Νικόλαος Τσίπουρας
Ο Νικόλαος Τσίπουρας, Έλληνας εθνικιστής, υποστηρικτής της Βασιλικού θεσμού και μαχητικός αντικομμουνιστής, υποστράτηγος ε.α. και αρχηγός του Πεζικού στο Στρατό Ξηράς, που πήρε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα [1], στους Βαλκανικούς Πολέμους, στον πόλεμο για την αυτονομία της Βορείου Ηπείρου, στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Μικρασιατική Εκστρατεία, αλλά και πολιτικός που διατέλεσε Υπουργός του Εθνικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου επί πρωθυπουργίας του Ιωάννη Μεταξά και αργότερα Νομάρχης Αττικοβοιωτίας επί κυβερνήσεως του εθνικιστή στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου, γεννήθηκε την 1η Ιουνίου 1880 στο ορεινό χωριό Πλάτανος [2] Ναυπακτίας στον νομό Αιτωλοακαρνανίας και πέθανε στις 10 Φεβρουαρίου 1968 στην Αθήνα.
| Νικόλαος Δημ. Τσίπουρας (Υπτγος) |
|---|
| Γέννηση: 1η Ιουνίου 1880 |
| Τόπος: Πλάτανος Ναυπακτίας, |
| Σύζυγος: Mary W. Tsipouras [3] |
| Τέκνα: |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Ασχολία: Υποστράτηγος ε.α. (ΠΖ) |
| Θάνατος: 10 Φεβρουαρίου 1968 |
| Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα) |
Περιεχόμενα
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Νικόλαος, που ήταν απόγονος φτωχής οικογένειας και πατέρας του ήταν ο κτηνοτρόφος Δημήτριος Τσίπουρας, παρακολούθησε τα μαθήματα της βασικής εκπαιδεύσεως στη γενέτειρα του, ενώ φοίτησε και αποφοίτησε από το Γυμνάσιο του Μεσολογγίου.
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Ο Νικόλαος κατατάχθηκε -ως εθελοντής- στον Ελληνικό Στρατό τον Οκτώβριο του 1901 και το 1905, με το βαθμό του Ανθυπασπιστού, ήταν μεταξύ των Ελλήνων στρατιωτικών που εντάχθηκαν στις ανταρτικές ομάδες που συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα [4], πολεμώντας αρχικά στην περιοχή Φλώρινας-Μοναστηρίου. Το διάστημα από τον Φεβρουάριο του 1907μέχρι τον Ιούνιο του 1908 ο Τσίπουρας υπήρξε ο τελευταίος αρχηγός της περιφερείας Ναούσης-Εδέσσης, με το ψευδώνυμο «Νικόλαος Τράϊκος» ή «Καπετάν Τραϊανός», και είχε συγκροτήσει ένοπλη ομάδα Ελλήνων ανταρτών που την αποτελούσαν ντόπιοι Οστροβίτες και Τσεγανιώτες υπό την αρχηγία του Οστροβίτη δασκάλου Χρ. Στογιαννίδη, γνωστός με το ψευδώνυμο «Ιάσων», η οποία κινείτο γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών [5].
Βαλκανικοί / Α' Παγκόσμιος Πόλεμος
Ο Τσίπουρας συμμετείχε στους Α' και Β' Βαλκανικούς Πολέμους του 1912–13 ως αξιωματικός σε Τάγμα Ευζώνων της 8ης Μεραρχίας Πεζικού στο μέτωπο της Ηπείρου, όπου τραυματίστηκε στη Μάχη του Μπιζανίου. Μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων παραιτήθηκε προσωρινά από τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού και εντάχθηκε στις δυνάμεις της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου, ως διοικητής των δυνάμεων στην περιοχή Λεσκοβίκι. Το 1917 πολέμησε στο Μακεδονικό μέτωπο στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και διακρίθηκε ιδιαίτερα στη Μάχη του Σκρα τον Μάιο του 1918, όπου αν και τραυματίστηκε -για δεύτερη φορά σε πεδίο μάχης- δεν προήχθη στον επόμενο βαθμό, καθώς δεν ήταν οπαδός του Ελευθερίου Βενιζέλου [6].
Μικρασιατική εκστρατεία
Στην Μικρασιατική εκστρατεία, ο Τσίπουρας υπηρέτησε ως αναπληρωτής διοικητής και αργότερα -μετά την προαγωγή του στο βαθμό του Συνταγματάρχη- ως διοικητής του 52ου Συντάγματος Πεζικού και διακρίθηκε στην Μάχη του Ντουμπουτίν. Στις 18 Αυγούστου 1922, η Ανεξάρτητη Μεραρχία [7] στην οποία ανήκε το 53ο Σύνταγμα Πεζικού -όπου υπηρετούσε ως Διοικητής ο Τσίπουρας, ενώ βρισκόταν σε πορεία, υπέστη επίθεση κοντά στην Κιουτάχεια από την 1η Τουρκική Μεραρχία. Ύστερα από 12ωρο σκληρό αγώνα ανέτρεψε τις Τουρκικές θέσεις και συνέχισε την πορεία της προς Τσεντίζ. Στις 20 Αυγούστου έλαβε ερματισμένο φάκελο, που της έριξε ο αεροπόρος λοχαγός Γ. Ξηρός. Ο φάκελος περιείχε ειδοποίηση της Στρατιάς, που κατατόπιζε για τις εξελίξεις στο νότιο συγκρότημα και εξουσιοδοτούσε την Μεραρχία να διασωθεί όπως μπορούσε. Ο διοικητής Δημήτριος Θεοτόκης, οι διοικητές των συνταγμάτων της Ιωάννης Κωνσταντίνου, Ν. Σκύρος και Νικόλαος Τσίπουρας αλλά και οι άλλοι αξιωματικοί το κατόρθωσαν διανύοντας επί 17 μέρες 630 χιλιόμετρα.
Απόσπασμα του ΙΙ/53ου Τάγματος με έναν ουλαμό ορεινού πυροβολικού, υπό την διοίκηση του Νικολάου Τσίπουρα, προηγήθηκε και ανακατέλαβε το Δεκελί από ομάδα Τσετών και προετοίμασε το έδαφος για την άφιξη της Μεραρχίας. Στο Δεκελί η κατάσταση ήταν αρκετά κακή, αφού τα τμήματα των Τούρκων ατάκτων είχαν λεηλατήσει την κωμόπολη. Αφού έγινε η ανακατάληψη της και η αποκατάσταση της τάξεως, το απόσπασμα πέρασε στην Λέσβο, όπου επίταξε τα ατμόπλοια «Ιωνία» και «Αιτωλία», με τα οποία διέφυγε η Μεραρχία μαζί με 3.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα. Καθ’ όλη την διάρκεια της αποχωρήσεως από την κωμόπολη, τμήματα τακτικού ιππικού και ατάκτων Τσετών έβαλαν κατά της οπισθοφυλακής που είχε αναλάβει το δύσκολο έργο της άμυνας της περιοχής μέχρι να ολοκληρωθεί η μετάβαση τόσο της μεραρχίας όσο και των προσφύγων στην Λέσβο. Τελευταίοι επιβιβάστηκαν οι διοικητές των Συνταγμάτων Ιωάννης Κωνσταντίνου και Νικόλαος Τσίπουρας, ο Επιτελάρχης της Μεραρχίας Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Μομφεράτος, ο διοικητής της οπισθοφυλακής Ταγματάρχης Α. Μπουντούρογλου και ο διορισμένος φρούραρχος του Δεκελί Αντισυνταγματάρχης Σ. Μαυρογένους την 30η Σεπτεμβρίου του 1922, σώζοντας και τους Έλληνες και τους Αρμένιους κατοίκους [8]. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα ο Τσίπουρας συμμετείχε στο Κίνημα των Πλαστήρα, Γονατά και Φωκά και ήταν αυτός που φρόντισε για την διανομή της σχετικής προκηρύξεως [9] στην Θεσσαλονίκη όπου υπηρετούσε.
Μεσοπόλεμος
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα ο Τσίπουρας υπηρέτησε ως αρχηγός διαφόρων μονάδων και σχηματισμών. Τον Σεπτέμβριο του 1922 ήταν Φρούραρχος της Θεσσαλονίκης [10] κι έγινε αποδέκτης επιστολών Υπαξιωματικών και στρατιωτών μονάδων του Ελληνικού Στρατού που αρνούνταν να παραλάβουν τα απολυτήρια της αποστρατείας τους και ζητούσαν να παραμείνουν στην υπηρεσία. Τα μεσάνυχτα της 21ης προς 22α Οκτωβρίου 1923, ο Τσίπουρας συμμετείχε στο αποτυχημένο κίνημα των υποστρατήγων Παναγιώτη Γαργαλίδη, Γεωργίου Λεοναρδόπουλου και του συνταγματάρχη Γεωργίου Ζήρα, που είχε αφορμή την αμαχητί παράδοση στους Τούρκους της κατεχόμενης ανατολικής Θράκης. Μετά την αποτυχία του κινήματος αποστρατεύθηκε, όμως επανήλθε στις τάξεις του Ελληνικού στρατού ένα χρόνο αργότερα. Ανήλθε όλους τους βαθμούς της στρατιωτικής ιεραρχίας και υπηρέτησε ως διοικητής μεραρχίας, ενώ έφτασε στη θέση του Αρχηγού Πεζικού. Αποστρατεύθηκε οριστικά στις 10 Οκτωβρίου του 1929 με το βαθμό του υποστρατήγου.
4η Αυγούστου
Ο Τσίπουρας συνεργάστηκε με το καθεστώς της 4ης Αυγούστου υπό τον Ιωάννη Μεταξά και στις 2 Ιουνίου 1936, διορίστηκε
- Υπουργός-Γενικός Κυβερνήτης της Μακεδονίας [11], θέση στην οποία υπηρέτησε μέχρι τις 21 Μαρτίου 1937, όταν υπέβαλλε παραίτηση η οποία έγινε αποδεκτή.
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος /Κατοχή
Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο ανατέθηκε στον Τσίπουρα η διοίκηση της 2ης Μεραρχίας Πεζικού. Στη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, όταν συγκροτήθηκε η Κυβέρνηση του στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου διορίστηκε Νομάρχης Ατικοβοιωτίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το τέλος του 1942.
Στις αρχές του 1943, ο στρατηγός Ιωάννης Πιτσίκας μαζί με άλλους πέντε αντιστρατήγους, Αλέξανδρος Παπάγος, Γεώργιος Κοσμάς, Κωνσταντίνος Μπακόπουλος, Παναγιώτης Δέδες και Δημήτριος Παπαδόπουλος, προχώρησαν στην ίδρυση της αντιστασιακής οργανώσεως «Στρατιωτική Ιεραρχία», η οποία φιλοδοξούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στον συντονισμό των αντιστασιακών δυνάμεων, ενώ στόχευε να ενισχύσει τον συνεχιζόμενο αγώνα της Ελλάδας και παράλληλα να αντιταχθεί σε κάθε απόπειρας διασαλεύσεως ή ανατροπής του κοινωνικού καθεστώτος και δήλωνε την σταθερή προσήλωσή της στον Βασιλιά Γεώργιο Β' και την εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου. Το καλοκαίρι του 1943 η οργάνωση απέστειλε τον στρατηγό Τσίπουρα στο Κοινό Γενικό Στρατηγείο των Ανταρτών που είχε μόλις συγκροτηθεί, προκειμένου να αναλάβει ως ο παλαιότερος αξιωματικός την ηγεσία του αγώνα. Ο Τσίπουρας όχι μόνο δεν έγινε αποδεκτός, αλλά συνελήφθη με την κατηγορία ότι είχε αναλάβει αξιώματα επί Ιωάννου Μεταξά και επί Γεωργίου Τσολάκογλου.
Μνήμη Νικολάου Τσίπουρα
Σύμφωνα με την κρίση συναδέλφων του ο Υποστράτηγος Τσίπουρας ήταν ικανός αξιωματικός, με πνεύμα ασυμβίβαστο. Ο ίδιος ο Τσίπουρας φέρεται πως έλεγε για τον εαυτό του: «Θα είμαι πάντοτε αντιπολιτευόμενος των εκάστοτε κρατούντων».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- [Ο Στρατηγός Ν. Τσίπουρας αποκαλύπτων τον Βενιζέλον. Εφημερίδα «Σκριπ», Τετάρτη 19 Φεβρουαρίου 1930, σελίδα 1η.]
- [Τσίπουρας Νικόλαος, Υποστράτηγος ε.α., σελίδες 21η,34η, 72η. Γιώργος Σακαγιάννης, «Απόστρατος Κοινωνία & Πολιτική. Από τον Μεσοπόλεμο στη Μεταπολίτευση».]
- [Ο συνταγματάρχης Τσίπουρας καταγγέλλει: Ο Πλαστήρας δοσίλογος. Εφημερίδα «Εμπρός», Παρασκευή 14 Νοεμβρίου 1952, σελίδες 1η & 5η.]
- [Αποκαθιστώντας την ιστορική αλήθεια tovima.gr]
Παραπομπές
- ↑ [Νικόλαος Τσιπούρας macedonian-fighters.com]
- ↑ [Το ορεινό χωριό Πλάτανος, ανήκει στην πρώην επαρχία Ναυπακτίας του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Είναι κτισμένο στα 860 μέτρα πάνω από τη στάθμη της θάλασσας, στις πλαγιές του ορεινού όγκου Ξηροβούνι. Ο Πλάτανος μαζί με το χωριό Κάτω Πλάτανος, ανήκουν στη Δημοτική Ενότητα Πλατάνου, του Δήμου Ναυπακτίας, Νομού Αιτωλοακαρνανίας. Το χωριό στα 1928 είχε 910 κατοίκους, το 1940 766, το 1951 > 612, 1961 495, το 1971 344, το 1981 256,το 1991 227 και το 2001 είχε πληθυσμό 324 κατοίκους. Ο Κάτω Πλάτανος βρίσκεται περίπου 2 km ΝΑ. του Πλατάνου. Λέγεται ότι το χωριό πήρε τ’ όνομά του από ένα μεγάλο πλατάνι που υπήρχε στη θέση Μεγάλη Βρύση. Η περιοχή ήταν γνωστή ως Κράβαρα ή Κράβαρη και περιελάμβανε τα χωριά: Πλάτανος, Βονώρτα (Κάτω Πλάτανος), Κρυονέρια, Αβόρανη (Λιβαδάκι), Αράχοβα, Αχλαδόκαστρο (Αρτοτίβα), Κυδωνιά (Ζηλίστα), Κλεπά, Νεοχώριο, Περδικόβρυση (Σινίστα), Καλλονή (Στρωμήνιανη), Γραμμένη Οξυά (Σίτιστα) και άλλους μικρότερους οικισμούς της ορεινής Ναυπακτίας.]
- ↑ [Αποκαθιστώντας την ιστορική αλήθεια tovima.gr]
- ↑ [Σημαντικοί Πλατανιώτες κατά τον 20ό αιώνα Στον Μακεδονικό αγώνα 1903-1908 ο Πλάτανος είχε δύο καπεταναίους τον τότε υπολοχαγό Κώστα Δ. Πούλο, με το ψευδώνυμο καπετάν Πλάτανος, που σκοτώθηκε ηρωικά και ένδοξα στη μάχη του Σαρανταπόρου το 1912 και τον τότε Ανθυπασπιστή και μετέπειτα Στρατηγό Νίκο Τσίπουρα.]
- ↑ [Άρθρο του Εδεσσαίου ερευνητή Γεωργίου Τουσίμη. Περιοδικό «Μακεδονική Ζωή», Ιούλιος 1995, τεύχος 350ο]
- ↑ [Η πραγματική αλήθεια δια την Μικρασιατικήν καταστροφή Εφημερίδα «Σκριπ», Κυριακή 1η Δεκεμβρίου 1929, σελίδα 1η.]
- ↑ [Διοικητής της Ανεξάρτητης Μεραρχίας ήταν ο Συνταγματάρχης Δημήτριος Θεοτόκης, Επιτελάρχης ο Συνταγματάρχης Γεωργιος Μομφεράτος, Διοικητής του 51ου Συντάγματος Πεζικού [Σ.Π] ο Αντισυνταγματάρχης Ιωάννης Κωνσταντίνου και του 53ου Σ.Π. ο Αντισυνταγματάρχης Νικόλαος Τσίπουρας, Διοικητής Μοίρας Ορειβατικού Πυροβολικού ο Ταγματάρχης Νικόλαος Κολομβότσος και της Μοίρας Σκόντα ο Ταγματάρχης Κωνσταντίνος Τότσιος. Η δύναμη της Μεραρχίας ανερχόταν σε 244 Αξιωματικούς και 7.400 Οπλίτες. Ήταν ο μοναδικός σχηματισμός της Μικράς Ασίας που δεν διαλύθηκε και δεν παραδόθηκε στους Τούρκους.]
- ↑ [Μικρασία 1922 (Η περιπέτεια) Η σκόνη της Ιστορίας.]
- ↑ [Το στασιαστικόν κίνημα της Μυτιλήνης Εφημερίδα «Σκριπ», Τετάρτη 14 Σεπτεμβρίου 1922, σελίδα 1η & 2η.]
- ↑ [Οι 95 στρατιώτες που αρνήθηκαν να αποστρατευτούν. mixanitouxronou.gr]
- ↑ [Κυβέρνησις ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΕΤΑΞΑ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης]
