Γεώργιος Καφαντάρης

Ο Γεώργιος Καφαντάρης Έλληνας νομικός και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός και πρωθυπουργός, γεννήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 1873 στο χωριό Ανατολική Φραγκίστα του Νομού Ευρυτανίας και πέθανε στις 10:30 το βράδυ της Τετάρτης 28 Αυγούστου 1946 στο σπίτι του στη Φιλοθέη, από βρογχίτιδα. Η κηδεία του έγινε στις 5 το απόγευμα της Πέμπτης 29ης Αυγούστου, στο ναό του Α' νεκροταφείου Αθηνών, όπου και τάφηκε, με δημόσια δαπάνη και τιμές πρωθυπουργού εν ενεργεία.

Ήταν παντρεμένος με την Μαρί Παπαλεξοπούλου, κόρη του ναυάρχου Δημητρίου Παπαλεξόπουλου. Εγγονή του είναι η Λίλα Καφαντάρη, γνωστή ηθοποιός που διατέλεσε βουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος.

Γεώργιος Καφαντάρης

Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος
Έναρξη Θητείας : 6 Φεβρουαρίου 1924
Λήξη θητείας : 12 Μαρτίου 1924
Προκάτοχος
Ελευθέριος Βενιζέλος
Διάδοχος
Αλέξανδρος Παπαναστασίου

Βιογραφία

Κατάγονταν από οικογένειες με σημαντική εθνική δράση, καθώς ο παππούς του Εμμανουήλ Καφαντάρης και ο πατέρας της μητέρας του Ιωάννης Μηλιάς πήραν μέρος στην Επανάσταση του 1821 και διακρίθηκαν στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Ο Εμμανουήλ Καφαντάρης είχε διατελέσει πολλές φορές δήμαρχος στο Κεράσοβο Ευρυτανίας μέχρι το 1912, ενώ και ο πατέρας της μητέρας του, Ιωάννης Μηλιάς είχε εκλεγεί δήμαρχος του δήμου Απεραντίων Ευρυτανίας. Πατέρας του ήταν ο Κωνσταντίνος Καφαντάρης, ο οποίος είχε διατελέσει δήμαρχος Αγραίων στις αρχές του 20ου αιώνα, και μητέρα του η Βασιλική Ιωάννη Μηλιά, των οποίων ήταν το πρώτο από τα έξι παιδιά τους. Ο Γεώργιος Καφαντάρης είχε ακόμη πέντε αδέλφια, δύο αγόρια που πέθαναν σε νεαρή ηλικία, καθώς και τρεις αδελφές.

Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη γενέτειρα του και τις μέσες σπουδές του στο Γυμνάσιο του Μεσολογγίου, ενώ στη συνέχεια φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Αθήνα και μετά την αποφοίτηση του άσκησε τη δικηγορία στο Μεσολόγγι από το 1896 έως το 1901 οπότε συνέχισε τη δικηγορία στο Καρπενήσι, ενώ ασχολήθηκε παράλληλα με οικονομικές μελέτες. Το 1902 συμμετείχε για πρώτη φορά, δίχως επιτυχία, σε εκλογική αναμέτρηση, ως υποψήφιος βουλευτής του κόμματος του Δημητρίου Ράλλη, με το κοινό ψηφοδέλτιο των Ζαϊμικών Χατζόπουλου, Θεοτοκικών Αλεξανδρόπουλου και Σερπανού και Δεληγιαννικών Τσιτσάρα.

Πολιτική δράση

Διορίστηκε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών στις 14 Μαΐου 1911, από τον Λάμπρο Κορομηλά, τότε Υπουργό Οικονομικών στην κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου, στο κόμμα του οποίου μεταπήδησε και παρέμεινε στη θέση έως τις 11 Μαρτίου 1912, ενώ τον ίδιο χρόνο υπηρέτησε ως εθελοντής στον Α' Βαλκανικό Πόλεμο, όταν κατατάχθηκε στο Α' Σύνταγμα και συμμετείχε στο σώμα που απελευθέρωσε τη Χίο. Το Δεκέμβριο του 1914 ήταν εισηγητής της κυβερνήσεως στη συζήτηση για τον προϋπολογισμό του επόμενου έτους και μιλώντας στις 14 του μήνα στη Βουλή είπε, «…Αι παλαιαί κυβερνήσεις υπό το πρόσχημα, ότι το κεφάλαιον έχει ανάγκην ιδιαιτέρων περιποιήσεων, διά να μη φυγαδευθή, ουδέποτε εσκέφθησαν την προστασίαν της εργατικής τάξεως. Και το μεν κεφάλαιον δεν εφυγαδεύθη [...]. Εφυγαδεύθησαν όμως αι εργατικαί χείρες, που αποτελούν την δύναμιν και την ισχύν του τόπου, όχι μόνον την οικονομικήν, αλλά και την εθνικήν…».

Τους πρώτους μήνες του 1916, εξέδωσε το περιοδικό «Πολιτική και Κοινωνική Επιθεώρησις», με συνεργάτες τους Ανδρέα Μιχαλακόπουλο, Αλέξανδρο Διομήδη και Ιωάννη Σοφιανόπουλο. Το Σεπτέμβριο του 1916 ακολούθησε τον Ελευθέριο Βενιζέλο που είχε συγκροτήσει προσωρινή κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη, την οποία ανεγνώρισαν οι σύμμαχοι της «Αντάντ». Ο Καφαντάρης τον Απρίλιο του 1917, επικεφαλής στελεχών της «Εθνικής Άμυνας» ταξίδεψε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, προκειμένου να αντικρούσει τα επιχειρήματα των αντιπάλων του Βενιζέλου. Επέστρεψε στην Ελλάδα, μετά την εγκατάσταση του Βενιζέλου στην Αθήνα και αφού είχε ήδη απομακρυνθεί, την 1η Ιουνίου 1917, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος. Τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου, μιλώντας στη Βουλή, τάχθηκε υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας λέγοντας μεταξύ άλλων, «…Οι κίνδυνοι που διέτρεξεν η πατρίς μας δεν προήλθον μόνο εκ του προσώπου του βασιλέως, αλλά και εκ του θεσμού της βασιλείας. Ας μην πλανώμεθα. Όπου υφίστανται βασιλείς τα λαϊκά δίκαια κινδυνεύουν..». Την τοποθέτηση του θεώρησε υπερβολική έως και ο ίδιος ο Βενιζέλος, που στην ουσία την αποκήρυξε, λέγοντας μετά το τέλος της αγορεύσεως του Καφαντάρη, ότι όσα είπε το «..επιφανέστατον μέλος του κόμματος των Φιλελευθέρων..», δεν αποτελούν την επίσημη θέση του κόμματος. Με την τοποθέτηση του ο Καφαντάρης, έγινε «..ο πρώτος Έλληνας πολιτικός του αστικού χώρου που στράφηκε κατά του θεσμού της βασιλείας..». Το Σεπτέμβριο του 1920, ταξίδεψε στη Γαλλία για λόγους υγείας, ενώ μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920, τις οποίες έχασε το κόμμα του Βενιζέλου, ο Καφαντάρης εγκατέλειψε την Ελλάδα και εγκαταστάθηκε αρχικά στη Γαλλία και στη συνέχεια στην Ιταλία, απ' όπου επέστρεψε στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1922, μετά τη μικρασιατική τραγωδία και την επικράτηση του κινήματος των Νικολάου Πλαστήρα, Στυλιανού Γονατά και Φωκά.

Στις 21 Μαρτίου 1924, μετά την παραίτηση του από τη θέση του πρωθυπουργού, ίδρυσε το «Κόμμα Προοδευτικών Φιλελευθέρων», ενώ εξορίστηκε στη διάρκεια της δικτατορίας του Θεόδωρου Πάγκαλου. Μετά την ανατροπή του Πάγκαλου από το Γεώργιο Κονδύλη, η ένωση των κομμάτων Καφαντάρη και Ανδρέα Μιχαλακόπουλου επικράτησε στις εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 1926, δίχως να εξασφαλίσει τις απαραίτητες έδρες για το σχηματισμό αυτοδύναμης κυβερνήσεως, γεγονός που οδήγηση την κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Αλέξανδρο Ζαΐμη. Το 1929 αντιτάχθηκε στην ψήφιση και την εφαρμογή του Νόμου 4229/1929, γνωστός ως «Ιδιώνυμο», που ψήφισε η κυβέρνηση Βενιζέλου, τον οποίο θεωρούσε ολέθριο για τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών. Το Δεκέμβριο του 1929, προτάθηκε ως υποψήφιος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, όταν ο τότε Πρόεδρος ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης υπέβαλε την παραίτησή του, επικαλούμενος λόγους υγείας και ηλικίας. Παρά την αρχική τοποθέτηση του υπέρ της υποψηφιότητος του Καφαντάρη, ο Βενιζέλος τάχθηκε τελικά υπέρ του Αλέξανδρου Ζαΐμη, ο οποίος εξελέγη. Ο Καφαντάρης και ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου επιτέθηκαν με άρθρα τους κατά του Βενιζέλου κατηγορώντας τον για εμπαιγμό του Καφαντάρη, πολιτικό συγκεντρωτισμό αλλά και για εσκεμμένη προσπάθεια να συντηρεί το Πολιτειακό για λόγους πολιτικής εκμεταλλεύσεως, ενώ τον Ιούνιο του 1930, οι Καφαντάρης και Νικόλαος Κονδύλης κατήγγειλαν τα σύμφωνα της Ελληνοτουρκικής Φιλίας ως ασύμφορα και τα καταψήφισαν στην βουλή.

Ο Καφαντάρης, όπως και το κόμμα των Φιλελευθέρων των Βενιζέλου και Σοφούλη, έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ιωάννη Μεταξά, όμως με την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου και με αφορμή τις συλλήψεις κομμουνιστών αλλά και πολιτικών αντιπάλων του καθεστώτος, ο Καφαντάρης εξέδωσε ανακοίνωση διαμαρτυρίας στην οποία γράφει μεταξύ άλλων, «..Αι αυθαίρετοι συλλήψεις είναι συνήθη φαινόμενα. Πάμπολλοι είναι οι υποβληθέντες εις μεσαιωνικά μαρτύρια..». Στις 12 Ιανουαρίου 1938 ο Θεολόγος Νικολούδης, υφυπουργός Τύπου του Εθνικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου του πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά, που είχε στο παρελθόν συνεργαστεί με τον Καφαντάρη και γνώριζε τον τρόπο που συνέτασσε τα κείμενα του, συνέταξε και κυκλοφόρησε προκήρυξη που εκδόθηκε δήθεν από τον Γεώργιο Καφαντάρη, πράξη του η οποία προκάλεσε την αντίδραση, την σύνταξη και την αποστολή επιστολής από τον Καφαντάρη . Ο Καφαντάρης συνελήφθη στις 20 Ιανουαρίου 1938 και με απόφαση της Επιτροπής Ασφαλείας του Νομού Αττικοβοιωτίας, μεταφέρθηκε εξόριστος στη Ζάκυνθο, όπου παρέμεινε ως το θάνατο του Ιωάννη Μεταξά. Ο Καφαντάρης αναγνώρισε την εθνική στάση του Ιωάννη Μεταξά, απέναντι στην Ιταλική πρόκληση λέγοντας ότι «..Είπε το ΟΧΙ, ο μόνος Έλληνας που θα μπορούσε να πει το ΝΑΙ».

Βουλευτής

Εκλέχτηκε για πρώτη φορά βουλευτής το 1905, αρχικά με το κόμμα του Δημητρίου Ράλλη, με το οποίο επανεκλέχθηκε το 1906, βουλευτής Ευρυτανίας. Εκλέχθηκε βουλευτής Αιτωλίας και Ακαρνανίας στις εκλογές από τις 11 Μαρτίου 1912 έως τις 18 Απριλίου 1915, του Μαΐου 1915 και του 1923 έως το 1925 με το κόμμα του Ελευθερίου Βενιζέλου, του 1926 έως το 1928, του 1928 έως το 1932, του 1932 έως το 1933, του 1933 έως το 1935 και Ευρυτανίας από τις 26 Ιανουαρίου έως τις 4 Αυγούστου 1936, ως αρχηγός του Προοδευτικού Κόμματος Φιλελευθέρων.

Υπουργός

Διατέλεσε:

• υπουργός Εσωτερικών από τον Αύγουστο έως το Σεπτέμβριο του 1915, σε κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου,
• υπουργός Γεωργίας στις 9 Ιανουαρίου 1919, σε κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου και παρέμεινε στη θέση του έως τις 20 Απριλίου 1920, όταν υπέβαλλε την παραίτηση του λόγω της διαφωνίας του με τον πρωθυπουργό.

Ως υπουργός προώθησε το νόμο 2052, στις 29 Φεβρουαρίου 1920, που καταργούσε τον 1072, με τον οποίο αποκέντρωνε τη διαδικασία απαλλοτριώσεως, καθόριζε τους γενικούς κανόνες για τον καθορισμό της καταβλητέας αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες και ξεκαθάριζε τη διάκριση ανάμεσα σε γεωργικές οικογένειες και επαγγελματίες σε σχέση με την έκταση του κλήρου, ενώ δημιουργούσε επιτροπή στην έδρα κάθε πρωτοδικείου, η οποία ρύθμιζε τα θέματα των απαλλοτριώσεων.

• Υπουργός Δικαιοσύνης, από τις 11 Ιανουαρίου έως τις 6 Φεβρουαρίου 1924 σε κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου και εισηγήθηκε τον νόμο περί γενικής αμνηστίας και χάριτος για τα πολιτικά αδικήματα.
• Υπουργός Εξωτερικών από τις 6 Φεβρουαρίου έως τις 12 Μαρτίου 1924, παράλληλα με τη θέση του Πρωθυπουργού στη δική του κυβέρνηση,
• υπουργός Οικονομικών, από τις 4 Δεκεμβρίου 1926 έως τις 4 Ιουλίου 1928, στις τρεις συνεχόμενες το 1926, του Αυγούστου 1927 και της 8ης Φεβρουαρίου 1928, Οικουμενικές Κυβερνήσεις του Αλέξανδρου Ζαΐμn, ακολουθώντας αυστηρή δημοσιονομική πολιτική.

Ως Υπουργός αντιμετώπισε με επιτυχία το προσφυγικό ζήτημα, μείωσε τον πληθωρισμό, σταθεροποίησε την αξία της δραχμής, περιόρισε τις άσκοπες κρατικές δαπάνες και κατάργησε τις αργομισθίες, ώστε ο προϋπολογισμός 1927-28 να κλείσει με περίσσευμα 800 εκατομμυρίων δραχμών, καθώς πίστευε ότι ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός και η σταθερότητα του νομίσματος, θα προσέλκυαν ξένα κεφάλαια για να τροφοδοτήσουν την αναπτυξιακή πορεία της Ελλάδος. Επίσης, στη διάρκεια της θητείας του ως Υπουργού Οικονομικών ιδρύθηκε το στις 14 Μαΐου 1928 η Τράπεζα της Ελλάδος, με πρώτο διοικητή τον Αλέξανδρο Διομήδη.

Στην υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Γενεύης που υπογράφηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 1927, την Ελλάδα εκπροσώπησαν ο Καφαντάρης, ο Γενικός Διευθυντής του Γενικού Λογιστηρίου Γεώργιος Μαντζαβίνος, το Δημοσιονομικό Τμήμα της Κοινωνίας των Εθνών, και οι αντιπρόσωποι της Εθνικής Τραπέζης -ο Αλέξανδρος Διομήδης και ο Ιωάννης Δροσόπουλος, ο Διοικητής και ο Συνδιοικητής- και ο καθηγητής Κυριάκος Βαρβαρέσος. Η Κυβέρνηση εμφανίστηκε στη Βουλή, η οποία στη συνεδρίαση της 28ης Αυγούστου 1927, ενέκρινε την γενική οικονομική πολιτική της και τις προγραμματικές δηλώσεις του Αλέξανδρου Ζαΐµη, που είχε ζητήσει «..άµεσον επιψήφισιν µέτρων συναφών προς οργάνωσιν και εύρυθµον λειτουργίαν Κεντρικής Εκδοτικής Τραπέζης...» . Η Κοινωνία των Εθνών του έθεσε ως όρο τη σταθεροποίηση της δραχμής και την ίδρυση κεντρικής τράπεζας με την αποκλειστικότητα του εκδοτικού προνομίου, προκειμένου να προσφέρει την εγγύησή της για τη σύναψη του δεύτερου προσφυγικού δανείου. Ο Καφαντάρης αποδέχτηκε τους όρους και ίδρυσε την Τράπεζα της Ελλάδος, λόγος για τον οποίο βρέθηκε αντιμέτωπος με την αντίδραση της Εθνικής Τράπεζας, που επιθυμούσε να παραμένει εμπορική τράπεζα αλλά και ρυθμιστής της νομισματικής πολιτικής. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1927 ο Καφαντάρης υπέγραψε το πρωτόκολλο της Γενεύης, βάσει του οποίου η Κοινωνία Των Εθνών προσέφερε εγγύηση για τη σύναψη δανείου 9.000.000 στερλινών και στις 12 Μαΐου 1928 τη σταθεροποίηση του Εθνικού νομίσματος στην ισοτιμία 375 δραχμές προς μία λίρα .

• υπουργός Οικονομικών, από τις 16 Ιανουαρίου 1933 έως τις 6 Μαρτίου 1933, σε κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Διατέλεσε

• αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως από τις 22 Νοεμβρίου 1945, με πρωθυπουργό το Θεμιστοκλή Σοφούλη και παραιτήθηκε στις 9 Μαρτίου 1946, μαζί με έντεκα ακόμη υπουργούς, μετά την άρνηση του Σοφούλη για αναβολή των εκλογών.

Πρωθυπουργός

Διαδέχθηκε στην πρωθυπουργία τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος παραιτήθηκε, εγκαταλείποντας την πρωθυπουργία και την ηγεσία των Φιλελευθέρων. Αιτία της παραιτήσεως του ήταν η διαφωνία του με τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου σχετικά με τον τρόπο ρυθμίσεως της μορφής του πολιτεύματος. Ο βασιλιάς είχε ήδη εγκαταλείψει την Ελλάδα πριν τη διεξαγωγή των εκλογών στις 16 Δεκεμβρίου 1923, από τις οποίες απείχαν τα αντιβενιζελικά και τα βασιλικά κόμματα, με αποτέλεσμα οι Φιλελεύθεροι να καταλάβουν τις 250 από τις 392 έδρες της Βουλής, ενώ 120 έδρες κατέλαβαν η Δημοκρατική Ένωση και το κόμμα των Δημοκρατικών Φιλελευθέρων. Οι περισσότεροι από τους βουλευτές είχαν ταχθεί υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας και ενώ ο Βενιζέλος σχημάτισε κυβέρνηση στις 2 Ιανουαρίου 1924, η φιλελεύθερη παράταξη είχε διχαστεί, καθώς ο Βενιζέλος επιθυμούσε να λυθεί το πολιτειακό με δημοψήφισμα, χωρίς να προηγηθεί απόφαση της Συντακτικής Βουλής.

Ο Καφαντάρης σχημάτισε κυβέρνηση στις 6 Φεβρουαρίου 1924 και στις 26 του ίδιου μήνα πήρε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, καταθέτοντας σχεδόν ταυτόχρονα νομοσχέδιο για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος που θα έλυνε το καθεστωτικό, όμως ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος του απηύθυνε διάβημα με το οποίο δήλωνε στον πρωθυπουργό, ότι τα μέλη του ήταν αποφασισμένα να εγκαθιδρύσουν Δημοκρατία με κάθε τρόπο. Ο Καφαντάρης εξαναγκάστηκε στην υποβολή παραιτήσεως στις 12 Μαρτίου, καθώς πλην των Στρατιωτικών, ήρθε σε ρήξη και με τους ριζοσπάστες δημοκρατικούς. Έγινε στόχος αποτυχημένης απόπειρας δολοφονίας και παραιτήθηκε από την την κυβέρνηση, παραδίδοντας την πρωθυπουργία στον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, αν και ελπίζοντας στην υποστήριξη του Βενιζέλου που αδιάφορος αναχώρησε για το εξωτερικό, δήλωνε πως δεν θα υποχωρούσε σε εκβιασμούς. Αρνήθηκε να δεχθεί τους συνταγματάρχες Βουτσινά και Λάγγουρα, μέλη του Στρατιωτικού Συνδέσμου, που ζήτησαν να τον συναντήσουν ως εντολοδόχοι της Δημοκρατικής Ενώσεως, δηλώνοντας ότι, «..δεν είναι δυνατόν ν' αρχίσωμεν πολιτικάς συζητήσεις με τους αξιωματικούς..».

Κατοχή & Μετέπειτα

Το καλοκαίρι του 1941 είχε άκαρπες επαφές με τους Δημήτριο Γληνό, Λευτέρη Αποστόλου και Θανάση Χατζή, επαφές που συνεχίστηκαν και μετά την ίδρυση του Ε.Α.Μ., ενώ σύμφωνα με τη μαρτυρία του Θανάση Χατζή δεν ήταν απολύτως αρνητικός, στην προοπτική της συνεργασίας, καθώς «...είχε τη χειρότερη γνώμη, ακριβώς διότι τον εγνώριζε από την ανάμειξή του στα στρατιωτικά κινήματα..», για το Ναπολέοντα Ζέρβα. Τον Οκτώβριο του 1941, αρρώστησε σοβαρά και μετά την άνοιξη του 1942 ήταν σχεδόν μόνιμα καθηλωμένος στο κρεβάτι του, ενώ από τα μέσα του 1944 έως την αποχώρηση των δυνάμεων κατοχής του Άξονα, ήταν υπό αστυνομική επιτήρηση στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» στην Αθήνα. Στις παραμονές της Απελευθερώσεως της Ελλάδος επισήμανε ότι ο κύριος κίνδυνος για τη χώρα προέρχονταν από την ένοπλη δύναμη του ΕΛΑΣ και ζήτησε να ληφθούν μέτρα για τον έλεγχο της.

Ήταν αρνητικός στην πρόταση να συμμετάσχει στην ίδρυση του ΕΑΜ και είπε χαρακτηριστικά, «..αρνούμαι να συμμετάσχω ως πρωτεργάτης και θα περιμένω», ενώ από κοινού με τους Θεμιστοκλή Σοφούλη, Γεώργιο Παπανδρέου, Στυλιανό Γονατά, Μυλωνά, Ιωάννη Ράλλη και Ιωάννη Σοφιανόπουλο, υπέγραψε στις 19 Ιανουαρίου 1944, την κοινή δήλωση που στάλθηκε τηλεγραφικά στην εξόριστη Ελληνική κυβέρνηση στο Κάιρο. Μετά την παραίτηση του από τη θέση του αντιπροέδρου στην κυβέρνηση του Θεμιστοκλή Σοφούλη, απείχε από τις εκλογές, τις πρώτες μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, που έγιναν στις 31 Μαρτίου 1946, με νικητή το «Λαϊκό Κόμμα», το οποίο συγκέντρωσε ποσοστό 54,5% των ψήφων, ενώ απ' αυτές απείχε, εκτός από την αριστερά και ο Εμμανουήλ Τσουδερός. Ο Καφαντάρης κάλεσε το σώμα των ψηφοφόρων «..να μην προσέλθη εις τας κάλπας κάτω από τον πέλεκυν μιας φρικώδους τρομοκρατίας και μέσα εις έναν αναβρασμόν αχαλινώτων παθών..», ενώ λίγο καιρό αργότερα έσπευσε να προκαταλάβει το αποτέλεσμα για το «πολιτειακό», καταγγέλλοντας ως νόθο, το επικείμενο δημοψήφισμα της 1ης Σεπτεμβρίου 1946, που διεξήχθη τρεις μέρες μετά το θάνατο του. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, υπέφερε από πάθηση των νεφρών.

Ίδρυμα Γεωργίου Καφαντάρη

Το Ίδρυμα «Γεώργιος Καφαντάρης» που διοικείται από πενταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, συστήθηκε ως κοινωφελής μη κερδοσκοπικός οργανισμός τον Ιούλιο του 2002, και εδρεύει στην Ανατολική Φραγκίστα Ευρυτανίας. Στεγάζεται σε διώροφη παραδοσιακή κατοικία στο κέντρο του χωριού, η οποία παραχωρήθηκε από τον τέως δήμο Φραγκίστας. Τα εγκαίνια του Ιδρύματος έγιναν στις 19 Ιουνίου 2010, με σκοπό «..τη διάσωση και προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς που προκύπτει μέσα από τη ζωή και το έργο του Γεωργίου Καφαντάρη..». Στον πρώτο όροφο του κτιρίου εκτίθεται το αρχείο του Γεωργίου Καφαντάρη το οποίο, παραχωρήθηκε στο ίδρυμα με ενέργειες του πρώην Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων Δημητρίου Σιούφα, που παραβρέθηκε και στα εγκαίνια.

Στους σκοπούς του περιλαμβάνονται η έρευνα και η μελέτη της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας της Ελλάδας της περιόδου 1905-1946, «...η λειτουργία σε πανελλαδικό επίπεδο ενός δυναμικού ερευνητικού κέντρου, για την έρευνα και τη μελέτη του έργου της εποχής και της ζωής του μεγάλου πολιτικού και της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας χωρίς ιδεολογικές αγκυλώσεις, χωρίς τοπικούς περιορισμούς..», όπως ανέφερε ο πρόεδρος του Κωνσταντίνος Κωστόπουλος. Προβλέπεται ακόμη, η κατάρτιση βιβλιογραφίας και εργογραφίας του Γεωργίου Καφαντάρη, η επανέκδοση των έργων του, η οργάνωση συνεδρίων, εκθέσεων διαλέξεων και άλλων συναφών εκδηλώσεων, καθώς και η συνεργασία με διάφορους φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού για την προαγωγή των σκοπών του Ιδρύματος.

Διακρίσεις

Θεωρείται σημαντική μορφή της πολιτικής ζωής της Ελλάδος, στη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ού αιώνα. Ήταν ικανός ρήτορας, σεμνός, ήρεμος και πρόθυμος να ακούσει τις αντίθετες γνώμες, εχθρός κάθε συναλλαγής και συμβιβασμού, μαχητικός υποστηρικτής των εθνικών συμφερόντων αλλά και των λαϊκών ελευθεριών. H προτομή του, που φιλοτεχνήθηκε από τον γλύπτη Λουκόπουλο με δαπάνες της «Πανευρυτανικής Ενώσεως», τοποθετήθηκε κοντά στο ξενοδοχείο «Άνεσις» στην ανατολική είσοδο του Καρπενησίου και στη Φραγκίστα διοργανώνονται κάθε δύο χρόνια εκδηλώσεις στη μνήμη του, με τnν επωνυμία «Καφαντάρεια», ενώ σε ειδική τελετή που έγινε στις 16 Ιουνίου 1963, ο δρόμος πίσω από το Α' Νεκροταφείο Αθηνών, μετονομάστηκε σε οδό Γεωργίου Καφαντάρη. Ο Ευρυτάνας λογοτέχνης Μιχάλης Σταφυλάς έχει γράψει το βιβλίο «Γεώργιος Καφαντάρης. Μια ζωή στις επάλξεις της Δημοκρατίας», ενώ βιβλίο με τη βιογραφία του έχει εκδοθεί και από το ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, γραμμένο από τους Μανόλη Κούμα και Ευάνθη Χατζηβασιλείου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Γεώργιος Καφαντάρης, Πρωταγωνιστής της αγροτικής μεταρρύθμισης και μαχητής της Δημοκρατίας
• Ευρυτάνες Πολιτικοί από το 1821 μέχρι σήμερα και η ανάπτυξη του τόπου μας

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org