Αλέκα Παπαρήγα, είχε περιλάβει τις τελευταίες του επιθυμίες, με μία από τις οποίες όριζε γενικό του κληρονόμο το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Συνασπισμός της Αριστεράς

Ανέλαβε πρόεδρος από τον Απρίλιο του 1989 έως το Μάρτιο του 1991, στο κόμμα «Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου» που συγκροτήθηκε από την Ελληνική Ανανεωτική Αριστερά, [Ε.Α.Ρ.], όπως είχε μετονομασθεί το K.K.E. Εσωτερικού και το Kομμουνιστικό Kόμμα Eλλάδος. Ως επικεφαλής του στις 21 Ιουνίου 1989, συμφώνησαν με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, πρόεδρο του κόμματος «Νέα Δημοκρατία», για την ανάγκη πολιτικής καθάρσεως και παραπομπής του πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου στο Ειδικό Δικαστήριο.

Βουλευτής

Μετά την αποκαλούμενη μεταπολίτευση ο Φλωράκης εκλέχτηκε βουλευτής στη Β' Περιφέρεια της Αθήνας, στις εκλογές:

• της 17ης Νοεμβρίου 1974, με την Ενωμένη Αριστερά.

Με το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος εκλέχθηκε στις εκλογές

• της 20ης Νοεμβρίου 1977,
• της 18ης Οκτωβρίου 1981,
• της 2ας Ιουνίου 1985.

Εκλέχθηκε επίσης με το κόμμα Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου στις εκλογές:

• της 18ης Ιουνίου 1989,
• της 5ης Νοεμβρίου 1989 και τέλος
• της 8ης Απριλίου του 1990.

Διακρίσεις

Ο Φλωράκης βραβεύτηκε με τα αποκαλούμενα μετάλλια και βραβεία

• Τιμής του κομμουνιστικού ΕΛΑΣ
• στρατιωτικής αξίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας,
• Φιλίας των λαών από τον πρόεδρο του ανώτατου σοβιέτ της Ε.Σ.Σ.Δ.,
• Καρλ Μαρξ από το συμβούλιο του κράτους της Λαϊκής Δημοκρατίας της Ανατολικής Γερμανίας,
• Δημητρόφ από το τη Λαϊκή Δημοκρατία της Βουλγαρίας
• Λένιν το Σεπτέμβριο του 1984 από την Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ενώσεως.

Μνήμη Χαρίλαου Φλωράκη

Σύμφωνα με τη γνώμη πολλών συμμαχητών του , όπως την κατέγραψαν στα βιβλία και τα απομνημονεύματά τους, ο Χαρίλαος δεν υπήρξε σπουδαίος στρατιωτικός ηγέτης ή στρατηγική ιδιοφυΐα, ενώ παράλληλα από τους ίδιους κατακρίθηκε για τις κατ’ απονομή, από την ηγεσία του κόμματος, στρατιωτικές του προαγωγές. Ενδεικτικά αναφέρουν ότι την περίοδο 1943–1945 είχε γίνει ήδη «λοχαγός» και στη συνέχεια «ταγματάρχης», ενώ το Δεκέμβριο του 1947, του απονεμήθηκε ο βαθμός του «αντισυνταγματάρχη» και τον Απρίλιο του 1948, ο βαθμός του «συνταγματάρχη». Επίσης σε σχέση με τις ενδοκομματικές διαφορές και εκκαθαρίσεις, ο Νίκανδρος Κεπέσης, στέλεχος του ΚΚΕ και για 40 χρόνια μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του, υποστηρίζει σε βιβλίο του ότι ήταν ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του Νίκου Ζαχαριάδη από την K.G.B., τη Ρωσική μυστική υπηρεσία.

Μετά το θάνατο του, ο δρόμος στο Χαλάνδρι, όπου βρίσκεται το σπίτι στο οποίο έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, πήρε το όνομά του και με μέριμνα του Κομμουνιστικού Κόμματος στον ίδιο χώρο ιδρύθηκε και λειτουργεί το Επιμορφωτικό Κέντρο και Βιβλιοθήκη-Αρχείο, «Χαρίλαος Φλωράκης» . Στο κέντρο φιλοξενούνται 4.000 τίτλοι βιβλίων που αφορούν την Ιστορία, τις κοινωνικές επιστήμες, την πολιτική, τη θεωρία του μαρξισμού-λενινισμού, ενώ υπάρχει η δυνατότητα μελέτης ψηφιοποιημένων αρχείων. Την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2008, στη γενέτειρά του το Παλιοζογλώπι Ραχούλας, ο Δήμος Ιτάμου και η Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών, πραγματοποίησαν τα εγκαίνια του «Μουσείου Φλωράκη» . Το οικόπεδο είναι δωρεά του Χαρίλαου Φλωράκη από το 1988, στην Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών Νομού Καρδίτσας, η οποία το 2002, το παραχώρησε στο Δήμο Ιτάμου για την ανακατασκευή του πατρικού σπιτιού του δωρητή και τη λειτουργία εκθεσιακού χώρου και βιβλιοθήκης του κομμουνιστικού κινήματος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επιμορφωτικό κέντρο-Βιβλιοθήκη Χαρίλαος Φλωράκης
• Καρδίτσα- Το Μουσείο Χαρίλαου Φλωράκη και η ιστορία του
• Πως έγινε γραμματέας ο Χαρίλαος Εφημερίδα «Το Βήμα»
• Η ανθρώπινη πλευρά του Εμφυλίου Enikos.gr
• Ο Χαρίλαος Φλωράκης στο Άγιον Όρος, 1ο μέρος
• Ο Χαρίλαος Φλωράκης στο Άγιον Όρος, 2ο μέρος

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org