Αντώνης Φωστερίδης

Ο Αντώνης Φωστηρίδης ή Φωστερίδης, γνωστός και ως Αντών Τσαούς, Έλληνας εθνικιστής Ποντιακής καταγωγής, Λοχίας του Πυροβολικού στον Ελληνικό στρατό που τον Αύγουστο του 1948 του απονεμήθηκε ο βαθμός του αντισυνταγματάρχη, οπλαρχηγός των εθνικιστικών Ανταρτικών Ομάδων της Ανατολικής Μακεδονίας, ο ηγέτης και Γενικός αρχηγός της Πατριωτικής αντιστάσεως στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη στη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πολέμιος των ληστοσυμμοριτών του κομμουνιστικού Ε.Λ.Α.Σ. καθώς και πολιτικός που μετά τον πόλεμο και την συντριβή των κομμουνιστικών συμμοριών, διετέλεσε βουλευτής Δράμας με το κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» του Στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου και το κόμμα των Προοδευτικών του Σπύρου Μαρκεζίνη, γεννήθηκε το 1912 στο χωριό Ηράκλεια (Ερουκλί) της Μπάφρας στην περιοχή της Σαμψούντας της Αμισού του Δυτικού Πόντου και πέθανε στις 05:10' το πρωί της 30ης Αυγούστου του 1979 σε νοσοκομείο των Αθηνών από ανίατη ασθένεια. Η εξόδιος ακολουθία του τελέστηκε στις 17:00' της 31ης Αυγούστου 1979 από το Μητροπολιτικό ναό Δράμας. Ο επικήδειος λόγος εκφωνήθηκε από τον τότε μητροπολίτη Δράμας μακαριστό Διονύσιο και ο Φωστερίδης ενταφιάστηκε στο Α' νεκροταφείο της πόλεως με τιμές Αντιστρατήγου.

Αντώνης Φωστερίδης
Βιογραφικά στοιχεία (συνοπτικά)
Γέννηση: 1912
Τόπος: Ηράκλεια (Ερουκλί) Μπάφρας Σαμψούντα Αμισού, Δυτικός Πόντος (Οθωμανική Αυτοκρατορία)
Σύζυγος: Αγνώστων στοιχείων (α' γάμος) Μαρία Φωστηρίδη (β' γάμος)
Τέκνα: Γεώργιος (α' γάμος), Μαγδαληνή, Θεόδωρος Γεώργιος, Καλιόπη (Κάλλη) (β'γάμος)
Υπηκοότητα: Οθωμανική, Ελληνική
Ασχολία: Αξιωματικός, Εθνικός αγωνιστής, πολιτικός,
Θάνατος: 30 Αυγούστου 1979
Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα)
Ἐξόδιος ακολουθία: Δράμα (Μακεδονία, Ελλάδα)
Ταφή: Α'Νεκροταφείο Δράμας

Παντρεύτηκε σε πρώτο γάμο κι έγινε πατέρας ενός αγοριού του Γεωργίου Φωστηρίδη, Ανθυπολοχαγού του Ελληνικού στρατού που έχασε τη ζωή του στις 15 Ιανουαρίου 1948 στη διάρκεια του Συμμοριτοπολέμου. Παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο με την Μαρία Φωστηρίδη και από το γάμο τους γεννήθηκαν τέσσερα παιδιά, η Μαγδαληνή, ο Θεόδωρος σύζυγος Ρίτας Ιορδανίδου, ο Γεώργιος και η Κάλλη.

Βιογραφία

Οικογένεια Φωστερίδη

Πατέρας του ήταν ο Κυριάκος Φωστερίδης, γνωστός ως Γαπαλάχ, που έδρασε ως αντάρτης, από το 1912 έως το 1922 και την Μικρασιατική καταστροφή, κι ήταν υπεύθυνος για την δράση στο όρος Κοπτσή Ντάγ, [Γάβζας], στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου πολεμώντας τους Τούρκους. Ο Αντώνης το 1918, σε ηλικία μόλις έξι ετών ακολούθησε την οικογένεια του στην αντάρτικη δράση της.

Εγκατάσταση στην Ελλάδα

Το 1922 τα μέλη της οικογένειας Φωστερίδη ήρθαν στην Ελλάδα κι εγκαταστάθηκαν στο χωριό Οροπέδιο (Λατίκος) της κοινότητας Σιδηρόνερου Δράμας ή στη Ραβίκα του νομού Δράμας, το οποίο την 1η Απριλίου 1927 μετονομάσθηκε σε Καλλίφυτο. Στο Οροπέδιο ο Αντώνης παρακολούθησε τα μαθήματα της εγκυκλίου εκπαιδεύσεως όμως μετά από λίγα χρόνια η οικογένεα εγκαταστάθηκε στη Ραχτσά, στις Κρηνίδες, Καβάλας.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Ο Φωστερίδης κατατάχθηκε ως εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό και υπηρέτησε στο Πυροβολικό με το βαθμό του μόνιμου Λοχία. Την Άνοιξη του 1935 αποτάχθηκε από τις τάξεις του, μετά το αποτυχημένο Βενιζελικό κίνημα της 1ης Μαρτίου εκείνου του έτους, στο οποίο συμμετείχε ενεργά και επέστρεψε στο χωριό Κρηνίδες όπου ζούσε η οικογένεια του και εκεί του ανατέθηκαν καθήκοντα αγροφύλακα. Στρατεύτηκε και πήρε μέρος στον Ελληνοϊταλικό και στη συνέχεια στον Ελληνογερμανικό πόλεμο, όπου πολέμησε με το βαθμό του Λοχία Πυροβολικού, στην μοίρα Κουράκου. Επέδειξε ιδιαίτερη ανδρεία και ηρωισμό και είναι χαρακτηριστικό πως ένας συνάδελφος που παρακολουθούσε τον τρόπο που πολεμούσε είπε:

«Τι κάνει αυτός; Δεν φοβάται; Θα σκοτωθεί.. Ποιος είναι;»

Δίπλα του συνάδελφος που τον άκουσε, Μπαφραλής μιλούσε δηλαδή μόνο ποντιακά και τουρκικά, του απάντησε:

«Αμπέ ο Αντών Τσαούς. Δηλαδή ο Αντώνης ο τσαούσης –στα τουρκικά ο λοχίας λέγεται τσαούσης- καθότι ο Αντώνης ήταν λοχίας. Και από τότε διαδόθηκε, ακούστηκε και έμεινε ο Αντών Τσαούς δηλαδή ο Αντώνης ο λοχίας.

Για τη δράση και την ανδρεία που επέδειξε προήχθη επ' ανδραγαθία στο βαθμό του Ανθυπολοχαγού. ενώ τον Απρίλιο του 1941, μετά την κατάρρευση του Μετώπου, επέστρεψε στο σπίτι του στις Κρηνίδες.

Αντιστασιακή δράση

Με την συνθηκολόγηση της Ελλάδος και την ορκωμοσία της κυβερνήσεως του Στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου, ο Γερμανικός στρατός παραχώρησε την Ανατολική Μακεδονία όπως και τη Δυτική Θράκη, πλην της Αλεξανδρουπόλεως και της Ελληνοτουρικιής μεθορίου, στα Βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής τα οποία έθεσαν ως στόχο τον πλήρη εκβουλγαρισμό της περιοχής. Τον Ιούνιο του 1941 το βουλγαρικό κοινοβούλιο αποφάσισε την προσάρτηση της Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης στο βουλγαρικό κράτος και άρχισαν τα καθημερινά μαρτύρια των Ελλήνων.

«Ή γίνε Βούλγαρος ή θα υποφέρεις .... Θα αλλάξετε τα ονόματά σας παντού, ακόμα και στα νεκροταφεία.» 

Το Φθινόπωρο του 1941, αμέσως μετά την άφιξη των Βουλγάρων στην Ανατολική Μακεδονία, ο Φωστηρίδης εντάχθηκε ως αντάρτης στην ομάδα του Πεχλιβανίδη, όμως σύντομα αναγνωρίστηκε αρχηγός ομάδος 15-17 ανδρών, την οποία αποτελούσαν κυρίως συγχωριανοί του, μεταξύ τους και ο πατέρας του, καθώς και τουρκόφωνοι Πόντιοι από μικρούς οικισμούς της περιοχής. Στην περιοχή έδρασαν και άλλοι εθνικιστές αντάρτες, κυρίως Πόντιοι, όπως ο Μπαρμπαθόδωρος ή Θεόδωρος Τσακιρίδης, στο όρος Παγγαίο, ο Καπετάν Βαγγέλης στο Κοτζά Ορμάν στο Νέστο, ο Αναστάς Αγάς, Αναστάσιος Αβραμίδης, στο Καρά Ντερέ δηλαδή στο δάσος της Ελατιάς προς τη Δράμα, και ο Καπετάν Λαζίκ, Λάζαρος Αβραμίδης, κι άλλοι. Στις 7 Νοεμβρίου του 1942 ο Φωστερίδης καταδικάστηκε ερήμην από Βουλγαρικό στρατοδι­κείο με την αναπόδεικτη και αστήρικτη κατηγορία της δολοφονίας της συζύγου του.

Συγκρούσεις με συμμορίτες

Στις 22 Φεβρουαρίου 1943 συγκλήθηκε σύσκεψη εθνικιστών οπλαρχηγών στο Τσαλ Νταγ, οι οποίοι ομόφωνα αποφάσισαν την ενοποίηση των αντάρτικων τμημάτων τους υπό την διοίκηση και την αρχηγία του Φωστερίδη, απόφαση που επαναβεβαιώθηκε τον Οκτώβριο του 1943, όταν κατέληξαν σε συμφωνία για κοινή δράση υπό την αρχηγία του, προκειμένου να αντέξουν την πίεση των κομμουνιστικών συμμοριών του Ε.Λ.Α.Σ., διατηρώντας κάθε ομάδα την ανεξαρτησία της. Τότε ιδρύθηκαν οι «Εθνικαί Ανταρτικαί Ομάδες», με τα αρχικά Ε.Α.Ο. και καθορίσθηκαν οι τομείς δράσεως κάθε ομάδος. Ο χώρος ευθύνης των ανταρτικών ομάδων υπό τον Φωστερίδη ήταν οι ορεινοί όγκοι της υπό Βουλγαρική κατοχή Ανατολικής Μακεδονίας. Οι ομάδες αυτές ετέθησαν υπό τις διαταγές του Γενικού Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής και πολέμησαν με συνέπεια τους κομμουνιστές του Ε.Λ.Α.Σ. καθώς και τους Βούλγαρους κατακτητές. Αρχικά οι κομμουνιστές αντάρτες επιχείρησαν να προσεγγίσουν τους Τουρκόφωνους Μπαφραλήδες του Παγγαίου, οι οποίοι όντας επιφυλακτικοί δεν συυνεργάστηκαν. Το Φθινόπωρο του 1943 ο Ε.Λ.Α.Σ. επιτέθηκε και διέλυσε τα τμήματα της Π.Α.Ο. στο Κιλκίς και την Βισαλτία του Νομού Σερρών. Στις 16 Δεκεμβρίου 1943 εθνικές ομάδες ανταρτών υπό την αρχηγία του Θεόδωρου Τσακιρίδη δέχτηκαν επίθεση από το 26ο Σύνταγμα των κομμουνιστοσυμμοριτών του Ε.Λ.Α.Σ. στο όρος Παγγαίο και αναγκάστηκαν να καταφύγουν προς την περιοχή του χωριού Λεκάνη .

Ο Φωστηρίδης επέλεξε το δρόμο της ενόπλου αναμετρήσεως με τις δυνάμεις των κομμουνιστοσυμμοριτών, όμως ο Ε.Λ.Α.Σ. πρότεινε ανακωχή. Ο Φωστερίδης αντελήφθη αμέσως την παγίδα των κομμουνιστών όταν ο οπλαρχηγός «Σπάρτακος» του Ε.Α.Μ. του ζήτησε συνάντηση για να επιλύσουν ειρηνικά τις διαφορές τους και έτσι οργάνωσε δικό του σχέδιο. Τη νύχτα της 31ης Δεκεμβρίου 1943 προς την 1η Ιανουαρίου του 1944 οι Εθνικές Ομάδες περικύκλωσαν αυτές του Ε.Λ.Α.Σ. και το πρωί της Πρωτοχρονιάς του 1944 ο Φωστερίδης με άνδρες του Επιτελείου του έμπαιναν στην Λεκάνη Παγγαίου για να συναντηθούν με τον Σπάρτακο. Οι κομμουνιστές αντάρτες πίστεψαν ότι θα συλλάβουν τον Φωστερίδη, οι δυνάμεις του οποίου είχαν καταλάβει το πεδίο ρίψεως και οι κομμουνιστές βρέθηκαν εγκλωβισμένοι. Η μάχη κράτησε 24 ώρες και κατέληξε στη διάλυση της ομάδος «Ρήγας Φεραίος» του Ε.Λ.Α.Σ. και την ολοκληρωτική επικράτηση των δυνάμεων του Φωστερίδη, ενώ διαλύθηκαν οι δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ. και μόλις πρόλαβε να διαφύγει ο καπετάν Άρης. Λίγες ημέρες αργότερα, συγκεκριμένα στις 5 Ιανουαρίου, ισχυρές εθνικιστικές ομάδες κύκλωσαν το αρχηγείο του Ε.Λ.Α.Σ. στο Μενοίκιο, του όρους Φαλακρό , σκοτώνοντας τον επικεφαλής του Ζαχαρία Χαρτοματζή και ένοπλους συμμορίτες, ενώ απήγαγαν τον Βρετανό σύνδεσμο της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής Ταγματάρχη Γκάι Μίκλεθουεϊτ, γνωστότερος με το προσωνύμιο Μικ ο Μυλωνάς, [Mick the Muller], που ήταν ουσιαστικά απομονωμένος από τους κομμουνιστές αντάρτες για να μην έχει επαφή με άλλες οργανώσεις. Έτσι ο Φωστηρίδης αποδυνάμωσε τον Ε.Λ.Α.Σ. στην Δράμα και τις Σέρρες ενισχύοντας την θέση των εθνικιστών, ενώ κέρδισε και την υποστήριξη του Μίλλερ, διαβεβαιώνοντας τον ότι θα συνεργαστεί με τους Συμμάχους και αποδεχόμενος την εξουσία της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής.

Οι εθνικιστές οπλαρχηγοί συναντήθηκαν στις 22 Φεβρουαρίου 1943 στο χωριό Καστανωτό της Ξάνθης, όπου αποφάσισαν να συγκροτηθούν σε μία ενιαία οργάνωση, τις Ε.Α.Ο., [Εθνικαί Ανταρτικαί Ομάδες], και καθορίστηκαν η δομή και η ιεραρχία της οργανώσεως. Αρχηγός της ορίστηκε ο Φωστηρίδης, με τη συγκατάθεση της Ελληνικής κυβερνήσεως του Καΐρου και του Συμμαχικού Στρατηγείου τη Μέσης Ανατολής, με υπαρχηγό τον Αναστάσιο Αναστασιάδη από τις Κρηνίδες και υπεύθυνο πληροφοριών τον Παναγιώτη Παπαδόπουλο από τον Κεχρόκαμπο Δράμας. Ακόμη, συγκροτήθηκαν τα τοπικά αρχηγεία, στις περιοχές του Φαλακρού, του Κοτζά Ορμάν, του Μενοικίου όρους της Ελάτης και της περιοχής του Παρανεστίου. Ως έδρα της επελέγη ο ορεινός όγκος της Λεκάνης. Στις 18 Οκτωβρίου 1943 όλοι όσοι εντάχθηκαν στις Ε.Α.Ο. συγκεντρώθηκαν Στη Ζερνοβίτζα, [Καστανόχωμα] στη θέση τα Καλύβια του Μπούτου στο όρος Φαλακρό, όπου ο Φωστηρίδης πρότεινε να δημιουργήσουν νέα οργάνωση και μετά να ενωθούν με ίσους όρους, για τον κοινό αγώνα κατά των Βουλγάρων κατακτητών. Ο Φωστηρίδης τους ανέλυσε τους στόχους της οργανώσεως για ελευθερία με συνεργασία και αλληλεγγύη. Να απαλλαγούν από τη βάρβαρη βουλγάρικη κατοχή. Να διαφωτίσουν τους πολίτες στα χωριά και να τους οργανώσουν μέσα στα χωριά. Να σταλλεί αντιπροσωπεία στον Άγγλο υπεύθυνο για την αντίσταση στη Βόρεια Ελλάδα τον Μύλλερ. Αποτέλεσμα αυτών των ενεργειών ήταν να ιδρυθεί η οργάνωση Ε.Σ.Ε.Α., [Ένωση Συμπολεμιστών Εθνικού Αγώνος], και οι αντάρτες από 6.500 χιλιάδες να γίνουν 12.500 το καλοκαίρι του επόμενου χρόνου .

Το Φεβρουάριο του 1944 ο Φωστηρίδης, αναγνωρισμένος Γενικός Αρχηγός και ηγέτης των αντάρτικων ομάδων, έστειλε από τα λημέρια του Τσαλ-Νταγ με τον ασύρματο του συμμαχικού κλιμακίου υπό τον Άγγλο Ταγματάρχη Μύλλερ το εξής τηλεγράφημα στον Βασιλέα των Ελλήνων Γεώργιο Β':

«᾿..12500 αντάρτες και συνεργάτες Βουλγαροκρατούμενης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης αγωνιωδώς αναμένομεν υμετέρας διαταγάς προς αποτελεσματικήν δράσην υπέρ Εθνικής ημών ανεξαρτησίας ΣΤΟΠ. Σύσσωμος Ελληνικός λαός αναμένει σύνθημα υμών ΣΤΟΠ. Πρώτον νεύμα υμών έτοιμοι προς τρίτους δυνάμενοι να φέρουν όπλα ΣΤΟΠ. Διαβεβαιούμεν με Εθνική υπερηφάνεια ότι είμεθα πανέτοιμοι να επιφέρωμεν αποτελεσματικό πλήγμα εις τον εχθρό ενισχυόμενοι υπό των συμμάχων και της κυβερνήσεως...»

Οι «Εθνικαί Ανταρτικαί Ομάδες» διέλυσαν επανειλημμένα τις συμμορίες του Ε.Λ.Α.Σ. και τον Δεκέμβριο του 1944 ο Φωστερίδης βρέθηκε στην Αθήνα για συζητήσεις με την Ελληνική κυβέρνηση, όπου συμμετείχε στη μάχη στο Σύνταγμα Χωροφυλακής στου Μακρυγιάννη .

Μάχες με τους Βουλγάρους

Τάφος Φωστηρίδη

Ο κύριος στόχος του Αντώνη Φωστηρίδη ήταν η αντιμετώπιση του βουλγαρικού κινδύνου και δυνάμεις των Βουλγάρων συνετρίβησαν στην κυριολεξία από τις ομάδες του στις περίφημες μάχες:

• Του Κοτζά Ορμάν 16 Ιανουαρίου-2 Φεβρουαρίου 1944,
• Των Κρηνίδων 10 Μαΐου 1944,
• Της Γέφυρας του Νέστου κοντά στο χωριό των Παππάδες, 7-11 Μαΐου 1944,
• Του οροπεδίου Καρά Ντερέ, 22-29 Αυγούστου 1944.

Σε κάποιες από τις μάχες αυτές ο Φωστηρίδης τραυματίστηκε, όπως στου Κοτζά Ορμάν, το διάστημα από τις 16 έως τις 20 Φεβρουαρίου 1944 και των Κρηνίδων στις 10 Μαΐου 1944.

Μάχη Γέφυρας των Παπάδων

Σημαντική είναι η μάχη στη Γέφυρας του Νέστου, που βρίσκεται στο νομό Δράμας, κοντά στα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα κοντά στο χωριό Παππάδες, από τις 7 έως τις 11 Μαΐου 1944. Στην τοποθεσία «Τρία Δένδρα» στο όρος Καρά-Ντερέ πραγματοποιούνταν ρίψεις εφοδίων (οπλισμός, ρούχα κλπ) από τους Συμμάχους. Οι Βουλγάρικες δυνάμεις κινητοποιήθηκαν για να εμποδίσουν τους αντάρτες και οι δεύτεροι αποφάσισαν να στήσουν ενέδρα στο βουλγαρικό τάγμα. Οι Βούλγαροι, που σταθερά επιδίωκαν την εκκαθάριση της Ανατολικής Μακεδονίας από τις Εθνικές Αντάρτικες Ομάδες του Φωστερίδη, συγκέντρωσαν όλες τις διαθέσιμες δυνάμεις τους συμπεριλαμβανομένης της Μεραρχίας Πεζικού που έδρευε στη Δράμα καθώς και ενισχύσεις από την Καβάλα, στις οποίες συμμετείχαν τέσσερα αεροπλάνα, δύο βουλγαρικά και δύο γερμανικά. Στις 6 Μαΐου επιχείρησαν, με τη χρήση όλμων και πυροβολικού, να περάσουν τη γέφυρα για να αιφνιδιάσουν τους εθνικιστές αντάρτες που βρίσκονταν στο άλλο άκρο, καθώς οι δυνάμεις του Φωστερίδη κατείχαν τις βόρειες περιοχές της γέφυρας.

Οι δυνάμεις των ανταρτών δεν ξεπερνούσαν τους 80 άνδρες συνολικά, χωρισμένους σε 3 ομάδες. Το πρωί της 7ης Μαΐου, η εμπροσθοφυλακή ενός Βουλγάρικου τάγματος, την ώρα που επιχειρούσε να περάσει τη γέφυρα, δέχθηκε θεριστικά πυρά. Ολόκληρο το τάγμα καθηλώθηκε, καθώς τα εύστοχα πυρά των ανταρτών προκαλούσαν μεγάλες απώλειες. Η μάχη μαίνονταν για πολλή ώρα και σύντομα έφθασαν βουλγάρικες ενισχύσεις όμως, παράλληλα, και οι εθνικιστές αντάρτες ενισχύθηκαν με δυνάμεις από το Φαλακρό όρος. Μέχρι την 11η Μαΐου οι Βούλγαροι επαναλάμβαναν τις επιθέσεις τους και τα Στούκας των Γερμανών ανάγκασαν τη νύχτα της 11ης προς 12ης Μαΐου τις δυνάμεις του Φωστερίδη σε σύμπτυξη σε δεύτερη τοποθεσία στο οροπέδιο του Καρά Ντερέ, όπου μπόρεσαν να εξουδετερώσουν εν τέλει τις δυνάμεις του Βουλγαρικού στρατού. Σύμφωνα με βρετανικές εκτιμήσεις, οι απώλειες των Βουλγάρων ήταν της τάξεως των 150 νεκρών και τραυματιών. Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο συνταγματάρχης Μιχαήλ Μιχαήλωφ, ο σφαγέας της Δράμας, ο οποίος σκότωσε χιλιάδες Έλληνες μέσα στη Δράμα και στα γύρω χωριά. Οι αντάρτες μέτρησαν 9 νεκρούς και αρκετούς τραυματίες, ενώ ακόμη σκοτώθηκαν άμαχοι βοηθητικοί (κυρίως πολίτες γειτονικών χωριών) που έσπευσαν να συνδράμουν τους ένοπλους μεταφέροντας όπλα, προμήθειες κλπ. Σε μεταπολεμικό μνημείο που στήθηκε στο πεδίο της μάχης είναι καταχωρημένα τα ονόματα 14 πεσόντων.

Απόηχος της μάχης των Παπάδων

Στις 13 Μαΐου η εφημερίδα «Ούτρο» της Σόφιας γράφει:

«...Η Μπελομόριε (δηλαδή το Αιγαίο, η τότε βουλγαροκρατούμενη Μακεδονία) θρηνεί τα ηρωικά παιδιά της, που έπεσαν για την πατρίδα στα βουνά της Δράμας. Εκδίκηση ζητούν οι οικογένειες των αδικοχαμένων παιδιών μας. Χτυπήστε αλύπητα τους φονιάδες του Τσαούς Αντών, όπως και κάθε συνεργάτη του». 

Οι Βούλγαροι για να εκδικηθούν, σκόπευαν να προχωρήσουν σε εκτεταμένες σφαγές του ελληνικού πληθυσμού στην πόλη της Δράμας και σε άλλες κωμοπόλεις της περιοχής, όμως ο Φωστηρίδης απέστειλε στις βουλγαρικές Αρχές προειδοποιητική επιστολή, στην οποία δήλωνε, ότι θα προβούν και οι Έλληνες αντάρτες σε αντίποινα εις βάρος του βουλγαρικού στρατού και άμαχου πληθυσμού. Στην επιστολή αυτή ο Φωστηρίδης, μεταξύ άλλων, γράφει:

«....Διά ταύτα, θα αλλάξωμεν την μέχρι σήμερον τακτικήν μας και θα εκτελέσωμεν εις το εξής τους συλλαμβανομένους αιχμαλώτους και τραυματίας, θα προβώμεν και ημείς εις αντίποινα εναντίον του αμάχου Βουλγαρικού πληθυσμού. Ενώ γνωρίζετε τόσον καλά, ότι δυνάμεθα και ημείς να εξοντώσωμεν άμαχον Βουλγαρικόν πληθυσμόν και να πυρπολήσωμεν χωρία, αποφεύγομεν τους βομβαρδισμούς, σεβόμενοι τους Διεθνείς νόμους, πώς εσείς, Κράτος ολόκληρον, σκοτώνετε γυναικόπαιδα και πυρπολείτε χωρία; Ο θεοσεβής Χριστιανός δεν μπορεί να είναι βάρβαρος εις τόσον βαθμόν ώστε να σκοτώνη διά λόγχης και μαχαίρας αθώα παιδιά 15ετή, γέρους 80ετείς, και γυναικόπαιδα στα χωράφια και να ανοσιουργή εις τον οίκον του Θεού. Τι εμπιστοσύνην μπορεί να έχη ένας τίμιος λαός εις τας αρχάς και τα όργανά σας, ύστερα από τόσας σκληράς δοκιμασίας, που ουδείς λαός εδοκίμασεν κατά τους μετά Χριστόν αιώνας; Τον βομβαρδισμόν σας θα καταγγείλωμεν ενώπιον ολοκλήρου του κόσμου διά των μέσων που διαθέτομεν και θα αρχίσωμεν τα ανάλογα αντίποινα, εφ’ όσον δεν είσθε Κράτος οργανωμένον επί των βάσεων της δικαιοσύνης αλλά συγκρότημα ενός απολιτίστου και βαρβάρου λαού....».

Σημασία της μάχης των Παπάδων

Η νίκη των ανδρών της ΕΣΕΑ αποτελεί τη μεγαλύτερη επιτυχία των ανταρτικών ομάδων του Φωστερίδη εναντίον των κατακτητών και είναι η σημαντικότερη, ίσως, της Εθνικής Αντίστασης στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, κατά τη διάρκεια της κατοχής 1941-1944 καθώς, αρχικά, καταξίωσε τους Έλληνες αντάρτες του Φωστερίδη, και τους ενέταξε στην 8η στρατιά των συμμαχικών δυνάμεων της Μέσης Ανατολής. Στις 10 Οκτωβρίου του 1944, ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Ουίνστον Τσόρτσιλ, επισκέφτηκε τον Ιωσήφ Στάλιν στη Μόσχα, για να οριοθετήσουν τα βαλκανικά σύνορα. Νωρίτερα, ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Δημητρώφ, ζήτησε από τον Στάλιν να παραχωρηθούν στη Βουλγαρία η Δράμα και η Καβάλα, έτσι ώστε να έχει η Βουλγαρία διέξοδο στη θάλασσα, πάγιο και διαχρονικό αίτημα των Βουλγάρων. Ο Στάλιν, με τη σειρά του, έθεσε το θέμα στον Τσόρτσιλ, η απάντηση του οποίου ήταν αρνητική. Συγκεκριμένα είπε:

«Οι Έλληνες νίκησαν στη μάχη στο Νέστο τους Βούλγαρους και σύμφωνα με το δίκαιο του πολέμου οι νικητές δεν παραχωρούν εδάφη στους νικημένους». 

Ο Στάλιν συμφώνησε και έκλεισε το θέμα υπέρ της Ελλάδος. Μεταπολεμικά ανεγέρθηκε μνημείο στην περιοχή της μάχης, ενώ ετελείτο και επίσημος εορτασμός. Δυστυχώς, οι ετήσιες εκδηλώσεις καταργήθηκαν το 1981, από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, ως «διχαστικές».

Μάχη στη Χαϊντού

Τον Ιούλιο του 1944 ο Φωστερίδης συγκρούστηκε με Βουλγαρικές δυνάμεις και δυνάμεις κομμουνιστών συμμοριτών στην περιοχή Χαϊντού, στα σύνορα του νομού Δράμας με τον νομό Ξάνθης και την Βουλγαρία, και τον Αύγουστο στον Στρυμόνα, όπου και τραυματίσθηκε, ενώ ακολούθησε η μάχη του οροπεδίου Καρά-Ντερέ, από τις 22 έως τις 29 Αυγούστου του ίδιου χρόνου. Απόρροια του φόβου και των απωλειών που προκάλεσαν στους Βούλγαρους κατακτητές οι δυνάμεις του Φωστερίδη είναι το γνωστό τραγούδι:

«Βούλγαροι μην έρχεστε, μην έρχεστε πάνω μου
Αντών-τσαους είναι το όνομα μου
Βούλγαροι μην έρχεστε, γιατί πικρά θα μετανιώστε
Στους Ρωμιούς αντάρτες θα γίνετε πρόβατα για σφαγή».

Εκτίμηση Γρηγόρη Φαράκου

Σύμφωνα με όσα γράφει ο Γρηγόρης Φαράκος, κομμουνιστής πολιτικός και ιστορικός που διατέλεσε και Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος:

«....Με την εγκαθίδρυση της νέας εξουσίας (9 Σεπτεμβρίου 1944), σε αρκετά τμήματα του εν Ελλάδι βουλγαρικού στρατού σημειώνονται εξεγέρσεις υπέρ του νέου καθεστώτος και οι αρχηγοί του παίρνουν επαφή με τις αντίστοιχες οργανώσεις ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, τις βοηθούν στην αντιμετώπιση των αντιπάλων τους (κυρίως του Αντόν Τσαούς) και τις διευκολύνουν ν’αναλάβουν αυτές τις διοικητικές υπηρεσίες των περιοχών τους, στο βαθμό που αποσύρεται ο βουλγαρικός στρατός. Έτσι, συμβαίνει, για παράδειγμα, στις Σέρρες, την Ξάνθη (12 Σεπτεμβρίου)
᾿...Αντιθέτως, οι διοικήσεις άλλων τμημάτων, όπως του βουλγαρικού 2ου Σώματος στρατού (αρχηγός ο Ασέν Σιράκοφ), μένουν πιστές στο παλιό καθεστώς και υπογράφουν συμφωνία με τον Αντόν Τσαούς (18 Σεπτεμβρίου) για παράδοση σε αυτόν των μεγάλων πόλεων. Αργότερα, όμως, 29 Σεπτεμβρίου, ο Σιράκοφ, μετά την εξέγερση των υπ’αυτόν δυνάμεων, μεταστρέφεται υπέρ του νέου καθεστώτος και στέλνει διαταγή για “φιλικές σχέσεις με το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ».

Απονομή βαθμών / Τιμητικές αναφορές

Στις 15 Μαρτίου του 1945 με πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου και Βασιλικό Διάταγμα που φέρει την υπογραφή του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού ως εκπροσώπου του βασιλιά Γεωργίου Β' και το οποίο δημοσιευθηκε στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ο Φωστηρίδης προήχθη κατ' απονομή στο βαθμό του Λοχαγού. Την Δευτέρα 28 Ιανουαρίου 1946, ο Φωστηρίδης στη διάρκεια επισκέψεως του στο χωριό Ροδολίβος έγινε στόχος δολοφονικής απόπειρας από τον Άγγελο Τερζή. Ο δράστης έριξε δύο σφαίρες εναντίον του Φωστερίδη, μία από τις οποίες τραυμάτισε έναν από τους συνοδούς του τον καπετάνιο Θεόδωρο Μικρόπουλο.

Στη συνεδρίαση Λ' της Βουλής των Ελλήνων, στις 26 Ιουνίου 1946, στη συζήτηση που διεξαγόταν σχετικά με τη δράση του Φωστερίδη , ο ποντιακής καταγωγής Βουλευτής Θεσσαλονίκης Λεωνίδας Ιασωνίδης του Κόμματος των Φιλελευθέρων εξήρε των αγώνα των εθνικιστών προσφύγων, υπό την ηγεσία του Τσαούς Αντών, εναντίον των «Εαμοσλάβων» στη Θράκη και ανέφερε ότι ήταν:

«....ένας αγώνας, που αποτελεί συνέχεια των αγώνων των Ποντίων, και ότι οι Πόντιοι είναι ευγνώμονες, διότι ολόκληρη η Βουλή έχει αναγνωρίσει τις θυσίες, τον πατριωτισμό και το υπέροχο ήθος, το οποίο η ιδιαίτερη γεωγραφική ποντιακή προέλευση επέδειξε στην Πίνδο και στα οχυρά της Μακεδονίας». 

Ανάλογη ήταν η τοποθέτηση του Φίλιππου Μανουηλίδη ο οποίος είπε:

«....η Εθνική Αντιπροσωπία αποφάσισε ομόθυμα να τιμήσει τους ηρωικούς Ακρίτες Ποντίους, οι οποίοι, μένοντας πιστοί στις παλιές τους παραδόσεις, στάθηκαν ακοίμητοι φρουροί της Βορείου Ελλάδας».

Τέλος, για την προσωπικότητα του Φωστηρίδη, μεταξύ πολλών άλλων, είπε στη Βουλή στις 26 Ιουνίου 1946, ο τότε Υπουργός Παιδείας Α. Παπαδήμος:

«Πρέπει να αποτίσωμεν φόρον τιμής εις το σώμα εκείνο της Εθνικής Αντιστάσεως, το οποίον εξεπροσώπησε το Ελληνικόν Κράτος εις την Ανατολικήν Μακεδονίαν και Θράκην, όπου δεν υπήρχεν ούτε ΙΧΝΟΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ… Οι άνθρωποι αυτοί, λοιπον, αγρόται, εργάται, πτωχοί βιοπαλαισταί, προερχόμενοι ιδίως από την θρυλλικήν περιφέρειαν του Πόντου (χειροκροτήματα), κατόρθωσαν να στήσουν την ελληνικήν σημαίαν να κυματίζει εις την Ανατολικήν Μακεδονίαν και Θράκην.».

Συμμοριοπόλεμος

Στον συμμοριοπόλεμο ο Φωστερίδης ήταν επικεφαλής δικής του ομάδας, αρχικά στη Θράκη και το 1947 στην Ανατολική Μακεδονία. Είναι ο μοναδικός ηγέτης μη κομμουνιστικής οργανώσεως, μετά τον Ναπολέοντα Ζέρβα, που κατόρθωσε να επιζήσει μεταξύ επιθέσεων του Ε.Λ.Α.Σ. και των κατακτητών σε όλη την διάρκεια της κατοχής και του συμμοριτοπολέμου. Η οργάνωση «Ε.Σ.Ε.Α.», [«Ένωση Συμπολεμιστών Εθνικού Αγώνος»], του Φωστηρίδη αναγνωρίστηκε επίσημα ως αντιστασιακή με το Βασιλικό Διάταγμα «Περί Αναγνωρίσεως Εθνικών Ανταρτικών Ομάδων και Εθνικών Οργανώσεων Εσωτερικής Αντιστάσεως, ως και των Αρχηγών και Διοικουσών Επιτροπών αυτών», που υπογράφηκε το 1950 από τον βασιλιά Παύλο Α'.

Πολιτική δράση

Το 1950, λιγότερο από ένα χρόνο μετά τη λήξη του συμμοριοπολέμου, ο Φωστερίδης ίδρυσε το Κόμμα Εθνική Αντίστασις Ελλάδος, με το οποίο πολιτεύθηκε στον νομό Δράμας στις εθνικές εκλογές εκείνου του έτους. Το κόμμα αυτό διαλύθηκε τις παραμονές των εκλογών του 1952 και ο Φωστερίδης, με τηλεγράφημα του, ανακοίνωσε τη διάλυση του στον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη του Λαϊκού Κόμματος και τάχθηκε υπέρ των υποψηφίων του κόμματος στο οποίο προσχώρησε ακολουθούμενος από το σύνολο των μελών του.

Στις 16 Νοεμβρίου 1952, ο Φωστηρίδης ήταν υποψήφιος και εξελέγη βουλευτής νομού Δράμας, πρώτος σε αριθμό ψήφων, με το κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» του Αλέξανδρου Παπάγου στο οποίο παρέμεινε έως το 1955 και ηγείτο ομάδος ομοϊδεατών του βουλευτών. Στις 3 Φεβρουαρίου εκείνου του χρόνου ο Φωστηρίδης αποχώρησε από το κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» και εντάχθηκε στο «Προοδευτικό Κόμμα» του Σπύρου Μαρκεζίνη, παραμένοντας στη θέση του βουλευτή έως τις εθνικές εκλογές του 1956, όταν απέτυχε να εκλεγεί. Στις εθνικές εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 ήταν εκ νέου υποψήφιος και εξελέγη βουλευτής Δράμας με το «Προοδευτικό» και τα συνεργαζόμενα με αυτό κόμματα.

Στις 3 Μαρτίου 1962 απέστειλε προς τον πρόεδρο των ΗΠΑ Κένεντι το ακόλουθο τηλεγράφημα:

«Συγχαίρω δι’ επιτυχίαν αστροναύτου Τζων Γκλέν επίτευγμα που θέτει τας ΗΠΑ εις πρώτην θέσιν των προσπαθειών κατακτήσεως διαστήματος. Εξ ονόματος αγωνιστών Εθνικής Αντιστάσεως Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Ελλάδος ΕΑΟ ΕΣΕΑ των οποίων τυγχάνω Γενικός αρχηγός εκλήθη αστροναύτης Τζων Γκλέν επισκεφθή την Ελλάδα ως φιλοξενούμενος μας. παρακαλώ υμετέραν εξοχώτητα όπως εγκρίνη την επίσκεψιν ταύτην». 

Την ίδια ημέρα απέστειλε και στον αστροναύτη Τζων Γκλέν τα ακόλουθα τηλεγράφημα:

«Συγχαίρω δι’ επιτυχίας σας που αποτελεί τον σταθμόν εις την ιστορίαν των προσπαθειών δια την κατάκτησιν του διαστήματος. Εξ ονόματος αγωνιστών Εθνικής αντιστάσεως Ανατολικής Μακεδονίας–Θράκης ΕΑΟ ΕΣΕΑ των οποίων τυγχάνω Γενικός αρχηγός καλείσθε όπως επισκεφθείτε την Ελλάδα ως φιλοξενούμενός μας. 
ΑΝΤ. ΦΩΣΤΗΡΙΔΗΣ
Γενικός Αρχηγός Εθνικής Αντιστάσεως Μακεδονίας Θράκης
Βουλευτής Δράμας».

Ο Φωστηρίδης παρέμεινε βουλευτής έως τις εθνικές εκλογές του 1963, ενώ στη συνέχεια αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική και ιδιώτευσε. Στη διάρκεια του επαναστατικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου του 1967 τάχθηκε υπέρ των θέσεων του Γεωργίου Παπαδόπουλου και των συνεργατών του. Στις εθνικές εκλογές της 17ης Νοεμβρίου του 1974, τις πρώτες μετά την πτώση του καθεστώτος της 21ης Απριλίου, ο Φωστερίδης ήταν υποψήφιος με το κόμμα «Εθνική Δημοκρατική Ένωσις» του Πέτρου Γαρουφαλιά στο νομό Καβάλας και έλαβε 380 ψήφους, δίχως να εκλεγεί.

Συγγραφικό έργο

Έγραψε και δημοσίευσε το έργο:

• «Εθνική Αντίστασις κατά της Βουλγαρικής Κατοχής 1941-45», ένα λεύκωμα των οπλιτών των ΕΣΕΑ Ανατολικής Μακεδονίας, το οποίο κυκλοφόρησε το 1959 στη Θεσσαλονίκη.

Τιμητικές διακρίσεις

Τον Αύγουστο του 1948 απονεμήθηκε στον Φωστερίδη ο βαθμός του Αντισυνταγματάρχου Πυροβολικού και ορίστηκε διοικητής του «Τάγματος Φωστηρίδη» στο οποίο κατατάχθηκαν πολλά πρώην μέλη των Ε.Α.Ο., «Εθνικαί Ανταρτικαί Ομάδες». Για την πολεμική του δράση του απονεμήθηκαν:

• το Δίπλωμα της Τιμής των Συμμάχων,
• το Παράσημο του βασιλέως Γεωργίου της Αγγλίας,
• Χρυσά Αριστεία Ανδρείας και
• Πολεμικοί Σταυροί Β' και Γ' Τάξεως.

Μνήμη Αντώνη Φωστερίδη

Ο Φωστηρίδης που αποτέλεσε ηγετική μορφή στην ένοπλη αντίσταση κατά της Βουλ­γαρικής κατοχής και της κομμουνιστικής επιβουλής, ήταν εξαιρετικά θαρραλέος, πραγματοποίησε καταδρομές και μέσα στο Βουλγαρικό έδαφος και έγινε ο φόβος και ο τρόμος των Βουλγάρων. Όσοι τον γνώρισαν σχημάτισαν τη γνώμη ότι υπήρξε καταρχάς «λαϊκός άνθρωπος», «αγνός πατριώτης» και «πραγματικό παλικάρι» με ἀδολες και καλές προθέσεις. Ο Φωστερίδης είναι ο μοναδικός ηγέτης μη κομμουνιστικής οργανώσεως, μετά τον Ναπολέοντα Ζέρβα, που κατόρθωσε να επιζήσει των επιθέσεων των κομμουνιστών του ΕΛΑΣ και των κατακτητών σε όλη τη διάρκεια των συγκρούσεων και ως το τέλος του πολέμου κατά των κομμουνιστικών συμμοριών.

Η οργάνωση του ήταν η μοναδική ελληνική εθνικιστική ομάδα που δρούσε και που αγωνιζόταν για την ελληνικότητα της Μακεδονίας, της Θράκης και ο ιδρυτής της ήταν αρνητικός απέναντι στους Γερμανούς, τους Βουλγάρους και τους κομμουνιστές της Ελλάδος. Η μνήμη του, λόγω της αποφασιστικότητος αλλά και επιθετικότητος με την οποία αντιμετώπισε τις κομμουνιστικές συμμορίες Ε.Λ.Α.Σ., καθώς και εξαιτίας της ενεργού συμμετοχής του στον συμμοριτοπόλεμο, αρχικά στο πλευρό και στη συνέχεια μέσα από τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού, αντιμετωπίζεται με μεγάλη εχθρότητα από τους κομμουνιστές και τους συνοδοιπόρους τους. Το Ε.Α.Μ. τον κατηγόρησε αναπόδεικτα ότι συνεργάστηκε με τα Βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής και οι κατηγορίες επαναλαμβάνονται σταθερά ως τις μέρες μας δίχως την προσκόμιση του παραμικρού αποδεικτικού στοιχείου.

Ο Φωστηρίδης κατέστησε την οργάνωση του υπολογίσιμη δύναμη σε φίλους και εχθρούς, καθώς οι αντάρτες της Ε.Σ.Ε.Α. προστάτευσαν τα εδάφη και τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής στην οποία έδρασε μέχρι να εδραιωθεί η παρουσία των επίσημων ελληνικών κρατικών Αρχών. Παράλληλα, με την στάση και την αποφασιστικότητα του διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην αποτροπή του σχεδίου καθόδου Σοβιετικών στρατευμάτων μέσω της Βουλγαρίας στα εδάφη της Μακεδονίας και της Θράκης, με απώτερο στόχο και σκοπό την απόσχιση των εδαφών τους από την Ελλάδα και την προσάρτηση τους στο κομμουνιστικό βουλγαρικό κράτος. Ο Φωστερίδης, ο οποίος κατοικούσε στην οδό Αγαθουπόλεως 54 ή 56, μια κάθετο οδό των Πατησίων, κοντά στην Εμπορική Σχολή στην Αθήνα, υπήρξε σταθερός υποστηρικτής του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967 και του Γεωργίου Παπαδόπουλου, προσωπικά. Νοσηλεύθηκε επί μακρόν σε νοσοκομείο των Αθηνών εξ αιτίας επώδυνης ασθένειας από την οποία απεβίωσε. Η σορός του μεταφέρθηκε από την Αθήνα στη Δράμα με στρατιωτικό αεροσκάφος.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Ποιος ήταν ο Αντώνης Κ. Φωστηρίδης «Αντων Τσαους»]

Πηγές

• «Πολέμαρχοι του αντισταλινισμού: Ναπολέων Ζέρβας, Δημήτριος Ψαρρός, Αντώνιος Φωστερίδης (Τσαούς Αντών), Βασίλειος Αβδελάς, Διονύσιος Παπαδόγγονας», σελίδα 46η, Δημήτριος Ν. Χονδροκούκης, εκδόσεις «Ισοκράτης», Αθήνα 1993.
• «Οι εθνικιστές οπλαρχηγοί στη Βουλγαροκρατούμενη Μακεδονία και Θράκη», σελίδα 354η, Τάσος Χατζηαναστασίου, στο έργο «Οι άλλοι Καπετάνιοι: αντικομουνιστές ένοπλοι στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου», επιμέλεια: Νίκος Μαραντζίδης, εκδότης «Εστία», Αθήνα 2007.
• «ΕΛΑΣ ο μεγαλύτερος στρατός της Εθνικής Αντίστασης», τόμος Α’, σελίδες 28η-29η, Ιάσων Χανδρινός, «Γνώμων Εκδοτική», Αθήνα 2011.

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org