Μίκης Μάντακας

Ο Μιχάλης Μάντακας , Έλληνας εθνικιστής, φοιτητής της Ιατρικής στο Μιλάνο της Ιταλίας, «Μάρτυρας της Ευρώπης» όπως χαρακτηρίζεται από τους Ιταλούς εθνικιστές, μέλος του «Ε.Σ.Ε.Σ.Ι.», [«Εθνικός Σύνδεσμος Ελλήνων Σπουδαστών Ιταλίας & Νέων Επιστημόνων Δυτικής Ευρώπης»] και του «F.U.A.N.», [«Fronte Universitario di Anzione Nazionale»-Πανεπιστημιακό Μέτωπο Εθνικιστικής Δράσης»], της σπουδάζουσας νεολαίας του «Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος», [«M.S.I.-D.N.», «Movimento Sociale Italiano-Destra Nationale»], γεννήθηκε στις 13 Ιουλίου 1952 στην τότε Κοινότητα και σημερινό Δήμο Παπάγου Αττικής και πέθανε στις 18:49 της Παρασκευής 28 Φεβρουαρίου 1975 στη Ρώμη, στο χειρουργικό τμήμα του νοσοκομείου «Σαν Καμίλο», [«San Camillus»] . Είχε προηγηθεί δολοφονική επίθεση σε βάρος του στη διάρκεια της οποίας βλήθηκε με όπλο στο κεφάλι, από οπαδούς της Ιταλικής Αριστεράς.

Η μεταφορά της σορού του Μίκη στην Ελλάδα έγινε στις 5 Μαρτίου 1975 και την ίδια ημέρα τελέστηκε και η κηδεία του στο Γ' Νεκροταφείο Αθηνών όπου τάφηκε, στον τάφο της οικογένειας Μάντακα.

Μίκης Μάντακας
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 13 Ιουλίου 1952
Τόπος: Παπάγου, Αττική(Ελλάδα)
Σύζυγος: Άγαμος
Τέκνα: Άτεκνος
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Φοιτητής Ιατρικής σχολής
Δολοφονία: 28 Φεβρουαρίου 1975
Τόπος: Ρώμη (Ιταλία)

Βιογραφία

Παππούς του Μιχάλη ήταν ο στρατηγός Εμμανουήλ Μάντακας που συμμετείχε σε στρατιωτικό κίνημα του 1922, στασίασε στην Κρήτη εναντίον του Εθνικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου επί πρωθυπουργίας του Ιωάννη Νεταξά, και αργότερα πολέμησε στις τάξεις του κομμουνιστικού Ε.Λ.Α.Σ., [Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός], στις μάχες κατά των δυνάμεων του Εθνικού στρατού. Πατέρας του Μιχάλη ήταν ο απόστρατος ταξίαρχος Νικόλαος Μάντακας που κατάγονταν από την Κρήτη και μητέρα του η Καλλιόπη, δεδηλωμένοι αντίπαλοι της ιδεολογίας του Εθνικισμού. Ο Νίκος Μάντακας υπηρετούσε με το βαθμό του Ταξιάρχου, τουλάχιστον έως τις 31 Οκτωβρίου 1967, και ήταν διοικητής της ΙΧ Μεραρχίας Πεζικού , ενώ το 1975, προήχθη στο βαθμό του υποστρατήγου , μετά από τη δικαστική του δικαίωση, λόγω της προαγωγής νεοτέρου του αξιωματικού . Ο Μιχάλης Μάντακας, που είχε ένα μικρότερο αδελφό, παρακολούθησε τα μαθήματα του Δημοτικού και του Γυμνασίου στην τότε Κοινότητα Παπάγου.

Σπουδές

Ο Μίκης μετά την αποφοίτηση του από το Γυμνάσιο εγκαταστάθηκε, το Σεπτέμβριο του 1969, στη Μπολόνια, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα της Ιατρικής Σχολής του αρχαιότερου Πανεπιστημίου στον κόσμο. Το 1972, αναγκάστηκε να απομακρυνθεί από την πόλη, που ήταν προπύργιο της Ιταλικής Αριστεράς, λόγω των επιθέσεων που εκδηλώνονταν σε βάρος του για πολιτικούς λόγους, μια από τις οποίες αυτή μπροστά στο Ινστιτούτο Βιολογίας, τον καθήλωσε στο κρεββάτι τραυματισμένο για διάστημα 40 ημερών. Στη συνέχεια από το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, εγκαταστάθηκε στη Ρώμη όπου συνέχισε τις σπουδές του και παρακολουθούσε μαθήματα στην Ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου «La Sapienza». Εντάχθηκε ως μέλος στον «Ε.Σ.Ε.Σ.Ι.», «Εθνικό Σύνδεσμο Ελλήνων Σπουδαστών Ιταλίας & Νέων Επιστημόνων Δυτικής Ευρώπης» και το Δεκέμβριο του 1974, έγινε μέλος, με αύξοντα αριθμό 17.101, στο τμήμα σπουδαστών της «F.U.A.N.», [«Fronte Universitario di Anzione Nazionale»-«Πανεπιστημιακό Μέτωπο Εθνικιστικής Δράσης»], της φοιτητικής οργανώσεως της Νεολαίας του «Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος» [«M.S.I.-D.N.», «Movimento Sociale Italiano-Destra Nationale»].

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του δημοσιογράφου Franco Tintori της Ιταλικής εφημερίδος «Paese Sera», συγκατοικούσε με τρεις Έλληνες φοιτητές σε διαμέρισμα στη Via Lanciani. Διατηρούσε ερωτικό δεσμό με τη Sabrina Andolina, μια Ιταλίδα νέα, μικρότερη του στην ηλικία η οποία ήταν γραμματέας του Luciano Laffranco, προέδρου του «F.U.A.N.», στην Via Quattro Fontane 22, στα κεντρικά γραφεία του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος. Σύμφωνα με μαρτυρία της Sabrina, όπως την κατέθεσε σε συνέντευξη της στο Δημήτριο Ζαφειρόπουλο, Έλληνα εθνικιστή δημοσιογράφο, τότε εκδότη της εφημερίδος «Ελεύθερος Κόσμος», ο Μιχάλης Μάντακας ξεχώρισε καθώς συγκέντρωσε δεκάδες υπογραφές Ελλήνων πρωτοετών φοιτητών, οι οποίοι στήριζαν τις θέσεις και το ψηφοδέλτιο της φοιτητικής παρατάξεως του M.S.I., στην προσπάθεια να συμπληρώσει τα εκλογικά ψηφοδέλτια της.

Η δολοφονία του

Στην Ιταλία εκείνη την εποχή, το κλίμα που επικρατούσε αποδίδεται από το σύνθημα «Chiave 36/Fascista dove sei?». [«Κρατάμε κλειδί-κάβουρα/πού κρύβεσαι, φασίστα;»] , που φώναζαν στις πορείες οι κομμουνιστές της «Avanguardia Communista». Στις 13 Φεβρουαρίου είχε οριστεί δικαστήριο για τη φωτιά που είχε καταστρέψει το αυτοκίνητο του μάρτυρα για τη φωτιά στο σπίτι του Mario Mattei, στο Primavalle, ενώ στις 25 Φεβρουαρίου είχαν σημειωθεί συγκρούσεις τις οποίες κατέστειλε η Ιταλική αστυνομία με επικεφαλής τον Antonio Varisco, ο οποίος δολοφονήθηκε λίγα χρόνια αργότερα από τις «Ερυθρές Ταξιαρχίες». Για την υπόθεση ήταν υπόδικοι ο Achille Lollo, Marino Clavo ο οποίος δεν συνελήφθη και ο Manlio Grillo, που είχε καταφύγει στη Νικαράγουα. Στις 27 Φεβρουαρίου 1975, οι εφημερίδες «Lotta Continua» και «Daily Worker» δημοσίευσαν φωτογραφίες των Εθνικιστών από το δικαστήριο και καλούσαν τους αριστερούς να συμπαρασταθούν στον Ακίλε Λότο.

Τι προηγήθηκε

Μίκης Μάντακας

Ο αριστερός τύπος μέσω της κομμουνιστικής εφημερίδος «Unita» και της ακροαριστερής «Αutonomia Operaia» οργάνωνε κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις, στις οποίες οι διαδηλωτές ζητούσαν την απελευθέρωση των δολοφόνων με το σύνθημα «Lollo libero», ενώ οι οδομαχίες διήρκεσαν ημέρες, κατάσταση που ο Τζόρτζιο Αλμιράντε, ηγέτης του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος είχε χαρακτηρίσει, «...ουσιαστικά εμφύλιο πόλεμο». Την τέταρτη ημέρα της δίκης το M.S.I. διοργάνωσε συγκέντρωση στην οποία κατήγγειλε την κυβερνητική αδράνεια για τα επεισόδια, συγκέντρωση που θεωρήθηκε πρόκληση, από την αριστερά.

Την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου του 1975, ο Μίκης Μάντακας ήταν παρών στη δικαστική αίθουσα της Ρώμης όπου διεξαγόταν η δίκη των Achille Lollo, Marino Clavo και Manlio Grillo, της οργανώσεως «Potere Operaio», οι οποίοι συνελήφθησαν στις 18 Απριλίου 1973 για την υπόθεση γνωστή ως Primavalle, όπου κάηκαν ζωντανοί ο Stefano και ο Virgilio Mattei, 23 και 8 χρονών, στις 16 Απριλίου 1973, μετά τον εμπρησμό του σπιτιού τους. Ο πατέρας τους Mario Mattei, ήταν Γραμματέας της τοπικής του «Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος», [«Movimento Sociale Italiano-Destra Nationale»], στην περιοχή. Νωρίς το πρωί σχεδόν από τις έξι, είχαν ξεσπάσει εκτεταμένα επεισόδια μεταξύ των οπαδών του M.S.I. και των αριστερών που είχαν συγκεντρωθεί, τα οποία εξελίχθηκαν σε οδομαχίες και συγκρούσεις, ακόμα και στην είσοδο των δικαστηρίων. Ο Μίκης βρίσκονταν μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου μαζί με τον φίλο του, τον Umberto Croppi, και ο πρόεδρος είχε προειδοποιήσει το ακροατήριο ότι θα διατάξει να εκκενωθεί αν υπάρξουν αντεγκλήσεις. Αυτό έγινε σχεδόν άμεσα, όταν ο κομμουνιστής Αλβάρο Λογιάκονο, [Alvaro Lojacono], συνεπλάκη με τον εθνικιστή Luigi D’Addio από το Reggio Calabria, και συνελήφθη, όμως αφέθηκε ελεύθερος σχεδόν αμέσως, μετά από παρέμβαση του Umberto Terracini, γερουσιαστή του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, του Giacomo Mancini, γερουσιαστή του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος P.S.I. και του Riccardo Lombardi, εκ των ηγετικών στελεχών του P.S.I., που ήταν συνήγοροι υπερασπίσεως του Lollo.

Στις 11:30 το πρωί, ξέσπασαν επεισόδια στην πλατεία Κλόντιο, [«Clodius»], και τις γύρω περιοχές, όπως και στις συνοικίες Τριονφάλε και Ντέλε Βιτόριε, μεταξύ εθνικιστών και αριστερών, οι οποίοι ήταν οπλισμένοι με λοστούς, πέτρες, τούβλα, ακόμη και πιστόλια. Η εκκένωση της δικαστικής αίθουσας οδήγησε στην υποχρεωτική αποχώρηση των Εθνικιστών που παρακολουθούσαν τη δίκη. Η εμφάνιση τους στο δρόμο έξω από το δικαστήριο προκάλεσε την επίθεση των συγκεντρωμένων αριστερών, ενώ οι οδομαχίες, άρχισαν να εστιάζονται στην πλατεία Ριζορτσιμέντο, [Piazza Risorgimento]. Την ίδια ώρα 500 αριστεροί επιτέθηκαν στα γραφεία της R.A.I. στη Via Teulada, ενώ 80 μέλη της «Avanguardia Communista» μετά από τις συγκρούσεις τους με την αστυνομία, κατευθύνθηκαν στα γραφεία του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος στην Via Ottaviano. Στις 12:45 ένοπλες ομάδες της αριστεράς, επιτέθηκαν σε περιπολικό της αστυνομίας, σημαδεύοντας τους αστυνομικούς με έξι ή επτά όπλα.

Επίθεση-Θανάσιμος τραυματισμός

Στα γραφεία της Via Ottaviano 9 στη συνοικία Πράτι της Ρώμης, κοντά στο Βατικανό, στεγάζονταν το κόμμα του Μπενίτο Μουσολίνι τη δεκαετία του 1930 και είναι κατασκευασμένα με διπλές εξόδους και διαδρόμους διαφυγής. Στις 13:15 την ώρα της επιθέσεως, βρίσκονταν εκεί περίπου 20 οπαδοί του M.S.I., ενώ τους επιτέθηκαν δύο ομάδες αριστερών, που η κάθε μια αποτελούνταν από περίπου 50 άτομα. Η κεντρική είσοδος των γραφείων, δέχθηκε επίθεση με βόμβες μολότοφ και πήρε φωτιά, όμως έκλεισε με την παρέμβαση οπαδών του M.S.I. και αποτράπηκε η εισβολή των ομάδων της αριστεράς. Ταυτόχρονα, από το πίσω μέρος της αυλής, μια ομάδα δέκα νέων του F.U.A.N., αποχώρησαν προς την πλατεία Ρισορτζιμέντο στον αριθμό 24, [Piazza del Risorgimento, αριθμός 24], όπου τους περίμενε μια ομάδα οπλισμένων αριστερών. Μόλις εμφανίστηκαν οι εθνικιστές, κάποιοι από την ομάδα των αριστερών που είχαν στήσει παγίδα θανάτου, πυροβόλησαν. Μεταξύ τους ο Αλβάρο Λογιάκονο, [Alvaro Lojacono], οπλισμένος με περίστροφο μεγάλου διαμετρήματος, ενώ τους στόχευαν πέντε ακόμη, πυροβόλα όπλα και εκτοξεύθηκαν εναντίον τους πολλές βόμβες μολότοφ.

Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες ρίχθηκαν εκατοντάδες σφαίρες, από τουλάχιστον πέντε διαφορετικά άτομα. Δύο από τις σφαίρες βρήκαν τον Μάντακα, η μία σφηνώθηκε εσωτερικά του δεξιού κροτάφου του και ο Μίκης κατέρρευσε μέσα σε μία θάλασσα αίματος, ενώ από την πληγή έτρεχε εγκεφαλικό υγρό. Οι νεολαίοι του F.U.A.N. και μέλη του «Fronte Della Gioventu», Paulo Signorelli, Stefano Sabatini, Fabio Rolli, ο οποίος τραυματίστηκε από σφαίρα περιστρόφου, τον μετέφεραν στο εσωτερικό των γραφείων, τα οποία κράτησαν στην κατοχή τους, παρά τη νέες επιθέσεις που δέχθηκαν. Σύμφωνα με Ιταλικές εφημερίδες της εποχής:

«...Στην πίσω μεριά της τοπικής βρίσκεται σε κώμα πια ο Μίκης Μάντακας, στην αγκαλιά του συναγωνιστή, που δεν τον είχε αφήσει ούτε ένα λεπτό. Ξαφνικά από έξω και συγκεκριμένα από την πλευρά της εισόδου με τον διάδρομο, ακούγονται κάποιες φωνές διαφορετικές. Μια ομάδα εθνικιστών έχει φτάσει και συγκρούεται με τους αριστερούς, ενώ γίνεται πραγματικό πανδαιμόνιο. Η κατάσταση έχει μπερδευτεί, αφού κανείς δεν ξέρει πόσοι και ποιοι είναι οι αντίπαλοι. Ακούγονται και κάποιοι πυροβολισμοί μέσα στον χαμό αυτόν, ενώ οι αριστεροί αρχίζουν να εγκαταλείπουν το πεδίο της μάχης φοβούμενοι μην βρεθούν περικυκλωμένοι. Στον διάδρομο τραυματίζεται ακόμα ένας μισίνος, ο Φάμπιο Ρόλλι. Οι εγκλωβισμένοι ανοίγουν τα ρολά με δυσκολία χειροκίνητα, αφού δεν υπάρχει ρεύμα, και ενθαρρυμένοι από την άφιξη των δικών τους ορμούν έξω επιχειρώντας να φτάσουν τους αριστερούς από πίσω. Ένας μοτοσικλετιστής που περνά από εκεί δέχεται και αυτός μια αδέσποτη σφαίρα. Καταφτάνουν συνεχώς ομάδες αγριεμένων εθνικιστών από παντού και αφού έχουν μάθει τι έχει συμβεί, καταστρέφουν ότι βρουν μπροστά τους. Έχουν σημειωθεί πολλοί τραυματισμοί ατόμων στην οδό Οτταβιάνο, αλλά και στην πλατεία Κλόντιο κατά την άφιξη των ομάδων αυτών. Η αστυνομία στην έκθεση της κάνει λόγο για μεγάλες ζημιές σε ότι έχει σχέση με κάθε αριστερό, από γραφεία όπως αυτά του κομμουνιστικού κόμματος μέχρι αυτοκίνητα. Μάλιστα, συνεχίζει η αναφορά, μαζί με τους εξαγριωμένους φασίστες ήταν και οι βουλευτές Πίνο Ράουτι και Σάντρο Σακούτσι...».

Ο Μάντακας μεταφέρθηκε σε ένα γκαράζ, δίπλα στα γραφεία. Όση ώρα διήρκεσε η επίθεση, δεν εμφανίστηκαν αστυνομικές δυνάμεις ενώ με τη λήξη των συγκρούσεων, ένα όχημα της Πυροσβεστικής παρέλαβε το Μάντακα και τον μετέφερε σε κρίσιμη κατάσταση το νοσοκομείο «Σάντο Σπιρίτο», [«Santo Spirito»], όπου παρά τις αλλεπάλληλες μεταγγίσεις αίματος, έπεσε σε κώμα. Στις 14:30 μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο «Σαν Καμίλο», [«San Camillus»], όπου ο χειρουργός καθηγητής Καρπάνο, ο οποίος τον εξέτασε, διαπίστωσε ότι η κατάσταση της υγείας του ήταν εξαιρετικά κρίσιμη λόγω της ακατάσχετης αιμορραγίας. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του, «…Το βλήμα μπήκε στην αριστερή περιοχή του βρεγματικού οστού και διέσχισε το σύνολο του κρανίου, κάνοντας να εκραγεί ο εγκέφαλος…». Παρά την διαπίστωση της καταστάσεως οι γιατροί συνέχισαν τις μεταγγίσεις αίματος και ο καθηγητής Καρπάνο, προχώρησε στην εισαγωγή του στο χειρουργείο. Η διάρκεια της επεμβάσεως ξεπέρασε τις δύο ώρες και στις 18:30 της 28ης Φεβρουαρίου 1975, η καρδιά του Μίκη Μάντακα έπαψε να πάλλεται. Στη διάρκεια της νεκροψίας, βρέθηκαν στο σώμα του δύο σφαίρες από όπλα διαφορετικών διαμετρημάτων .

Όσα ακολούθησαν

Οι δολοφόνοι του

Από τους δολοφόνους του του Μάντακα, ο Fabrizio Panzieri συνελήφθη λίγη ώρα αργότερα μετά από παρακολούθηση και καταδίωξη. Ο Luigi Di Iorio, αξιωματικός της Ιταλικής αστυνομίας, που περνούσε από το χώρο της δολοφονίας, είδε δύο νεαρά άτομα να φεύγουν τρέχοντας από την πλατεία, κρατώντας όπλα στα χέρια τους. Ο ένας με μέτριο ύψος, φορούσε ένα ελαφρό αδιάβροχο, ενώ ο άλλος ήταν λίγο ψηλότερος, με μουστάκι. Τους ακολούθησε και ο ένας από τους δύο ενόπλους, γύρισε και τον πυροβόλησε δύο φορές, ενώ οι δυο τους ακολούθησαν χωριστούς δρόμους. Ο Luigi Di Iorio, ακολούθησε τον πρώτο από τους δύο, όμως τον έχασε από το οπτικό του πεδίο κι ένας ηλικιωμένος γείτονας του είπε, ότι το άτομο που καταδίωκε, είχε κρυφτεί στη Via Del Falco στον αριθμό 85. Εκεί οι αστυνομικοί που έφτασαν με περιπολικό συνέλαβαν το Fabrizio Panzieri, που φορούσε μπλε παντελόνι και ένα μπεζ πουλόβερ, ενώ στον επάνω όροφο του σπιτιού, βρέθηκαν το αδιάβροχο που φορούσε και ένα πιστόλι Beretta διαμετρήματος 7,65. Ο Fabrizio Panzieri, συνελήφθη και δήλωσε αθώος, είπε στους αστυνομικούς ότι δεν είχε σχέση με τα επεισόδια, ενώ σύντομα η αριστερά με συνεχείς συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις απαιτούσε την αποφυλάκιση του .

Ο Alvaro Lojacono, με υπόδειξη μελών του M.S.I. και της F.U.A.N. που ήταν νωρίτερα στο δικαστήριο και τον αναγνώρισαν να πυροβολεί, καθώς και αστυνομικών που ήταν παρόντες, αναζητήθηκε στο πατρικό του σπίτι κοντά στο Campo de Fiori, ο πατέρας του Giuseppe Lojacono ήταν γνωστός ευκατάστατος οικονομολόγος και συνεργάτης στο «Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Οικονομικού Προγραμματισμού», όμως δεν βρέθηκε. Ταυτόχρονα άρχισε να ξετυλίγεται ένα δίκτυο αριστερής αλληλεγγύης και προστασίας, ενώ λίγους μήνες αργότερα ο Giacomo Mancini, τότε γραμματέας του Σοσιαλιστικού Κόμματος, επισκέφθηκε τον Fabrizio Panzieri στη φυλακή, όπου εκρατείτο. Παράλληλα, μια οργάνωση με το όνομα «Κόκκινη Βοήθεια», [«Soccorso Rosso»], η οποία χρηματοδοτούνταν από το Κομμουνιστικό Κόμμα Ιταλίας, φρόντισε να υπάρχουν τα οικονομικά μέσα, ώστε να πληρωθούν οι δικηγόροι και να παρασχεθεί βοήθεια στους κρατούμενους. Συμπαραστάτες του υπέγραψαν γνωστά ονόματα όπως, ο Ντάριο Φο, [Dario Fo], ο Norberto Bobbio, ο Alberto Moravia, ο Φράνκα Ράμε, [Franca Rame], ο Vittorio Foa, ο Aldo Natoli και ο Antonio Landolfi, που εντάχθηκαν ως μέλη στην «Επιτροπή για την απελευθέρωση του Panzieri», [«Comitato per la liberazione di Panzieri»], στην οποία ήταν πρόεδρος ο γερουσιαστής Umberto Terracini, πρόεδρος της Συντακτικής Συνέλευσης για το Ιταλικό Σύνταγμα.

Η κηδεία του

Μίκης Μάντακας-Κηδεία στην Αθήνα

Η επιμνημόσυνη δέηση για το Μίκη Μάντακα, έγινε τη Δευτέρα 3 Μαρτίου στο ναό της Santa Chiara στην Piazza della Minerva στη Ρώμη, και την παρακολούθησαν χιλιάδες άνθρωποι, οι περισσότεροι απ' αυτούς νέοι, ενώ οι οπαδοί του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος, δέχθηκαν επιθέσεις την ώρα που πήγαιναν στην τελετή, με αποτέλεσμα βίαιες συγκρούσεις και συλλήψεις . Στο τέλος της λειτουργίας, ο Giorgio Almirante, ο τότε γραμματέας του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος, στάθηκε στα σκαλιά του ναού και εκφώνησε μια συγκλονιστική από στήθους αποχαιρετιστήρια ομιλία . Η σορός του Μίκη Μάντακα μεταφέρθηκε με αεροπορικώς στην Ελλάδα στις 5 Μαρτίου 1975, ενώ το αεροπλάνο που τη μετέφερε παρέμεινε καθηλωμένο για περισσότερο από μία ώρα στο αεροδρόμιο του Φιουμιτσίνο, [Fiumicino], στη Ρώμη, εξ αιτίας ενός ανωνύμου τηλεφωνήματος που έκανε λόγο για τοποθέτηση βόμβας. Η κηδεία του στην Ελλάδα έγινε την ίδια μέρα, παρουσία λίγων συγγενών και οικογενειακών φίλων .

Στους τοίχους κάποιων σχολειών της Ρώμης, οπαδοί της αριστεράς έγραψαν μακάβρια συνθήματα, όπως «10-100-1000 Mantakas», ενώ στις 4 Μαρτίου ο Τζόρτζιο Αλμιράντε συμμετείχε και ήταν κεντρικός ομιλητής σε εκδήλωση και πορεία διαμαρτυρίας στο κέντρο της Ρώμης. Οι βιαιότητες της αριστεράς συνεχίστηκαν και τις επόμενες ημέρες και τις 13 Μαρτίου ο νεολαίος Sergio Ramelli, δέχθηκε δολοφονική επίθεση και υπέκυψε μετά από 47 ημέρες πάλης με το θάνατο. Λίγες ημέρες μετά τη δολοφονία του η αστυνομία σε συνεργασία με τις δικαστικές και πολιτικές αρχές, επιχείρησαν να στρέψουν τις έρευνες, δίχως επιτυχία, σε πιθανή εθνικιστική προβοκάτσια , αν και αρχικά απαγγέλθηκε κατηγορία σε βάρος ενός συλληφθέντος, ο οποίος δήλωσε οπαδός του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος .

Δικαστική διερεύνηση

Ο Alvaro Lojacono, στην περίοδο μεταξύ της δολοφονίας του Μίκη Μάντακα και της πρώτης του δίκης, έγινε μέλος στην αριστερή τρομοκρατική οργάνωση «Ένοπλοι Κομμουνιστικοί Σχηματισμοί», [«F.A.C.», «Formazioni Armate Comuniste»], πριν περάσει στη δράση με τις «Ερυθρές Ταξιαρχίες». Το Μάρτιο του 1977, ο Alvaro Lojacono αθωώθηκε, λόγω ελλείψεως επαρκών στοιχείων που να αποδεικνύουν τη συμμετοχή του, ενώ καταδικάστηκε ο Fabrizio Panzieri σε φυλάκιση εννέα ετών και έξι μηνών ως φυσικός αυτουργός στη δολοφονία του Μάντακα. Στην κατοχή του είχε βρεθεί πιστόλι διαμετρήματος 7,65. Ο Alvaro Lojacono, συμμετείχε στις 16 Μαρτίου 1978, στην ομάδα των Ερυθρών Ταξιαρχιών που απήγαγε τον Άλντο Μόρο και σκότωσε τον σωματοφύλακά του. Το διάστημα από τις 28 Απριλίου έως τις 31 Μαΐου 1980, έγινε η δίκη τους στο Εφετείο, υπό την προεδρία του δικαστή Filippo Mancuso, το οποίο επέβαλλε και στους δύο ποινή φυλακίσεως δεκαέξι χρόνων, όμως η προσφυγή των συνηγόρων τους στο Ανώτατο Δικαστήριο εμπόδισε την εκτέλεση της αποφάσεως.

Στη συνέχεια ο Lojacono, χρησιμοποιώντας τις οικογενειακές του διασυνδέσεις και με τη βοήθεια βουλευτών της Ιταλικής Αριστεράς, διέφυγε στην Αλγερία και έπειτα στο καντόνι του Τιτσίνο στην Ελβετία, χρησιμοποιώντας το μητρικό του επώνυμο, ενώ το 1983, καταδικάστηκε στο Λουγκάνο σε δεκαεπτά χρόνια φυλακίσεως, για τη δολοφονία του δικαστή Girolamo Tartaglione. Στην Ελβετία παρακολούθησε μαθήματα σε Σχολή Δημοσιογραφίας, ενώ αν και ζητήθηκε η έκδοση του, δεν υπήρξε ανταπόκριση στο αίτημα των Ιταλικών αρχών. Στην Ελβετία συνελήφθη και παρέμεινε έντεκα χρόνια στη φυλακή για τη δολοφονία ενός εκ των εκ των τριών δικαστών, συγκεκριμένα του Tartaglione όμως για την δολοφονία του Μίκη, για την οποία καταδικάστηκε σε 16 χρονιά φυλάκισης, δεν παρέμεινε ούτε μια μέρα στη φυλακή. Το 1999, οι δολοφονίες που διέπραξε παραγράφηκαν κι στη συνέχεια έζησε στη Βραζιλία, όπου εργάστηκε ως δημοσιογράφος. Στις 2 Ιουνίου 2000 ο Lojacono συνελήφθη από τη Γαλλική αστυνομία στην Isola Rossa, ένα χωριό διακοπών στην Κορσική. Οι δικηγόροι του κατάφεραν να μην εκδοθεί στην Ιταλία και έκτοτε ζει στην Γαλλία, παρ' ότι εκκρεμεί σε βάρος του καταδίκη σε ισόβια από συμμετοχή του σε άλλη μια δολοφονία.

Ο Fabrizio Panzieri που αφέθηκε ελεύθερος με την καταβολή εγγυήσεως και περιοριστικού όρους, διέφυγε στο εξωτερικό, καθώς το 1982 καταδικάστηκε σε εικοσάχρονη ποινή φυλακίσεως. Από τους κατηγορούμενους για την υπόθεση Mattei, o Lollo διέφυγε πρώτα στην Αγκόλα και μετά στη Βραζιλία όπου απέκτησε οικογένεια και τέσσερα παιδιά, ο Marino Clavo εγκαταστάθηκε στη Σουηδία και ο Manlio Grillo αρχικά στην Ελβετία, στη συνέχεια, στο Παρίσι, στη Σουηδία και, τέλος, στη Μανάγκουα της Νικαράγουα, όπου παντρεύτηκε την Ignacia, εντάχθηκε στον αγώνα των Σαντινίστας, δίδαξε τα οκτώ παιδιά του Ντανιέλ Ορτέγκα και έγινε επιχειρηματίας στο χώρο της εστιάσεως, με το όνομα Christian De Seta. Η διαφυγή τους από την Ιταλία πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή του Οreste Scalzone, μαρξιστή διανοούμενου και συνιδρυτή της «Potere Operaio», ενώ τριάντα χρόνια μετά τη δολοφονία, ο Achille Lollo με συνέντευξη του στην εφημερίδα «Corriere della Serra» και ο Manlio Grillo, με δική του στην εφημερίδα «La Repubblica» , παραδέχτηκαν για πρώτη φορά το έγκλημά τους κι αποκάλυψαν ότι η ηγεσία της οργανώσεως τους βοήθησε να δραπετεύσουν.

Μνήμη Μάντακα

Την 1η Μαρτίου 1975, μια αποχαιρετιστήρια επιστολή της φίλης του Sabrina Andolina, δημοσιεύθηκε στην εθνικιστική εφημερίδα «Secolo d Italia», η οποία εκδίδεται στη Ρώμη. Στις 5 Μαρτίου 1975, την ημέρα της ταφής του στην Ελλάδα, νεαροί Έλληνες εθνικιστές, έγραψαν στους τοίχους στην Αθήνα τα πρώτα συνθήματα αφιερωμένα στη μνήμη του, με κυρίαρχα τα, «Ο Μίκης Μάντακας ΖΕΙ», «Μίκης Μάντακας, ένας δικός μας νεκρός» και «Σκοτώσατε τον άνθρωπο, όχι την ιδέα». Η οικογένεια του, την Πέμπτη 6 Μαρτίου 1975 έστειλε επιστολή που δημοσιεύθηκε την επόμενη ημέρα σε Ελληνικές αλλά και ξένες εφημερίδες , με την οποία προσπάθησε, δίχως επιτυχία, να αντικρούσει την είδηση που δημοσιεύονταν στις εφημερίδες της εποχής, ότι ο Μίκης ήταν μέλος του «Ε.Σ.Ε.Σ.Ι.», [«Εθνικός Σύνδεσμος Ελλήνων Σπουδαστών Ιταλίας & Νέων Επιστημόνων Δυτικής Ευρώπης»] και του F.U.A.N., όπως δημοσίευσαν αρχικά οι Ελληνικές και Ιταλικές εφημερίδες. Με την επιστολή της η οικογένεια διαβεβαίωνε ότι, «...με αποστροφή και βαθειά οδύνη διάβασε τις συκοφαντικές ειδήσεις των Ιταλικών εφημερίδων, σχετικά με τα φρονήματα του νέου. Ο Μιχάλης Μάντακας, γιος του εκδιωχθέντος από τη χούντα Ταξιάρχου Νίκου Μάντακα, ...{...}... Ανατράφηκε με τα Δημοκρατικά ιδανικά της γνωστής για τους αγώνες της και προσφορά της στο Έθνος κρητικής οικογένειας Μάντακα και αποκλείεται να ανήκε σε φασιστική οργάνωση. Το ότι δεν ανήκε στην κομμουνιστική οργάνωση φοιτητών Ιταλίας, έγινε αντικείμενο εκμεταλλεύσεως από τους επιτήδειους. Είναι εγκληματική η στάση όσων προσπαθούν να αμαυρώσουν τη μνήμη ενός απογόνου γνωστής για τα δημοκρατικά της φρονήματα οικογενείας».

Το όνομα του Μάντακα, από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, δόθηκε σ' ένα τμήμα του «Μετώπου της Νεολαίας», [«Fronte della Gioventù»], στην Λεωφόρο Murillo στο Μιλάνο, στο οποίο τα μέλη γίνονταν δεκτά με ιδιαίτερα κριτήρια, καθώς ο αρμόδιος αποφάσιζε αν διαθέτουν την κατάλληλη προσωπικότητα, κι όχι με βάση τη διεύθυνση της κατοικίας τους. Η ομάδα «Κύκλος Μίκης Μάντακας» [«C.M.M.»] που ιδρύθηκε από τον Antonio Parisi, από την πόλη Molfetta του Bari, λειτουργούσε στα πλαίσια της Νεολαίας του M.S.I., εξέδιδε το περιοδικό «Lotte C.M.M.» κι ένα από τα χαρακτηριστικά μηνύματα του, ήταν το «Δεν είμαστε το δηλητήριο, είμαστε το ΑΝΤΙΔΟΤΟ». Σε ολόκληρη την Ιταλία, στη Ρώμη, στη Lucca, τη Verona, τη Latina και άλλες Ιταλικές πόλεις, υπάρχουν στη μνήμη του στένσιλ, γκραφίτι και συνθήματα. Οι τοίχοι στα γραφεία των οργανώσεων «Casa Pound», «Forza Nuova», «Fiamma», «La Destra», κοσμούνται με την αφίσα του, που τη συνοδεύει η λέξη «Presente», [«Παρών»], με υμνητικές αναφορές. Το «Presente» είναι πάντα γραμμένο με «Mostra Nuova», τη χαρακτηρισμένη ως Εθνικιστική γραμματοσειρά, που δημιουργήθηκε με την ιταλική art deco της δεκαετίας του 1930 και διακρίνεται από μια απέριττη επιβλητική φινέτσα. Στην Piazza del Risorgimento, την «Πλατεία Μίκη Μάντακα», εκεί που ο Μάντακας έχυσε το αίμα του, πριν αφήσει την τελευταία του πνοή στο νοσοκομείο, οι Ιταλοί εθνικιστές με τη συμμετοχή και Ελλήνων ομοϊδεατών τους, συγκεντρώνονται κάθε χρόνο, στις 28 Φεβρουαρίου και διοργανώνουν τελετή μνήμης, σε απόλυτη σιωπή, ενώ τα τελευταία χρόνια, έσπασε η συνωμοσία σιωπής και ανάλογες εκδηλώσεις μνήμης διοργανώνονται από Εθνικιστικούς φορείς και στην Ελλάδα.

Ο εθνικοσοσιαλιστής γιατρός, διανοούμενος και συγγραφέας Θοδωρής Καραμπέτσος σε συνέντευξη του κι απαντώντας στο ερώτημα «Τι συμβολίζει ή τι θα έπρεπε να συμβολίζει για τους Έλληνες εθνικιστές, η δολοφονία του Μίκη Μάντακα;» είπε: «...Η Ιστορία συντίθεται από Αξίες γιατί η ζωή δεν είναι νοητή και ουσιώδης παρά μόνο ως αξιολογική κατηγορία, όμως αυτές οι Αξίες δεν είναι δυνατόν να εισαχθούν στην δυναμική της ζωής όταν τα άτομα απλά παρακολουθούν, μπορούν μόνο να νοηθούν και να ζήσουν όταν έχουν σχέση με έναν άνθρωπο ηθικό, αγωνιστή, ιδεολογικά συνεπή. Ο Μάντακας θα μείνει για πάντα μια χρυσή σελίδα στην Ιστορία του Ευρωπαϊκού Εθνικισμού. Αν υπάρχει ένας άνθρωπος που να αναπαριστά συμβολικά όλα τα συμβάντα του χώρου μας της εποχής εκείνη και να έχουν νόημα, αυτός είναι ο Μάντακας! Τον τοποθετώ δίπλα στον Χοσέ Αντόνιο Ριβέρα!». Ο Σπύρος Σταθόπουλος, ο ιδρυτής και ιστορικός αρχηγός του ΕΣΕΣΙ, ανέφερε σε ομιλία του για τον Μάντακα: «...Ο Μίκης ήταν ανιψιός του Εμμανουήλ Μάντακα του στρατηγού του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, που είχε επιχειρήσει πραξικόπημα το 1937 στην Κρήτη κατά του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου. Εκείνο που με εντυπωσίασε σε αυτόν ήταν ότι μία ημέρα που του είπα ιδιαιτέρως: «Παιδί μου πρόσεχε, εδώ που ήρθες συμβαίνουν αυτά κι’ αυτά», μου απάντησε ακριβώς αυτό: «Πρέπει να ξεπλύνω την ντροπή της οικογένειάς μου, για την θέση μου, τις αρχές μου, την πατρίδα και τους προγόνους μου, που είναι αυτοί για τους οποίους είμαστε όλοι υπερήφανοι...» .

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Μάντακας Μιχάλης- Πεθαίνοντας στη Ρώμη για την Ευρωπαϊκή Σπύρος Σταθόπουλος Περιοδικό «Patria»]
• [Μάντακας Μίκης-Το σύμβολο μιας γενιάς Θεόδωρος Καραμπέτσος Περιοδικό «Patria»]
• [Μίκης Μάντακας: Πεθαίνοντας στη Ρώμη για την Ευρωπαϊκή ιδέα Άρθρο του Σπύρου Σταθόπουλου]
• [Μίκης Μάντακας: Ζει και μάχεται Συνέντευξη του Σπύρου Σταθόπουλου, Εφημερίδα «Στόχος», 28 Φεβρουαρίου 2015]
• [Oggi si ricorda Mikis Mantakas, il giovane greco ucciso dall’odio comunista Εφημερίδα «Secolo d' Italia», 28 Φεβρουαρίου 2014]
• [Ο επικήδειος του Giorgio Almirante για τον Μίκη Μάντακα eirhinika.wordpress.com, 28 Φεβρουαρίου 2017.]
• [Mikis Mantakas, quando il Msi urlò: “Attenti, sta nascendo il terrorismo”… 28 febbraio 2017.]
• [Europe of Free Nations: NOP delegation in Rome, 12 Marzec 2014, 13:33]
• [Συναγωνιστής Μίκης Μάντακας ΠΑΡΩΝ!!! Η ιστορία πλήρης]
• [Mikis Mantakas, la storia del missino venuto dalla terra dei Colonnelli ilgiornaleditalia]
• [Sede storica del Msi diventerà un B&B?]
• [Μίκης Μάντακας mikismantakas.info (ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2023 (18:01')]
• [Mikis Mantakas presente (ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2020, 14:27')]
• [Nel suo nome (1975) Amici del vento. Μελοποιημένοι στίχοι από ποίημα της Σαμπρίνα, κοπέλας του Μίκη Μάντακα]
• [2010 Anno Mantakas]
• [Mikis Mantakas presente]
• [Commemorazione Mikis Mantakas Video giornalistico realizzato durante la commemorazione del camerata Mikis Mantakas]
• [Μιχάλης Μάντακας]
• [Μίκης Μάντακας]
• [Μνήμη Μίκη Μάντακα 1975-2009]
• [LEFT‐RIGHT STRIFE GROWING IN ROME The New York Times newspaper]

Διαβάστε τα λήμματα

• Εθνικός Σύνδεσμος Ελλήνων Σπουδαστών Ιταλίας-Lega ESESI
• Σπύρος Σταθόπουλος
• Θόδωρος Καραμπέτσος
• Γεώργιος Βεντούρης
• Δημήτριος Σφαέλλος
• Λεωνίδας Σταθόπουλος
• Γιάννης Σχοινάς
• Ανδρέας Δενδρινός
• Ιπποκράτης Δάκογλου
• Βλαδίμηρος Ψιακής
• Ανδρέας Δενδρινός
• Κωνσταντίνος Χατζησταύρου

Βιβλιογραφία

• [«Mιχάλης Μάντακας. Η ζωή και ο ηρωϊκός θάνατος του Έλληνα Εθνικιστή», το 2008, Κώστας Τενίδης, εκδόσεις «Νέα Σπάρτη»]
• [«Μίκης Μάντακας, ένας Μαχητής της Ευρώπης», το 2008, εκδόσεις «Λόγχη»] .

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org