Γρηγόριος Μπονάνος

Ο Γρηγόρης Μπονάνος, Έλληνας ανώτατος Αξιωματικός του Πεζικού [Α.Μ. 22227] με το βαθμό του Υποστρατήγου (ε.α.) που διατέλεσε Αρχηγός Α.Ε.Δ. [Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων], του μετέπειτα Γ.Ε.ΕΘ.Α. [Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας], κι ήταν επικεφαλής των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων της περίοδο της ανατροπής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' και της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο, γεννήθηκε το 1918 στο Αργοστόλι της Κεφαλλονιάς και πέθανε στην Αθήνα.

Ήταν έγγαμος και ζούσε με την οικογένεια του σε σπίτι στο σημερινό Δήμο Παπάγου στην Αθήνα. Από το γάμο του έγινε πατέρας δύο τέκνων, του Γεράσιμου Μπονάνου, που το 1974 εισήχθη στην Σχολή Ιπταμένων Μηχανικών της Πολεμικής Αεροπορίας από την οποία παραιτήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 1975, και της Ελένης Μπονάνου, δικηγόρου και βοηθού του καθηγητού της Νομικής Σχολής Χαρίτωνα Κορυζή, η οποία εξαναγκάστηκε σε παραίτηση από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Γρηγόρης Μπονάνος
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 1918
Τόπος: Αργοστόλι, Κεφαλλονιά Ελλάδα
Θάνατος:
Τόπος: Αθήνα, Ελλάδα
Σύζυγος:
Τέκνα: Γεράσιμος, Ελένη
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Υποστράτηγος ε.α, Αρχηγός Γ.Ε.ΕΘ.Α.

Βιογραφία

Πατέρας του Γρηγόρη ήταν ο Γεράσιμος Μπονάνος. Ο Γρηγόρης είχε μια αδελφή, σύζυγο του αξιωματικού (ΠΖ) Κωνσταντίνου Κοκοράκη , που το 1974 με το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη υπηρετούσε στο Γενικό Επιτελείο ως Διευθυντής του 1ου Γραφείου της Εθνοφρουράς στην Κύπρο. Αδελφός του Γρηγόρη ήταν ο Σωτήρης Μπονάνος, υπάλληλος της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού από την οποία απομακρύνθηκε λίγο καιρό μετά την μεταπολίτευση.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Ο Γρηγόρης Μπονάνος εισήχθη στη Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων τον Σεπτέμβριο του 1937, δηλαδή ανήκε στην Τάξη του 1940 της Σχολής, όπου υπήρξε συμμαθητής και φίλος με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο , επικεφαλής του επαναστατικού κινήματος της 21ης Απριλίου 1967. Συμμετείχε στον Ελληνοϊταλικό και Ελληνογερμανικό πόλεμο του 1940-41 και τραυματίστηκε ενώ την περίοδο της κατοχής συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση και μετά την Άνοιξη του 1944 εντάχθηκε στο 1ο Τάγμα Ασφαλείας του 1ου Συντάγματος Ευζώνων Αθηνών .

Μετά την απελευθέρωση επανήλθε στις τάξεις του Ελληνικού Στρατού και συμμετείχε στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη διάρκεια του Συμμοριτοπολέμου. Με Βασιλικό Διάταγμα που δημοσιεύθηκε στις Αθηναϊκές εφημερίδες την Τρίτη 12 Ιουλίου 1949 ο τότε Λοχαγός Γρηγόριος Μπονάνος προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχου . Υπήρξε απόφοιτος της Ανωτέρας Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Αμύνης. Συμμετείχε στον πόλεμο της Κορέας και διατέλεσε Διοικητής μεγάλων στρατιωτικών μονάδων. Υπηρέτησε σε επιτελικές θέσεις και την περίοδο 1968-69 υπηρέτησε ως Διευθυντής του 3ου Επιτελικού Γραφείου στο ΓΕΣ [Γενικό Επιτελείο Στρατού] και από το Σεπτέμβριο του 1967 μέχρι το 1969 υπήρξε επιτελάρχης της ΑΣΔΑΚ στην Κύπρο, όπου συνυπήρξε για κάποιο μικρό χρονικό με τον τότε διοικητή της Γεώργιο Γρίβα .

Διατέλεσε Α' Υπαρχηγός Γ.Ε.Σ. και ήταν ο μόνος από την Τάξη του 1940 που έφτασε στο βαθμό του Στρατηγού. Με το βαθμό του Αντιστρατήγου και την ιδιότητα του Διοικητή του Γ' Σώματος Στρατού, στην οποία τοποθετήθηκε στις 22 Αυγούστου 1973 από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, συμμετείχε στη συνωμοσία του Δημητρίου Ιωαννίδη για την ανατροπή του Γεωργίου Παπαδόπουλου, από κοινού με τον διοικητή Στρατιάς Φαίδωνα Γκιζίκη.

Αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων

Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και η κυβέρνηση του Σπύρου Μαρκεζίνη ανατράπηκαν τα μεσάνυχτα της 25ης Νοεμβρίου 1973 από κίνημα στρατιωτικών καθοδηγούμενων από τον Ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη. Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας διορίστηκε ο Στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης και σχηματίστηκε κυβέρνηση υπό τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο. Οι εκλογές που είχαν προκηρυχθεί για την 10η Φεβρουαρίου του 1974 ακυρώθηκαν και την ίδια ημέρα τοποθετήθηκαν στην ηγεσία των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων οι:

• Αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων [Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων-ΑΕΔ και μετέπειτα ΓΕΕΘΑ] ο Αντιστράτηγος Γρηγόριος Μπονάνος,
• Αρχηγός Γ.Ε.Σ. [Γενικό Επιτελείο Στρατού] ο Αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος,
• Αρχηγός Γ.Ε.Α. [Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας] ο Αντιπτέραρχος Αλέξανδρος Παπανικολάου, ενώ
• Αρχηγός Γ.Ε.Ν. [Γενικό Επιτελείο Ναυτικού] παρέμεινε ο Αντιναύαρχος Παναγιώτης Αραπάκης, στη θέση που τον είχε τοποθετήσει την 1η Ιουνίου 1973 ο Γεώργιος Παπαδόπουλος.

Την 1η Ιουνίου 1974 ο Μπονάνος εξέδωσε άκρως απόρρητο έγγραφο με το οποίο εντέλλονταν οι αρχηγοί των επιτελείων όπως αποφεύγουν προκλήσεις κατά της Τουρκίας και στο οποίο σημειωνόταν ότι κάθε ενέργεια ή εκδήλωση κατά της Τουρκίας θα αναλαμβάνονταν μόνο μετά από διαταγή του ίδιου. Στις 2 Ιουλίου ο Μπονάνος πήρε μέρος σε σύσκεψη που έγινε στο Ελληνικό Πεντάγωνο στην Αθήνα, στην οποία πήραν μέρος και οι Ανδρέας Γαλατσάνος, Πέτρος Αραπάκης, ο Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Καμπόκης, τότε Διοικητής Καταδρομών, καθώς και ο Δημήτριος Ιωαννίδης, όπου αποφασίστηκε η ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' και στις 11 Ιουλίου κάλεσε τον αρχηγό της Εθνοφρουράς στρατηγό Ντενίση να έρθει στην Αθήνα με σκοπό ή πρόσχημα να εκτιμήσουν την κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά την από 2 Ιουλίου επιστολή του Αρχιεπισκόπου. Την Δευτέρα 15 Ιουλίου 1974 η Εθνική Φρουρά ανέτρεψε τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ' και στη θέση του τοποθετήθηκε ο βουλευτής Νίκος Σαμψών, ήρωας του Απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και υποστηρικτής της ενώσεως Ελλάδος-Κύπρου. Στις 08.00 το πρωί εκείνης της μέρας ο Μπονάνος κάλεσε στο γραφείο του τους αρχηγούς των επιτελείων των τριών κλάδων και τους ανακοίνωσε ότι «...η Εθνοφρουρά ανέτρεψεν τον Μακάριον όστις μάλλον είχε φονευθεί».

Στις 11:00 το πρωί της 18ης Ιουλίου ο Αμερικανός υφυπουργός Εξωτερικών Τζόζεφ Σίσκο, που έφτασε στην Αθήνα μαζί με τον υφυπουργό Εθνικής Αμύνης Μπομπ Έλσγουώρθ, συμμετείχε σε σύσκεψη στη διάρκεια της οποίας προειδοποίησε την Ελληνική ηγεσία για το ενδεχόμενο Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Οι δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι συνοδευόμενοι από τον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα Χένρι Τάσκα, επισκέφθηκαν τον πρωθυπουργό Αδαμάντιο Ανδρουτόπουλο, με τον οποίο είχαν κατ' ιδίαν ιδίαν συνομιλίες, ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν δύο συσκέψεις μία στις 14:00 και η δεύτερη περί τις 18:00 στην οποία και συμμετείχαν ο πρωθυπουργός Ανδρουτσόπουλος, ο υπουργός Εξωτερικών Κυπραίος, ο αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Μπονάνος και άλλοι ανώτατοι υπηρεσιακοί παράγοντες. Οι πληροφορίες που μετέφερε από τουρκικής πλευράς φαίνεται πως κρίθηκαν ενθαρρυντικές από τους μετέχοντες στη σύσκεψη και περί τις 19:00 ο στρατηγός Μπονάνος προσκάλεσε στο γραφείο του όλους τους αρχηγούς και τους ανακοίνωσε τις πληροφορίες που είχε μεταφέρει ο Σίσκο, που πηγαινοέρχονταν μεταξύ Αθηνών και Άγκυρας. Ο Μπονάνος, τότε Αρχηγός των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, ισχυρίζεται πως «...Πολλάκις ο Ιωαννίδης, με διαβεβαίωσε ότι οι Τούρκοι δεν πρόκειται να αναμειχθούν, διότι και οι Αμερικάνοι είναι υπέρ της ανατροπής του Μακαρίου και θα σταθούν δίπλα μας, εις πάσαν περίπτωσιν».

Στις 3 τα ξημερώματα της Παρασκευής 19 Ιουλίου, ο σταθμός της Κυρήνειας υπέκλεψε σήμα με οδηγίες προς τους Τουρκοκύπριους. Στις 9 το βράδυ της ίδιας μέρας, η Λευκωσία ειδοποίησε το Ελληνικό Γενικό Επιτελείο: «Στ’ ανοιχτά της Κύπρου φάνηκαν τουρκικά αποβατικά». Το Επιτελείο απάντησε: «Πρόκειται για άσκηση». Ο Αρχηγός Γ.Ε.ΕΘ.Α. Γρηγόριος Μπονάνος ήταν κατηγορηματικός πως δεν έπρεπε να δοθούν αφορμές στους Τούρκους και προτίμησε τις Στρατιωτικές κατασκηνώσεις του Αγίου Ανδρέα για να περάσει τη νύχτα. Στις 08:40 το πρωί της 20ης Ιουλίου 1974 ο Στρατηγός Μπονάνος αρνήθηκε έγκριση στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Φρουράς [Γ.Ε.Ε.Φ.] Κύπρου για απάντηση στην Τουρκική επιθετική αποβατική ενέργεια και ανάσχεση της εισβολής που βρίσκονταν ακόμη σε εξέλιξη. Αντιθέτως, συνέχισε να καθησυχάζει τους επιτελείς της Εθνικής Φρουράς ότι πρόκειται για άσκηση του Τουρκικού στρατού και συνιστούσε αυτοσυγκράτηση.

Το πρωί της 21ης Ιουλίου ο Μπονάνος κάλεσε σε σύσκεψη στο γραφείο του τους αρχηγούς των τριών κλάδων και τους ανακοίνωσε ότι αποφασίσθηκε η κήρυξη πολέμου κατά της Τουρκίας. Την ώρα που η Τουρκική εισβολή στην Κύπρο ήταν σε εξέλιξη, το Πολεμικό Συμβούλιο, υπό την προεδρία του Στρατηγού και προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, Φαίδωνα Γκιζίκη, και τη συμμετοχή του πρωθυπουργού Αδαμάντιου Ανδρουτσόπουλου και του ταξίαρχου Δημήτριου Ιωαννίδη, διέταξε τους:

• Αρχηγό Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγό Γρηγόριο Μπονάνο,
• Αρχηγό Στρατού αντιστράτηγο Ανδρέα Γαλατσάνο,
• Αρχηγό Ναυτικού αντιναύαρχο Πέτρο Αραπάκη και
• Αρχηγό Αεροπορίας πτέραρχο Αλέξανδρο Παπανικολάου

να κηρύξουν Γενική Επιστράτευση και να προχωρήσουν στην άμεση ενίσχυση της Άμυνας της Κύπρου.

Παράλληλα συμφωνήθηκε όπως:

• α) μια Μοίρα Καταδρομών πλήρως εξοπλισμένη θα μεταφερόταν αεροπορικώς από τη Σούδα στη Λευκωσία,
• β) τρία υπερσύγχρονα υποβρύχια θα έπλεαν στην Κύπρο ματαιώνοντας την προσπάθεια αποβάσεως των Τούρκων,
• γ) το πλήρως εξοπλισμένο 573ο Τάγμα Πεζικού με 550 Κύπριους εθελοντές θα μεταφερόταν στο νησί με το επιταγμένο οχηματαγωγό πλοίο «Ρέθυμνο»,
• δ) να εμπλακούν από αέρος τα 30 υπερσύγχρονα -για την εποχή- αεροπλάνα τύπου Fantom που μόλις είχε παραλάβει η Ελλάδα από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Κανένας από τους Αρχηγούς Όπλων δεν έφερε αντίρρηση στα μέτρα, που ήταν αυτονόητα και επιβάλλονταν, όμως από τις τέσσερις διαταγές, πλην της αποστολής μιας Μοίρας Καταδρομών, καμία άλλη δεν πραγματοποιήθηκε. Ο Μπονάνος γνώριζε από τις 6.10 το πρωί της 20ής Ιουλίου για την έναρξη της τουρκικής αποβατικής ενέργειας, όμως, σύμφωνα με την κατάθεσή του στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων:

• μέχρι και τις 8.00 π.μ., που συγκλήθηκε το Πολεμικό Συμβούλιο, επιτελούσε άλλα καθήκοντα,
• μετά τις 10.00 το πρωί δόθηκαν τελικές διαταγές εφαρμογής σχεδίων αποκρούσεως της στρατιωτικής επεμβάσεως της Τουρκίας,
• ολόκληρη τη μέρα δεν επικοινώνησε με το ΓΕΕΦ, γιατί δεν ήταν δικό του έργο να επικοινωνήσει,
• είχε ιεραρχήσει άλλα να κάνει.

Ο Μπονάνος ανέφερε χαρακτηριστικά στην κατάθεσή του στην Εξεταστική Επιτροπή της Ελληνικής Βουλής: «Πηγαίνοντας στο ΑΕΔ το πρωί της εισβολής δεν επικοινώνησα με την Κύπρο. Δεν ήταν έργο δικό μου να επικοινωνήσω με το ΓΕΕΦ. Είχα άλλα ιεραρχήσει να κάμω. Δεν πήρα όλη τη μέρα της 20ής Ιουλίου 1974 το ΓΕΕΦ. Με πήραν όμως αυτοί...». Την 21η Ιουλίου στις 13.00΄ εκδόθηκε διαταγή ανακλήσεως δύο υποβρυχίων ύστερα από εντολή του Μπονάνου λόγω των ανησυχιών του, όπως έλεγε, για την άμυνα του Αιγαίου από τυχόν επίθεση από βορρά ή ανατολή ή ταυτόχρονα και από τις δυο κατευθύνσεις. Επίσης, δεν ήθελε με την τυχόν επίθεση των υποβρυχίων να δώσει την αφορμή για μία πολεμική σύρραξη μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Πέτρος Αραπάκης: «Η επιμονή του Μπονάνου να επιστρέψουν τα υποβρύχια βασίστηκε ακριβώς στο γεγονός ότι δεν είχε εκδώσει διαταγή να κατευθυνθούν στην Κύπρο, διότι δεν επιθυμούσε την αποστολή τους. Επιθυμούσε και απαιτούσε να γυρίσουν και τα γύρισε. Γίνεται αντιληπτό ότι μια συνδυασμένη επίθεση όλων αυτών των σύγχρονων όπλων το μεσημέρι της 22ας Ιουλίου θα σήμαινε την ολοκληρωτική καταστροφή της τουρκικής αποβατικής δύναμης πριν από την κατάπαυση του πυρός. Αν είχε γίνει η επίθεση, η εξέλιξη των πραγμάτων θα ήταν τελείως διαφορετική, και στο πεδίο των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Και κάτι πολύ πιο σημαντικό: διαφορετικό θα ήταν το παρόν και το μέλλον της Κύπρου». Ο Ταξίαρχος Μιχάλης Γεωργίτσης στην κατάθεσή του στη Βουλή των Ελλήνων στις 2 Ιουλίου 1986, ανέφερε: «Όταν στις 13 Αυγούστου επέστρεψα στην Αθήνα, πληροφορήθηκα από επιτελείς ότι ο Μπονάνος τούς είχε πει: “Να τους αφήσουμε τους Τούρκους για λόγους τιμής‐γοήτρου να ακουμπήσουν κάπου στην περιοχή της Κερύνειας”. Ιδίαν όμως αντίληψη αυτού δεν έχω».

Πολιτειακή μεταβολή

Γράφει ο Μπονάνος: «Όταν εμείναμε μόνοι οι τέσσαρες (σ.σ. δηλαδή ο Μπονάνος και οι αρχηγοί των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων) ήλεγξα αν παρακολουθούμεθα από κάποιον και όταν εβεβαιώθην ότι αυτό δεν συνέβαινε, τους είπα να καθίσουν. Επίστευα ότι είχεν έλθη η ώρα να υλοποιήσω το σχέδιον που από καιρόν εσκεπτόμην. Να πολιτικοποιήσω το καθεστώς και να απομακρύνω τας Ενόπλους Δυνάμεις από την ευθύνην της διακυβερνήσεως της χώρας και την φθοράν της αναμείξεώς των με έργα άσχετα με την αποστολήν των. Αλλ΄ είχα ανάγκην και της συμφώνου γνώμης των άλλων Αρχηγών. Τας απόψεις μου βεβαίως τας εγνώριζαν όλοι, αφού άλλωστε δεν τας απέκρυπτα και τας είχα αναπτύξει κατ' επανάληψιν εις συγκεντρώσεις αξιωματικών. Επηκολούθησε λοιπόν μεταξύ μας η ακόλουθος συνομιλία, την οποίαν μεταφέρω εδώ μαγνητοφωνικώς και κατά λέξιν:
- Αρχηγός προς Γαλατσάνον:
- Ανδρέα, ελέγχεις τον Στρατόν;
- Μάλιστα.
- Εάν διατάξεις οτιδήποτε, θα εκτελεσθή;
- Μάλιστα.
Αρχηγός προς Αραπάκην:
- Πέτρο, ελέγχεις το Ναυτικόν;
- Μάλιστα, κύριε Αρχηγέ. Είμαι πολύ αγαπητός.
- Εάν διατάξεις οτιδήποτε, θα εκτελεσθή;
- Μάλιστα.
Αρχηγός προς Παπανικολάου:
- Εσύ, Αλέκο, ελέγχεις την Αεροπορία;
- Μάλιστα.
Αρχηγός προς όλους:
- Τώρα σας ερωτώ, εάν εγώ διατάξω κάτι, σεις θα πειθαρχήσετε και θα το εκτελέσετε;
Ομόφωνος απάντησις:
- Βεβαίως, κύριε Αρχηγέ. Οτιδήποτε διατάξετε, θα εκτελεσθή.
Τότε ηγέρθην της θέσεώς μου και αντήλλαξα χειραψίαν με έναν έκαστον χωριστά, λέγων: Αυτή η χειραψία είναι η επισφράγισις ενός συμβολαίου τιμής μεταξύ μας. Ουδείς όμως πρέπει να λάβει γνώσιν των αποφάσεών μας, διότι οι μηχανισμοί του Ιωαννίδη παραμένουν ισχυροί ακόμη. Να αναμένετε τας διαταγάς μου».

Αντίθετη άποψη για τον ρόλο του Μπονάνου στην πολιτειακή μεταβολή διατυπώνουν ο Αλέξανδρος Παπανικολάου στην «Απόρρητη έκθεσή» αλλά και ο Πέτρος Αραπάκης. Ο Ναύαρχος Αραπάκης υποστηρίζει ότι την 21η Ιουλίου 1974 σε συζήτηση των τεσσάρων, «εκμεταλλευόμενος την κατάσταση που είχε δημιουργηθεί, βρήκα ότι ήταν οι κατάλληλη ευκαιρία να ρίξω την ιδέα να προχωρήσουμε σε αλλαγή από την στρατιωτική στην πολιτική ηγεσία. Πρότεινα τότε να καλέσουμε τους πολιτικούς και να προχωρήσουμε στη μεταπολίτευση», διεκδικώντας κι αυτός για λογαριασμό του την ιδέα της πολιτειακής μεταβολής

Ο Μπονάνος βολιδοσκόπησε για την πρωθυπουργία τον βασιλόφρονα παλαιό κεντρώο πολιτικό Πέτρο Γαρουφαλιά, ο οποίος αποδέχθηκε αλλά βρέθηκε αντιμέτωπος με την άρνηση του Φαίδωνα Γκιζίκη, ο οποίος θεωρούσε πως στο πρόσωπο του Γαρουφαλιά είχαν μείνει ανεξίτηλα ακόμη τα «ίχνη» της διαμάχης του Γεωργίου Παπανδρέου με τον βασιλιά Κωνσταντίνο Β'. Στις 22 Ιουλίου ο Μπονάνος και οι άλλοι τρεις ανώτατοι αξιωματικοί του στρατεύματος, Πέτρος Αραπάκης, Αλέξανδρος Παπανικολάου, Ανδρέας Γαλατσάνος, που, μαζί με τον Δημήτριο Ιωαννίδη, σχεδίασαν και υλοποίησαν την ανατροπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ', συμμετείχαν σε σύσκεψη υπό την προεδρία του Φαίδωνα Γκιζίκη. O Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, Χένρι Κίσινγκερ, ήδη από το βράδυ της 22ας Ιουλίου είχε γνωστοποιήσει ότι «ενδεχομένως τη στιγμή αυτή πραγματοποιείται πολιτική μεταβολή» στην Ελλάδα. Στις 2 μετά το μεσημέρι της 23ης Ιουλίου συνεκλήθη τελικώς η σύσκεψη των πολιτικών, υπό τον Γκιζίκη, στο γραφείο του στη Βουλή κατά την οποία παρέδωσαν την εξουσία στην αποκαλούμενη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητος του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Μεταπολίτευση

Ο Μπονάνος, ο Γκιζίκης και οι άλλοι τρεις ανώτατοι αξιωματικοί, παρέμειναν στις θέσεις τους και με τον ίδιο τραγικό τρόπο χειρίσθηκαν και τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής. Σύμφωνα με τα έγγραφα που περιέχονται στο πόρισμα της Ελληνικής Βουλής για τον Φάκελλο της Κύπρου καλούσαν τον Καραμανλή να μην αντιδράσει στρατιωτικά, όπως και έγινε. Ο Μπονάνος, όπως και οι Γκιζίκης, Αραπάκης, Παπανικολάου, Γαλατσάνος, αποστρατεύτηκε στις 19 Αυγούστου 1974 με βαθμό επί τιμή, απολαμβάνοντας τη σύνταξη και όλα τα προνόμια των συνταξιούχων στρατιωτικών, ως να εκτέλεσαν τα καθήκοντα τους με άριστο τρόπο . Στις 8 Νοεμβρίου 1974 ο εθνικιστής δικηγόρος Αθηνών Γεώργιος Αλφαντάκης κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά σε βάρος του Μπονάνου και άλλων προσώπων τα οποία κατονόμασε για τις παραλείψεις τους την περίοδο της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.

Το 1974 ο Στρατηγός Μπονάνος αναγνωρίστηκε ως αγωνιστής της Εθνικής Αντιστάσεως. Στις 27 Ιουλίου του 1986 κατέθεσε ενώπιον της Εξεταστικής Επιτροπής της Ελληνικής Βουλής για τον Φάκελλο της Κύπρου και προσπάθησε να αποποιηθεί των ευθυνών του αφήνοντας αιχμές εναντίον των Αρχηγών της Αεροπορίας και του Ναυτικού για τα αεροπλάνα και τα υποβρύχια που διατάχθηκαν να αποστείλουν στην Κύπρο, αλλά δεν έφθασαν ποτέ. Απαντώντας σε ερώτηση μέλους της Εξεταστικής Επιτροπής της Ελληνικής Βουλής, για το Φάκελλο της Κύπρου, απάντησε πως η αναγνώριση του ως αγωνιστού της Εθνικής Αντιστάσεως έγινε εξαιτίας του τραυματισμού του στον πόλεμο ενάντια στον καταχτητή και συνέχισε λέγοντας: «....υπηρέτησα στη Χ αυτό είναι φανερό δεν είναι ντροπή...». Το καλοκαίρι του 1986 σε συνέντευξη του σε ημερήσια Αθηναϊκή εφημερίδα ο Μπονάνος είπε: «....Σκοπός μας δεν ήταν η ζωή του Μακαρίου, αλλά η ανατροπή του. Πιστεύετε σοβαρά ότι αν θέλαμε να πεθάνει, θα ζούσε; Και τι θα πει έδωσα στους Τούρκους τη μισή Κύπρο; Οι δυνάμεις που είχαμε εκεί πολέμησαν. Το αν δεν εφηρμόσθη απολύτως το σχέδιο αμύνης της νήσου βαρύνει όσους δεν το εφάρμοσαν και βέβαια ορισμένους που με παγίδευσαν ή με παραπλάνησαν..».

Ο τότε πρωθυπουργός Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος στο βιβλίο του «Η μαρτυρία ενός πρωθυπουργού» αναφέρει ότι, στη σύσκεψη που συγκλήθηκε το μεσημέρι της 21ης Ιουλίου 1974, στο γραφείο του Προέδρου και Στρατηγού Φαίδωνα Γκιζίκη στην οποία συμμετείχαν εκτός του ίδιου και οι Ταξίαρχος Δημήτριος Ιωαννίδης, αρχηγός ΑΕΔ Αντιστράτηγος Γρηγόριος Μπονάνος, Αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, αρχηγός ΓΕΣ, Αντιπτέραρχος Αλέξανδρος Παπανικολάου, αρχηγός ΓΕΑ, Αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης, αρχηγός ΓΕΝ, αποφασίστηκε ομόφωνα η προσβολή της τουρκικής αποβατικής δυνάμεως από δύο υποβρύχια και σμήνος μαχητικών αεροσκαφών «Fantom». Επιπλέον υποστηρίζει ότι οι αρχηγοί των επιτελείων, δηλαδή οι Μπονάνος, Γαλατσάνος, Παπανικολάου και Αραπάκης δεν εξετέλεσαν τις εντολές του πολεμικού συμβουλίου και υπάκουσαν στις υποδείξεις των Αμερικανών και πως σε επαφή με τη C.I.A., μεθόδευσαν την πτώση του στρατιωτικού καθεστώτος και την επιβολή ως πρωθυπουργού του Κωνσταντίνου Καραμανλή.

Εργογραφία

Ο Μπονάνος έγραψε και δημοσίευσε το βιβλίο:

• «Η Αλήθεια (21 Απριλίου-25η Νοεμβρίου-Κυπριακόν)», Γρηγόριος Μπονάνος, Αθήνα 1986, ιδιωτική έκδοση.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Γρηγόριος Μπονάνος]
• [Φάκελλος Κύπρου, Τόμος Α'-Πορίσματα]
• [Έτσι προδόθηκε η Κύπρος]
• [Ο χουντικός προδότης Μπονάνος παραδέχεται ανοχή στην Κυπριακή γενοκτονία για τα πετρέλαια]
• [Πρώτη Ηλεκτρονική Ιστορία της Κύπρου]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org