Ιωάννης Δέλλιος

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Ιωάννης Δέλλιος, Έλληνας εθνικιστής, ένθερμος υποστηρικτής της Μεγάλης Ιδέας, φιλόλογος και παιδαγωγός, βασικός αναμορφωτής της παιδείας στη Μακεδονία, εθνικός αγωνιστής και ευεργέτης, πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής και εκλέχθηκε Αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1853 στις Σέρρες και πέθανε στις 8 Απριλίου 1919 στην Αθήνα. Η κηδεία του τελέστηκε στις 15:00 μετά το μεσημέρι της 9ης Απριλίου στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής στην Αθήνα και τάφηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών [1].

Ήταν άγαμος και δεν απέκτησε απογόνους.

Ιωάννης Δέλλιος

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο έμπορος Κυριάκος Δέλλιος, που επιθυμούσε ο γιος του να ακολουθήσει τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες. Ο Ιωάννης, που είχε έναν αδελφό τον δάσκαλο μουσικής Νικόλαο Δέλλιο και δύο αδελφές την Πηνελόπη Δέλλιου-Ζήκου και την Ελένη Δέλλιου-Γεωργίου, είχε από μικρός ροπή προς τα γράμματα και υπήρξε άριστος μαθητής, ενώ δεν έδειχνε παρά ελάχιστο ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες του πατέρα του.

Σπουδές

Το 1868 τελείωσε το ημιγυμνάσιο των Σερρών και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου συνέχισε τις μέσες σπουδές του. Το Φθινόπωρο του 1871, μετά από την αποφοίτηση του από το Γυμνάσιο, γράφηκε στην Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου, όμως το 1872, αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του, και παρέμεινε τρία χρόνια ως διδάσκαλος στις Σέρρες, μετά από παράκληση των συμπατριωτών του, ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα εκτελούσε χρέη γραμματέως στον «Μακεδονικό Φιλεκπαιδευτικό Σύλλογο» [2] Σερρών. Το 1876, με υποτροφία του «Συλλόγου προς Διάδοση των Ελληνικών Γραμμάτων» εγκαταστάθηκε στην Γερμανία για να συνεχίσει και να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Έμαθε Γερμανικά στην Γκότα και στη συνέχεια πήγε στην Ιένα, όπου παρακολούθησε μαθήματα φιλολογίας και ιστορίας, ενώ τον τελευταίο χρόνο των σπουδών του πήγε στην Λειψία όπου παρακολούθησε μαθήματα παιδαγωγικής και το 1880 αναγορεύτηκε διδάκτορας της φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου της Ιένας.

Εκπαιδευτική δράση

Επέστρεψε στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1880 και διορίστηκε διευθυντής του ημιγυμνασίου των Σερρών, στο οποίο δίδαξε επί οκτώ χρόνια, ανακαινίζοντας και αναβαθμίζοντας το σε εξατάξιο κλασικό Γυμνάσιο, το οποίο αναγνωρίστηκε το 1884 ως ισότιμο με τα άλλα Ελληνικά Γυμνάσια, ενώ πρόσθεσε σ' αυτό τμήμα Διδασκαλείου, για την εκπαίδευση διδασκάλων. Μετέτρεψε την «Κεντρική Δημοτική Σχολή Σερρών» σε εξατάξια Αστική με την κατάργηση του Ελληνικού Σχολείου που ήταν προσαρτημένο στο Γυμνάσιο, επαύξησε τις ενοριακές σχολές και ίδρυσε το πρότυπο «Εθνικό Οικοτροφείο Σερρών» για άπορους μαθητές, ενώ το 1880, ίδρυσε το «Κεντρικό Παρθεναγωγείο» που ονομάστηκε αργότερα «Γρηγοριάς».

Το 1889, με εισήγηση του Γεωργίου Δοκού τότε Γενικού Προξένου της Ελλάδας στην Θεσσαλονίκη, ο Στέφανος Δραγούμης τότε Υπουργός των Εξωτερικών, μετέθεσε τον Δέλλιο στη Θεσσαλονίκη, όπου ανέλαβε τη διεύθυνση του Γυμνασίου. Το 1893 και έως το 1896, πήγε στην Κύπρο για να οργανώσει το «Παγκύπριο Γυμνάσιο» στο οποίο διατέλεσε Γυμνασιάρχης [3], και έκτοτε με εντολή της Αγγλικής Κυβερνήσεως πραγματοποιούσε εκπαιδευτικές περιοδείες κάθε καλοκαίρι, στη διάρκεια των οποίων δίδασκε στους δημοδιδασκάλους της Κύπρου τα αναγκαία παιδαγωγικά μαθήματα. Το 1894, ο Δέλλιος μυήθηκε στη μυστική «Εθνική Εταιρία», που οργανώθηκε με πρότυπο την Φιλική Εταιρεία [4].

Το 1896 ο Δέλλιος επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη, όμως εκδιώχθηκε από τις Τουρκικές αρχές και κατέφυγε στην Αθήνα όπου εργάστηκε ως λυκειάρχης στην «Ιόνιο Σχολή», ενώ ανέλαβε καθηγητής του τότε διαδόχου Γεωργίου Β' και του πρίγκιπα Αλεξάνδρου. Ο Δέλλιος υπήρξε μέλος της Εκπαιδευτικής Επιτροπής του Υπουργείου Εξωτερικών και από το 1910 έως το 1912, πρόεδρος του «Παμμακεδονικού Συλλόγου Αθηνών», που εξέδιδε το «Μακεδονικόν Ημερολόγιον» [επετηρίδα].

Εθνική προσφορά

Το 1901 στο λύκειο του, την «Ιόνιο Σχολή», στην Αθήνα φιλοξενούσε ως εσωτερικούς μαθητές, τον 15χρονο Δημήτριο και τον 12χρονο Σωτήριο, τα δύο αγόρια του Μακεδονομάχου οπλαρχηγού Καπετάν Κώττα [5]. Στη διάρκεια της προπαρασκευής του Μακεδονικού Αγώνα ο Δέλλιος υποστήριξε και συντάχθηκε με την άποψη των αξιωματικών Αλέξανδρου Κοντούλη και Παύλου Μελά, που θεωρούσαν απαραίτητο να υπάρξει μυστική αποστολή ένοπλων σωμάτων από την Ελλάδα στη Μακεδονία.

Την εποχή των Βαλκανικών πολέμων ο Δέλλιος ήταν επικεφαλής επιτροπής που με τη διαμεσολάβηση του Ίωνα Δραγούμη, συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, στον οποίο μετέφερε τις αγωνίες και τις ανησυχίες των «αλύτρωτων ομογενών» από τα αστικά κέντρα της βουλγαρικής ζώνης, αλλά και των ελληνικών κοινοτήτων που υπέβαλαν υπομνήματα στον τότε αρχιστράτηγο διάδοχο Κωνσταντίνο. Η επιτροπή εξέθεσε στον πρωθυπουργό «...τον πόνον και τον φόβον 150.000 Ελλήνων γνησίων» ότι θα υπαχθούν «...εις δουλείαν φρικωδεστέραν και της τουρκικής». Σύμφωνα με την ενημέρωση του Δέλλιου στον Στέφανο Δραγούμη, ο Βενιζέλος τους απάντησε «....ότι ταύτα είναι ποιητικά και ότι τα πραγματικά είναι ότι οι Βούλγαροι παρέταξαν 350.000 στρατόν, οι Σέρβοι 250.000 ενώ ημείς 120.000 και τον στόλον, τον οποίον υπελόγισεν εις 60.000, και ότι κατ' ανάγκην θα ισχύση το δίκαιον του ισχυροτέρου. Ηναγκάσθην τότε να τω είπω ότι οι πληθυσμοί των μερών εκείνων επί έτη αγωνισθέντες δεν είναι διατεθειμένοι να αφήσωσιν εαυτούς να τους διανείμωσιν ως αγέλην τινά κτηνών και ότι είναι υποχρεωμένοι να ανθιστώσιν. Ο κ. πρωθυπουργός εθύμωσεν ολίγον...». Μετά τη συνταξιοδότηση του ο Δέλλιος κατέλαβε επιτελική θέση στο Διοικητικό Συμβούλιο της «Ενιαίας Σταφιδικής Εταιρείας».

Ασχολήθηκε με την πολιτική και εξελέγη βουλευτής Σερρών στις βουλευτικές εκλογές του 1915, με το κόμμα του Δημητρίου Γούναρη ενώ διατέλεσε και αντιπρόεδρος της Βουλής. Τον Οκτώβριο του 1915 πρότεινε τροπολογία που έγινε αποδεκτή από τη βουλή με την οποία οι απόφοιτοι του Γυμνασίου με καταγωγή από τη Βόρειο Ήπειρο, τη Δυτική και Ανατολική Μακεδονία γράφονταν ατελώς στις Πανεπιστημιακές σχολές. Με τη διαθήκη του κληροδότησε [6] το σύνολο της περιουσίας του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών [«Δελλίειον κληροδότημα»] [7] με τον ειδικό όρο να διατηρούν ο αδελφός και η αδελφή του της επικαρπία της εφ' όρου ζωής, με σκοπό τη μετεκπαίδευση στην Ευρώπη επιστημόνων κατά προτίμηση από την Ανατολική Μακεδονία, την έκδοση προτύπων επιστημονικών εργασιών, τη συλλογή λαογραφικού ή γλωσσικού υλικού και την υποστήριξη επιστημονικών περιοδικών. Κληροδότησε την πλούσια βιβλιοθήκη του στο Γυμνάσιο Σερρών. Ο αδελφός του Νικόλαος Δέλλιος, σημαντικός μουσικός και τεχνοκρίτης, που δίδαξε μουσική και τεχνικά μαθήματα στο Ωδείο Λόττνερ και στις Σέρρες, από το 1880 έως το 1888, δώρισε το αρμόνιο του Ιωάννη Δέλλιου στο Ωδείο Σερρών «Ορφεύς» καθώς και ποσό 10.000 δραχμών, από τους τόκους του οποίου να βραβεύεται κάθε χρόνο ο καλύτερος μαθητής τού Ωδείου. Το όνομα του Ιωάννη Δέλλιου δόθηκε σε πλατεία της Θεσσαλονίκης, που βρίσκεται κοντά στον χώρο των πανεπιστημίων.

Συγγραφικό έργο

Ο Δέλλιος έγραψε διάφορες εκπαιδευτικές, ιστορικές και λαογραφικές μελέτες. Συμπλήρωσε και εξέδωσε τη μετάφραση του έργου

  • «Ιστορία των επιγόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου», το 1901, του Γιόχαν Γουσταύου Ντρόυζεν [Johann Gustav Droysen], που άρχισε ο Πανεπιστημιακός καθηγητής Ιωάννης Πανταζίδης. Το έργο επανακυκλοφόρησε το 2005, από τον εκδοτικό οίκο «Ελεύθερη Σκέψις».

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. ↑ Κηδείαι Εφημερίδα «Εμπρός», 9 Απριλίου 1919, σελίδα 2η.
  2. ↑ [Ο «Μακεδονικός Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος» ιδρύθηκε το 1870 στις Σέρρες. Πρόεδρος του ήταν ο γιατρός Ιωάννης Θεοδωρίδης, στην πρωτοβουλία του οποίου οφείλεται και η ίδρυση του Διδασκαλείου Αρρένων το 1871. Η διεύθυνση του Διδασκαλείου ανατέθηκε στον Δημήτριο Μαρούλη, ένθερμο πατριώτη και άνδρα εξαιρετικής μορφώσεως. Το Διδασκαλείο των Σερρών ήταν το πρώτο που ιδρύθηκε σε περιοχή υπό Τουρκική κατοχή και έδειξε εθνικό ζήλο σε όλο του το βίο. Μετά το 1880, όταν άρχισαν να αναδιοργανώνονται τα σχολεία και η πόλη απέκτησε όχι μόνο δημοτικά σχολεία αλλα και ανώτερο παρθεναγωγείο και γυμνάσιο, τότε το Διδασκαλείο του Μαρούλη απώλεσε έδαφος, μέχρις ότου το 1885 διαλύθηκε οριστικά. Λόγω της διαλύσεως του, ο Μαρούλης εγκατέλειψε τις Σέρρες και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου πέθανε το 1892. Μετά από αυτόν δίδαξαν στην πόλη και άλλοι παιδαγωγοί, όπως ο Ιωάννης Δέλλιος και η Άννα Τριανταφυλλίδου.]
  3. ↑ Ιωάννης Δέλλιος εκ Σερρών (1893-1896) Παγκύπριο Γυμνάσιο.
  4. ↑ [Οι ιδρυτές της «Εθνικής Εταιρείας» χρησιμοποίησαν τον Τεκτονικό κώδικα οργανώσεως με μυήσεις και Σύμβολα, όπως προκύπει από το αρχείο του βιομήχανου Αθανασίου Δουρούτη, τότε Μεγάλου Διδασκάλου της Στοάς Αθηνών, ενώ τα πάντα καταστρώθηκαν από τον Γεώργιο Φιλάρετο.]
  5. ↑ [Στο τέλος του Νοεμβρίου του 1901 ο Καπετάν Κώττας συναντήθηκε με τον μητροπολίτη Καστοριάς, Γερμανό Καραβαγγέλη στο Τύρνοβο [Πράσινο], με σκοπό το συντονισμό των ενεργειών τους κατά της Βουλγαρικής οργανώσεως «Ε.Μ.Ε.Ο.» [«Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση»]. Στις 2 Δεκεμβρίου, ο μητροπολίτης Καστοριάς ανέθεσε στον οπλαρχηγό Ναούμ Σπανό από το Άργος Ορεστικό, να συνοδεύσει τους γιους του Κώττα στην Αθήνα. Ο Ναούμ Σπανός αναχώρησε με τους δυο γιους του Κώττα στις 21 Δεκεμβρίου του 1901 και παρουσιάστηκε στον τότε Υπουργό Εξωτερικών Στέφανο Δραγούμη στις 25 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. Ο Ναούμ Σπανός συντηρούσε τα τέκνα του Κώττα για πέντε μήνες έως ότου με τη μεσολάβηση του Στέφανου Δραγούμη, ο Παύλος Μελάς και ο Αλέξανδρος Κοντούλης, με την οικονομική ενίσχυση της κόμισας Λουίζας Ριανκούρ ανέλαβαν να εγγράψουν τα δυο αγόρια στο λύκειο του Ιωάννη Δέλλιου. Ο Μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης αναπλήρωνε τα κενά σε έμψυχο υλικό που παρατηρούνταν μετά το 1901, ύστερα από τις αλλεπάλληλες δολοφονίες των Ελλήνων ιερέων, και στη θέση τους χειροτονούσε τους γιους τους. Στην Καστοριά είχε ιδρύσει δίπλα στη μητρόπολη ένα ορφανοτροφείο για τα παιδιά των Ελλήνων ανταρτών και προκρίτων, οι οποίοι είχαν χάσει τη ζωή τους από τις δολοφονικές ενέργειες της βουλγαρικής οργανώσεως, όπου συντηρούνταν 70 περίπου παιδιά, όπως του Νταλίπη, του Βαγγέλη και παπα Ηλία Κοβάτση από το Σμάρδεσι. Οι απόφοιτοι του ορφανοτροφείου στέλνονταν στην Αθήνα και εκπαιδεύονταν στο λύκειο του Ιωάννου Δέλλιου με έξοδα του Ελληνικού Κομιτάτου και στη συνέχεια τα περισσότερα απ' αυτά φοιτούσαν στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, όπως έγινε και με τα παιδιά του Καπετάν Κώττα.]
  6. ↑ Μεγάλη δωρεά του Ιωάννου Δελλίου Εφημερίδα «Εμπρός», 29 Απριλίου 1919, σελίδα 1η.
  7. ↑ Κληρονομία ΙΩΑΝΝΟΥ ΔΕΛΛΙΟΥ ή ΝΑΚΙΔΟΥ Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ισολογισμοί κληροδοτημάτων.




Ανακτήθηκε από «http://el.metapedia.org/m/index.php?title=Ιωάννης_Δέλλιος&oldid=124692»