Μιλτιάδης Μάλαινος

Ο Μιλτιάδης (Μίλτος) Μάλαινος, Έλληνας εθνικιστής, υποστηρικτής του θεσμού της Βασιλείας, νομικός που άσκησε δικηγορία στην Αθήνα, δημοσιογράφος ημερήσιων εφημερίδων του Αθηναϊκού αλλά και του Τύπου της επαρχίας, συγγραφέας που διατέλεσε βουλευτής, κορυφαίος ιστορικός μελετητής και πολιτικός αρθρογράφος που ως την παραμονή της 4ης Αυγούστου υπήρξε στενός συνεργάτης και θεωρείτο ο στρατηγικός ιθύνων νους του Ιωάννη Μεταξά, γεννήθηκε το 1887 στο χωριό Άγιος Βλάσιος Τριχωνίδας στο νομό Αιτωλοακαρνανίας και πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου 1959 στην Αθήνα. Κηδεύτηκε στις 11:30' το πρωί του Σαββάτου 5 Σεπτεμβρίου από τον Ιερό ναό του Α' Νεκροταφείου και τάφηκε στο χώρο του εκεί κοιμητηρίου.

Μιλτιάδης Μάλαινος
Γέννηση: 1887
Τόπος: Άγιος Βλάσιος, Αιτωλοακαρνανία (Ελλάδα)
Σύζυγος: Φωφώ Μάλαινου
Τέκνα: Άτεκνος
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Νομικός, Δημοσιογράφος, Συγγραφέας, Πολιτικός
Θάνατος: 3 Σεπτεμβρίου 1959
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)

Ήταν παντρεμένος με την Φωφώ Μάλαινου και από το γάμο τους δεν απέκτησαν απογόνους.

Βιογραφία

Πατέρας του Μιλτιάδη ήταν ο δημοδιδάσκαλος Αγίου Βλασίου Ιωάννης Μάλαινος και αδελφός του ήταν ο δικηγόρος, μετέπειτα δικαστής Επαμεινώνδας Ι. Μάλαινος που γεννήθηκε το 1888 και ανέπτυξε, όπως και ο Μιλτιάδης, πλούσια λογοτεχνική και συγγραφική δραστηριότητα.

Σπουδές

Ο Μιλτιάδης παρακολούθησε τα μαθήματα της Δημοτικής εκπαιδεύσεως στη γενέτειρα του και ολοκλήρωσε τα μαθήματα της Μέσης εκπαιδεύσεως στο Γυμνάσιο Αγρινίου. Ακολούθως σπούδασε στην Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από την οποία αποφοίτησε.

Επαγγελματική δραστηριότητα

Ο Μιλτιάδης Μάλαινος εξάσκησε δικηγορία στην Αθήνα όμως παράλληλα ασχολήθηκε ενεργά και εντατικά με τη δημοσιογραφία. Αρχικά εργάσθηκε στην εφημερίδα «Ακρόπολις» του Βλάση Γαβριηλίδη ο οποίος διέκρινε αμέσως την σαφήνεια του ύφους του Μάλαινου και το 1914 τον έστειλε ανταποκριτή του στο Παρίσι για να μεταφέρει στους αναγνώστες του το κλίμα της καταστάσεως στη Γαλλία. Την περίοδο του βενιζελικού κινήματος της Εθνικής Άμυνας τάχθηκε με το μέρος των υποστηρικτών του βασιλικού θεσμού πράγμα που προκάλεσε σημαντικές διώξεις σε βάρος του, όμως ενδεικτικό του ήθους του είναι το γεγονός ότι το 1920 αρνήθηκε την πρόταση του Δημητρίου Γούναρη να αναλάβει την διεύθυνση της λογοκρισίας.

Το 1919 εργάζονταν στην ημερήσια απογευματινή εφημερίδα «Αθηναϊκή», ιδιοκτήτης της οποίας ήταν ο Όμηρος Ευελπίδης που εκείνο το έτος καταδικάστηκε από το έκτακτο στρατοδικείο για δύο δημοσιεύματά του που αφορούσαν στον βασιλιά Αλέξανδρο Α' και στον υπουργό επισιτισμού. Μετά την καταδίκη του Ευελπίδη την διεύθυνση της εφημερίδος ανέλαβε ο Μάλαινος, από τις 21 Σεπτεμβρίου του 1920 έως και τον Νοέμβριο του 1922, δηλαδή για διάστημα λίγο περισσότερο από δύο χρόνια . Στη συνέχεια εργάστηκε στην εφημερίδα «Χρόνος» κι όταν ήρθη η λογοκρισία στον Τύπο, τον Οκτώβριο του 1923, οι συντηρητικές εφημερίδες δημοσίευσαν λεπτομερή δραματικά χρονικά των εκτελέσεων των έξι, ενώ παρουσίασαν και τις φρικιαστικές λεπτομέρειες με τα πνιγμένα εις το αίμα άψυχα κορμιά των εκτελεσθέντων και ο Μάλαινος, στην εφημερίδα «Χρόνος», δημοσίευσε σχετικό άρθρο . Εργάστηκε επίσης στις εφημερίδες «Καθημερινή», «Πρωτεύουσα», «Ελληνικός Ταχυδρόμος», «Νέα Χρονικά», «Εφημερίδα» και «Βραδυνή» ως απεσταλμένος της οποίας στη Ρώμη και γενικότερα στην Ιταλία κατέγραψε τα επιτεύγματα και τις αθέατες πλευρές του φασισμού.

Το 1927, μετά τις διαφωνίες που υπήρξαν σχετικά με το πρόσωπο του ανθρώπου που προτάθηκε για την θέση του Νομάρχη Αττικοβοιωτίας ο Γεώργιος Καφαντάρης, καίτοι πολιτικός αντίπαλος του Μάλαινου, τον πρότεινε για την θέση αυτή εξασφαλίζοντας ευρύτερη συναίνεση στο πρόσωπο του όμως η πρόταση του απορρίφθηκε από τον ίδιο τον Μάλαινο ο οποίος απαίτησε να γίνει δεκτή η δήλωση του ότι έπρεπε να του δοθεί η δυνατότητα να λειτουργήσει ως κομματικά αδέσμευτος. Το 1928 εξέδωσε και συνέχισε ως τα μέσα της δεκαετίας του '40 την εβδομαδιαία πολιτική επιθεώρηση «Ελληνικός Κόσμος» στην οποία συναντάμε ως αναγνώστες που παρεμβαίνουν σε διάφορα πολιτικά θέματα και ζητήματα σημαίνουσες προσωπικότητες τόσο του εθνικιστικού όσο και του φιλελεύθερου χώρου της εποχής, μεταξύ τους και τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο.

Το 1932 ήρθε σε συμφωνία με το Αγροτικό Κόμμα του Αλέξανδρου Μπαλτατζή προκειμένου να είναι υποψήφιος του στις Εθνικές εκλογές στην Αιτωλοακαρνανία όμως παραιτήθηκε μόλις έγινε γνωστή κάποια ηθική αταξία μέλους του κόμματος. Τον ίδιο χρόνο με σειρά άρθρων στην εφημερίδα «Βραδυνή» υποστήριξε ότι το λεγόμενο Βαλκανικό σύμφωνο έπρεπε να δεσμεύει τις χώρες της Χερσονήσου όχι μόνο κατά επιθέσεως κράτους της Χερσονήσου αλλά και κατά δυνάμεως εκτός αυτής, κάτι που αποδείχθηκε ορθό το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1940 όταν η Ελλάδα υπέστη την επίθεση της Ιταλίας. Μετά τον θάνατο των Παναγή Τσαλδάρη και Ελευθερίου Βενιζέλου ανέλαβε πρωτοβουλία για τη δημιουργία πολιτικού φορέα που θα περιλάμβανε τα υγιέστερα στελέχη των δύο διαμαχόμενων παρατάξεων, πολιτική που συνέχισε και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και την απελευθέρωση της Ελλάδος, οπότε εξέδωσε την εβδομαδιαία εφημερίδα «Νέοι Χρόνοι» ως τον θάνατο του, όπου είχε συνεργάτη τον Δημήτριο Μπαγιώργα ο οποίος συνέχισε την προσπάθεια του Μάλαινου.

Πολιτική δράση

Ο Μάλαινος έλαβε μέρος στις εκλογές του 1926 ως υποψήφιος βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας με το Λαϊκό Κόμμα του Παναγή Τσαλδάρη όμως δεν εκλέχθηκε καθώς έλαβε μόλις 1.741 ψήφους. Το 1935, αμέσως μετά το Βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου εκείνου του έτους, ο Μάλαινος σε συνεργασία με τον Ιωάννη Μεταξά κινήθηκε με την έκδοση του εντύπου Εφημερίς των Ελλήνων υπερ της επαναφοράς του θεσμού της βασιλείας και της επανόδου του Βασιλέως Γεωργίου Β' στον θρόνο της Ελλάδος.

Το επόμενο έτος, συγκεκριμένα στις εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936, συμμετείχε ως υποψήφιος βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας στο κόμμα των «Ελευθεροφρόνων» υπό τον Ιωάννη Μεταξά, αυτή ήταν η τέταρτη φορά που έλαβε μέρος σε βουλευτικές εκλογές, το οποίο έλαβε 50.137 ψήφους, ποσοστό 3,94% και κατέλαβε 7 έδρες στην Βουλή. Οι βουλευτές που εξελέγησαν, μεταξύ τους και ο Μάλαινος, ήταν:

• Μιλτιάδης Μάλαινος, Αιτωλοακαρνανίας (συγκέντρωσε 920 ψήφους οι οποίοι αποδείχθηκαν υπερεπαρκείς προκειμένου να εξασφαλίσει την εκλογή του),
• Ιωάννης Μεταξάς, (Κραναίας, Κεφαλληνίας). Ο Μεταξάς ήταν υποψήφιος στην Κεφαλονιά και την Μεσσηνία, όμως επέλεξε την έδρα της Κεφαλονιάς, και στη Μεσσηνία εκλέχθηκε ο Νικόλαος Σπέντζας.
• Βρασίδας Αλεξάτος, (Σάμης, Κεφαλληνίας).
• Νικήτας Γεωργ. Βαρβιτσιώτης, Λακωνίας.
• Ιωάννης Γιαννόπουλος, Ηλείας.
• Ιωάννης Κακίτσης, Μεσσηνίας.
• Νικόλαος Σπέντζας, Επαρχίας Πυλίας Νομού Μεσσηνίας.

Ο Μάλαινος θεωρούσε αναγκαίο κακό την ανάθεση της διακυβερνήσεως στον Ιωάννη Μεταξά προκειμένου να αποφευχθεί η ακυβερνησία, όμως την αντιμετώπισε ως «παρέκκλιση» από τους συνταγματικούς τύπους. Στο έργο του κατηγόρησε τον πολιτικό κόσμο της εποχής ότι με τη στάση του προπαρασκεύασε το έδαφος για την επιβολή της δικτατορίας και γι’ αυτό τον λόγο δεν θα μπορούσε πλέον να παρουσιάζεται ως υπέρμαχος των λαϊκών ελευθεριών. Τον Ιούλιο του 1936 ο Μάλαινος διαφώνησε με τον Ιωάννη Μεταξά, ήλθε σε ανοικτή ρήξη μαζί του και αποχώρησε από το κόμμα των Ελευθεροφρόνων. Αργότερα του προτάθηκε το Υπουργείο Δικαιοσύνης από τον παλαιό αρχηγό του, όμως συνεπής στην διαφωνία του, αρνήθηκε την ανάληψη της ευθύνης του υπουργείου. Το 1950 ίδρυσε την «Ένωσιν Ελευθέρων Ελλήνων Πολιτών», τους σκοπούς της οποίας υποστήριξε με την εβδομαδιαία εφημερίδα «Νέα Χρονικά» .

Συγγραφικό έργο

Πέρα από τις δημοσιογραφικές του εργασίες έγραψε και δημοσίευσε, αυτοτελώς, τα βιβλία:

• «Η εθνική κρίσις», το 1919, με περιεχόμενο σχετικό με τα τρία προηγούμενα χρόνια, δηλαδή από το βενιζελικό κίνημα με την δημιουργία του κράτους της Θεσσαλονίκης ως την κυκλοφορία του βιβλίου.

Το 1924 με το ψευδώνυμο «Βλάσης Ρούμελης» επιμελήθηκε την δημοσίευση της τέταρτης εκδόσεως του έργου «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου ενώ δημοσίευσε, ως παράρτημα και συμπλήρωμα της, τον πρώτο τόμο του έργου του:

• «Ιστορία των νεωτέρων χρόνων από τον Καποδίστρια έως τη μεταπολίτευση του 1843»

Το 1930 με το ίδιο ψευδώνυμο, το οποίο χρησιμοποιούσε παράλληλα με το πραγματικό του όνομα στις δημοσιογραφικές του δραστηριότητες, δημοσίευσε σειρά άρθρων στην εφημερίδα «Το Φως του Αγρινίου» με τίτλο

• «Το Αγρίνιον και οι καπεταναίοι του», παραθέτοντας πληθώρα αδημοσίευτων εγγράφων για τον οπλαρχηγό Αλέξιο ή Αλεξάκη Βλαχόπουλο.

• «4η Αυγούστου -Πως και διατί επεβλήθη η δικτατορία του Ι. Μεταξά», το 1947, ιδιωτική έκδοση. Στο βιβλίο του γράφει:

«...Ο Μεταξάς δεν απεφάσισε το δικτατορικό του πείραμα όλως αίφνης και εξ’ απογνώσεως μόνον δια το αδιέξοδο εις ο είχαν περιέλθει τα πράγματα της χώρας μας. Είχε πάντως από μακρού σχηματίσει την γνώμη, ότι μόνον δια της συγκεντρωτικής διαχειρίσεως της εξουσίας θα ηδύνατο να ορθοποδήσει ο τόπος και να αντιμετωπίσει αποτελεσματικώς τους μεγάλους κινδύνους, τους εκ του κομμουνισμού εσωτερικούς, αλλά και τους εξωτερικούς, τους οποίους έβλεπε καθαρά επερχόμενους. Επίσης στο ίδιο βιβλίο διαβάζουμε: κατήγγελλε το κατάντημα της χώρας το οποίο ως τόνιζε, είναι καρπός του 11ετούς δημοκρατικού πειραματισμού. Και ακολουθούσε το ερώτημα: πρέπει, μαζί με την δημοκρατία να διαλυθεί και η Ελλάς;»

• «Οι δύο δρόμοι. Το μήνυμα από την ιστορίαν πολιτισμών και καθεστώτων», το 1954, έργο πολιτικής φιλοσοφίας στο οποίο είναι διάχυτη η ευρεία και βαθιά καλλιέργεια -και λογοτεχνική- του συγγραφέα.

Αναφέρει στον πρόλογο του βιβλίου του ο συγγραφέας:

....Όταν το 1947 εξέδωκα το βιβλίον μου 4η Αυγούστου-πώς και γιατί επεβλήθη η δικτατορία του Ι. Μεταξά, είχα προαναγγείλει ότι δια προσεχών εκδόσεών μου θα επιχείρουν την ανάλυσιν του ελληνικού προβλήματος, όπως διεμορφώθη μετά το 1909. Η απορρόφησίς μου, όμως, από την άλλην προσπάθεια  -τον αγώνα μαζύ με ολίγους άλλους εκλεκτούς άνδρας, να αναζωπυρώσωμεν το αίσθημα του έναντι της δοκιμαζομένης πατρίδος, καθήκοντος αρχόντων και αρχομένων και να επαναφέρωμεν εις ομαλήν κοίτην τον δημόσιον βίον της χώρας- με υπεχρέωσε να αναβάλω τας αναγγελθείσας τότε εκδόσεις. Τας εγκαινιάζω ήδη, δια του παρόντος τόμου, εις τον οποίον εξετάζεται το γενικόν πρόβλημα πολιτικής και ηθικής τάξεως, το οποίον αντιμετωπίζει σήμερον ο πολιτισμένος κόσμος.

Μεταθανάτιες εκδόσεις

Μετά τον θάνατο του εκδόθηκαν, με την φροντίδα της συζύγου του, τα έργα του:

• «Το σημειωματάριο του Βλάση Ρούμελη. Σελίδες δόξης και μαρτυρίου», το 1961, (τρίτομο έργο),
• «Η Μικρασιατική καταστροφή (τα παθήματα που δεν γίνονται μαθήματα)», το 1962,
• «Τα τραγικά ημερονύκτια από τον Γολγοθά της Ελλάδος», το 1963, χρονικό των πολιτικών γεγονότων κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στη Μικρά Ασία και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή.
• «Σελίδες Ελληνικής ιστορίας», το 1964,
• «Η Επανάσταση του 1909», το 1965,
• «Αλέξανδρος, Ο Βασιλεύς με το ακάνθινο στέμμα», το 1968.

Μνήμη Μιλτιάδη Μάλαινου

Ο Μιλτιάδης Μάλαινος υπήρξε σημαντική φυσιογνωμία του πνευματικού, δημοσιογραφικού και πολιτικού κόσμου του πρώτου μισού του 20ου αιώνος. Γνήσιος τύπος δημοσιολόγου και δημοσίου ανδρός, αληθινός πνευματικός άνθρωπος ο Μάλαινος αποτέλεσε μια σπουδαία δημοσιογραφική φυσιογνωμία της εποχής του. Στάθηκε ως το τέλος της ζωής του στρατευμένος δικηγόρος με κύρια ενασχόληση του τη δημοσιογραφία και τη πολιτική. Διακρίθηκε για την ευρυμάθεια, την πληρότητα της επιστημονικής καταρτίσεως του. Σταθερός υποστηρικτής της Λαϊκής εθνικιστικής δεξιάς την υπόθεση της οποίας στήριξε με αταλάντευτη πίστη, μοναδική παρρησία λόγων και έργων, με την ακατάβλητη αγωνιστική ψυχή του και το αδιαπραγμάτευτο ήθος του το οποίο αναγνώρισαν συχνά και οι πολιτικοί του αντίπαλοι.

Ο μικρότερος, κατά ένα έτος, αδελφός του, ο Επαμεινώνδας Μάλαινος, συγκλονισμένος από το θάνατο του αδελφού του έγραψε και αφιέρωσε στη μνήμη του το ποίημα με τίτλο «Μοιρολόγι», ένα από τα ομορφότερα ποιήματά του.

«Μοιρολόγι»
Στην έπαλξη. -
Μακρύς ο δρόμος και βαρύς ο μόχθος κι ήρθε η ώρα μνήμης και σιωπής
κι όμως ανέβηκες ξανά στην έπαλξι και τώρα μόνος Σου να σταθής.
Σαν κάποια μυστική και γνήσια ορμή που δυναστεύει, σα χρέους προσταγή
στη βίγλα επάνω ατρόμητη να κράξη, να παλεύη η αντρίκεια Σου φωνή.
Πιο δυνατός, καταφρονείς της νίκης τη σαγήνη το μάτι εταστικό,
κι αξέχαστο σα να καθρέφτιζε αυγινή γαλήνη εγκάρδιον ιλαρό.
Έσβησε.
Σαν το ταξίδι ο θάνατος κι' αντάρτισσα είναι η λύπη στο φως της Αττικής
και σα να τον προσμένωμεν Εκείνον που μας λείπει τον ίσκιο της ψυχής.
Και μεσ' στον ξαφνικού κενού τον ίλιγγον εφάνη σαν ψέματα ο χαμός,
σαν όνειρο πως τάχατε δεν ήταν να πεθάνη ποτέ του ο Αδελφός.
Έσβησε απότομα το φως κι ήρθε βαθύ σκοτάδι κι ο νους βασανιστής
θυμάται, πλέκει αμείλικτα, κατάμουτρα το υφάδι της ορφανής ζωής.
Γιατί;
Γιατί να φύγης; Ήλπιζα να με ξεπροβοδίσης για να είσαι ο νικητής.
Το κύπελλο μέχρι πικρής τρυγάς να το στράγγισης της μάταιης της ζωής.
Εσώπαινες, αρνήθηκες του πόνου να ξυπνήσης πρώιμο το στεναγμό,
σαν αθλητής το θέλησες αδάκρυτος να σβήσης κι έτσι ήτανε σωστό.
Μονάχος τώρα. Της ψυχής ο κάματος θολώνει την άγρυπνη ματιά,
καθώς κοιτάει αδάμαστη τη νύχτα να σιμώνη με βήματα γοργά.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Ο Επαμεινώνδας Ι. Μάλαινος]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org