Σαρλ Μωρράς

Ο Σαρλ Μαρί Φώτιος Μωρράς [άλλη γραφή: Μοράς], [Γαλλικά: Charles-Marie-Photius Maurras] Γάλλος εθνικιστής διανοούμενος, φιλέλληνας, πολιτικός και δημοσιογράφος, λογοτέχνης, αντισιωνιστής, Ακαδημαϊκός , οπαδός του θεσμού της Βασιλείας, υποστηρικτής του Μπενίτο Μουσολίνι, του Φρανθίσκο Φράνκο και του Φιλίπ Πεταίν, ιδρυτής της πολιτικής κινήσεως και του περιοδικού «Γαλλική Δράση» [«Action Francaise»], γεννήθηκε στις 20 Απριλίου 1868 στην πόλη Μαρτίγκ [Martigues], στο τμήμα Μπους-ντι-Ρον [Bouches-du-Rhône] της επαρχίας της Προβηγκίας και πέθανε στις 16 Νοεμβρίου 1952 στην πόλη της Τουρ [Tours].

Σαρλ Μοράς
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 20 Απριλίου 1868
Τόπος: Martigues, Bouches-du-Rhône, Προβηγκία (Γαλλία)
Θάνατος: 16 Νοεμβρίου 1952
Τόπος: Tours, (Γαλλία)
Υπηκοότητα: Γαλλική
Ασχολία: Λογοτέχνης, Δημοσιογράφος Ακαδημαϊκός.

Βιογραφία

Κατάγονταν από οικογένεια βασιλοφρόνων με βαθιά Καθολική πίστη. Όταν ήταν μαθητής του Γυμνασίου στο Αιξ, έχασε την ακοή του, απώλεια που του προκάλεσε κρίση απελπισίας. Εγκαταστάθηκε στο Παρίσι το 1885 και διαμορφώθηκε στο περιβάλλον του Ζαν Μορεάς και του Φρεντερίκ Μιστράλ. Εμφανίστηκε στην πολιτική ζωή με την υπόθεση Ντρέιφους και σε όλη τη μεταγενέστερη σταδιοδρομία του διακήρυσσε την επιστροφή στη μοναρχία στο όνομα μιας εθνικιστικής αντιλήψεως, βασισμένης στην αντιδημοκρατική πολεμική και στον αντισημιτισμό. Το 1891 έγινε συνιδρυτής με τον Ζαν Μορεάς, μίας ομάδας ποιητών που αντετίθεντο στο κίνημα του Συμβολισμού, η οποία αργότερα έγινε γνωστή και ως «École romane». Επισκέφτηκε την Ελλάδα στους θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, η Πρώτη σύγχρονη Ολυμπιάδα, κυρίως λόγω της άσβεστης δίψας και αγάπης του για την Ελλάδα, πάντα επιφυλακτικός ως προς την αναβίωση του Θεσμού, μα με μεγάλη εκτίμηση προς τους Έλληνες λόγω της οποίας εκφράστηκε πολλές φορές δημοσίως, ως προς την επιστροφή των Ελγινείων μαρμάρων.

Τον Ιούνιο του 1899, ίδρυσε την εθνικιστική και φιλομοναρχική εφημερίδα «L' Action Française», που αργότερα έγινε μοναρχικό κίνημα με βασικό άξονα ιδεών τον Ολοκληρωτικό Εθνικισμό, (ιδέες της κυριαρχίας του Κράτους και της οργανικής κοινωνίας) και τον Καθολικισμό στην μορφή του Εθνικού Καθολικισμού και σε μεγάλο βαθμό οι πολιτικές του θέσεις ομοιάζουν με του Φασισμού, ενώ για περισσότερο από 30 χρόνια διετέλεσε διευθυντής του ομώνυμου περιοδικού, οργάνου της εν λόγω εθνικιστικής πολιτικής κινήσεως. Υπήρξε φανατικός πολέμιος του Εβραϊκής καταγωγής λοχαγού του Γαλλικού στρατού Άλφρεντ Ντρέιφους και της συζύγου του . Ήταν απεσταλμένος στην Αθήνα της «Gazette de France», με σκοπό την κάλυψη των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Στις ανταποκρίσεις του έγραφε ότι ιστορικός προορισμός των σύγχρονων Ελλήνων είναι να ξαναφέρουν το ελληνικό πνεύμα στον σύγχρονο κόσμο και υποστήριζε ότι οι μαρξιστές αδιαφορούσαν για τη σύγχρονη Ελλάδα επειδή αδιαφορούσαν και για την κλασική.

Το 1921, στο περιοδικό του Μωρράς το «Action Francaise», δημοσίευσε ο Ρομπέρ Μπραζιγιάκ, που γνωρίστηκε με τον Μωρράς, ηγέτη τότε του Γαλλικού Εθνικιστικού-αντικοινοβουλευτικού κινήματος «Action Francaise» και εκδότη περιοδικού, την εργασία του για τον Βιργίλιο. Ο Μωρράς του ανέθεσε στη συνέχεια την επιμέλεια της λογοτεχνικής στήλης του περιοδικού, όπου ο Μπραζιγιάκ δημοσίευε δικά του έργα, ρομάντζα, μελέτες και θεατρικά δράματα, ενώ με τα άρθρα του στρέφονταν κατά των Εβραίων, των Δημοκρατών, των Κομμουνιστών και των μεταναστών, καθώς την εποχή του οι μετανάστες στη Γαλλία ήταν ήδη περισσότεροι από τρία εκατομμύρια. Ο Μοράς καταδικάστηκε στις 29 Δεκεμβρίου 1926, από την Καθολική εκκλησία για προσβολή της Αγίας Έδρας, καταδίκη η οποία αναιρέθηκε το 1939 από τον πάπα Πίο ΙΒ’.

Στις 6 Φεβρουαρίου 1934 διοργάνωσε πολυπληθή αντικοινοβουλευτική διαδήλωση, εκδηλώνοντας τις αντικοινοβουλευτικές ιδέες του Κινήματος «Action Francaise», μαζί με το Μορίς Μπαρές υπήρξαν οι θεωρητικοί του κινήματος, έξω από τη Γαλλική Βουλή, [Palais Bourbon]. Η αστυνομία αντιμετώπισε τους διαδηλωτές, που φώναζαν συνθήματα όπως «Κάτω η Βουλή», με τα όπλα και από τους πυροβολισμούς 22 νέοι εθνικιστές έπεσαν νεκροί, όλοι τους μέλη του «Action Francaise», ανάμεσά τους και ένας νέος Ελληνικής καταγωγής. Στις 9 Ιουνίου του 1938, εκλέχθηκε μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας αντικαθιστώντας τον Henri-Robert, επικρατώντας με 20 ψήφους υπέρ, έναντι 12 του Fernand Gregh, κι έγινε δεκτός στην Ακαδημία στις 8 Ιουνίου 1939 από τον Henry Bordeaux.

Τελευταία χρόνια

Ο Μωρράς χαρακτήρισε «....σωτήρια ήττα», την συνθηκολόγηση της Γαλλικής δημοκρατίας με τους Γερμανούς του Αδόλφου Χίτλερ τον Ιούνιο του 1941. Μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και την απελευθέρωση της Γαλλίας, συνελήφθη τον Σεπτέμβριο του 1944 και στις 27 Ιανουαρίου 1945 καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και παράλληλη στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων με την κατηγορία του δοσιλογισμού, από το High Court of Justice της Λυών. Νωρίτερα, στις 26 Δεκεμβρίου 1944 καθαιρέθηκε με νομοθετικό διάταγμα από τη θέση του στην Γαλλική Ακαδημία, θέση η οποία παρέμεινε κενή μέχρι το θάνατο του, με στοιχεία σε βάρος του τα άρθρα που δημοσίευσε από την έναρξη του πολέμου. Στη διάρκεια της δίκης του, στην οποία υπήρξαν πολλές παρατυπίες στις διαδικασίες, καταδικάστηκε και στη συνέχεια φυλακίστηκε στο Clairvaux. Το Μάρτιο του 1952, λίγο καιρό πριν πεθάνει του απονεμήθηκε χάρη για λόγους υγείας, με μεσολάβηση του συγγραφέα Χένρι Μπορντό, ο οποίος είχε ζητήσει κατ' επανάληψη από το Γάλλο πρόεδρο του Συμβουλίου Χαρίτων Vincent Auriol να απονείμει χάρη στο Maurras, ο οποίος αφού αφέθηκε ελεύθερος, εισήλθε για νοσηλεία στην κλινική Saint-Symphorien στην Τουρ, όπου και πέθανε λίγο καιρό αργότερα.

Οι ιδέες του

Ο Μωρράς αποτέλεσε τον ηγέτη του Γαλλικού εθνικισμού στις δεκαετίες του πρώτου μισού του 20ου αιώνα και η πνευματική του πορεία επηρεάστηκε από τον Σοπενάουερ και τον Ρενάν, ενώ θεωρείται ένας από τους ιδεολογικούς πατέρες του Ευρωπαϊκού εθνικισμού. Ορίζει τον εθνικισμό ως η αποκλειστική προσήλωση στην εθνική πολιτική, την απόλυτη διατήρηση της εθνικής ακεραιότητας και τη σταθερή αύξηση της εθνικής δυνάμεως, καθώς το έθνος παρακμάζει όταν χάνει τη δύναμή του. Ο ολοκληρωτικός εθνικισμός του έβλεπε το έθνος όχι ως μέσο στην υπηρεσία της ανθρωπότητας, αλλά ως αυτοσκοπό. Έβαζε τα εθνικά συμφέροντα πάνω από αυτά του ατόμου και της ανθρωπότητας και αρνιόταν τη συνεργασία με άλλα έθνη. Χαρακτηριστική είναι η επισήμανση του, «...Εν ονόματι της λογικής και της φύσεως, σύμφωνα με τους αρχαίους νόμους του σύμπαντος, για την σωτηρία της τάξεως, για την επιβίωση και την πρόοδο ενός απειλούμενου πολιτισμού, όλες μας οι ελπίδες πλέουν πάνω στο σκάφος μιας Αντεπαναστάσεως...».

Υποστήριζε ότι το Έθνος είναι διαχρονικό διότι πρώτα αποτελείται από τους νεκρούς, ύστερα από τους ζωντανούς και μετέπειτα από τους αγέννητους και πως «...Η Γαλλία έγινε έθνος όχι χάρη στα 40 εκατομμύρια των ζωντανών της, αλλά χάρη στο 1 δις των νεκρών της». Ήταν αγνωστικιστής και όπως ο Μπενίτο Μουσολίνι δεν έκρυβε τις αθεϊστικές του πεποιθήσεις, ενώ έλεγε ότι, «...δεν υπήρχε περίπτωση να πιστέψει ποτέ στα Ευαγγέλια που είχαν γράψει τέσσερις άσημοι Εβραίοι». Υπήρξε φανατικά παραδοσιακά καθολικός, βάζοντας κόκκινη γραμμή ανάμεσα στις παραδόσεις της Καθολικής Εκκλησίας και τους Εβραίους προγόνους της, ενώ θεωρούσε ότι πραγματικός συνεχιστής και προστάτης της χριστιανικής πίστεως ήταν αποκλειστικά η Εκκλησία και το δόγμα της και όχι η Βίβλος. Οργανώσεις που πρόσκειντο στην «Action Francaise» ήταν οι «Γυρολόγοι του Βασιλιά» [Camelot du Roi»], «Ο Πύρινος Σταυρός» [«Croix de Feu»] της οποίας ιδρυτής και ηγέτης ήταν ο συνταγματάρχης Φρανσουά δε λα Ρόκ και οι «Γενικές τάξεις της νεολαίας» [«Etats Generaux de la Jeunesse»] και που αργότερα έγινε πανευρωπαϊκή.

Υποστήριξε ότι πολλές φορές είναι παραμορφωμένες οι απόψεις μας σχετικά με την πραγματικότητα καταλήγοντας στο διαχωρισμό μεταξύ της «επίσημης χώρας» και της «πραγματικής χώρας», ενώ όπως και ο Αδόλφος Χίτλερ, θεωρούσε αληθινό εχθρό την «ελευθερία μέχρι το άπειρο». Ανέπτυξε ένα πνευματικό κίνημα που έθεσε στο στόχαστρο του το βιομηχανικό πολιτισμό και τις αξίες που κληροδοτήθηκαν από τον 18ο αιώνα και τη γαλλική επανάσταση, αντιτίθεται συστηματικά στον υλισμό, το θετικισμό, στη μετριότητα της αστικής κοινωνίας και τις ασυνέπειες της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Υποστήριξε σθεναρά τη σύνδεση εθνικισμού και μοναρχίας και προκάλεσε με το έργο του πολλά και βίαια πάθη στο πολιτικό πεδίο. Η επιρροή του στη γαλλική νεολαία υπήρξε μεγάλη. Οι ιδέες του επηρέασαν τον Ζαν-Μαρί Λε Πεν, ιδρυτή του κόμματος «Εθνικό Μέτωπο» [«Front National»] στη Γαλλία, ο οποίος σε νεαρή ηλικία μοίραζε στους δρόμους την εφημερίδα του κινήματος της Action française, ενώ ο Μωρράς θεωρείται ως ο μέντορας του Λεπέν.

Ήταν ο πρώτος που εμπνεύστηκε και συνέλαβε την ιδέα για την Μεσογειακή Ένωση, μια συμφωνία των κρατών που βρέχονται από τα νερά της Μεσογείου Θάλασσας. Οι αισθητικές του ιδέες υπήρξαν απόλυτες καθώς θαύμαζε και αποδεχόταν μόνον ότι εκπροσωπούσε τον κλασικό ελληνικό 5ο π. Χ. αιώνα. Ήθελε τον κόσμο να πάρει τη μορφή μιας Απολλώνιας Ελλάδος, εξορίζοντας τις αγγλοσαξωνικές, τις γερμανικές και τις ανατολικές κοσμοθεωρίες. Στη διάρκεια της παρουσίας του στην Αθήνα για την περιγραφή των Ολυμπιακών Αγώνων, κατέγραψε τις ανταποκρίσεις του μέσα από φιλελληνική σκοπιά. Το έργο του αποκαλύπτει ότι ο φιλελληνισμός και η λατρεία της αρχαίας Ελλάδας έπαιξαν ρόλο στην ιδεολογική διαπαιδαγώγηση των εθνικιστικών κύκλων της Ευρώπης. Οι Σαρλ Μωρράς, Μωρίς Μπαρές και αββάς Πρεμόντ επηρέασαν τα πρώιμα χρόνια του Κωνσταντίνου Θ. Δημαρά, Έλληνα φιλόλογου, κριτικού και ιστορικού της νεοελληνικής λογοτεχνίας.

Ο Μωρράς εμπνεύστηκε από τη σκέψη του Ρενέ ντε Λα Τουρ ντι Πεν και προσπάθησε να προσδώσει συνάφεια και εκπροσώπηση στα επαγγελματικά συμφέροντα όπως και στα παρακλάδια της οικονομικής δραστηριότητας. Αντιλαμβάνεται την ουσία της φιλελεύθερης ιδεολογίας ως έναν παράγοντα που υποτάσσει τον άνθρωπο σ’ αυτά που ορίζει ένας έμπορος στην ελεύθερη αγορά, όμως όργανο αυτού του παιχνιδιού είναι το χρήμα, και την αστική ηθική που προκύπτει τη θεωρεί παρακμιακή. Καταγγέλλει τη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό, που τα ταυτίζει με το φιλελευθερισμό, στον οποίο επιτίθεται με σφοδρότητα. Ορίζει το φασισμό ως «..ένα σοσιαλισμό απελευθερωμένο από τη δημοκρατία», ενώ ο εθνικισμός του έχει εχθρό το μη εθνικό, το οποίο χαρακτηρίζει με την ονομασία των «τεσσάρων συνομοσπονδιακών κρατών». Ο Εβραίος, ο μέτοικος, ο μασόνος και ο προτεστάντης αποτελούν γι’ αυτόν την ενσάρκωση αυτών που απειλούν τη «θεότητα έθνος», Μισεί με όλη τη δύναμη της ψυχής του, τη βασιλεία του χρήματος, τον κοσμοπολιτισμό, τον ατομικισμό, τις ελεύθερες συναλλαγές, τις αρχές του 1789, την υπαγωγή του έθνους στις διεθνείς και τον σοβιετικό σοσιαλισμό μετά το 1917, διότι ιδρύθηκε από τους Εβραίους. Καταδικάζει τη στάση όσων, όπως ο Πιέρ Ντριέ Λα Ροσέλ ή ο Ρομπέρ Μπραζιγιάκ, έντυναν με ευρωπαϊσμό τις θέσεις τους υπέρ της συνεργασίας κι έμεινε πιστός στη λογική της εθνικιστικής ιδεολογίας, που δεν αποδέχεται καμία διεθνή, ούτε καν αυτή του φασισμού. Απαντώντας στον Πιέρ Ντριέ Λα Ροσέλ που έγραψε το 1940, «...Τώρα είναι που πρέπει να εισέλθουμε στο φεντεραλισμό και να βάλουμε τέλος στον ολοκληρωτικό εθνικισμό και στην πατριωτική αυτονομία...», ο Μωρράς απάντησε την 1η Αυγούστου 1940 μέσω της «L’ Action française», «..Ας μην παίζουμε την κωμωδία του Ευρωπαίου. Είμαστε Γάλλοι. Δεν θα κερδίσουμε τίποτε αν παράσχουμε προεκτάσεις στην έννοια του νικητή..».

Η επιρροή των ιδεών του

Ο Μωρράς άσκησε καθοριστική επιρροή στις ιδέες του Καθολικισμού, στα Εθνικιστικά κινήματα και στα αντίστοιχα κινήματα της Λατινικής Αμερικής. Ο ίδιος αλλά και η οργάνωση «Action Française» επηρέασε πολλούς λαούς και τα κινήματα, όπως των Φρανθίσκο Φράνκο, Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα, António Sardinha, Leon Degrelle, καθώς και σε Ευρωπαϊκές αυτονομιστικές κινήσεις. Ο χριστιανοδημοκράτης Jacques Maritain ήταν επίσης κοντά στο Maurras πριν από την παπική καταδίκη του το 1927 και επέκρινε τη δημοκρατία σε ένα από τα πρώτα γραπτά του. Επιπλέον, στην Ισπανία δημιουργήθηκε η οργάνωση «Acción Española», η οποία εκτός από τις φιλομοναρχικές της απόψεις, χρησιμοποίησε και αντίστοιχο όνομα όπως η κίνηση του Μωρράς. Η επιρροή του επεκτάθηκε στη Λατινική Αμερική, όπως στο Μεξικό, όπου ο Jesús Guiza y Acevedo, ονομάστηκε ο μικρός Maurras, καθώς και επίσης ο ιστορικός Κάρλος Περέιρα ή ο συντάκτης Vanenilla Lanz στη Βενεζουέλα, ο οποίος έγραψε βιβλίο με τίτλο «Cesarismo Democratico».

Οι απόψεις του επηρέασαν το Βραζιλιάνο Plinio Corrêa de Oliveira, τους καθολικούς φονταμενταλιστές της Βραζιλίας, καθώς και την οργάνωση «Cursillos de la Cristiandad», που δημιουργήθηκε στη διάρκεια της δεκαετίας του 1950 από τον επίσκοπο της Σιουδάδ Ρεάλ, Mgr. Hervé. Ο Αργεντινός στρατιωτικός Juan Carlos Onganía, ο οποίος ανέτρεψε τον Arturo Illia με στρατιωτικό κίνημα το 1969, αλλά και ο Alejandro Agustín Lanusse, που διαδέχθηκε τον Onganía, επίσης μετά από στρατιωτικό κίνημα, είχαν συμμετάσχει στην οργάνωση «Cursillos de la Cristiandad». Επίσης οι Δομινικανοί στρατιωτικοί Antonio Imbert Barrera και Elías Wessin y Wessin, επικεφαλής του Επιτελείου του Στρατού και αντίθετοι με την ιδέα της αντικαταστάσεως του Συντάγματος του 1963, καθαιρέθηκαν μετά τον Rafael Trujillo, ενώ στην Αργεντινή επηρέασε Εθνικιστές συγγραφείς της δεκαετίας του 1920 και του 1930, όπως οι Rodolfo Irazusta και Juan Carulla.

Η σχέση του με τον Ζαν Μορεάς

Ο Μωρράς μαζί με τους Ερνέστ Ρεϋνώ, Ρεϋμόντ ντε λα Ταλέντ και Μωρίς ντυ Πλεσσύ ακολούθησαν τον Ελληνικής καταγωγής Ζαν Μορεάς στην απομάκρυνση του από τους συμβολιστές και το 1891, όταν ίδρυσε τη «Ρομανική σχολή», η οποία εκδηλώθηκε κατά της σκοτεινότητας του συμβολισμού. Ο Μωρράς μερικές εβδομάδες πριν από τον θάνατό του έγραφε για τον Μωρεάς, «..Πόσο δίκιο έχετε όταν λέτε ότι ο ποιητής των είκοσι ετών ήταν ήδη αυτό που έπρεπε να είναι, με τον αποφασιστικό του χαρακτήρα και τη μοναδικότητα σε όλα τα θέματα. Θα σας ξαναμιλήσω γι’ αυτό. Δώστε μου λίγο χρόνο ακόμη, τον έχω ανάγκη..». Ο κριτικός τέχνης Κουλόν δώρισε στον Μωρράς ένα αντίτυπο της συλλογής του Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου «Τρυγόνες και Έχιδναι» το οποίο έκτοτε αγνοείται.

Συγγραφικό έργο

Έγραψε σπουδαία φιλοσοφικά δοκίμια και ποίηση. Την εκτίμηση στους νεοέλληνες, τον Ελληνικό πολιτισμό και την νεοελληνική συνέχεια του, μπορεί κανείς να την διακρίνει στο βιβλίο του Αθήνα 1896-Οι πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες, το οποίο κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις «Ωκεανίδα», στη σειρά «Κυκεών». Μερικά από τα έργα του είναι τα:

• 1889 : Théodore Aubanel
• 1891 : Jean Moréas
• 1894 : Le Chemin du Paradis, mythes et fabliaux
• 1896–1899 : Le voyage d'Athènes
• 1898 : L'idée de décentralisation
• 1899 : Trois idées politiques : Chateaubriand, Michelet, Sainte-Beuve
• 1900 : Enquête sur la monarchie
• 1901 : Anthinéa : d'Athènes à Florence
• 1902 : Les Amants de Venise, George Sand et Musset
• 1905 : L'Avenir de l'intelligence
• 1906 : Le Dilemme de Marc Sangnier
• 1910 : Kiel et Tanger
• 1912 : La Politique religieuse
• 1914 : L'Action Française et la Religion Catholique
• 1915 : L'Étang de Berre
• 1916 : Quand les Français ne s'aimaient pas
• 1916–1918 : Les Conditions de la victoire, 4 τόμοι
• 1921 : Tombeaux
• 1922 : Inscriptions
• 1923 : Poètes
• 1924 : L'Allée des philosophes
• 1925 : La Musique intérieure
• 1925 : Barbarie et poésie
• 1927 : Lorsque Hugo eut les cent ans
• 1928 : Le prince des nuées
• 1928 : Un débat sur le romantisme
• 1928 : Vers un art intellectuel
• 1928 : L'Anglais qui a connu la France
• 1929 : Corps glorieux ou Vertu de la perfection
• 1929 : Promenade italienne
• 1929 : Napoléon pour ou contre la France
• 1930 : De Démos à César
• 1930 : Corse et Provence
• 1930 : Quatre nuits de Provence
• 1931 : Triptyque de Paul Bourget
• 1931 : Le Quadrilatère
• 1931 : Au signe de Flore
• 1932 : Heures immortelles
• 1932–1933 : Dictionnaire politique et critique, 5 τόμοι
• 1935 : Prologue d'un essai sur la critique
• 1937 : Quatre poèmes d'Eurydice
• 1937 : L'amitié de Platon
• 1937 : Jacques Bainville et Paul Bourget
• 1937 : Les vergers sur la mer
• 1937 : Jeanne d'Arc, Louis XIV, Napoléon
• 1937 : Devant l'Allemagne éternelle
• 1937 : Mes idées politiques
• 1937 : La Dentelle du Rempart
• 1940 : Pages africaines
• 1941 : Sous la muraille des cyprès
• 1941 : Mistral
• 1941 : La seule France
• 1942 : De la colère à la justice
• 1943 : Pour un réveil français
• 1944 : Poésie et vérité
• 1944 : Paysages mistraliens
• 1944 : Le Pain et le Vin
• 1945 : Au-devant de la nuit
• 1945 : L'Allemagne et nous
• 1947 : Les Deux Justices ou Notre J'accuse
• 1948 : L'Ordre et le Désordre
• 1948 : Maurice Barrès
• 1948 : Une promotion de Judas
• 1948 : Réponse à André Gide
• 1949 : Au Grand Juge de France
• 1949 : Le Cintre de Riom
• 1950 : Mon jardin qui s'est souvenu
• 1951 : Tragi-comédie de ma surdité
• 1951 : Vérité, justice, patrie (με τον Maurice Pujo)
• 1952 : À mes vieux oliviers
• 1952 : La Balance intérieure
• 1952 : Le Beau Jeu des reviviscences
• 1952 : Le Bienheureux Pie X, sauveur de la France
• 1953 : Pascal puni (εξεδόθη μετά θάνατον)
• 1958: Lettres de prison (1944–1952) (εξεδόθη μετά θάνατον)
• 1966: Lettres passe-murailles, correspondance échangée avec Xavier Vallat (1950–1952) (εξεδόθη μετά θάνατον)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• actionfrancaise.net-Charles Maurras
• Textes et œuvres de Charles Maurras
• Charles Maurras et ses héritiers - Alain Finkielkraut (07.02.2015)
• Ελευθερία ή υποδούλωση στο χρυσό; Νίκος Χιδίρογλου, Εφημερίδα «Ελεύθερη Ώρα», 20 Μαρτίου 2013
• Ο Σαρλ Μωρράς και οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896 Γιώργος Πισσαλίδης, Ηλεκτρονικό περιοδικό «Ελληνικές Γραμμές», 30. Αυγούστου 2008.
• Γοητευτικό όσο και αποτρόπαιο παζλ
• Τα πρόσωπα του φασισμού

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org