Μένιος Κουτσόγιωργας

Ο Αγαμέμνονας Κουτσόγιωργας, Έλληνας δικηγόρος και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός και αντιπρόεδρος στις κυβερνήσεις του Πα.Σο.Κ. με πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου και το όνομα του συνδέθηκε με κυβερνητικές αυθαιρεσίες και το σκάνδαλο Κοσκωτά, γεννήθηκε το Μάιο του 1922 στην κοινότητα Ζήρεια του νομού Αχαΐας και πέθανε στις 18 Απριλίου 1991, κατά τη διάρκεια της δίκης για το «σκάνδαλο Κοσκωτά», από ρήξη ανεγχείρητου εκτεταμένου διαχωριστικού ανευρύσματος αορτής με πρώτη εκδήλωση εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο και ισχαιμία αριστερού άκρου. Η κηδεία του έγινε στη Μητρόπολη Αθηνών και τάφηκε στο Α΄ Νεκροταφείο.

Ήταν παντρεμένος με την Αλίκη Καμανίδη-Κουτσόγιωργα με την οποία απέκτησαν μία κόρη, την Πέννυ, γεννημένη το 1967, και δύο γιους, το Γιάννη, γεννημένο το 1965 που πέθανε στις 29 Ιανουαρίου 1995 από Σύνδρομο Επίκτητης Ανασοποιητικής Ανεπάρκειας, [Σ.Ε.Α.Α., ή A.I.D.S.], και το Δημήτρη, μετέπειτα βουλευτή Αχαΐας του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος.

Μένιος Κουτσόγιωργας

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Γιάννης Κουτσόγιωργας, μετανάστης στην Αμερική, τον οποίο δεν γνώρισε ποτέ. Στη διάρκεια της τριπλής κατοχής της Ελλάδος στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πήρε μέρος στην Αντίσταση, ως μέλος της οργανώσεως «Όμηρος». Για τη δράση συνελήφθηκε και φυλακίστηκε από τις Ιταλικές αρχές κατοχής στα στρατόπεδα Καλαβρύτων και Χαζίλι Πατρών. Μετά την απελευθέρωση, υπηρέτησε τη στρατιωτική θητεία του, υπηρετώντας στη μουσική μπάντα της Ελληνικής Χωροφυλακής. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού, ενώ εργάστηκε ως δικηγόρος Αθηνών.

Ήταν μέλος στην «Ελληνική Επιμορφωτική Εταιρεία» , που είχε ως έργο της «...την διεξαγωγήν εθνικής διαφωτίσεως» και μέλη της ήταν ο εθνικιστής καθηγητής Κοινωνιολογίας Δημήτριος Τσάκωνας, ο Γεώργιος Γεωργαλάς, ο ιστορικός Διονύσιος Κόκκινος, οι φιλόλογοι Τάσος Λιγνάδης και Μιχάλης Περάνθης. Ήταν ιδρυτικό μέλος της Νέας Κίνησης Δικηγόρων Αθηνών, και μετά το 1974 διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.

Πολιτική δράση

Ήταν δικηγόρος και φίλος του Γεωργίου Παπανδρέου και από το 1963 έως το 1965 διατέλεσε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Προεδρίας και μετά το θάνατό του ανέλαβε εκτελεστής της διαθήκη του. Είχε αναλάβει την υπεράσπιση του Ανδρέα Παπανδρέου στη δίκη για την υπόθεση «Ασπίδα» και στη διάρκεια της περιόδου στου στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου, ήταν ιδρυτικό μέλος της οργάνωσης ΔΕΚΑ. Για τη δράση του συνελήφθη τον Οκτώβριο του 1967, στο σπίτι του ανακαλύφθηκαν όπλα και πομποί και φυλακίστηκε στην Τρίπολη. Σύντομα αφέθηκε ελεύθερος, όμως το 1970 συνελήφθη από την ΕΣΑ και κρατήθηκε στις φυλακές Κορυδαλλού. Το 1974 ήταν από τα ιδρυτικά μέλη Πα.Σο.Κ., του κόμματος που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου.

Βουλευτής & Υπουργός

Εκλέχθηκε Βουλευτής

• Αχαΐας από το 1974 ως το 1989,

Διατέλεσε Υπουργός

• Προεδρίας Κυβέρνησης, την περίοδο 1981 έως το 1984
• Εσωτερικών,

από τις 17 Ιανουαρίου 1984 έως τις 22 Μαΐου 1984,

από τις 21 Ιουνίου 1984 έως τις 5 Μαΐου 1985 και

από τις 5 Ιουνίου 1985 έως τις 5 Φεβρουαρίου 1987,

• Δημόσιας Τάξεως,,
• Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως και Υπουργός Δικαιοσύνης με ευθύνη επίβλεψης και συντονισμού κυβερνητικού έργου στον εσωτερικό τομέα, από το 1985 έως το 1989, και
• Προεδρίας Κυβέρνησης από το 1988-1989.

Ως Υπουργός Εσωτερικών προώθησε το νόμο 1622/86, για την οργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης και της περιφερειακής ανάπτυξης που προέβλεπε μεταξύ άλλων και την εθελοντική συνένωση κοινοτήτων σε Δήμους και απετέλεσε βάση για το σχέδιο «Καποδίστριας». Στις 17 Νοεμβρίου 1985, όταν από αστυνομική σφαίρα σκοτώθηκε ο 15χρονος Μιχάλης Καλτεζάς, ξέσπασαν ταραχές στην Αθήνα, καταλήφθηκε το Χημείο και οι Πανεπιστημιακές αρχές αποφάσισαν την άρση του Πανεπιστημιακού Ασύλου. Ως αρμόδιος υπουργός Δημόσιας Τάξης αποφάσισε την επιχείρηση εκκένωσης και κατάληψης του από αστυνομικές δυνάμεις, ενώ με τη λήξη των επιχειρήσεων υπέβαλλε παραίτηση η οποία δεν έγινε δεκτή.

Με την ιδιότητα του αντιπροέδρου το Σεπτέμβριο 1988, αντικατέστησε τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος νοσηλεύονταν στο Αγγλικό νοσοκομείο Χέρφιλντ, και εκφώνησε την κεντρική ομιλία στα εγκαίνια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Διακρινόταν για τις οξύτατες πολιτικές του αντιπαραθέσεις και συχνά αναφέρονταν απαξιωτικά στους πολιτικούς του αντιπάλους, όπως στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, στον οποίο απηύθυνε τη φράση «δεν δικαιούστε δια να ομιλείτε».

Η συμβολή του στην απόφαση του Ανδρέα Παπανδρέου να επιλέξει υποψήφιο πρόεδρο της Δημοκρατίας το 1985, ήταν καθοριστική. Από τις αρχές του 1985, ο τότε αρχηγός του Πα.Σο.Κ. προσανατολίζονταν στην ανανέωση της Προεδρικής θητείας του Κωνσταντίνου Καραμανλή, απειλώντας με διαγραφή όσα από τα μέλη και τα στελέχη του, εναντιώνονταν στην επιλογή του. Στο τέλος Φεβρουαρίου ο Μένιος Κουτσόγιωργας συγκρότησε κατάλογο έξι ανώτατων δικαστικών που θα μπορούσαν να τον αντικαταστήσουν , μεταξύ τους και ο τελικά επιλεγμένος στις 9 Μαρτίου 1985, Χρήστος Σαρτζετάκης.

Σκάνδαλο Κοσκωτά

Από τις 25 Αυγούστου 1988, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου αναχώρησε για το νοσοκομείο Σεντ Τόμας του Λονδίνου, ως αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως τον αντικατέστησε στην πρωθυπουργία. Δημοσίευσε ειδικό νόμο, γνωστός ως «κουτσονόμος», ο οποίος στην ουσία απαγόρευε το άνοιγμα των τραπεζικών λογαριασμών και συγκάλυπτε το σκάνδαλο, καθυστερώντας τον έλεγχο της προελεύσεως των χρημάτων του τότε μεγαλομετόχου της «Τράπεζας Κρήτης» και επιτρέποντας του να διαφεύγει. Δίπλα του εκείνη την εποχή βρίσκονται ο Γιάννης Μαντζουράνης και ο καθηγητής Γιάννης Μεταξάς, τους οποίους ο Τύπος αποκαλεί «κοσκωτάνθρωπους» και «γραμματοκομιστές».

Στις 28 Οκτωβρίου 1988 ο Γιώργος Ανδρέα Παπανδρέου αποκάλυψε πλαστό έγγραφο το οποίο επικαλέστηκε ο Κουτσόγιωργας, αν και την εξεταστική επιτροπή της Βουλής ο αντιπρόεδρος επέμενε ότι το σκάνδαλο είναι έργο των εχθρών του Πα.Σο.Κ. «για τη φθορά της κυβερνήσεως» και αρνείται να παραιτηθεί ακόμη κι όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου ζητά «να αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του». Τελικά στις 5 Νοεμβρίου 1998 παραιτήθηκε μόνο από το υπουργείο Δικαιοσύνης και τον αντικατέστησε ο Βασίλης Ρώτης, αλλά όχι και την αντιπροεδρία, απ’ όπου θα απομακρύνθηκε με ανασχηματισμό το Δεκέμβριο του 1988, αναλαμβάνοντας το υπουργείο Προεδρίας.

Το Μάρτιο του 1989, κυκλοφόρησαν μαγνητοφωνημένες συνομιλίες μεταξύ του Γιάννη Ματζουράνη και της Αικατερίνης συζύγου του τραπεζίτη Γιώργου Κοσκωτά, από τις οποίες είναι ξεκάθαρο ότι ζήτησε δύο εκατομμύρια δολάρια σε κατάθεση στην Ελβετία για να κατασκευάσει νόμο που θα απάλλασσε τον Κοσκωτά. Ο Κουτσόγιωργας δήλωσε ότι «δεν είχε ποτέ λογαριασμό στην Ελβετία», όμως στις 14 Μαρτίου 1989 υπέβαλε την παραίτησή του και η κυβέρνηση που προκύπτει από τον ανασχηματισμό της 17ης Μαρτίου 1989 δεν τον συμπεριέλαβε στη σύνθεσή της. Στις 18 Μαΐου συμμετείχε και μίλησε στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Πα.Σο.Κ στον «Αστέρα» της Βουλιαγμένης, θέτοντας σε ψηφοφορία την υποψηφιότητά του, με 98 από τα 132 μέλη να ζητάνε τον αποκλεισμό του.

Στις 18 Ιουνίου 1989, έγιναν εκλογές στις οποίες η Νέα Δημοκρατία, αν και συγκέντρωσε ποσοστό 44,25% έναντι 39,15% του Πα.Σο.Κ., δεν σχημάτισε αυτοδύναμη κυβέρνηση και την 1η Ιουλίου 1989 δημιουργήθηκε η κυβέρνηση συνεργασίας Νέας Δημοκρατίας και Συνασπισμού με πρωθυπουργό τον Τζαννή Τζαννετάκη και στόχους την πολιτική κάθαρση και τη διενέργεια αδιάβλητων εκλογών. Στις 7 Ιουλίου 1989, 144 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας κατέθεσαν πρόταση κατά του Ανδρέα Παπανδρέου και πέντε υπουργών του, για παράβαση του νόμου «περί ευθύνης υπουργών», πρόταση που υποστήριξαν και οι βουλευτές του Συνασπισμού. Στις 18 Ιουλίου συστάθηκε δωδεκαμελής προανακριτική επιτροπή και 171 βουλευτές ψήφισαν υπέρ της παραπομπής, 121 κατά, 1 παρών, ενώ βρέθηκαν και 3 άκυρες ψήφοι.

Ειδικότερα για τον Μένιο Κουτσόγιωργα οι κατηγορίες αφορούσαν

• παράβαση του άρθρου 2 του Ν.Δ. 802/71, επειδή δεν έλαβε μέτρα ελέγχου της Τράπεζας Κρήτης,
• υπόθαλψη εγκληματία,
• παθητική δωροδοκία και
• αποδοχή προϊόντων εγκλήματος από ιδιοτέλεια.

Τη νύχτα της 27ης Σεπτεμβρίου 1989 παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο και με ψήφους βουλευτών του Κινήματος. Η παραπομπή αφορούσε επίσης τους Ανδρέα Παπανδρέου, που κρίθηκε αθώος σε όλες τις κατηγορίες, Παναγιώτη Ρουμελιώτη, τέως Υπουργό Εθνικής Οικονομίας που τελικά δεν δικάστηκε γιατί είχε ήδη εκλεγεί Ευρωβουλευτής και το Ευρωκοινοβούλιο δεν ήρε την ασυλία του, Δημήτριο Τσοβόλα, πρώην Υπουργό Οικονομικών, τον οποίο ο ίδιος είχε ανακαλύψει το 1981 και τον έβαλε υφυπουργό Οικονομικών, και Γεώργιο Πέτσο, πρώην Υφυπουργό Βιομηχανίας, Έρευνας και Τεχνολογίας, που κρίθηκαν ένοχοι για παράβαση του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Σε ρόλο Δημοσίων κατηγόρων επιλέχθηκαν μετά από ψηφοφορία στη Βουλή οι εν ενεργεία βουλευτές, Κατσαρός και Κωνσταντινίδης από τη Νέα Δημοκρατία και Κωνσταντόπουλος από τον Συνασπισμό, ενώ στις 2 Οκτωβρίου 1990 αποφασίστηκε από το τριμελές συμβούλιο του ειδικού δικαστηρίου η προφυλάκιση του στις φυλακές του Κορυδαλλού, καθώς κρίθηκε ύποπτος φυγής. Φυλακίστηκε στο κελί 84 στη 2η πτέρυγα και αργότερα επιπλοκές στην υγεία του επέβαλαν τη νοσηλεία του υπό φρούρηση στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο, ενώ η επίσης κατηγορούμενη σύζυγός του αφέθηκε ελεύθερη με καταβολή χρηματικής εγγυήσεως και της απαγορεύθηκε η έξοδος από τη χώρα. Στις 17 Νοεμβρίου 1992 μαζί με τους Γιώργο Κοσκωτά, Γιάννη Μαντζουράνη και Αλίκη Κουτσόγιωργα, παραπέμφθηκαν να δικαστούν για ενεργητική δωροδοκία, απλή συνέργια και αποδοχή προϊόντος εγκλήματος από ιδιοτέλεια.

Στις 11 Μαρτίου 1991 άρχισε η συνεδρίαση του ειδικού δικαστηρίου και την 11η Απριλίου κατέρρευσε από εγκεφαλικό επεισόδιο, μέσα στη δικαστική αίθουσα κατά την διάρκεια της συνεδρίασης την ώρα που ετοιμάζονταν να υποβάλλει ερωτήσεις στο μάρτυρα Στάθη Παπαγεωργίου, τότε υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας. «Δεν δύναμαι κύριε πρόεδρε...» ήταν οι τελευταίες λέξεις του προς τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου και πρόεδρο του ειδικού δικαστηρίου Βασίλειο Κόκκινο ο οποίος του απηύθυνε ερώτηση. Μετά το θάνατό του έπαψε κάθε δίωξη εναντίον του.

Διακρίσεις

Τιμήθηκε με τα μετάλλια και τις διακρίσεις

• Grande Officier de l’Ordre de National du Merite της Γαλλικής Δημοκρατίας, από τον τότε Πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν,
• Komandoria z Gwiazda Orderu Zaslugi., της Πολωνικής Δημοκρατίας,
• Δίπλωμα του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος του Πρίγκιπα Ερρίκου, της Πορτογαλικής Δημοκρατίας,
• Das Grosse Goldene Ehrenzeichen am Bande fur Verdienste um die Republic Osterreich, της Αυστριακής Δημοκρατίας,
• Order of the Nile, της Αιγύπτου,
• Σταυρός Κυπριακής Δημοκρατίας,
• Χρυσός Σταυρός Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Δημήτριο,
• Μετάλλιο Εθνικής Αντίστασης.

Εξωτερικές συνδέσεις

• Η κατάρα των Κουτσόγιωργα Περιοδικό «Κλικ»

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org