Μιχάλης Περάνθης

Ο Μιχάλης Περάνθης (το πραγματικό του όνομα ήταν Μιχάλης Παπαδόπουλος) Έλληνας εθνικιστής λογοτέχνης που έγραψε έργα όλων των λογοτεχνικών ειδών, ο πλέον ακαταπόνητος από τους νεότερους συγγραφείς μας, μια εξέχουσα μορφή της Ελληνικής λογοτεχνίας αλλά και της πνευματικής ζωής της Ελλάδος, κριτικός, γραμματολόγος και δημοσιογράφος γεννήθηκε το 1917 στην Άρτα και πέθανε στις 3 Αυγούστου 1984 από καρκίνο, στην Αθήνα. Η κηδεία του έγινε στις 6 Αυγούστου στο Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, ενώ τάφηκε, μετά από ειδική άδεια του Νομάρχη Αθηνών, στην αυλή του σπιτιού του στα Βίλλια Αττικής.

Μιχάλης Περάνθης
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 1917
Τόπος: Άρτα (Ελλάδα)
Θάνατος: 3 Αυγούστου 1984
Τόπος: Αθήνα
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Δημοσιογράφος, Λογοτέχνης, Γραμματολόγος, Συγγραφέας

Βιογραφία

Η οικογένεια Περάνθη κατάγεται από την περιοχή των Τζουμέρκων.

Σπουδές

Ο Μιχαήλ παρακολούθησε τα μαθήματα της εγκυκλίου εκπαιδεύσεως και τα μαθήματα του Γυμνασίου, από το οποίο αποφοίτησε το 1934, στην Άρτα. Τον ίδιο χρόνο εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε το 1941, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως δημοσιογράφος. Το 1937 έγινε δεκτός ως μέλος στην Ένωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών [Ε.Σ.Η.Ε.Α.] και εργάστηκε ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες «Έθνος», «Αθηναϊκή», «Ελεύθερος Λόγος» και στα περιοδικά «Νέα Εστία», «Πάνθεον», «Καλλιτεχνικά Νέα» και «Πνευματική Ζωή». Το Μάρτιο του 1939 στρατεύθηκε, το Φεβρουάριο του 1941 ορκίστηκε έφεδρος ανθυπολοχαγός και συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό και Ελληνογερμανικό πόλεμο, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής υπηρέτησε ως υπάλληλος στο Ελεγκτικό Συνέδριο.

Εθνική δράση

Μετά το τέλος του Πολέμου ο Περάνθης επανήλθε στις τάξεις του Ελληνικού στρατού. Το 1946 υπήρξε εκ των ιδρυτών της Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Το όνομα του περιλαμβάνεται στα ιδρυτικά μέλη της «Εθνικής Εταιρείας Λογοτεχνών», οι οποίοι στις 20 Ιουνίου 1948 με πρωτεργάτη τον Κωνσταντίνο Τσάτσο και συμπαραστάτες τους Ιωάννη Μ. Παναγιωτόπουλο, Κώστα Ουράνη, Άγγελο Τερζάκη και Πέτρο Χάρη, διαχώρισαν τη θέση τους στο θέμα της ένοπλης ανταρσίας των μελών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος. Οι λογοτέχνες δημοσίευσαν την ιδρυτική διακήρυξη της Εταιρείας την 1η Ιουλίου 1948, στη «Νέα Εστία». Στη διακήρυξη ανέφεραν ότι «...η ανταρσία, που σήμερα αιματοκυλίζει τον τόπο, είναι ένας αντεθνικός αγώνας που υποδαυλίζεται από ξένους και από τους ίδιους ξένους συντηρείται. Κάθε αληθινός Έλληνας έχει χρέος να πάρει απέναντί της αυτή τη σαφή στάση. Πράξεις σαν το παιδομάζωμα, την αρπαγή γυναικών και το σταύρωμα των ιερωμένων, βρίσκεται σε βαθιάν αντίθεση με τις ευγενικές παραδόσεις της φυλής μας..{...}...». Συνυπέγραψαν μεταξύ άλλων και οι Τάσος Αθανασιάδης, Λουκής Ακρίτας, Άρης Δικταίος, Άγγελος Δόξας, Χρήστος Ζαλοκώστας, Γεώργιος Θεοτοκάς, Άλκης Θρύλος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Μίτια Καραγάτσης, Ανδρέας Καραντώνης, Λίνος Καρζής, Στράτης Μυριβήλης, Κούλης Αλέπης, Μιχάλης Δ. Στασινόπουλος και Γιάννης Χατζίνης. Την ίδια χρονιά ο Περάνθης εκλέχθηκε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας. Ο Περάνθης υπηρέτησε μέχρι το 1948 απασχολούμενος συγχρόνως ως δημοσιογράφος

Μεταπολεμική δράση

Το 1958 ο Περάνθης εκλέχθηκε Γενικός Γραμματέας της Ομοσπονδίας Λογοτεχνικών και Καλλιτεχνικών Οργανώσεων. Το 1956 έως το 1961 ανέλαβε τη διεύθυνση συντάξεως του έργου «Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια», ενώ από το 1955 έως το 1960, διορίστηκε σύμβουλος σε πνευματικά θέματα στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, καθώς και μέλος της Επιτροπής Εθνικών Δημοσιευμάτων και της Επιτροπής Κρίσεως Σχολικών Βιβλίων. Υπήρξε μέλος του Πεν Κλαμπ και της Ενώσεως Κριτικών Κινηματογράφου.

Εργογραφία

Ήδη από το 1933 ο Περάνθης είχε δημοσιεύσει στίχους στις εφημερίδες «Μαθητικός Τύπος» και «Ελεύθερος Λόγος» της Άρτας και το 1935 βραβεύθηκε από την Ηπειρωτική Εταιρεία για μια συλλογή λαογραφικού υλικού, που είχε συγκεντρώσει από τα μαθητικά του χρόνια. Από το 1949, όμως, επιδόθηκε συστηματικά στη λογοτεχνία. Συνεργάστηκε με περιοδικά και εφημερίδες στις οποίες δημοσίευσε δοκίμια, λογοτεχνικές επιφυλλίδες και άρθρα, χρονογραφήματα και κριτική, αρχικά με το ψευδώνυμο Όλμος Περάνθης, ενώ παρουσίασε λογοτεχνικά δεκάλεπτα στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Έδωσε 132 διαλέξεις σε όλη την Ελλάδα, από τις οποίες 82 στην Αθήνα και 50 στην Ελληνική Επαρχία, με θέματα την ποίηση, την κριτική, και το μυθιστόρημα. Ο όγκος του έργου του, περισσότεροι από 2.254 τίτλοι, προκαλεί θαυμασμό, σεβασμό και την εκτίμηση. Πληθωρικός, εργατικός και πολυτάλαντος, δόθηκε µε όλο του το είναι στην υπόθεση της λογοτεχνίας.

Έγραψε ποιήματα, πεζά, διηγήματα, δοκίμια, κριτικές βιβλίου, κινηματογράφου, θεάτρου, χρονογραφήματα, λογοτεχνική μελέτη, μετάφραση και παιδική λογοτεχνία, ενώ επιμελήθηκε εκδόσεων ποιητικών και πεζογραφικών ανθολογιών και Απάντων νεοελλήνων συγγραφέων. Στον κριτικό τομέα εντάσσονται και οι δύο κλασικές ανθολογίες ποιήσεως και πεζογραφίας, με τεράστιο γραμματολογικό πλούτο που συνοδεύει την παρουσίαση των συγγραφέων. Στον αφηγηματικό λόγο, τόσο με τις μυθιστορηματικές βιογραφίες του -είδος που πρώτος καθιέρωσε στην Ελλάδα, όσο και με τα ιστορικά και άλλα μυθιστορήματα του αναβιώνει την παράδοση της εθνικής πεζογραφίας, καλλιεργεί το πάθος για τη γενέθλια γη και διακονεί στις γηγενείς αξίες. Συνολικά στα σαράντα χρόνια της ενασχολήσεως του με τη λογοτεχνία, ο Περάνθης συνέγραψε 43 έργα σε 56 τόμους, που αντιπροσωπεύουν 19.000 σελίδες, ενώ με τις επανεκδόσεις, οι τόμοι ανέρχονται σε 114.

Συγγραφικό έργο

Ο Περάνθης έχει στο ενεργητικό του ένα τέτοιου μεγέθους και ποιότητος έργο, που αποκομίζει τον καθολικό σεβασμό και την εκτίμηση. Υπήρξε πληθωρικός, εργατικότατος και πολυτάλαντος. Έγραψε και δημοσίευσε, μεταξύ άλλων:

Ποίηση

• «Τα πρώτα τραγούδια», το 1937,
• «Τα μήλα των Εσπερίδων», το 1949,
• «Τα ποιήματα µου» [παιδική ανθολογία],
• «Ποιητική Ανθολογία», τρίτομο έργο.

Βιογραφικά έργα

• «Τσέλιγκας», το 1943, πλήρης βιογραφία του ποιητή Κωνσταντίνου Κρυστάλλη σε μορφή μυθιστορήματος.
• «Κοσμοκαλόγερος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης», το 1948,
• «Ο Αμαρτωλός Κωνσταντίνος Καβάφης», το 1953,
• «Δαίμονας Οδυσσέας Ανδρούτσος» 3τοµο έργο.

Πεζογραφήματα

• «Σκληρή βροχή»,
• «Αμβρακία, πόλις Ελληνίς»,
• «Άπαντα» του Κωνσταντίνου Κρυστάλλη, το 1952, έργο που τιμήθηκε με το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών. Ο Περάνθης εκφώνησε λόγο στα αποκαλυπτήρια της προτομής του Κρυστάλλη που πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 31 Μαΐου 1959 παρουσία των τοπικών αρχών στο Πάρκο των Ποιητών στα Ιωάννινα.

• «Άπαντα» Λορέντζου Μαβίλη,
• «Άπαντα» Μιχαήλ Μητσάκη,
• «Άπαντα» Κωνσταντίνου Χρηστοµάνου,
• «Άπαντα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, το 1948,
• «Οι Σουλιώτες», το 1952, έργο που τιμήθηκε το 1957 µε βραβείο πεζογραφίας του ∆ήµου Αθηνών καθώς και με το Α' Κρατικό Βραβείο, ενώ το 1971, αποτέλεσε σενάριο κινηματογραφικής ταινίας με τον ίδιο τίτλο.
• «Το βιβλίο της αγάπης»,
• «Απόψεις»,
• «Το χρώμα της θάλασσας»,
• «Ελληνική Πεζογραφία», έργο σε πέντε τόμους,
• «Ήπειρος, το λίκνο των θρύλων»,
• «Το είκοσι ένα»,
• «Τα παιδιά της οδού Πατησίων»,
• «Πρόας ο Νικίου» έργο για παιδιά,
• «Ελληνικά Δημοτικά τραγούδια»,
• «Το πνεύμα της γης»,
• «Η Αγία Θεοδώρα, βασίλισσα της Άρτας»,
• «Άρτα, τουριστικός οδηγός»,
• «Η χρυσόμαλλη κι άλλα παραμύθια»,
• «Δώδεκα διαλέξεις»,
• «Δημοσιογραφία στην Άρτα»,
• «Τζουμέρκα τα ιστορικά βουνά»,
• «Η ιστορία της Άρτας»,
• «Άρτα, η πόλη της ιστορίας και του θρύλου»,
• «Απόστολος Καραπάνος»,
• «Οι καλικάτζαροι»,
• «Η ετυμολογία της Άρτας»,
• «Γιοσέφ Ελιγά»,
• «Ο Ρήγας Βελεστινλής»,
• «Ο Ρήγας και η εθνική ψυχή»,
• «Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Ζωής (1000-1821)», δίτομο έργο που είναι το τελευταίο του βίου του.

Βραβεύσεις-διακρίσεις

Ο Μιχαήλ Περάνθης τιμήθηκε με:

• Βραβείο από την Ηπειρωτική Εταιρεία, για το λαογραφικό υλικό του, το 1935,
• Βραβείο από την Ένωση Συντακτών, το 1937,
• Βραβείο από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, το 1943,
• Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών, το 1953,
• Βραβείο Πεζογραφίας Δήμου Αθηναίων, το 1958,
• Κρατικό Βραβείο μυθιστορηματικής Βιογραφίας, το 1976.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Παπαδόπουλος Μιχαήλ-Ψευδώνυμο: Περάνθης Μιχαήλ Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
• Μιχάλης Περάνθης (1917-1984) deyteros.com
• Περάνθης Μιχαήλ greek-language.gr

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org