Παυσανίας Κατσώτας
Ο Παυσανίας Κατσώτας, Έλληνας ανώτατος στρατιωτικός, που διατέλεσε δήμαρχος Αθηναίων, πολιτικός και αρχηγός πολιτικού κόμματος, γεννήθηκε το 1896 στο χωριό Σταμνά της επαρχίας Μεσολογγίου στο νομό Αιτωλοακαρνανίας και πέθανε στις 14 Φεβρουαρίου 1991 σε ιδιωτική κλινική στο Μαρούσι Αττικής.
Ήταν παντρεμένος και γιος του ήταν ο Σπύρος Κατσώτας, μετέπειτα πολιτικός που διατέλεσε και βουλευτής.
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Πατέρας του ήταν ο Σπυρίδων Κατσώτας, Ευρυτάνας στην καταγωγή γιατρός και είχε έναν αδελφό το Γεώργιο, μαζί με τον οποίο εισήχθησαν στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και ο οποίος σκοτώθηκε στις 21 Αυγούστου 1921. Παρακολούθησε μαθήματα στο δημοτικό με δασκάλους τους Σκρέτα και Μαρία Σιμητά.
Στρατιωτική δράση
Στις 20 Δεκεμβρίου 1912, όταν τα πολεμικά πλοία «Εσπερία», «Μακεδονία», «Μυκάλη» και «Αμβρακία», έφτασαν στην κατεχόμενη από τους Τούρκους, Χίο, με το βαθμό του Δεκανέα επικεφαλής 40 Πεζοναυτών, πήρε μέρος στην επίθεση [1] κατά των Οθωμανικών θέσεων στο νησί. Αποφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων το 1916 ως ανθυπολοχαγός του πεζικού και πήρε μέρος στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Συμμετείχε στον πόλεμο της Μικράς Ασίας με το βαθμό του λοχαγού. Προσχώρησε στην «επανάσταση του 1922» και αμέσως μετά συνδέθηκε με την ομάδα αξιωματικών που επηρεαζόταν από τον Θεόδωρο Πάγκαλο κι έλαβε μέρος στο κίνημα για την επικράτηση του Παγκάλου, ενώ αργότερα συμμετείχε στο κίνημα του Γεωργίου Κονδύλη για την ανατροπή του Πάγκαλου.
Συνδέθηκε με τα «δημοκρατικά τάγματα» ως αντίπαλος του Νικολάου Πλαστήρα, όμως μετά την συντριβή τους, παρέμεινε στάσιμος στον βαθμό του ταγματάρχη για αρκετά χρόνια. To 1929 αποστρατεύτηκε με αίτηση του, ενώ το 1935 μυήθηκε στο κίνημα αξιωματικών που ήταν φιλικά διακείμενοι στον Ελευθέριο Βενιζέλο, όμως τελικά δεν συμμετείχε και αθωώθηκε από το δικαστήριο που ακολούθησε. Στη διάρκεια του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου, εξορίστηκε με απόφαση του Ιωάννη Μεταξά στους Φούρνους της Ικαρίας. Το 1940 ανακλήθηκε στην ενεργό δράση με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη και συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο ως διοικητής του 2/39 Συντάγματος Ευζώνων που είχε ως έδρα το Μεσολόγγι και το απάρτιζαν Αιτωλοακαρνάνες οπλίτες. Στα «Απομνημονεύματα» του αναφερόμενος στο «ΟΧΙ» την νύχτα της 28ης Οκτωβρίου 1940 γράφει, «...Αισθάνομαι την υποχρέωσιν να είπω εις τους πάντας: Ότι τον πόλεμο βεβαίως τον έκαμαν τα παιδιά της Ελλάδος από τα οποία, άλλα μεν φονεύθεισαν άλλα κατέστησαν ανάπηρα, άλλα υπέστησαν κακουχίας και στερήσεις τρομεράς η αντιμετώπισαν κινδύνους αφαντάστους, αλλά το «ΟΧΙ» οφείλεται εις τον Βασιλέα Γεώργιον και εις τον Ιωάννη Μεταξάν, οι οποίοι ως κυβερνήται τότε της Χώρας έδοσαν την ευκαιρία στα παιδιά του 40 να δοξάσουν την Έλλαδα, τον Ελληνικό λαό και τας ενόπλους δυνάμεις του, αι οποίαι αγωνίσθησαν και θυσιάσθησαν δια την τιμήν και την ελευθερίαν της χώρας των….»
Μετά την κατάρρευση του μετώπου διέφυγε στην Αίγυπτο και συμμετείχε στην ανασυγκρότηση των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Το καλοκαίρι του 1941, ανέλαβε την διοίκηση της 1ης Ορεινής ταξιαρχίας, μίας από τις 2 Ελληνικές ταξιαρχίες στη Μέση Ανατολή, και πήρε μέρος στη μάχη του Ελ Αλαμέιν και του Τομπρούκ. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί όταν η μονάδα του στασίασε λόγω της προπαγάνδας της ΑΣΟ, μιας μυστικής κομμουνιστικής οργανώσεως.
Συμμετείχε στα «Δεκεμβριανά» με το μέρος των κυβερνητικών δυνάμεων και ήταν Στρατιωτικός σύμβουλος [2], στη διάσκεψη υπογραφής της συμφωνίας της Βάρκιζας, που άρχισαν στις 2 Φεβρουαρίου 1945 στην Αθήνα, στη Βίλα Κανελλοπούλου. Την κυβερνητική αντιπροσωπεία αποτελούσαν ο πρόεδρος της διάσκεψης Σοφιανόπουλος, ο Περικλής Ράλλης, ο Γιώργος Μαρκόπουλος και ο παρατηρητής καθηγητής της Παντείου Γιάννης Γεωργάκης. Την αντιπροσωπεία του ΕΑΜ απάρτιζαν ο Γιώργος Σιάντος Γραμματέας του ΚΚΕ, Μήτσιος Παρτσαλίδης Γραμματέας του ΕΑΜ, Ηλίας Τσιριμώκος Γραμματέας της ΕΛΔ, ο Στέφανος Σαράφης, Στρατιωτικός Αρχηγός του ΕΛΑΣ μαζί με τον υπασπιστή του Λευτέρη Σκαμπαρίνα.
Το 1945 μετά την απελευθέρωση, με υπασπιστή του το μετέπειτα Πρωθυπουργό και Πρόεδρο της Δημοκρατίας Γεώργιο Παπαδόπουλο, ανέλαβε από τις 25 Οκτωβρίου καθήκοντα στρατιωτικού διοικητή των Αθηνών-Πειραιώς και των Ταγμάτων Εθνοφυλακής, θέσεις για τις οποίες συγκέντρωσε [3] τη μήνη της Αριστεράς. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις εναντίον του ΕΛ.Α.Σ. στα Δεκεμβριανά, το 1949 ανακλήθηκε στην ενεργό δράση και ανέλαβε στρατιωτικός διοικητής της Στερεάς Ελλάδας, καθώς επίσης και στις επιχειρήσεις εναντίον των κομμουνιστών από την Πίνδο μέχρι την Κόρινθο και αποστρατεύθηκε οριστικά το 1950, με τον βαθμό του υποστράτηγου.
Πολιτική δράση
Το 1960, ίδρυσε το «Προοδευτικό Εργατοαγροτικό Κόμμα», όμως το 1961 εντάχθηκε στην «Ένωση Κέντρου» του Γεωργίου Παπανδρέου. Μετά την επικράτηση του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967, μαζί με το βουλευτή γιο του Σπύρο Κατσώτα, συνελήφθη και κρατήθηκε στο Γουδί. Αργότερα τέθηκε σε περιορισμό κατ' οίκον και αρνήθηκε πρόταση του Γεώργιου Παπαδόπουλου να αναλάβει Δήμαρχος Αθηναίων. Το 1977, πολιτεύθηκε στο νομό Αιτωλοακαρνανίας, χωρίς επιτυχία, με το κόμμα «Εθνική Παράταξις» του Στέφανου Στεφανόπουλου.
Βουλευτής
Εκλέχθηκε βουλευτής
- στις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946, με το κόμμα της Εθνική Προοδευτική Ένωση Κέντρου [ΕΠΕΚ],
- στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950, με το κόμμα των Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλου.
- Περιφέρειας Α' Αθηνών
- στις εκλογές του 1961, [90.000 ψήφοι], 1963 και 1964, με το κόμμα Ένωση Κέντρου, του Γεωργίου Παπανδρέου.
Υπουργός
Διορίσθηκε υπουργός
- Δημοσίας Τάξεως το 1945,
- Εσωτερικών το 1950,
- Γενικός Διοικητής της Βόρειας Ελλάδας, το 1951,
- Κοινωνικής Πρόνοιας το 1961, έως και την πτώση τον Ιούλιο του 1965, της κυβερνήσεως του Γεωργίου Παπανδρέου.
Δήμαρχος Αθήνας
Στις εκλογές του 1954 ήταν επικεφαλής του εκλεγμένου με 41% δημοτικού συνδυασμού, και διατέλεσε δήμαρχος από τις 10 Φεβρουαρίου 1956 έως τις 28 Ιουνίου 1959. Στο συνδυασμό συμμετείχαν και εκλέχθηκαν διακεκριμένα στελέχη της Ε.Δ.Α., του Κ.Κ.Ε. και του ΕΛ.Α.Σ., ενώ υποστηρίχθηκε από την ΕΔΑ, την ΕΠΕΚ και το Δημοκρατικό Κόμμα [Σβώλος-Τσιριμώκος]. Σύμφωνα με το Γεώργιο Παπανδρέου: «Συνεκροτήθη εν Αθήναις το «Ενιαίον Αντισυναγερμικόν Μέτωπον», δηλαδή το νέον ΕΑΜ. Επραγματοποιήθη επομένως η μεγάλη επιδίωξις του ΚΚΕ». Όμως ο επίτιμος αρχηγός του Κέντρου Σοφοκλής Βενιζέλος διαφοροποιήθηκε [4] «Εφ΄ όσον είμαι βέβαιος ότι ο στρατηγός Κατσώτας δεν παρέσχεν οιονδήποτε αντάλλαγμα προς τον κομμουνισμόν, θεωρώ την υποψηφιότητά του ως αρίστην και ως πολίτης Αθηναίος, εάν ευρισκόμην εις Αθήνας, θα εψήφιζα υπέρ αυτού». Την πλατεία Ελευθερίας, κεντρική της Καρδίτσας, κοσμούν τα αγάλματα που αποδίδουν τις Μούσες Ερατώ, Θάλεια και Κλειώ, καθώς και την Χάριτα Αγλαΐα, δώρα του ως Δημάρχου Αθηναίων το 1957, στο Δήμο Καρδίτσας.
Διακρίσεις
Είχε τιμηθεί από τον Βασιλείς Γεώργιο Β΄ και Παύλο Α' με
- Ανώτερο ταξιάρχη του Γεωργίου,
- Φοίνικα μετά ξιφών,
- χρυσό αριστείο ανδρείας, [δύο φορές],
- πολεμικό Σταυρό, [τέσσερις φορές], καθώς και με πολλά συμμαχικά παράσημα και μετάλλια.
- τον Ταξιάρχη του Τάγματος του Σωτήρος, [για τη δράση του στη Μέση Ανατολή, μαζί με άλλους δύο συνταγματάρχες, τον Θρασύβουλο Τσακαλώτο και το Χριστόδουλο Τσιγάντε ].
Συγγραφικό έργο
Ο Κατσώτας έγραψε και δημοσίευσε το έργο:
- «Η δεκαετία 1940-1950. Πόλεμος εναντίον των εισβολέων Ιταλών και Γερμανών 1940-41. Πόλεμος εις την Βόρειο Αφρική με την VIII Βρετανική στρατιά 142-43».
Παραπομπές
