Σοφοκλής Ελευθ. Βενιζέλος

Ο Σοφοκλής Βενιζέλος, Έλληνας αξιωματικός του στρατού με το βαθμό του Συνταγματάρχη και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός και πρωθυπουργός, για τρία χρονικά διαστήματα στα μέσα του 20ου αιώνος, γεννήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 1894 στο πατρικό σπίτι της οικογένειας Βενιζέλου στη Χαλέπα Χανίων της Κρήτης και πέθανε τη νύχτα της 6ης προς την 7η Φεβρουαρίου 1964 από «...βαρύτατο κολάπσους και εκ κοιλιακής μαρμαρυγής» στο πλοίο «Ελλάς», στο ταξίδι του από τα Χανιά προς Σύρο και Πειραιά, στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου εκείνου του χρόνου. Η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε στη Μητρόπολη Χανίων στις 9 Φεβρουαρίου και τάφηκε στο Ακρωτήρι Χανίων, στον τάφο της οικογένειας Βενιζέλου.

Στις 14 Δεκεμβρίου 1920 παντρεύτηκε στην Κυανή Ακτή στη Γαλλία με την Καθλήν [Αικατερίνη] Ζερβουδάκη, κόρη ομογενών από την Αίγυπτο, με την οποία, το 1923, απέκτησαν μία κόρη, τη Δέσποινα, μετέπειτα σύζυγο του Μάριου Λάσκαρι, ανώτατου στέλεχους της Τραπέζης Αθηνών.

Σοφοκλής Βενιζέλος

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και μητέρα του η Μαρία Σοφοκλή Κατελούζου ή Ελευθερίου, των οποίων ήταν το μικρότερο από τα δύο παιδιά τους. Μεγαλύτερος αδελφός του ήταν ο Κυριάκος . Ο Σοφοκλής έμεινε ορφανός από τη μητέρα του που έπαθε λοίμωξη (επιλόχειο πυρετό) μετά την γέννηση του και υπέκυψε στο μοιραίο οκτώ ημέρες αργότερα. Το 1896, στη διάρκεια της Μεταπολιτευτικής επαναστάσεως η κατάσταση χειροτέρευε στην Κρήτη και οι Τούρκοι γίνονταν ολοένα και πιο απειλητικοί. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, για να προστατεύσει τον Κυριάκο και Σοφοκλή, τους μπάρκαρε μαζί με τη γιαγιά τους Στυλιανή για τη Μήλο. Η Στυλιανή Βενιζέλου πέθανε το 1897 και τάφηκε στη Μήλο, έχοντας πλάι της την κόρη της Ελένη, το γαμπρό της Ανδρέα Νοστράκη και τα δύο μικρά εγγόνια της. Έτσι ο Κυριάκος, και ο Σοφοκλής μεγάλωσαν κοντά στην θεία τους Μαριώ Βενιζέλου. Ο Σοφοκλής τελείωσε το Δημοτικό το 1904 και γράφτηκε στο Ελληνικό σχολείο Χανίων, ενώ το 1906 άρχισε σπουδές στο φημισμένο Λύκειο «Κοραής» και το 1909 γράφτηκε στο Γυμνάσιο Χανίων, από το οποίο αποφοίτησε το 1911.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Το 1911, ο Σοφοκλής έγινε δεκτός στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και το 1912 με την κήρυκη του Α' Βαλκανικού πολέμου προβιβάστηκε στο βαθμό του Λοχία και στάλθηκε στο Μέτωπο. Το 1914 αποφοίτησε από τη Σχολή και ονομάστηκε Ανθυπολοχαγός Πυροβολικού. Το 1916 ως υπολοχαγός Πυροβολικού ακολούθησε τον πατέρα του στο Κίνημα της Θεσσαλονίκης. Το 1917 πήρε μέρος στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο ως Διοικητής Λόχου στο Μακεδονικό μέτωπο, ενώ το 1918 μετά τη συνθηκολόγηση της Βουλγαρίας, κατέβηκε στη Θεσσαλονίκη και ανέλαβε καθήκοντα συνδέσμου του Ελληνικού με το συμμαχικό στρατηγείο. Προς τα τέλη του έτους με το βαθμό του Λοχαγού, ανέλαβε υπασπιστής του πατέρα του, πρωθυπουργού και υπουργού Στρατιωτικών τότε και τον συνόδευσε στη διάσκεψη ειρήνης στο Παρίσι, όπου γνώρισε την μετέπειτα σύζυγό του Κάθλην Ζερβουδάκη, γόνο πλούσιας Ελληνοαιγιπτιακής οικογένειας. Το καλοκαίρι του 1920 ο Σοφοκλής Βενιζέλος συμμετείχε στην Μικρασιατική εκστρατεία, και από την Προύσα έγραψε προς τη μνηστή του: «Προχθές ο ανταποκριτής τού Daily Mail με εφωτογράφισε πλησίον των πυροβόλων μου και εις την ανταπόκρισίν του προς την εφημερίδα του έγραψεν ότι ενώ ο πατέρας αγωνίζεται εις την Δύσιν ο υιός μάχεται εις την Ανατολήν» και φωτογραφήθηκε στον τάφο του Οσμάν Γκαζί.

Tο Φθινόπωρο του ίδιου χρόνου αποχώρησε από το Στρατό, με το βαθμό του Ταγματάρχη, για να συμμετάσχει στις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, όταν και εκλέχθηκε βουλευτής Χανίων. Μετά την ήττα των Φιλελευθέρων στις εκλογές ο Σοφοκλής ακολούθησε τον πατέρα του στην αυτοεξορία του στην Νίκαια της Γαλλίας. Κατά την παραμονή του στην Γαλλία ασχολήθηκε με το άθλημα του Μπριτζ κι έφτασε να συμμετάσχει στην εθνική ομάδα της Γαλλίας. Στα τέλη του 1921, ο Σοφοκλής και η σύζυγος του πήγαν στην Αίγυπτο με την προοπτική να εγκατασταθούν εκεί μόνιμα, όμως θα παραμείνουν μόλις έξι μήνες. Μετά την επάνοδο του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Ελλάδα το 1922, ο Σοφοκλής επανήλθε στο στράτευμα και το 1923 διορίσθηκε στρατιωτικός ακόλουθος στην Ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι, όπου παρέμεινε επί οκτώ χρόνια, και στο τέλος του 1930 αποστρατεύτηκε μετά από αίτηση του, με το βαθμό του Συνταγματάρχη.

Πολιτική διαδρομή

Μετά τις εκλογές του Μαρτίου 1933, στις οποίες επικράτησε το «Λαϊκό Κόμμα», ο Σοφοκλής θεωρήθηκε ότι είχε αναμιχθεί στην αποτυχημένη κινήματα απόπειρα του Νικολάου Πλαστήρα και κατέφυγε για μιαν ακόμη φορά στο Παρίσι. Ο Σοφοκλής αν και γνώριζε την προπαρασκευή του κινήματος του Μαρτίου του 1935, δεν αναμίχθηκε σ’ αυτό, ενώ εκείνο το έτος έλαβε μέρος σε διεθνή διαγωνισμό μπριτζ, ένα παιχνίδι που μερικοί έλεγαν πως τον απασχολούσε σοβαρότερα από την πολιτική, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Ο Σοφοκλής επέστρεψε στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 1936, όταν πέθανε ο πατέρας του. Συναντήθηκε με το βασιλιά Γεώργιο Β’ και εκλέχτηκε τρίτο μέλος της διοικητικής επιτροπής του Κόμματος των Φιλελευθέρων.

Το 1940, μαζί με την οικογένειά του, έφυγε από την Ευρώπη και ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη, όπου παρουσιάστηκε στο εκεί Ελληνικό προξενείο, στις 28 Οκτωβρίου, δηλώνοντας ότι επιθυμεί να στρατευθεί. Τον επόμενο χρόνο ανακλήθηκε από την εφεδρεία και ανέλαβε καθήκοντα στρατιωτικού ακόλουθου στην Ελληνική πρεσβεία της Ουάσιγκτον. Κατά τη γερμανική κατοχή κατέφυγε στη Μέση Ανατολή και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου, ανάλαβε το υπουργείο Ναυτικών στο Κάιρο και έγινε αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως Εθνικής Ενότητος του Γεωργίου Παπανδρέου.

Μετά την απελευθέρωση πολιτεύτηκε ως αρχηγός του κόμματος των Φιλελευθέρων. Τον Φεβρουάριο του 1948 επιστρέφοντας από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής αγόρασε σπίτι στην οδό Νεοφύτου Δούκα στην Αθήνα, όπου κατοίκησε μέχρι το τέλος της ζωής του. Το 1950 έγινε υπουργός Εξωτερικών. Το 1954 παραχώρησε την αρχηγία στον Γεώργιο Παπανδρέου και αποφάσισε να αποσυρθεί από την πολιτική, όμως στις 11 Απριλίου 1955 επέστρεψε στην ενεργό πολιτική και ίδρυσε τη Φιλελευθέρα Δημοκρατική Ένωση. Το 1957 τα δύο κόμματα συγχωνεύτηκαν σε ενιαία πολιτική οργάνωση με συναρχηγούς τον ίδιο και τον Παπανδρέου. Το 1958 έμεινε μόνος αρχηγός και το 1961 πήρε μέρος στην κυβέρνηση της «Ενώσεως Κέντρου» υπό τον Παπανδρέου. Το 1963 εκλέχτηκε για δεύτερη φορά, πάλι στην ίδια κυβέρνηση, και ανέλαβε την αντιπροεδρία της κυβερνήσεως και το υπουργείο Εξωτερικών.

Το τέλος του

Στις 6 Φεβρουαρίου ο Σοφοκλής Βενιζέλος, ως συναρχηγός της Ενώσεως Κέντρου πραγματοποίησε ομιλία στα Χανιά. Το απόγευμα της ίδιας μέρας, μαζί με τους συνεργάτες του, επιβιβάστηκε στο επιβατικό πλοίο «Ελλάς» το οποίο αναχώρησε από τη Σούδα με κατεύθυνση τη Σύρο και τελικό προορισμό τον Πειραιά. Ο Βενιζέλος αφού γευμάτισε, λίγο μετά τις 11 τη νύχτα αποσύρθηκε στην καμπίνα του, όμως άρχισε να μην αισθάνεται καλά. Λίγα λεπτά αργότερα ειδοποίησε τον καρδιολόγο και φίλο του Γεώργιο Καρούζο, ο οποίος τον βρήκε όρθιο δίπλα σε ένα φινιστρίνι να προσπαθεί να αναπνεύσει.

Ο γιατρός διέγνωσε οξύ πνευμονικό οίδημα και προσπάθησε να το αντιμετωπίσει με ενέσεις. Ταυτόχρονα το πλοίο επέστρεφε στη Σούδα και ειδοποιήθηκε το Ναυτικό Νοσοκομείο να έχει έτοιμο ασθενοφόρο στην προβλήτα, όμως ο Βενιζέλος εξέπνευσε στη 1 και 05' μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, στη διάρκεια της διαδρομής της επιστροφής. Το ιατρικό ανακοινωθέν που εκδόθηκε ανέφερε ότι «ο πρόεδρος έφυγε από βαρύτατο κολάπσους και εκ κοιλιακής μαρμαρυγής». Η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε στη Μητρόπολη Χανίων στις 9 Φεβρουαρίου, παρουσία του τότε διαδόχου Κωνσταντίνου Β', που εκπροσώπησε τον πατέρα του βασιλιά Παύλο. Παρόντες ήταν ο πρωθυπουργός Ιωάννης Παρασκευόπουλος και οι Γεώργιος Παπανδρέου, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Σπυρίδων Μαρκεζίνης και ο Νίκος Κιτσίκης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ο αινιγματικός Σοφοκλής Βενιζέλος Εκπομπή «Πρωτοσέλιδα ιστορίας»
• Η κηδεία του Σοφοκλή Βενιζέλου Ιστορικό αρχείο ΕΡΤ.
• Σοφοκλής Βενιζέλος (1894-1964) Youtube Video

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org