Παναγιώτης Πουλίτσας
Ο Παναγιώτης Πουλίτσας, Έλληνας υποστηρικτής του θεσμού της μοναρχίας, ανώτατος δικαστικός, βυζαντινολόγος, πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, ακαδημαϊκός που διατέλεσε προσωρινός πρωθυπουργός της Ελλάδος και μετέπειτα βουλευτής, γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου / 22 Σεπτεμβρίου 1881 ή σύμφωνα με άλλη πηγή το 1884 [1] στο Γεράκι του νομού Λακωνίας και πέθανε από καρδιακή προσβολή, στις 16 Ιανουαρίου 1968 στην Αθήνα. Η κηδεία του έγινε στις 11:00' το πρωί της 17ης Ιανουαρίου [2] στο μητροπολιτικό ναό στην Αθήνα με δημόσια δαπάνη.
Ήταν παντρεμένος και από το γάμο του έγινε πατέρας μιας κόρης, της Αμαλίας Πουλίτσα, συζύγου του γιατρού Παναγιώτη Ρέππα. Εγγονός του, γιός της Αμαλίας, είναι ο Δημήτρης Ρέππας, βουλευτής του υπουργός κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου.
|
| ||
| ||
| Βιογραφικά στοιχεία (συνοπτικά) | ||
| Γέννηση: 9 Σεπτεμβρίου 1881 ή 1884 | ||
| Τόπος: Γεράκι, Λακωνία (Ελλάδα) | ||
| Σύζυγος: Έγγαμος | ||
| Τέκνα: Αμαλία Πουλίτσα-Ρέππα | ||
| Υπηκοότητα: Ελληνική | ||
| Ασχολία: Δικαστικός, Πρωθυπουργός | ||
| Θάνατος: 16 Ιανουαρίου 1968 | ||
| Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα). | ||
| Συνοπτικες πληροφορίες αξιώματος * Πρωθυπουργός * | ||
| Έναρξη Θητείας: 4 Απριλίου 1946 | ||
| Προκάτοχος | ||
| Λήξη θητείας: 18 Απριλίου 1946 | ||
| Διάδοχος | ||
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Πατέρας του Παναγιώτη ήταν ο Ηλίας Πουλίτσας [3] και μητέρα του η Διαμάντω το γένος Παπανικολάου.
Σπουδές
Παρακολούθησε και ολοκλήρωσε τα μαθήματα των εγκύκλιων σπουδών του στο Ελληνικό Σχολείο της Σπάρτης, από το 1890 έως το 1893 και στο Γυμνάσιο Σπάρτης, από το 1893 έως το 1897. Σπούδασε, από το 1897 έως το 1901, στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου αναγορεύθηκε διδάκτορας, ενώ τα δύο πρώτα έτη των σπουδών του παρακολούθησε ως ακροατής τις παραδόσεις των καθηγητών της Φιλοσοφικής Σχολής Κωνσταντίνου Κόντου, Γεωργίου Μιστριώτου, Σπύρ. Βάση και Σπυρίδωνος Λάμπρου. Μετά την αποφοίτηση του από τη Νομική Σχολή άσκησε για πέντε χρόνια το δικηγορικό επάγγελμα στη γενέτειρα του.
Δικαστικός
Το 1907, με την προτροπή του συμπατριώτη τότε Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Δημοσθένη Τζιβανοπούλου συμμετείχε σε διαγωνισμό για την πρόσληψη Εμμίσθων Δικαστικών Παρέδρων. Επιτυγχάνει πρώτος και διορίζεται ως Έμμισθος Πάρεδρος Δικαστής στο Πρωτοδικείο Καλαμών. Το επόμενο έτος προήχθη σε Πρωτοδίκη και μέχρι το 1911 υπηρέτησε στα Πρωτοδικεία Τριπόλεως, Ευρυτανίας και Χαλκίδος. Το 1910 στο Πρωτοδικείο Χαλκίδος γνωρίστηκε με τον τότε Υπουργό της Δικαιοσύνης Νικόλαο Δημητρακόπουλο, ο οποίος αφού διαπιστώνει ότι ο Πουλίτσας εκτελεί με επιμέλεια τα καθήκοντα του και διεκπεραιώνει με ταχύτητα τις υποθέσεις ενώ μετέχει τακτικώς στις συνεδριάσεις του πλημμελειοδικείου και του πρωτοδικείου όπου έχει εκδώσει τις περισσότερες πολιτικές αποφάσεις, του εκφράζει τα συγχαρητήρια του και φροντίζει να ψηφισθεί νόμος με τον οποίο δίδεται η δυνατότητα στον Πουλίτσα να μεταβεί για σπουδές στο εξωτερικό με τριετή άδεια άνευ αποδοχών.
Παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στις Νομικές σχολές των Πανεπιστημίων του Μονάχου και του Βερολίνου. Το 1915 επιστρέφοντας στην Ελλάδα υπηρέτησε ως δικαστής στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Τον επόμενο χρόνο μετατέθηκε στο νεοσυσταθέν Πρωτοδικείο Αργυροκάστρου στη Βόρειο Ήπειρο και προάγεται κατ' απόλυτο εκλογή Πρόεδρος Πρωτοδικών ενώ στη συνέχεια υπηρέτησε στο Πρωτοδικείο Ιωαννίνων. Το 1920 προάγεται κατ' επιλογή σε Εφέτη και με ειδικό νόμο αναλαμβάνει Πρόεδρος Πρωτοδικών στην Αθήνα. Αποχώρησε από το δικαστικό σώμα το 1922, λόγω της εκκρύθμου πολιτικής καταστάσεως και έως το 1934 δικηγόρησε στην Αθήνα. Το έτος αυτό εκλέχθηκε σύμβουλος [4] το 1941 αναδείχθηκε αντιπρόεδρος και από το 1943 έως το 1951 διατέλεσε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας [5]. Είχε μειοψηφήσει στην απόφαση 97/1942 του Συμβουλίου Επικρατείας, η οποία χαρακτήρισε «de facto» κυβερνήσεις αυτές της κατοχικής περιόδου της Ελλάδος στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και ήταν ένας από τους πέντε μεταξύ των έντεκα δικαστών, που κατέθεσαν την αντίθεσή τους στην απόφαση.
Στη διάρκεια της θητείας του, ως Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, θεσμοθετήθηκαν:
- η αρχή του ελέγχου της ανάγκης έκδοσης συντακτικών πράξεων και αναγκαστικών νόμων από τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις,
- η αρχή της δικονομικής ισότητας των φορολογουμένων που πλούτισαν την περίοδο της Κατοχής και του δημοσίου,
- η αρχή του συμφέροντος δικηγόρων και ανώτατων λειτουργών να προσβάλλουν πράξεις διορισμού ανώτατων δικαστικών και διοικητικών λειτουργών.
Ακαδημία Αθηνών
Το 1947 ο Πουλίτσας εκλέχθηκε ακαδημαϊκός [6] την Τάξη των Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών και το 1957 διατέλεσε πρόεδρος [7] της Ακαδημίας Αθηνών.
Πρωθυπουργός
Οι εκλογές του Μαρτίου 1946 ανέδειξαν την τεράστια πόλωση μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, με τη σαρωτική νίκη της πρώτης και συγκεκριμένα της «Ηνωμένης Παρατάξεως Εθνικοφρόνων», όμως οι εκλογές δεν έδωσαν λύση στα πολιτικά προβλήματα της χώρας. Παρά τη φανερή επικράτηση του Λαϊκού κόμματος ο βασιλιάς διορίζει πρωθυπουργό τον δικαστικό Παναγιώτη Πουλίτσα, μέχρι ο Τσαλδάρης να γίνει επίσημα αποδεκτός ως ηγέτης του Λαϊκού κόμματος. Ο Πουλίτσας σχηματίζει προσωρινή κυβέρνηση «ευρέως Εθνικού Συνασπισμού» που αποτελείται από ηγετικά στελέχη της ΗΠΕ, καθώς και τους Γεώργιο Παπανδρέου, Στυλιανό Γονατά, Σοφοκλή Ελευθ. Βενιζέλο και Α. Αλεξανδρή.
Στις 4 Απριλίου 1946 ο Πουλίτσας ορίστηκε πρόεδρος της υπηρεσιακής μεταβατικής κυβερνήσεως [8] η οποία διαδέχθηκε την κυβέρνηση Θεμιστοκλή Σοφούλη. Η κυβέρνηση του προσπάθησε να επισπεύσει το χρόνο διεξαγωγής του καθεστωτικού δημοψηφίσματος, ενέργεια που ενόχλησε μέλη της Εθνικής Πολιτικής Ένωσης (Παπανδρέου, Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Βενιζέλο) με αποτέλεσμα να παραιτηθούν από την κυβέρνηση. Αυτό οδήγησε σε παραίτηση τον ίδιο τον Πουλίτσα που άφησε την εξουσία μετά από σχεδόν δύο εβδομάδες καθώς παρέμεινε πρωθυπουργός έως τις 18 Απριλίου 1946, όταν αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος που είχε κερδίσει στις εκλογές, εκλέχθηκε ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, ο οποίος σχημάτισε κυβέρνηση.
Αξιώματα
Στις εκλογές του 1951 εκλέχθηκε βουλευτής Αθηνών με το κόμμα «Ελληνικός Συναγερμός» του Αλέξανδρου Παπάγου. Διατέλεσε πρόεδρος της «Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Αθηνών» από το 1947 έως το 1968 [9], της «Εταιρείας Βυζαντινών σπουδών» από το 1948 [10], της «Εταιρείας Μελετών Αγγλοαμερικανικού Δικαίου» το 1945, του «Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών» το 1950, της «Αρχαιολογικής Εταιρείας» [11] από το 1954 έως το 1968, του «Ελληνικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου» το 1961, του οποίου ήταν ιδρυτής [12] [13] το 1935, μαζί με τους Αριστοτέλη Κούζη, Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής, τη σύζυγό του Ευγενία Κούζη και τον Παναγιώτη Μπρατσιώτη, Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής, αντιπρόεδρος της «Χριστιανικής Αδελφότητας Νέων» από το 1931 έως το 1945, του φιλολογικού συλλόγου «Παρνασσός» από το 1945 έως το 1947, ενώ ήταν μέλος του συμβουλίου διαφόρων κοινωφελών οργανώσεων. Το 1966 συμμετείχε στην ίδρυση της «Εταιρείας Λακωνικών Σπουδών» στην Αθήνα και ανέλαβε Πρόεδρος στο πρώτο διοικητικό συμβούλιο της με αντιπρόεδρο τον Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο [14].
Διακρίσεις
Ο Πουλίτσας τιμήθηκε με το
- Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Φοίνικος,
και το 1960 ανακηρύχθηκε:
- επίτιμος διδάκτορας της σχολής Νομικών και Οικονομικών επιστημών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Εργογραφία
Ο Παναγιώτης Πουλίτσας δημοσίευσε μελέτες σε επιστημονικά περιοδικά, όπως
- «Σύνοψις τοῦ κώδικος τῆς ἐπισκοπῆς Δρυϊνουπόλεως καὶ Ἀργυροκάστρου» [15],
- «Ἐπιγραφαὶ καὶ ἐνθυμήσεις ἐκ τῆς Βορείου Ἠπείρου» [16] και ήταν μέλος της επιτροπής που επιμελήθηκε την έκδοση τουυ δωδεκάτομου έργου
- «Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια» [17].
Έγραψε τα βιβλία
- «Γεράνθιον-Γεράκιον» το 1926,
- «Σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας» το 1946,
- «L’influence de l’institution du Conseil d’Etat française sur le Conseil d’Etat hellenique (Livre Jubulaire–Conseil d’Etat» το 1949.
Μετέφρασε τα έργα
- «Ιστορία του ισραηλιτικού και ιουδαϊκού δικαίου» το 1915 και
- «Ιστορία του αραβικού και ιουδαϊκού δικαίου», του J. Κohlen το 1915.
Μνήμη Παναγιώτη Πουλίτσα
Ο Πουλίτσας πέθανε από ανακοπή καρδιάς και κηδεύτηκε στην Αθήνα. Η κηδεία του έγινε δημοσία δαπάνη και του αποδόθηκαν τιμές πρωθυπουργού εν ενεργεία. Τον νεκρό αποχαιρέτησαν ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Γ. Χαρμπούρης, ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Ερρίκος Σκάσσης, ο ακαδημαϊκός Κωνσταντίνος Τσάτσος, και ο αντιπρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας και ακαδημαϊκός Π. Μπρατσιώτης.
Το 1972, με τη φροντίδα του τότε Υπουργού Πολιτισμού του επαναστατικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967 υπό τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπαδόπουλο, το Υπουργείο ίδρυσε τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Σπάρτης λαμβάνοντας υπόψη
«την προσφερομένην συλλογήν βιβλίων του αποθανόντος Προέδρου του συμβουλίου Επικρατείας Π. Πουλίτσα αποτελουμένη εκ δώδεκα χιλιάδων τόμων βιβλίων ων η αξία υπερβαίνει τα δύο εκατομμύρια».
Η συλλογή των βιβλίων και τμήμα του αρχείου του Πουλίτσα βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη από το 1990.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- [Παναγιώτης Ηλ. Πουλίτσας (1881-1968)]
- [Δήμος Γερονθρών Γεράκι Λακωνίας (αναθεωρήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2024, 10:00'.]
- [Μελέτες Παναγιώτη Πουλίτσα]
Παραπομπές
- ↑ [Πουλίτσας Παναγιώτης «Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία», αναθεωρήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2024, 10:14'.]
- ↑ [Απεβίωσεν ο Παναγιώτης Πουλίτσας εκ συγκοπής Εφημερίδα «Μακεδονία», 17 Ιανουαρίου 1968, σελίδα 5η.]
- ↑ [Εντολοδόχοι Πρωθυπουργοί (Πουλίτσας εκ Γερακίου) Πολιτιστικός Σύλλογος Γερονθών-Γεράκι Λακωνίας]
- ↑ [Διατελέσαντες δικαστικοί λειτουργοί Συμβούλιο της Επικρατείας]
- ↑ [Πρόεδροι του Συμβουλίου της Επικρατείας Εφημερίδα Τα Νέα, Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2024.]
- ↑ [Τακτικά μέλη της Ακαδημίας Αθηνών κατά σειρά εκλογής]
- ↑ [Πρόεδροι της Ακαδημίας Αθηνών από την ίδρυση της.]
- ↑ [Κυβέρνησις ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΠΟΥΛΙΤΣΑ Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης]
- ↑ [Διατελέσαντες Πρόεδροι «Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία, Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία»]
- ↑ [Δοικητικά Συμβούλια Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών]
- ↑ [Πουλίτσας Παναγιώτης Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία]
- ↑ [Γενικό αντικαρκινικό Νοσοκομείο Αθηνών
- ↑ [Aπόψεις-Το Ελληνικό Αντικαρκινικό Ινστιτούτο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο]
- ↑ [«Εταιρεία Λακωνικών Σπουδών» Ιστορικό.]
- ↑ «Σύνοψις τοῦ κώδικος τῆς ἐπισκοπῆς Δρυϊνουπόλεως καὶ Ἀργυροκάστρου» Περιοδικό Ηπειρωτικά Χρονικά, τεύχος 5, σελ.76-113, 1930
- ↑ «Ἐπιγραφαὶ καὶ ἐνθυμήσεις ἐκ τῆς Βορείου Ἠπείρου» Ἐπετηρὶς Ἑταιρείας Βυζαντινῶν Σπουδῶν, έτος 5ο, σελ.53-99, 1928
- ↑ «Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια»
