Κωνσταντίνος Δόβας

Ο Κωνσταντίνος Δόβας, Έλληνας ανώτατος στρατιωτικός με το βαθμό του Αντιστρατήγου, που διατέλεσε αρχηγός του Ελληνικού Βασιλικού οίκου και πολιτικός που διατέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός, γεννήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1898 στην Κόνιτσα ή σύμφωνα με άλλη πηγή στο Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου , τον τόπο καταγωγής της μητέρας του, και πέθανε στις 24 Ιουλίου 1973 στην Αθήνα. Η κηδεία του έγινε την Τρίτη 25 Ιουλίου στις 6 το απόγευμα από το Ναό των Αγίων Θεοδώρων στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, όπου και έχει ταφεί.

Ήταν παντρεμένος από το 1930, με τη Μαργαρίτα Λευκιάδου-Δόβα, καθηγήτρια βιολιού με καταγωγή από τη Μικρά Ασία, και δεν απέκτησαν απογόνους.

Κων/νος Δόβας

Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος - Πρωθυπουργός -
Έναρξη Θητείας : 20 Σεπτεμβρίου 1961
Λήξη θητείας : 4 Νοεμβρίου 1961
Προκάτοχος
Κωνσταντίνος Καραμανλής
Διάδοχος
Κωνσταντίνος Καραμανλής

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Θωμάς Δόβας, υπάλληλος γαλλικής εταιρείας καπνών, που κατάγονταν από την Κόνιτσα και μητέρα του η Ευθυμία Β. Μπαμίχα από το Δέλβινο της Βορείου Ηπείρου. Ο Δόβας έζησε τα πρώτα παιδικά του χρόνια στα Ιωάννινα και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στην Κέρκυρα, όπου είχε ως κηδεμόνα, όπως προκύπτει από την υπογραφή της αιτήσεως για την εγγραφή του ως μέλους στο Σώμα των Ελλήνων Προσκόπων, τον έμπορο Εμμανουήλ Μπαμίχα, αδελφό της μητέρας του. Ως μαθητής Γυμνασίου ήταν αριστούχος σε όλες τις τάξεις. Εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από την οποία αποφοίτησε τον Ιούνιο του 1918 με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού.
 Συμμετείχε στις Μάχες στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και στη συνέχεια στη Μικρασιατική Εκστρατεία. Το 1933, μετεκπαιδεύτηκε στην Ανώτατη Σχολή Πολέμου και το 1935 στη Γαλλική σχολή πολέμου, όπου τιμήθηκε.

Μεσοπόλεμος

Ταξίδεψε ως απεσταλμένος του Ιωάννη Μεταξά στην Άγκυρα της Τουρκίας και συναντήθηκε με το Γάλλο στρατηγό Βεϊγκάν, διοικητή των γαλλικών δυνάμεων στη Συρία, ώστε να συζητήσουν την πιθανότητα συνεργασίας για το διαφαινόμενο Β' Παγκόσμιο πόλεμο. Οι οδηγίες που του είχαν δοθεί από τον Αλέξανδρο Παπάγο ήταν να τονίσει την πολιτική αυστηρής ουδετερότητας που είχε επιλέξει η Ελλάδα, εφόσον δεν υφίστατο επίθεση, ενώ παράλληλα να πιέσει για την έγκαιρη αποστολή του πολεμικού υλικού που είχε παραγγελθεί στην Αγγλία και στη Γαλλία. Σύμφωνα με τα έγγραφα που δημοσιοποίησε ο πρέσβης Βελλιάδης, στις συνομιλίες τέθηκε το θέμα χρησιμοποιήσεως της Θεσσαλονίκης από τις γαλλικές δυνάμεις και το ενδεχόμενο Ελληνικής εκστρατείας κατά των Ιταλών στην Αλβανία. Ο Δόβας απάντησε ότι «…εάν υπάρξουν υλικό και αεροπορικές δυνάμεις, δυνάμεθα να αναλάβουμε επιθετικές επιχειρήσεις στην Αλβανία, επί τω τελικώ σκοπώ να απορρίψωμεν τους Ιταλούς στην θάλασσαν…», δίχως οι συνομιλίες τους να έχουν ουσιαστική κατάληξη.

2ος Παγκόσμιος Πόλεμος / Κατοχή

Συμμετείχε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ως διευθυντής του 3ου Γραφείου, του τμήματος επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Θεωρείται ως ο συντάκτης του Στρατιωτικού ανακοινωθέντος της 28ης Οκτωβρίου, που ανήγγειλε την Ιταλική επίθεση. Την περίοδο της Κατοχής, παρέμεινε στην Ελλάδα κι ήταν μέλος της αντιστασιακής οργανώσεως Όμηρος . Kατά το συγγραφέα Κωνσταντίνο Καζάνη , συμμετείχε με το βαθμό του αντισυνταγματάρχη, μαζί με τους συναδέλφους του, Θρασύβουλο Τσακαλώτο, Παναγιώτη Σπηλιωτόπουλο, Στυλιανό Κιτριλάκη, Αγαμέμνονα Φιλιππίδη και Ευστάθιο Λιώση, στην οργάνωση «Επιτροπή Συνταγματαρχών», αλλά και στην οργάνωση «Θέρος», η οποία είχε σκοπό την προώθηση αξιωματικών στη Μέση Ανατολή ή στις ανταρτικές οργανώσεις καθώς και τη συλλογή πληροφοριών.

Συμμοριοπόλεμος

Το 1947, με το βαθμό του Συνταγματάρχη, ήταν επιτελάρχης του Β' Σώματος Στρατού. Στις 18 Οκτωβρίου 1947 τμήματα ενόπλων συμμοριών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, μετά από απόφαση του Νίκου Ζαχαριάδη, επιτέθηκαν στη πόλη του Μετσόβου και κατέλαβαν το κάτω μέρος της, η επάνω συνοικία θωρακίστηκε από το Δόβα με μία ταξιαρχία και με πυκνή άμυνα αντιστάθηκε αποτελεσματικά. Αργότερα με το βαθμό του του Ταξιάρχου , ήταν διοικητής της 75ης ταξιαρχίας.

Ο Δόβας με πυκνή άμυνα προστάτεψε το ύψωμα Προφήτη Ηλία στην Κόνιτσα και απέτρεψε την κατάληψη της, ενώ στη διάρκεια της μάχης της Κόνιτσας, αφού μελέτησε τις αναφορές των Διοικητών από όλα τα υψώματα, μετέβη στο ύψωμα 915, επιθεώρησε την κατάσταση και στις 12:15 ξεκίνησε με το αυτοκίνητό του προκειμένου να επιστρέψει στην έδρα της Ταξιαρχίας. Περί της 12:30 το τζιπ χτύπησε σε μια νάρκη, ο Δόβας τραυματίστηκε βαριά στα πόδια, τινάχθηκε πολλά μέτρα μακριά, μαζί με το στρατιώτη οδηγό και τους μετέφεραν στο Στρατιωτικό νοσοκομείο της Κόνιτσας, όπου έφτασε λιπόθυμος από τα τραύματα και το δυνατό τράνταγμα της εκρήξεως. Την Διοίκηση της Ταξιαρχίας ανέλαβε με διαταγή της VΙΙΙ Μεραρχίας ο Διοικητής του 584 Τάγματος ο Αντισυνταγματάρχης Πεζικού Γεώργιος Παλλαντάς. Ο Δόβας, που σε όλη τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά των ενόπλων συμμοριών του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, ήταν ο εξ απορρήτων του στρατάρχη Αλέξανδρου Παπάγου, υποδέχθηκε τη βασίλισσα Φρειδερίκη, η οποία έφτασε στην έδρα του Επιτελείου στην Κόνιτσα, ξαπλωμένος σε ένα ράντσο, έχοντας τραύματα σε όλο του το σώμα.

Μεταπόλεμος

Ο Δόβας μετά την καταστολή της ένοπλης δράσεως των συμμοριτών, διετέλεσε συντονιστής θεμάτων του ΝΑΤΟ στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμύνης [Γ.Ε.ΕΘ.Α.] την περίοδο 1951-1953, Υπαρχηγός στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμύνης [Γ.Ε.ΕΘ.Α.] την περίοδο 1953-1954, ενώ επιλέχθηκε και υπηρέτησε από την 1η Δεκεμβρίου έως τις 16 Νοεμβρίου 1958, ως αρχηγός στο Γενικό Επιτελείο Εθνικής Αμύνης, [Γ.Ε.ΕΘ.Α.] . Στις 25 Μαρτίου του 1955 υπέγραψε τη μυστική συμφωνία με τη C.I.A. για την συγκρότηση ειδικού στρατιωτικού σώματος με σκοπό την καταπολέμηση του κομμουνισμού [«Κόκκινη Προβιά»], που αποτελούσε ελληνικό τμήμα της παραστρατιωτικής οργανώσεως Gladio του Νοτιοανατολικού Συμφώνου . Αποστρατεύτηκε με το βαθμό του αντιστρατήγου και τέθηκε σε πολεμική διαθεσιμότητα.

Πρωθυπουργός

Μετά την παραίτησή του ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εισηγήθηκε στον Βασιλιά Παύλο το σχηματισμό κυβερνήσεως με επικεφαλής τον Θρασύβουλο Τσακαλώτο, επίτιμο αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Στρατού, πρόταση που αποδέχθηκε ο βασιλιάς, με τον πρόσθετο όρο να αναλάβει Υπουργός Εθνικής Αμύνης, ο απόστρατος υποπτέραρχος Χαράλαμπος Ποταμιάνος, όμως ο Τσακαλώτος αρνήθηκε να αναλάβει καθήκοντα πρωθυπουργού και επιλέχθηκε ο Δόβας.

Διατέλεσε πρωθυπουργός στο διάστημα από τις 20 Σεπτεμβρίου 1961, όταν ορκίστηκε η κυβέρνηση του. Στις 5 Οκτωβρίου μετά τη λήξη της συνεδριάσεως τού Υπουργικού Συμβουλίου, ανακοίνωσε ότι η Κυβέρνηση του αποφάσισε να ακολουθήσει τη συνήθη πρακτική στο ζήτημα των καταγγελιών του Γεωργίου Παπανδρέου και να προχωρήσει στην αντικατάσταση δημοσίων λειτουργών, μόνο στις περιπτώσεις καταγγελίας συγκεκριμένων περιστατικών που δικαιολογούν την απομάκρυνση τους. Έφερε μάλιστα ως παράδειγμα την περίπτωση του Λεβίδη, νομάρχη Ζακύνθου που απομακρύνθηκε. Ο Δόβας ανακοίνωσε επίσης, την απόφαση του να μη μεταδίδονται πολιτικοί λόγοι από το ραδιόφωνο, παρά μόνο η προεκλογική κίνηση υπό μορφή ειδησεογραφίας, ενώ είπε ότι θα εξετασθεί το αίτημα της αντιπολιτεύσεως περί του αφοπλισμού των Ταγμάτων Εθνοφυλακής Αμύνης [Τ.Ε.Α.] και επιβεβαίωσε την απόφαση της Κυβερνήσεως να μη διεξαχθούν παρελάσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη στις Εθνικές επετείους της 26ης και 28ης Οκτωβρίου.

Η κυβέρνηση του διενήργησε τις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961, τις οποίες ο Γεώργιος Παπανδρέου χαρακτήρισε ως «Βίας και νοθείας», εξαιτίας του υποτιθέμενου κλίματος τρομοκρατίας που υπήρξε στην επαρχία κατά την προεκλογική περίοδο εναντίον των υποψηφίων και των ψηφοφόρων της Αριστεράς και του Κέντρου από τις αυτόνομες παραστρατιωτικές ομάδες των σωμάτων ασφαλείας. Παρέδωσε τη θέση του πρωθυπουργού στις 4 Νοεμβρίου 1961, στον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Ο Γεώργιος Παπανδρέου κήρυξε τον λεγόμενο «Ανένδοτο Αγώνα» , αρνούμενος να αναγνωρίσει τη νομιμότητα της κυβερνήσεως του Κωνσταντίνου Καραμανλή, την οποία θεωρούσε αποτέλεσμα της εκλογικής «βίας και νοθείας» και μία από τις πρώτες ενέργειές του ήταν η πρόταση παραπομπής του Κωνσταντίνου Δόβα και των υπουργών Εθνικής Αμύνης, Εσωτερικών και Δημοσίας Τάξεως, στο ειδικό δικαστήριο -βάσει του νόμου περί ευθύνης υπουργών, ως υπεύθυνων για την παραχάραξη της λαϊκής θελήσεως. Στις 3 Μαρτίου 1962 η Ελληνική Βουλή με ψήφους 189 έναντι 88, απέρριψε την πρόταση.

Σχέσεις με τη Βασιλική οικογένεια

Αρχηγός του Βασιλικού Οίκου

Το 1960 με απόφαση του βασιλιά Παύλου Α' ορίστηκε αρχηγός του Ελληνικού Βασιλικού οίκου. Τον Ιούλιο του 1964 ήταν ο εμπνευστής και εισηγητής της μετονομασίας του Ελληνικού Στρατού σε Βασιλικό Στρατό, όμως το σχετικό Διάταγμα που υπογράφηκε από τον υπουργό Εθνικής Αμύνης Πέτρο Γαρουφαλιά, ανακλήθηκε μετά από παρέμβαση του Βασιλιά. Ο Δόβας παρέμεινε διευθυντής του βασιλικού στρατιωτικού οίκου όμως στο τέλος του Δεκεμβρίου 1964 και έπειτα από πιέσεις του κόμματος «Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά» [«Ε.Δ.Α.»] προς τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου , προκειμένου να αποχωρήσει ο Δόβας από την θέση του. Στις 16 Δεκεμβρίου αλλά και στις 19 Δεκεμβρίου 1964 , δημοσιεύθηκε στον τύπο η πληροφορία, ότι επίκειται η αποχώρηση του, από την θέση του αρχηγού του Βασιλικού Οίκου της Ελλάδος, στην οποία είχε διοριστεί το 1960, από τον τότε Βασιλιά Παύλο Α'.

Βασιλικό κίνημα

Σύμφωνα με τα όσα έγραψε ο συγγραφέας Σόλωνας Γρηγοριάδης, ο Δόβας εκπόνησε και διαμόρφωσε την τελική μορφή του σχεδίου του βασιλικού πραξικοπήματος το Δεκέμβριο του 1967, εναντίον του καθεστώτος της 21ης Απριλίου. Στις 6 Δεκεμβρίου 1967 κλήθηκαν στα ανάκτορα οι αντιστράτηγοι Κόλλιας και Περίδης, οι οποίοι συναντήθηκαν και συνομίλησαν με το βασιλιά, παρουσία του Κωνσταντίνου Δόβα, που τους ανακοίνωσε την απόφασή του να ανατρέψει με πραξικόπημα το καθεστώς της 21ης Απριλίου. Τις πρωινές ώρες της 13ης Δεκεμβρίου 1967 ο Δόβας έφτασε στο ανάκτορο του Τατοΐου, χωρίς να αποκαλύψει τίποτα στη σύζυγό του, προκειμένου να συμμετάσχει στο Βασιλικό κίνημα. Λίγες ώρες αργότερα επιβιβάστηκε στο αεροσκάφος της βασιλικής οικογένειας, που προσγειώθηκε στις 11:30 στο αεροδρόμιο της Καβάλας. Ο διοικητής της 11ης Μεραρχίας υποστράτηγος Κεχαγιάς, μυήθηκε στο σχέδιο του πραξικοπήματος στις 11:55, ενώ ο βασιλιάς Κωνσταντίνος κατέλυσε στα δωμάτια 13 και 14 του ξενοδοχείου «Αστήρ». Ο βασιλιάς και ο Δόβας ήρθαν αμέσως σε επικοινωνία με διοικητές διαφόρων μεραρχιών.

Το πρωί της 14ης Δεκεμβρίου 1967, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Β' εγκατέλειψε το κίνημα και τους συνεργάτες του. Πήγε στο αεροδρόμιο της Χρυσουπόλεως και μαζί με την υπόλοιπη βασιλική οικογένεια, τον ταγματάρχη Παπανδρέου, τον ταξίαρχο Φραγκίσκο, τον υπασπιστή Μουτούση, τον πρωθυπουργό Κόλλια και το Δόβα, επιβιβάστηκαν σε δύο αεροπλάνα. Ο Δόβας διέφυγε και ταξίδεψε στη Ρώμη, μαζί με τη Βασιλική οικογένεια. Ως συνέπεια της συμμετοχής του στο Βασιλικό κίνημα του αφαιρέθηκαν οι στρατιωτικοί του βαθμοί και η σύνταξή του, ενώ μετά το θάνατό του τάφηκε ως απλός στρατιώτης. Τον Ιούλιο του 1974, αποκαταστάθηκε στο βαθμό του και απονεμήθηκε σύνταξη στη χήρα του. Ένα ακίνητο που ήταν το μοναδικό περιουσιακό του στοιχείο, το διέθεσε η σύζυγός του, σε ικανοποίηση της τελευταίας του επιθυμίας που ήταν η βράβευση των τριών πρώτων αριστούχων μαθητών των τάξεων του Λυκείου της ιδιαίτερης πατρίδας του.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Η Μάχη της Κόνιτσας
• 25 Δεκεμβρίου 1947: Η ιστορική μάχη και η νίκη της Κόνιτσας
• Επίσκεψη στην Αθήνα του απόστρατου Αμερικανού Στρατηγού Τζέιμς Βαν Φλητ

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org