Ερρίκος Σκάσσης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Ερρίκος Σκάσσης Έλληνας, καθολικός στο θρήσκευμα, εθνικιστής, ομότιμος πανεπιστημιακός διδάκτορας, καθηγητής στην έδρα της Λατινικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ακαδημαϊκός που διατέλεσε Αντιπρόεδροςκαι πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, γεννήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 1884 [1] στην Ερμούπολη της Σύρου και πέθανε στις 28 Οκτωβρίου 1977 στην Αθήνα.

Ήταν παντρεμένος με την Ιωάννα Λωρ. Μάμου και από το γάμο τους απέκτησαν ένα γιο, τον Αντώνιο και δύο κόρες, τη Βιλελμίνη και την Ελισάβετ.

Ερρίκος Σκάσσης

Βιογραφία

Κατάγονταν από οικογένεια Καθολικών, Φραγκισκανών-Καπουκίνων, της Σύρου. Πατέρας του ήταν ο Αντώνιος Σκάσσης και αδέλφια του ο Ιάκωβος [Ζάκ] Σκάσσης και ο Θωμάς Σκάσσης, ιατρός και βουλευτής Σύρου, ενώ αδελφή τους ήταν η Υακίνθη [2], σύζυγος του Καρόλου Ιωάννη Φιξ, της γνωστής ζυθοποιίας. Παρακολούθησε τα μαθήματα της Βασικής εκπαιδεύσεως στη Σύρο όπου παρακολούθησε μαθήματα στο Οκτατάξιο Γυμνάσιο Αρρένων της Ερμουπόλεως, ενώ συμπλήρωσε την εγκύκλια παιδεία του στην Αθήνα. Μαθητής γυμνασίου ακόμη, δημοσίευσε μεταφράσεις αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων συγγραφέων και αργότερα ως φοιτητής έγραψε διάφορα εγχειρίδια, τα οποία εγκρίθηκαν για τη διδασκαλία της λατινικής στα σχολεία της Μέσης εκπαιδεύσεως.

Το 1900 επέλεξε και φοίτησε στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου μεταξύ των καθηγητών του στη Φιλοσοφική σχολή περιλαμβάνονται οι Κωνσταντίνος Κόντος, Σπυρίδων Λάμπρος, Γεώργιος Χατζιδάκις, Παύλος Καρολίδης και άλλοι διαπρεπείς καθηγητές της εποχής. Η διατριβή που υπέβαλλε γραμμένη στη Λατινική γλώσσα [3], εγκρίθηκε παμψηφεί και ο Σκάσσης επαινέθηκε από τον εισηγητή της διατριβής του, τον καθηγητή Σπυρίδωνα Βάση, «διά τήν φιλοτιμίαν μεθ’ ής άσχολεΐται περί τό κυριώτατον τών φιλολογικών μαθημάτων, τήν τών παλαιών συγγραφέων έρμηνείαν τε καί κρίσιν, περί ήν εύχομαι, όπως καί είς τό μέλλον διατελέση μετά τού αυτού ζήλου καί τής αύτής εύστοχίας, σπουδάζων». Έτσι στις 14 Ιουνίου 1908, αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Φιλοσοφίας, ενώπιον της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στη συνέχεια μετεγγράφηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέχρι το 1917, συμπλήρωσε τα –απαραίτητα- οκτώ εξάμηνα φοιτήσεως. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία από το 1910 και συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ επιστρατεύτηκε το 1915 και το 1918 και πήρε μέρος στις μάχες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Διδακτική δραστηριότητα

Δίδαξε ως καθηγητής στη Δημόσια και Ιδιωτική εκπαίδευση, από το 1907 έως το 1910 στο Βαρβάκειο Λύκειο και το ίδιο διάστημα στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, στο Αρσάκειο, καθώς και στο Λεόντειο Λύκειο. Το 1917 διορίστηκε καθηγητής στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαιδεύσεως το οποίο είχε ιδρύσει ο Νικόλαος Εξαρχόπουλος, όπου το 1920, διατέλεσε και Γυμνασιάρχης, ενώ από το 1917 δίδασκε και στο Η' Γυμνάσιο Αθηνών. Εργάστηκε ως Επιθεωρητής στη Δημοτική Εκπαίδευση της περιφέρειας Αθηνών, για μικρό χρονικό διάστημα, αντικαθιστώντας τον τότε επιθεωρητή, που απομακρύνθηκε για πολιτικούς λόγους.

Πανεπιστημιακή δράση

Στις 11 Ιουλίου 1920 εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής της Λατινικής Φιλολογίας και Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το οποίο απομακρύνθηκε για πολιτικούς λόγους το 1922, μετά την επικράτηση του κινήματος των Στυλιανού Γονατά, Νικολάου Πλαστήρα και Δημητρίου Φωκά, όμως επανήλθε στην καθηγητική έδρα στο Πανεπιστήμιο λίγους μήνες αργότερα. Ο Σκάσσης εκλέχθηκε κοσμήτορας της Φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών τις περιόδους 1926-27 και 1928-29 [4], καθώς και το διάστημα από τις 10 Φεβρουαρίου 1930 τις 31 Αυγούστου του ίδιου χρόνου. Το 1934 έγινε δεκτός ως μέλος του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός» [5].

Στις 6 Μαΐου 1941, οι αθηναϊκές εφημερίδες δημοσίευσαν έγγραφο του Πανεπιστημίου Αθηνών, το υπέγραφαν ο πρύτανης Γ. Φωτεινός, ο Αντιπρύτανης Γεώργιος Μπαλής, ο Ερρίκος Σκάσσης και άλλα εννέα μέλη της Συγκλήτου, με το οποίο απηύθυναν «θερμά συγχαρητήρια» προς «τας στιβαράς χείρας της Εξοχότητος», του πρωθυπουργού-στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου, και δήλωναν ότι η Σύγκλητος «τάσσεται παρά το πλευρόν αυτής», δηλαδή της Εξοχότητος του πρωθυπουργού [6]. Το όνομα του Σκάσση περιλαμβάνεται μεταξύ εκείνων που με την ψήφο τους [7], το 1942, έστειλαν στο Πειθαρχικό συμβούλιο της Φιλοσοφικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών τον καθηγητή Ιωάννη Κακριδή [8], επειδή τύπωσε το βιβλίο του «Ελληνική κλασσική παιδεία» με μονοτονικό. Στον Κακριδή επιβλήθηκε ποινή δύο μηνών προσωρινής απολύσεως. Ο Ερρίκος Σκάσσης θεωρούσε ότι «Αι εργασίαι του καθηγητού Κακριδή ου μόνον είναι ριζοσπαστικαί από απόψεως γλωσσικού ιδιώματος και ορθογραφίας, αλλά είναι και άκρως αντίθετοι προς την διδασκαλίαν των άλλων τριών καθηγητών της ιδίας έδρας, ούτω δε φέρει σύγχυσιν εις τους διδασκομένους και αναρχίαν». Το 1942 ο Σκάσσης εκλέχθηκε αντιπρύτανης και από το 1942 έως το 1944 διατέλεσε Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1943 με την ιδιότητα του Πρύτανη απέστειλε επιστολή προς το Λέανδρο Παλαμά, το γιο του Κωστή Παλαμά, εκφράζοντας τη θλίψη του και τα συλλυπητήρια του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου για τον θάνατο του ποιητή.

Ο Σκάσσης υπερασπίστηκε τον καθηγητή Αλέξανδρο Σβώλο, ο οποίος τον Απρίλιο του 1944 στη Βίνιανη Ευρυτανίας ανέλαβε την προεδρία της Π.Ε.Ε.Α., της «κυβέρνησης του βουνού» [9] και απολύθηκε από τη θέση του στο Πανεπιστήμιο στις 27 Απριλίου 1944, όπως και οι άλλοι τρεις καθηγητές διότι «εγκατέλειψαν αυθαιρέτως τις θέσεις τους». Μετά την αιματηρή κομμουνιστική εξέγερση το Δεκέμβριο του 1944, και ιδίως τα επεισόδια στο Πανεπιστήμιο, όπου καθηγητές και υπάλληλοι κρατήθηκαν όμηροι του ΕΛΑΣ, η Γενική Συνέλευση των καθηγητών του Πανεπιστημίου Αθηνών εξέδωσε στις 13 Ιανουαρίου 1945 ψήφισμα, όπου ο Σβώλος αποδοκιμάζεται και χαρακτηρίζεται ως «αποστάτης της εθνικής ιδέας» και «ελληνόφωνος». Στο κλίμα εκείνο αντιτάχθηκε [10] ο Σκάσσης, ο οποίος υποστήριξε το Σβώλο για το εθνικό έργο του κατά την κατοχή, στην Επιτροπή Μακεδόνων και Θρακών.

Ήταν μέλος της Πανεπιστημιακής Συγκλήτου από το 1931 έως το 1933, δυνάμει νόμου παρατάσεως της Πρυτανείας του Καθηγητή της Ιατρικής Φωτεινού τα έτη 1933-36, από το 1937 έως το 1938 και από το 1939 έως το 1941. Διατέλεσε δύο φορές Αντιπρύτανις, τα ακαδημαϊκά έτη 1938-39 και 1941-42, αλλά και ισάριθμες φορές Πρύτανης, το ακαδημαϊκό έτος 1942-43 και επανεκλέχθηκε από την Ολομέλεια των καθηγητών το έτος 1943-44. Με την ιδιότητα του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, προσυπέγραψε επιστολή [11] προς τον Άλτενμπουργκ και το δεύτερο κατοχικό Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Λογοθετόπουλο, στην οποία, όσοι υπέγραψαν, επισήμαιναν «…το άσκοπον της διώξεως ειδικώς των Ελλήνων Ισραηλιτών...» [12]. Ως Πανεπιστημιακός Καθηγητής δίδασκε στην έδρα της Λατινικής στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διατέλεσε διευθυντής του Φιλολογικού σπουδαστηρίου από το 1930 συνεχώς, πλην ολιγόμηνης διακοπής, έως τις 31 Αυγούστου 1954, όταν καταλήφθηκε από το όριο ηλικίας, καθώς και διευθυντής του Γλωσσολογικού σπουδαστηρίου το 1935.

Ακαδημαϊκή δράση

Στις 8 Ιουλίου 1955 εκλέχθηκε με 23 ψήφους, τακτικό μέλος της Τάξεως Γραμμάτων και Καλών Τεχνών ως μέλος της Ακαδημίας Αθηνών στην έδρα της κλασικής φιλολογίας της Ακαδημίας Αθηνών [13]. Η επιτροπεία των κριτών γράφει στην εισηγητική της έκθεση για την εισδοχή του στην Ακαδημία Αθηνών ότι, «...Ό Καθηγητής Ερρίκος Σκάσσης συνενώνει έν εαυτώ όλας τάς προϋποθέσεις καί παρέχει τά απαιτούμενα εχέγγυα πρός επιτυχή εκλογήν είς τήν έδραν ταύτην, διότι ού μόνον κράτιστος Λατινιστής είναι, άλλά καί κράτιστος Ελληνιστής. Θά εισήγετο δέ διά τής εκλογής του καί ή αντιπροσώπευσις καί τής Λατινικής Φιλολογίας, ήτις, ώς μή ώφελε, καθυστερεί καί έν τινι μέτρφ υποβιβάζει τήν ημετέραν Ακαδημίαν, ώς αφροντιστούσαν τούτου». Στις αρχές του Δεκεμβρίου 1956 εκλέχθηκε Αντιπρόεδρος και το 1958 Πρόεδρος της Τάξεως των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών και Συγκλητικός για το ίδιο έτος. Το 1958 ήταν Πρόεδρος της Εφορευτικής Επιτροπής του ιδρυθέντος Αρχείου εκδόσεως των Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων [14], ενώ το 1965 εκλέχθηκε Πρόεδρος, για δεύτερη φορά, της Τάξεως των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών και κατ’ ακολουθία Συγκλητικός. Το 1967 εκλέχθηκε Αντιπρόεδρος και το 1969 Πρόεδρος της [15], ενώ από το 1973 έως τις 2 Απριλίου 1975 ήταν πρόεδρος του Γραφείου επιστημονικών όρων και νεολογισμών. Το 1975 διατέλεσε Πρόεδρος του Αρχείου εκδόσεως των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων της Ακαδημίας και πρόεδρος της συντάξεως του ιστορικού Λεξικού τον ίδιο χρόνο. Στις 28 Ιουνίου 1967 ανακηρύχθηκε «Ξένος εταίρος» της Ακαδημίας του Παλέρμο [Socio straniero της Accademia di Scienze, Lettere e Arti di Palerm»].

Στις 2 Μαΐου 1968 η Ακαδημία Αθηνών τίμησε με πανηγυρική συνεδρία και όρισε την «21 Απριλίου 1967» ως εθνική επέτειο της Ελλάδος. Ο Σκάσσης με την ιδιότητα του Προέδρου της Ακαδημίας Αθηνών ήταν ο κύριος ομιλητής στην εκδήλωση που διοργανώθηκε στις 2 Μαΐου 1968 για την πρώτη επέτειο της επιβολής του καθεστώτος της 21ης Απριλίου, υπό τον Γεώργιο Παπαδόπουλο. Στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων ότι, «... Η ημέρα αύτη αποτελεί ασφαλώς ορόσημον εις την ιστορίαν της Νεωτέρας Ελλάδος. Αι προσπάθειαι της Εθνικής Κυβερνήσεως εις πλείστους τομείς έσχον αξιόλογα και εν πολλοίς σωτήρια αποτελέσματα, ώς της Παιδείας με την αποσόβησιν του κινδύνου ανεπανορθώτου εξανδραποδισμού της Ελληνικής νεότητος. Η Ακαδημία Αθηνών εύχεται εις τάς αόκνους προσπαθείας της επαναστάσεως της 21ης Απριλίου και της ενσαρκούσης το πνεύμα ταύτης Κυβερνήσεως καλήν μέχρι τέλους επιτυχίαν εις τους σκοπούς αυτής επ’ αγαθώ του Έθνους και του λαού...» [16].

Κοινωνική δράση

Διατέλεσε σύμβουλος και Πρόεδρος μεγάλων φιλανθρωπικών κοινωφελών οργανισμών, αλλά και του Οφθαλμιατρείου Αθηνών, στο οποίο διατέλεσε αντιπρόεδρος. Το 1942 εκλέχθηκε Πρόεδρος του Κοινωφελούς Οργανισμού Κυκλάδων Νήσων και συντέλεσε στην επιβίωση του πληθυσμού των Κυκλάδων, που λιμοκτονούσε υπό την κατοχή των Γερμανικών και Ιταλικών δυνάμεων στη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου.

Τιμητικές διακρίσεις

Τιμήθηκε με

  • μετάλλιο του Ελληνοτουρκικού πολέμου.
  • μετάλλιο του Ελληνοβουλγαρικού πολέμου.

Του απονεμήθηκαν

  • ο αργυρός Σταυρός της Λεγεώνος της Τιμής, το 1930,
  • ο Ταξιάρχης του Ιταλικού Στέμματος, το 1935,
  • ο Ταξιάρχης του Φοίνικος,
  • το Παράσημο Α' τάξεως του Γερμανικού Ερυθρού Σταυρού, το 1937,
  • ο Πολιτικός Μεγαλόσταυρος του Αγίου Σιλβέστρου, το 1938, από την Αγία Έδρα του Βατικανό,
  • ο Χρυσούς Σταυρός της Λεγεώνος της Τιμής, το 1948,
  • ο Σταυρός των Ταξιαρχών του Β' Τάγματος Γεωργίου Α', το 1952,
  • ο Χρυσούς Σταυρός του Ευαγγελιστού Μάρκου Β' Τάξεως, το 1952 από το Πατριαρχείο Αλεξάνδρειας,
  • ο Ανώτερος Ταξιάρχης του Φοίνικος, το 1960,
  • ο Πολιτικός Μεγαλόσταυρος Αγίου Γρηγορίου, το 1966, από την Αγία Έδρα του Βατικανό.

Προσκλήθηκε για σειρά μαθημάτων στο Πανεπιστήμιο Sacrum Cors του Μιλάνου, από τον καθηγητή Agostino Gemelli, όμως για διάφορους λόγους δεν κατάφερε να ανταποκριθεί στην τιμητική πρόσκληση που του απευθύνθηκε.

Εργογραφία [17]

Δημοσίευσε διάφορα άρθρα σε εγκυκλοπαίδειες όπως «Ελευθερουδάκη» και «Πυρσού», καθώς και άρθρα σε πολλά επιστημονικά και φιλολογικά περιοδικά. Υπό την προεδρία του και με τη συμμετοχή των καθηγητών Εμμανουήλ Πεζοπούλου, Αντωνίου Χατζή, Χρίστου Καπνουκάγια και Ιωάννη Σταματάκου, εκδόθηκαν από τον εκδοτικό οίκο «Δημητράκου», έργα όπως,

  • »Πλάτωνος διάλογοι», δύο τόμοι με τα βιβλία «Πρωταγόρας», «Ευθύδημος», «Γοργίας» και «Λάχης»,
  • »Θεόκριτου ειδύλλια», δυο τόμοι,
  • «Ηροδότου» ,
  • »Βίοι παράλληλοι Πλουτάρχου», δύο τόμοι.

Έγραψε και δημοσίευσε, ενδεικτικά, τα έργα,

  • «Λατινικόν Άναγνωσματάριον», το 1902,
  • «Studia critica : Dissertatio inauguralis ad Summos in Philosophia Litterisque Humanioribus Honores Rite Impetrandos... / obtulit» [18], το 1906, διδακτορική διατριβή που κατατέθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
  • «Παρατηρήσεις εις τον Θησαυρόν τής Λατινικής γλώσσης», το 1917,
  • «Ανασκευή της εισηγητικής εκθέσεως του κ. Θεοφ. Α. Κακριδή και έλεγχος των έργων αυτού», το 1918.
  • «Διορθωτικά εις Τάκιτον», το 1939, τόμος εις μνήμην Γεωργίου Γαρδίκα.
  • «Διορθωτικά εις Πλούταρχον», το 1940, για την Τεσσαρακονταετηρίδα του Θεοφ. Βορέα.
  • «C. Iulii Caesaris Commentarii de bello civili», το 1960.

Σχολικό εγχειρίδιο Λατινικών που περιέχει αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα του Ιούλιου Καίσαρα, σύντομο βιογραφικό σημείωμα, εισαγωγή στο έργο και πραγματολογικά και γλωσσικά σχόλια.

  • «Ουεργιλίου Αινειάς (Εκλογαί), M. Tulli Ciceronis Somnium Scipionis, Οράτιου Ωδαί», το 1968.

Συλλογικό έργο, το οποίο εκδόθηκε ως σχολικό εγχειρίδιο Λατινικών για τη ΣΤ΄ Γυμνασίου. Περιέχει αποσπάσματα από έργα τριών Λατίνων συγγραφέων, βιογραφικά σημειώματα των συγγραφέων, εισαγωγικά σχόλια, και ερμηνευτικές παρατηρήσεις.

  • «Ιστορική γραμματική της λατινικής γλώσσης», δίτομο έργο το 1976.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. [Η ημερομηνία της γεννήσεως του Ερρίκου Σκάσση αναφέρεται στο Ιουλιανό Ημερολόγιο.]
  2. [Το 1890 ο Κάρολος Ιωάννη Φίξ παντρεύτηκε την Υακίνθη, το γένος Αντωνίου Σκάσση γεννημένη το 1876 στη Σύρο και απέκτησαν επτά παιδιά. Την Μαρία το 1892, τον Ιωάννη το 1893, την Μπιάνκα το 1896, τον Αντώνη το 1898, την Φανή το 1901, την Έλλη το 1902 και την Βιλελμίνη το 1903.]
  3. Ολόκληρη η διδακτορική διατριβή του Ερρίκου Σκάση.
  4. Κατάλογος των Κοσμητόρων της Φιλοσοφικής Σχολής.
  5. Μέλη του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσού
  6. [Ολόκληρο το κείμενο του συγχαρητηρίου κειμένου της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Αθηνών είναι το ακόλουθο: «Εξοχωτατε κ. Πρόεδρε, Η Σύγκλητος του Εθνικού Πανεπιστημίου, χαίρουσα επί τη συγκροτήσει της Εθνικής Κυβερνήσεως, υποβάλλει τα θερμά αυτής συγχαρητήρια διά την εις τας στιβαράς χείρας της Υμετέρας Εξοχότητος ανάθεσιν της προεδρίας αυτής. Το Πανεπιστήμιον των Αθηνών εκ των πρώτων αντιλαμβανόμενον το μετά την τελευταίαν Εθνικήν περιπέτειαν κολοσσιαίον έργον της ανασυγκροτήσεως της Χώρας, εις το οποίον η υφ’ Υμάς Κυβέρνησις θα αφιερώση απάσας τας δυνάμεις της, αισθάνεται το καθήκον να διαδηλώση ότι τάσσεται παρά το πλευρόν αυτής. Εν πεποιθήσει δε ότι σύμπαν το Ελληνικόν Κράτος θα συνδράμη εκθύμως την υφ’ Υμάς Εθνικήν Κυβέρνησιν εις το εξόχως Μέγα Πατριωτικόν αυτής έργον, εύχεται ολοψύχως, κύριε Πρόεδρε, όπως ο Θεός ενισχύση Υμάς εις την γενναίαν Υμών προσπάθειαν. Μετά μεγίστης τιμής Ο Πρύτανις: Γ. Φωτεινός. Ο Αντιπρύτανις: Γ. Μπαλής. Ο Προπρύτανις: Γρ. Παπαμιχαήλ. Ο Γεν. Γραμματεύς: Β.Α. Μακρής. Οι Συγκλητικοί: Γ. Σωτηρίου, Ιω. Σπυρόπουλος, Αναστ. Αραβαντινός, Γ. Οικονόμος, Γ. Γεωργαλάς, Ερρ. Σκάσσης, Ιω. Τρικαλληνός».]
  7. [Πλην του Ερρίκου Σκάσση, μεταξύ όσων υποστήριξαν την παραπομπή του Ιωάννη Κακριδή περιλαμβάνονταν οι Φαίδων Κουκουλές, Νικόλαος Εξαρχόπουλος, Εμμανουήλ Πεζόπουλος, Αντώνιος Χατζής, Γεώργιος Π. Οικονόμος, Γεώργιος Σακελλαρίου, Νικόλαος Βλάχος, Σπυρίδων Μαρινάτος, Χρίστος Καπνουκάγιας, Απόστολος Δασκαλάκης, Διονύσιος Ζακυθηνός και Αναστάσιος Ορλάνδος, ενώ είχαν μειοψηφήσει οι Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος και Σωκράτης Κουγέας.]
  8. [Το χειμώνα του 1941-42, οι καθηγητές της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Φαίδων Κουκουλές, Νικόλαος Εξαρχόπουλος, Ερρίκος Σκάσσης. Εμμανουήλ Πεζόπουλος, Αντώνιος Χατζής, Γεώργιος Σακελλαρίου, Γεώργιος Π. Οικονόμος Νικόλαος Βλάχος, Αναστάσιος Ορλάνδος. Χρ. Καπνουκάγιας, Σπυρίδων Μαρινάτος Απ. Δασκαλάκης και Δίον. Ζακυθηνός έστειλαν στο Πειθαρχικό τον Ιωάννη θ Κακριδή επειδή το βιβλίο του «Ελληνική Κλασσική Παιδεία», που εκδόθηκε τον Νοέμβριο ίου 1939, ήταν γραμμένο στη δημοτική και στο μονοτονικό. «Η Δίκη των τόνων», που έγινε στο όνομα της «γλωσσικής ενότητας της ελληνικής φυλής», ξεκίνησε τον Νοέμβρη του 1941 και ολοκληρώθηκε τον Αύγουστο του 1942 με την απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίου της Φιλοσοφικής Σχολής για δίμηνη παύση του Ι. Κακριδή Ήταν μια ενέργεια που ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης χαρακτήρισε «ως πατριωτισμό της περισπωμένης». Το κείμενο της παραπομπής του Κακριδή ήταν το ακόλουθο: «Η Σύγκλητος λαβούσα υπ' όψιν την απόφασιν της Φιλοσοφικής Σχολής, καθ' ην ο καθηγητής κ. Ι. Κακριδής, καθηγητής ων της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και τεταγμένος προς διδασκαλίαν των αρχαίων ελληνικών γραμμάτων, κατά παράβασιν των πανεπιστημιακών νόμων διεξάγει διδασκαλίαν και επιβάλλει εις τους φοιτητάς σπουδήν εντελώς αντιτιθεμένην προς το μάθημα, όπερ εκλήθη να διδάξη, αλλά και διά των θεωριών του, ομιλών και γράφων περί του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, επιδιώκει διάσπασιν της γλωσσικής και πνευματικής ενότητος της ελληνικής φυλής, ούτω δε διαταράσσει εις επικίνδυνον βαθμόν την κανονικήν λειτουργίαν της Φιλοσοφικής Σχολής... Α π ο φ α σ ί ζ ε ι Να παραπεμφθή ο καθηγητής κ. Ι. Κακριδής εις το αρμόδιον Πειθαρχικόν Συμβούλιον και να διαβιβασθή εις το υπουργείον της Εθνικής Παιδείας η καταγγελία της Φιλοσοφικής Σχολής με την ευχήν της απολύσεως....».]
  9. [Εκτός από τον Αλέξανδρο Σβώλο στην «κυβέρνηση του βουνού» συμμετείχαν άλλοι δύο καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Άγγελος Αγγελόπουλος, της Νομικής Σχολής, και ο Πέτρος Κόκκαλης, της Ιατρικής. Μαζί με τον καθηγητή της Φυσικομαθηματικής Γεώργιο Γεωργαλά, ο οποίος εκλέχθηκε αντιπρόσωπος στο Εθνικό Συμβούλιο των Κορυσχάδων, έγιναν γνωστοί στο Πανεπιστήμιο ως «οι καθηγηταί του βουνού».]
  10. [Πρακτικά Συγκλήτου Πανεπιστημίου Αθηνών, τόμος 56ος, Πανεπιστημιακό Έτος 1944-45, Πρυτανεία Ιωάννου Πολίτου, 19η Συνεδρία της 6ης Μαρτίου 1945.]
  11. Περιοδικό «Χρονικά», τεύχος 125, Μάρτιος-Απρίλιος 1993, σελίδα 11.
  12. [Ολόκληρο το κείμενο της επιστολής των φορέων είναι το ακόλουθο: «Ευχόμεθα όπως οι Αρχαί Κατοχής αντιληφθούν εγκαίρως το άσκοπον της διώξεως ειδικώς των Ελλήνων Ισραηλιτών, οίτινες καταλέγονται μεταξύ των ειρηνικοτέρων και παραγωγικοτέρων στελεχών του τόπου. Εάν όμως, παρ' ελπίδα ήθελαν εμμείνετε αμεταπείστως εις την πολιτικήν της εκτοπίσεως αυτών, φρονούμεν ότι η κυβέρνήσις, ως φορεύς της απομενούσης πολιτικής εξουσίας εν τω τόπω, θα έδει να λάβει θέσιν σαφή έναντι των συντελουμένων, αφίνουσα εις τους ξένους ολοκλήρον την ευθύνην της διαπραττομένης προδήλου αδικίας. Διότι νομίζομεν ότι ουδείς δικαιούται να λησμονεί ότι πάσαι οι πράξεις τας δυσχερούς ταύτης περιόδου, ακόμα και όσαι κείνται έξω της θελήσεως και της δυνάμεως ημών, θα ερευνηθούν μίαν ημέραν από το Έθνος, δια τον προσήκοντα ιστορικόν καταλογισμόν. Κατά δε των στιγμήν της κρίσεως θα βαρύνει μεγάλως εις την συνείδησιν του Έθνους η πλευρά των ηθικών ευθυνών, τας οποίας οι άρχοντες επωμίζονται και δι' αυτάς έτι τας πράξεις των ισχυρών, εφ' όσον παρέλειψαν να εκδηλώσουν, δια χειρονομίας υψηλόφρονας και γενναίας, τον κατά πάντα εύλογον δυσφορίαν του Έθνους δι' ενεργείας θιγούσας κυρίως την εθνικήν ενότητα και φιλοτιμίαν ως η αρξαμένη εκτόπισις των Ελλήνων Ισραηλιτών». Το κείμενο προσυπογράφουν ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δαμασκηνός, ο Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Σπυρίδων Δοντάς, ο Πρύτανης του Ε.Μ.Π. Ιωάννης Θεοφανόπουλος, οι Πρυτάνεις άλλων ΑΕΙ, καθώς και οι Πρόεδροι των επιστημονικών και επαγγελματικών Συλλόγων της Ελλάδος.]
  13. Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής.
  14. [Νόμος 3197/1958]
  15. Πρόεδροι της Ακαδημίας Αθηνών από την ίδρυση της.
  16. [Απόσπασμα από τα επίσημα πρακτικά συνεδριάσεων της Ακαδημίας Αθηνών.]
  17. Ερρίκος Σκάσσης-Εργογραφία
  18. Ολόκληρο το έργο.