Ευστάθιος Λιώσης

Ο Ευστάθιος Λιώσης ή Λιόσης, Έλληνας εθνικιστής αντιστράτηγος ε.α., που υπήρξε Στρατιωτικός Ακόλουθος της Ελλάδος στο Παρίσι και Στρατιωτικός Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στην Κοινωνία των Εθνών, ενώ διατέλεσε Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού [Γ.Ε.Σ.], γεννήθηκε στα Άνω Λιόσια το 1891 και πέθανε στις 27 Μαΐου 1953 στην Αθήνα μετά από μακρόχρονη ασθένεια συνεπεία εγκεφαλικού επεισοδίου.

Ευστάθιος Λιώσης
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 1891
Τόπος: Άνω Λιόσια, Αττική (Ελλάδα)
Σύζυγος:
Τέκνα:
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Αντιστράτηγος (ΠΖ) ε.α.
Θάνατος: 27 Μαΐου 1953
Τόπος: Αθήνα, Αττική (Ελλάδα)

Βιογραφία

Παππούς του Ευστάθιου ήταν ο Αναγνώστης Λιώσης, πατέρας του ο Δημήτριος και μητέρα του η Αθηνά Λιώση, οικογένεια με σχετική οικονομική άνεση. Οι γονείς του Ευστάθιου πέθαναν όταν ο ίδιος ήταν ηλικίας οκτώ χρόνων και την ανατροφή του, όπως και της δίδυμης ανήλικης αδελφής του ανέλαβε ο παππούς του, ο Αναγνώστης Λιώσης. Ο Ευστάθιος παρακολούθησε τα μαθήματα του Δημοτικού και του Γυμνασίου στην γενέτειρα του και το 1910 μετά από επιτυχείς εξετάσεις εισήχθη πρώτος μεταξύ των συνυποψηφίων του στην Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών του Ελληνικού Στρατού. Παράλληλα με τις σπουδές του στην Στρατιωτική σχολή επέλεξε να παρακολουθεί μαθήματα στην Νομική Σχολή του σημερινού Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο κανονικό δίκαιο.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Ο Λιώσης με το βαθμό του Λοχία πήρε μέρος στους Βαλκανικού Πολέμους και με το τέλος τους προήχθη στο βαθμό του Ανθυπασπιστού. Συμμετείχε στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού στο 3ο Σύνταγμα Πεζικού, και πολέμησε στις μάχες του Σαρανταπόρου, των Γιαννιτσών και διακρίθηκε ιδιαίτερα στη Μάχη της Μανωλιάσης Μπιζανίου στην Ήπειρο. Το 1916 προήχθη στο βαθμό του Υπολοχαγού ενώ το 1918 συμμετείχε στις μάχες στο πολεμικό μέτωπο της Μακεδονίας. Το έτος 1919, Λοχαγός πλέον, πήρε μέρος στην εκστρατεία της Μεσημβρινής Ρωσίας, της σημερινής Ουκρανίας, στον κατά των μπολσεβίκων κομμουνιστών. Για την πολεμική του δράση στην Ουκρανία, ο Διοικητής του, ο τότε Συνταγματάρχης Γεώργιος Κονδύλης, γράφει για το Λιώση: «...Αξιωματικός εξαιρετικής αξίας, χαρακτήρος ευθέως και ειλικρινούς, εργατικότατος, και επιδιδόμενος εις μελέτας δια τον τελειότερον καταρτιμόν του. Καθ’ όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων επέδειξε γενναιότητα, αθόρυβον ψυχραιμίαν, οξυτάτην και θετικωτάτην κρίσιν».

Μικρά Ασία

Το 1919 απονεμήθηκε στον Λιώση ο Πολεμικός Σταυρός Γ' Τάξεως διότι «ως διοικητής Λόχου οδήγησεν τον Λόχον του κατά την επίθεσιν υψωμάτων Νοτίως του Αιδινίου κατά τας συμπλοκάς ανατολικώς της πόλεως και κατά την εκβίασην της διαβάσεως της γέφυρας μετ’εξαιρετικής ικανότητας ήγαγε προς τα εμπρός εις όλας τας περιπτώσεις μετ’ ακρατήτου ορμής». Ακολούθησε η δράση του στις μάχες των Μαρμάρων, του Μπαργκάμ, του Ουσάκ, του Τσεντίζ, του Εσκή Σεχίρ, του Αφιόν Καραχισάρ, η μάχη του Τσαμ-Τεπέ και τέλος η λυσσώδης μάχη του Κάλε Γκρότο, η περίφημη μάχη της Άγκυρας. Ο Διοικητής του Συνταγματάρχης Γεώργιος Κονδύλης έγραψε χαρακτηριστικά ότι «...ο Λοχαγός κ. Ευστάθιος Λιώσης, ανεδείχθη αληθής ήρως εν τας επιθέσεις ας εξετέλεσεν. Μέγα μέρος της νίκης οφείλεται εις τον λαμπρόν τούτον εργάτην του πολέμου. Σπανίως ο πόλεμος έχει να επιδείξει επεισόδια τοσούτου ηρωισμού». Στη μάχη του Καρά Τεπέ, όταν ο Λιώσης διείδε τον κίνδυνο που διέτρεχε το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων του Αντισυνταγματάρχη Νικολάου Πλαστήρα, παραβίασε τους στρατιωτικούς νόμους και εξέδωσε διαταγή χωρίς την έγκριση του πρίγκιπα Ανδρέα, τότε Διοικητή του Β' Σώματος Στρατού, του αδερφού του Βασιλιά Κωνσταντίνου Α', διατάζοντας το Συνταγματάρχη Γεώργιο Ζήρα, να επιτεθεί και να καλύψει τα πλευρά του Συντάγματος του Πλαστήρα.

Μεσοπόλεμος

Το 1923 ο Λιώσης προήχθη στο βαθμό του Ταγματάρχη και το 1926 εκπαιδεύτηκε ως αλπινιστής στη Γαλλία. Το 1928 αποφοίτησε από την Ανωτέρα Σχολή Πολέμου και το 1930 προήχθη σε Αντισυνταγματάρχη, οπότε και τοποθετήθηκε Επιτελάρχης της ΧΙΙ Μεραρχίας Κομοτηνής. Το 1933 τοποθετήθηκε ως εκπαιδευτής στην Ανωτέρα Σχολή Πολέμου, ενώ το 1934 προήχθη στο βαθμό του Συνταγματάρχη και ορίστηκε Επιτελάρχης του Α' Σώματος Στρατού. Το 1938 τοποθετήθηκε ως Στρατιωτικός Ακόλουθος στην Ελληνική πρεσβεία στο Παρίσι και παράλληλα του ανατέθηκαν καθήκοντα Στρατιωτικού Αντιπροσώπου της Ελλάδος στην Κοινωνία των Εθνών [Κ.Τ.Ε.], οργάνωση που λειτουργούσε τα χρόνια πριν την δημιουργία του Ο.Η.Ε., του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Ο τότε Πρέσβης της Ελλάδος στο Παρίσι Νικόλαος Πολίτης έγραψε για τον Λιώση: «....είναι η πρώτη φορά από δεκαετίας καθ’ ήν η ενταύθα πρεσβεία μας έσχεν ακόλουθον κύρους και τόσης αποδόσεως». Στη διάρκεια της διετούς υπηρεσίας και παραμονής του στο Παρίσι, ο Λιώσης φοίτησε Σχολή Πολιτικών Επιστημών των Παρισίων, την «Ecole Libre des Sciences Politiques», ολοκληρώνοντας έτσι μια επίσης εντυπωσιακή ακαδημαϊκή σταδιοδρομία.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος / Κατοχή

Στην κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου τον Οκτώβριο του 1940 ο Συνταγματάρχης Λιώσης υπηρετούσε ως Διοικητής Πεζικού της ΧΙΙΙ Μεραρχίας στην Ελληνοαλβανική μεθόριο στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου. Καθοριστική ήταν η συμβολή του στην έκβαση της μάχης στο Άργος Ορεστικό το διάστημα από τις 13 έως τις 15 Απριλίου 1941, στην οποία συμμετείχε με το βαθμό του Συνταγματάρχη, ως Διοικητής των Δυνάμεων Πεζικού της XIII Μεραρχίας Πεζικού, γνωστής ως Με­ραρ­χί­α Αρχι­πε­λά­γους, με Διοικητή τον τότε Υποστράτηγο Σωτήριο Μου­τού­ση. Ο Λιώσης κατάφερε με ολιγάριθμες δυνάμεις να συγκρατήσει την επίλεκτη Μεραρχία των S.S., της σωματοφυλακής του Αδόλφου Χίτλερ, τη γνωστή ως «Λάιμπστανταρτ Άντολφ Χίτλερ», χωρίς να διαθέτει καν αντιαρματικά όπλα. Χάρη στο σχέδιο πυρός πυροβολικού που είχε καταστρώσει, οι Γερμανοί υπέστησαν τρομακτική φθορά, τελικά όμως επικράτησαν, χάρη στην αεροπορική τους υπεροχή. Με την ηρωική της αντίσταση η Μεραρχία Αρχιπελάγους εξασφάλισε τον απαραίτητο χρόνο διαφυγής στις Ελληνικές δυνάμεις που οπισθοχωρούσαν από την περιοχή της Βορείου Ηπείρου και κινούνταν προς την Ελληνική ενδοχώρα.

Τον Μάιο του 1941 στην Αθήνα, ο Διοικητής της 1ης Γερμανικής Θωρακισμένης Ταξιαρχίας των S.S., ο υποστράτηγος Γιόζεφ Ντήτριχ, [Josef «Sepp» Dietrich], διοικητής της 1ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας, ζήτησε να συναντήσει τον Διοικητή της Μεραρχίας που παρέταξε με αριστοτεχνικό τρόπο και ενέπνευσε τους ελάχιστους Έλληνες στρατιώτες της μάχης του Άργους Ορεστικού. Μετά την άρνηση του Σωτήρη Μουτούση να συναντηθεί με τον Ζεπ Ντήτριχ, κλήθηκε ο Λιώσης, μέσω του Υπουργείου Άμυνας, στο Φρουραρχείο της κατεχόμενης Αθήνας, όπου συναντήθηκε με τον Ντήτριχ. Ο Λιώσης σημείωσε στον χάρτη τις θέσεις των μονάδων του όπως τις είχε συντονίσει -ΙΙΙ/22 Τάγμα Πεζικού, 2ο Τάγμα Πολυβόλων Θέσεως, 13η Ομάδα αναγνωρίσεως, Ι/23 Τάγμα Πεζικού. Γεμάτος απορίες κι εκνευρισμένος ο Γερμανός Στρατηγός κατηγόρησε τον Συνταγματάρχη Λιώση ότι παραποιεί σκόπιμα τα γεγονότα και τα στοιχεία της μάχης, καθώς θεωρεί αδύνατον τόσο λίγες δυνάμεις να καθήλωσαν μια Μεραρχία S.S. για ολόκληρη ημέρα. Ακολούθησε δίωρη συζήτηση μεταξύ του Γερμανού και του Λιώση, στο τέλος της οποίας ο Ντήτριχ «συνεχάρη ζωηρώς» τον Λιώση και του ζήτησε να διαβιβάσει τα συγχαρητήρια του και στον Διοικητή της Μεραρχίας.

Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Γεωργίου Μπάκου της κυβερνήσεως του εθνικιστή στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου, ο Λιώσης ορίστηκε ως μέλος σε Επιτροπή που είχε ως σκοπό την εξέταση και την κατάργηση των δήθεν χαριστικών συντάξεων, απόφαση που στόχευε τα στελέχη του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου και με διάταγμα πού υπογράφηκε στις 19 Ιουλίου 1941 καταργήθηκε η σύνταξη των 15.000 δραχμών μηνιαίως, της χήρας του Εθνικού κυβερνήτη Ιωάννου Μεταξά που είχε συνταξιοδοτηθεί μετά το θάνατο του συζύγου της. Σύμφωνα με τον συγγραφέα Κωνσταντίνο Καζάνη τις πρώτες ημέρες της Κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, ο Λιώσης μαζί με τους συναδέλφους του Θρασύβουλο Τσακαλώτο, Κωνσταντίνο Δόβα, Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλο, Στυλιανό Κιτριλάκη, και Αγαμέμνονα Φιλιππίδη συμμετείχε στην οργάνωση «Επιτροπή Συνταγματαρχών», αλλά και στην αντιστασιακή οργάνωση «Θέρος», η οποία είχε σκοπό την προώθηση αξιωματικών στη Μέση Ανατολή ή στις ανταρτικές οργανώσεις καθώς και τη συλλογή πληροφοριών. Το 1943 ο Λιώσης διέφυγε στην Μέση Ανατολή, όπου το 1944 του ανατέθηκαν καθήκοντα Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Στρατού στο Κάιρο.

Επιστροφή στην Ελλάδα / Αποστρατεία/ Θάνατος

Ο Λιώσης αν και δικαιούνταν προαγωγής σε Υποστράτηγο, αρνήθηκε με δύο επιστολές του προς το Βασιλιά Γεώργιο Β' οποιαδήποτε προαγωγή μέχρι την απελευθέρωση. Η μεταπολεμική κυβέρνηση συνεργασίας με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Τσαλδάρη προχώρησε σε εκτεταμένες αλλαγές στην ανώτατη στρατιωτική ηγεσία. Η Κυβέρνηση επέλεξε στις τοποθετήσεις των διοικήσεων των μάχιμων μονάδων και των Υπηρεσιών να μην κάνει χρήση του κανόνα της αρχαιότητος, αλλά να αξιοποιήσει τον κανόνα της κατ’ επιλογήν τοποθετήσεως με βάση την επαγγελματική επάρκεια και την πολεμική δράση, εισάγοντας στον Ελληνικό Στρατό και το βαθμό του Ταξιάρχου. Στο πλαίσιο των γενικότερων αλλαγών στη στρατιωτική ηγεσία, ανατέθηκαν στον Λιώση καθήκοντα Γενικού Επιθεωρητή Στρατού , ενώ πραγματοποιήθηκε η αντικατάσταση του Αρχηγού του Γ.Ε.Σ., στρατηγού Γεώργιου Δρομάζου, από τον στρατηγό Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλο. Τα υπόλοιπα μέλη της νέας ανώτατης στρατιωτικής ηγεσίας ήταν ο Σωτήριος Στεριόπουλος, Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Στρατιωτικών και οι στρατηγοί Δημήτριος Γιατζής, Σπυρίδων Γεωργούλης και Κωνσταντίνος Βεντήρης, Διοικητές του Α', Β' και Γ' Σώματος Στρατού. Ο Λιώσης συμμετείχε στις μάχες της Αθήνας στη διάρκεια των Δεκεμβριανών γεγονότων για την καταστολή της κομμουνιστικής ανταρσίας και τ' όνομα του ήταν μεταξύ των προταθέντων μαρτύρων υπερασπίσεως των κατηγορουμένων ως δοσιλόγων στρατιωτικών και μελών των κατοχικών κυβερνήσεων. Το 1946 προήχθη στο βαθμό του Αντιστρατήγου, όμως το 1948 υπέστη βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο και αποστρατεύθηκε.

Συγγραφικό έργο

Ο Ευστάθιος Λιώσης έγραψε και δημοσίευσε τα έργα:

• «Πολεμική ιστορία του 3ου Συντάγματος Πεζικού (1912-1922)», Αθήνα 1928, Εκδότης: Τυπογραφείον Δελή Δ., Σελίδες: 664.

Ο τότε Ταγματάρχης Λιώσης υπήρξε Διοικητής του 3ου Συντάγματος Πεζικού κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας. Στο βιβλίο του που περιέχει χάρτες επιχειρήσεων εκτός κειμένου και φωτογραφίες, αναλύει τη δράση του Συντάγματος στους δύο Βαλκανικούς Πολέμους και στη Μικρασιατική εκστρατεία, ενώ περιέχεται εκτενή κατάλογο φονευθέντων και εξαφανισθέντων οπλιτών και αξιωματικών των μετώπων.

Μνήμη Λιώση / Τιμητικές διακρίσεις

Ο Ευστάθιος Λιώσης υπήρξε ο κομιστής των σχεδίων των οχυρών Ρούπελ από την Γαλλία μετά την την συνεργασία του με τον Στρατηγό Σαρλ ντε Γκολ. Δώρισε εκτάσεις στην περιοχή της Εκάλης για να δημιουργηθούν κατοικίες για στρατιωτικούς, ενώ η συνοικία Ρίμινι στην περιοχή Νέα Λιόσια έχει κτιστεί σε εκτάσεις που παραχώρησε, καθώς επίσης και το γνωστό ως Άλσος Τρίτση απλώνεται σε έκταση που δωρήθηκε από την οικογένεια Λιόση στην Ελληνική Βασιλική οικογένεια. Ο αντιστράτηγος Ευστάθιος Λιώσης παρασημοφορήθηκε δεκατέσσερις φορές. Η μορφή του κοσμεί την αίθουσα του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου του Γενικού Επιτελείου Στρατού στην Αθήνα. Το όνομα του δόθηκε στην Τάξη 2004 των Αποφοίτων στης Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών του Στρατού Ξηράς. Ανακηρύχθηκε μέγας ευεργέτης και δωρητής της πόλεως των Άνω Λιοσίων και τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του πραγματοποιήθηκαν από το Δήμο Φυλής το μεσημέρι της Τετάρτης 21 Μαΐου 2014. Στην εκδήλωση συμμετείχαν οι απόγονοι του στρατηγού, ο εγγονός του Ευστάθιος Κατσαρός-Λιώσης, ανώτερος υπάλληλος της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού, καθώς και η εγγονή του, Κωνσταντίνα-Μαρία Γαλανάκη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Liosis Eystahios
• Αντιστράτηγος Ευστάθιος Λιώσης
• Στρατηγός Ευστάθιος Λιώσης, αποκαλυπτήρια ανδριάντα, 21 Μαΐου 2014
• Άνω Λιόσια-«Φτερά» έκανε η προτομή του Στρατηγού Λιόση

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org