Ιωάννης Εμμ. Καλιτσουνάκης

Ο Ιωάννης Καλιτσουνάκης (άλλη γραφή Καλιτσουνάκις ή και Καλλιτσουνάκης), Έλληνας κλασσικός φιλόλογος, πανεπιστημιακός, ομότιμος καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών , ιδρυτικό μέλος της «Εταιρείας Κρητικών Σπουδών», πρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» και επίτιμος καθηγητής του Ελευθέρου Πανεπιστημίου του Βερολίνου, γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1878 στα Χανιά της Κρήτης και πέθανε το Σάββατο 1η Οκτωβρίου 1966 στο Βουκουρέστι της Ρουμανίας, όπου ως απεσταλμένος της Ακαδημίας Αθηνών μετείχε σε εορταστικές εκδηλώσεις για τα εκατοντάχρονα της Ρουμανικής Ακαδημίας, από ανακοπή καρδιάς. Η σορός μεταφέρθηκε στην Αθήνα την Δευτέρα 3 Οκτωβρίου και η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε την Τετάρτη 5 Οκτωβρίου στη Μητρόπολη Αθηνών, ενώ ακολούθησε η ταφή του στο Α' Νεκροταφείο της Ελληνικής πρωτεύουσας.

Ιωάννης Καλιτσουνάκης
Γέννηση: 18 Φεβρουαρίου 1878
Τόπος: Χανιά, Κρήτη (Ελλάδα)
Σύζυγος: Ελένη Καλιτσουνάκη
Τέκνα: Αικατερίνη Μαριδάκη, Εμμανουήλ, Γεώργιος
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Φιλόλογος, Πανεπιστημιακός καθηγητής
Θάνατος: 1η Οκτωβρίου 1966
Τόπος: Βουκουρέστι (Ρουμανία)

Ήταν παντρεμένος με την Ελένη Καλιτσουνάκη και από το γάμο τους απέκτησαν τρία παιδιά, μία κόρη, την Καίτη σύζυγο Γ. Μαριδάκη, και δύο γιους, τον Εμμανουήλ και τον Γεώργιο.

Βιογραφία

Πατέρας του Ιωάννη ήταν ο Εμμανουήλ Καλιτσουνάκης, μητέρα του η Ελένη το γένος Πιπάκη και νεώτερος αδελφός του ήταν ο νομικός, οικονομολόγος και Πανεπιστημιακός καθηγητής Δημήτριος Εμμ. Καλιτσουνάκης. Ο Ιωάννης διδάχθηκε τα εγκύκλια μαθήματα στο Δημοτικό σχολείο και στη συνέχεια στο Ελληνικό Σχολείο Χανίων, ενώ αποφοίτησε από το Γυμνάσιο της πόλεως το καλοκαίρι του 1894 και το Φθινόπωρο του ίδιου έτους εγγράφηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου σπούδασε κλασική φιλολογία και ιστορία έως το 1901, με καθηγητές τους Κωνσταντίνο Κόντο, Γεώργιο Χατζιδάκι, Νικόλαο Πολίτη, Γρηγόριο Βερναρδάκη, Σπυρίδωνα Λάμπρο και Παύλο Καρολίδη και αναγορεύτηκε «αριστούχος διδάκτωρ». Το 1901 και για ένα χρόνο εργάστηκε ως Ελληνοδιδάσκαλος, όμως μετά την επιτυχία του σε διαγωνισμό για ευρύτερες σπουδές απεστάλη ως υπότροφος της Κρητικής Πολιτείας στην Ιένα της Γερμανίας για περαιτέρω σπουδές στη Φιλοσοφία και στα Παιδαγωγικά. Μετά από παρακολούθησε μαθημάτων για τρία εξάμηνα μετέβη στο Βερολίνο και παρακολούθησε, το 1904, παραδόσεις κορυφαίων επιστημόνων. Τον Σεπτέμβριο του 1904 επέστρεψε στα Χανιά και διορίστηκε καθηγητής στο Ιεροδιδασκαλείο της Αγίας Λαύρας και λίγους μήνες αργότερα στο Γυμνάσιο Χανίων.

Το 1905 διορίστηκε καθηγητής Ανατολικών Γλωσσών, στη θέση του αποθανόντος Ιωάννη Μητσοτάκη, στο Βερολίνο. Στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν η Ελληνική Κυβέρνηση συνέλαβε και εξόρισε εγκλείστους στην Σκύρο τους Γερμανούς υπηκόους στην Ελλάδα, η Γερμανική κυβέρνηση προέβη σε αντίποινα σε βάρος των Ελλήνων που βρίσκονταν στη Γερμανία. Τότε οι αρχές συνέλαβαν περί τους πενήντα Έλληνες, μεταξύ τους τον Ιωάννη και τον αδελφό του Δημήτριο Καλιτσουνάκη, τους οποίους περιόρισαν σε στρατόπεδο αιχμαλώτων κοντά στην πόλη Holzminden απ' όπου απελευθερώθηκαν μετά την λήξη του πολέμου και την ήττα της Γερμανίας .

Ο Καλιτσουνάκης διορίστηκε τακτικός καθηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών το 1924, ενώ το 1926 αποτέλεσε ιδρυτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και από το 1928 ήταν καθηγητής της Μεσαιωνικής Ελληνικής φιλολογίας στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Το 1933 διατέλεσε Πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου Βιβλιοθηκών Ελλάδος. Από το 1936 ως το 1937 ήταν κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών . Επίσης έγινε καθηγητής Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και μετέπειτα επίτιμος εν ενεργεία καθηγητής στη Φιλοσοφική Σχολή του ίδιου πανεπιστημίου. Το 1947 ανέλαβε επί ένα έτος πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών ενώ το 1949 ανέλαβε καθηγητής της Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Μετά τη λήξη του Β' Παγκοσμίου πολέμου και την απελευθέρωση της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονος ο Καλιτσουνάκης ήταν μέλος της Επιτροπής που συνέταξε την έκθεση του Ολοκαυτώματος των χωριών της Βιάννου, τη γνωστή με τον τίτλο «Έκθεσις της Κεντρικής Επιτροπής Διαπιστώσεως Ωμοτήτων εν Κρήτη» . Η καταγραφή ξεκίνησε στις 29 Ιουνίου του 1945 και ολοκληρώθηκε στις 6 Αυγούστου της ίδιας χρονιάς. Τα μέλη της Επιτροπής εστάλησαν από την τότε κυβέρνηση του Πέτρου Βούλγαρη στην Κρήτη προκειμένου να καταγράψουν τα όσα είχε υποστεί το νησί στη διάρκεια της κατοχής.

Ο Καλιτσουνάκης, όπως και ο αδελφός του Δημήτριος Καλιτσουνάκης, ήταν ισόβιος τακτικός εταίρος της Ελληνικής Αρχαιολογικής Εταιρείας . Από το 1950 μέχρι και τον θάνατο του ήταν Γραμματέας Δημοσιευμάτων της Ακαδημίας Αθηνών και το έτος του θανάτου του ήταν Πρόεδρος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός». Τιμήθηκε με τον Ανώτερο Ταξιάρχη του Φοίνικα.

Ο θάνατος του

Στο τέλος του Σεπτεμβρίου του 1966 ο Καλιτσουνάκης μετέβη στο Βουκουρέστι ως εκπρόσωπος της Ακαδημίας Αθηνών για τους εορτασμούς της συμπληρώσεως 100 χρόνων από την ίδρυση της Ρουμανικής Ακαδημίας και το Διεθνές Συνέδρων των Ακαδημιών, όπου πέθανε από καρδιακή προσβολή. Η σορός του, που μεταφέρθηκε στην Ελλάδα το πρωί της 3ης Οκτωβρίου με τιμητική συνοδεία Ρουμάνου Ακαδημαϊκού με αεροσκάφος που ναυλώθηκε με δαπάνη της Ρουμανικής Ακαδημίας, εναποτέθηκε στο παρεκκλήσι του Αγίου Ελευθερίου της Μητροπόλεως Αθηνών, όπου εψάλη τρισάγιο με πρωτοβουλία του συλλόγου «Παρνασσός». Η νεκρώσιμη ακολουθία τελέστηκε χοροστατούντος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χρυσοστόμου, Στεφάνια κατέθεσαν ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο Πρύτανις του Πανεπιστημίου Αθηνών Ιωάννης Χρυσικός, ο Πρόεδρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας ακαδημαϊκός Παναγιώτης Πουλίτσας και ο Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής ακαδημαϊκός Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος. Επικήδειους λόγους στη νεκρώσιμη ακολουθία του Καλιτσουνάκη εκφώνησαν ο εθνικιστής καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής Ερρίκος Σκάσσης, εκ μέρους της Ακαδημίας Αθηνών, ο καθηγητής Θησεύς Στ. Τζαννετάτος εκ μέρους της φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και ο εθνικιστής καθηγητής Γεώργιος Ζώρας, εκ μέρους του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός».

Συγγραφικό έργο

Ο Καλιτσουνάκης έγραψε πολλά έργα, τα κυριότερα από τα οποία είναι:

• «Αι δύο ημέραι των σφαγών εν Χανίοις» το 1896, όταν ήταν ακόμη φοιτητής,
• «Μεσαιωνικές και νέαι ελληνικαί ερμηνείαι παρ' Ευσταθίω» το 1919,
• «Αι επταδικαί έρευναι» το 1922,
• «Μία εκατονταετηρίς Νέας Ελλάδος» το 1921,
• «Νύξεις περί των Προδρομικών ποιημάτων» το 1923,
• «Αι μεταλλαγαί του σκοπού της Ελληνικής φιλολογίας κατά την τελευταίαν εκατονταετηρίδα» το 1926,
• «Η πρώτη επιστημονική έκδοση του Αριστοτέλη» το 1936,
• «Αι περί Κρήτης εν τη Δυτική Ευρώπη ειδήσεις εκπνεούσης της Ενετοκρατίας εν τη νήσω» το 1938,
• «Περί του γλωσσικού ζητήματος και του ζητήματος των τόνων» το 1944
• «Η εν τη αρχαία φιλολογία ψυχομαντεία των αποθνησκόντων» το 1958,
• «Η αναβίωσις των κλασσικών σπουδών εν Ελλάδι από της απελευθερώσεως και εντεύθεν» το 1958.

Συλλογικά έργα

• «Έκθεσις της Κεντρικής Επιτροπής διαπιστώσεως Ωμοτήτων εκ Κρήτη»

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• [Ιωάννης Καλιτσουνάκης Επικήδειος λόγος του Ακαδημαϊκού Ερρίκου Σκάσση.]
• [Ιωάννης Καλιτσουνάκης-Βιογραφικόν Σημείωμα Περιοδικό «Κρητικά Χρονικά», Τόμος Ζ', σελίδες 13η-20η, (pdf format)].
• [Ιωάννης Ε. Καλιτσουνάκης Κλειστές συλλογές, Βιβλιοθήκη & Κέντρο Πληροφόρησης, Πανεπιστήμιο Κρήτης].
• [Νεκρολογίαι-Ιωάννης Καλιτσουνάκης]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org