Αθανάσιος Κυριαζής

Ο Θανάσης Γ. Κυριαζής, Έλληνας εθνικιστής, ποιητής του μεσοπολέμου, γεννήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 1887 στο Αγρίνιο και πέθανε τον Μάιο του 1950 στη Θεσσαλονίκη.

Παντρεύτηκαν το 1917, με τη Λουκία Χρόνη, θεία του λογοτέχνη Δημήτρη Γέροντα, και απέκτησαν τέσσερεις κόρες, την Ευφροσύνη ή Μπέλλα, τη Λιλίκα που πέθανε σε ηλικία 2 χρονών, στην οποία αφιέρωσε τη συλλογή «Επιτάφια ρόδα», την Ελευθερία και την Μιράντα.

Αθανάσιος Κυριαζής

Βιογραφία

Γονείς του ήταν ο Γεώργιος Κυριαζής, με καταγωγή από το χωριό Προυσός Ευρυτανίας και η Ευφροσύνη το γένος το γένος Κυρίτση από το Καρπενήσι. Είχε δύο μικρότερες αδελφές τη Βασιλική που γεννήθηκε το 1891, μετέπειτα σύζυγο Φιλήμονα Γριζόπουλου στην Έδεσσα, και την Αγανίκη που γεννήθηκε το 1893, σαράντα μέρες πριν από το θάνατο του πατέρα τους, μετέπειτα σύζυγο Πέτρου Χαρισίου στη Θεσσαλονίκη.

Σπουδές

Όπως περιγράφει σε αυτοβιογραφικό του σημείωμα «...πηγαίνω στο δημοτικό σχολειό και τα βράδια σερβίρω και βοηθάω στο ποτοπωλείο του ξαδέλφου μου Δημ. Παπαχρήστου στο Βραχώρι...». Τελείωσε τις δύο πρώτες τάξεις στο δημοσυντήρητο ημιγυμνάσιο Αγρινίου, στο οποίο ως αριστούχος και άπορος, απαλλάχθηκε από την υποχρέωση καταβολής μηνιαίας συνδρομής μετά από εισήγηση του καθηγητή Σούλου. Ο ίδιος καθηγητής τον εμπιστεύθηκε να κάνει κάποια από τα ιδιαίτερα καλοκαιρινά του μαθήματα και αργότερα τον σύστησε στον Νικόλαο Παπαϊωάννου, τότε βουλευτή Αιτωλοακαρνανίας & Ευρυτανίας, προκειμένου να παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα στα παιδιά του.

Από το 1901 έως το 1903 ήταν μαθητής στην «Παλαμαϊκή Σχολή» Μεσολογγίου, προκειμένου να ολοκληρώσει τις Γυμνασιακές του σπουδές, όπου σύμφωνα με τη δική του διήγηση, διέμενε στο σπίτι του «...μακρινού μου θείου, έγκριτου δικηγόρου και βουλευτή Γεωργίου Χαντζόπουλου...», που του παραχώρησε στέγη «...σαν προγυμναστή των παιδιών του και βοηθητικό για τις δουλειές του σπιτιού..», ενώ εργάστηκε ακόμη, ως αντιγραφέας στο συμβολαιογραφείο Παπαγιάννη στο Αγρίνιο. Σπούδασε σύμφωνα με δική του μαρτυρία, στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα εργάστηκε στη Βουλή κοντά στο στενογράφο Βασίλη Παπαθανασιάδη και παρέδιδε ιδιαίτερα μαθήματα. Μεταξύ των μαθητών του, όπως αναφέρει ο ίδιος ήταν ο Γιάννης Χατζόπουλος, μετέπειτα καθηγητής του Πολυτεχνείου και ο Κώστας Κιτσίκης. Η αδιάκοπη ενασχόλησή του, τον οδήγησε στην εξάντληση, με συνεπακόλουθα την αναιμία και την πλευρίτιδα, που τον ανάγκασαν να διακόψει τις σπουδές του και να επιστρέψει για ανάρρωση στο Καρπενήσι, κοντά στους συγγενείς της μητέρας του.

Υπαλληλική θητεία

Τον Οκτώβριο του 1906 διορίστηκε Γραμματέας στο Ταμείο Μεγαλούπολης στο Νομό Αρκαδίας στην Πελοπόννησο, αργότερα μετατέθηκε στο Ξηροχώρι και στη συνέχεια ως το 1911, στο Αγρίνιο. Τοποθετήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών ως ταμειακός λογιστής και το 1912 έως το 1915, αποσπάστηκε από το στρατό ως διευθυντής της ταμειακής υπηρεσίας στη Χίο. Την περίοδο από το 1924 έως το 1927 ήταν διευθυντής του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, και στη συνέχεια το 1932, Διευθυντής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και πάρεδρος του ελεγκτικού συνεδρίου. Το 1938, μετατέθηκε από την κυβέρνηση Ιωάννη Μεταξά στη Θεσσαλονίκη και υπηρέτησε εκεί ως το θάνατο του, ως πάρεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το πορτραίτο του φιλοτεχνήθηκε από το ζωγράφο, αγιογράφο και λογοτέχνη Γεράσιμο Δ. Κασόλα και βρίσκεται στο πατρογονικό σπίτι του Κωστή Παλαμά, στην οδό Τριαντάφυλλου Σποντή 4, στο Μεσολόγγι.

Λογοτεχνικό έργο

Σε ηλικία 14 ετών δημοσιεύθηκε ποίημα του στην εβδομαδιαία εφημερίδα «Ανεξάρτητος», που εκδίδονταν απ' το Χαρίλαο Γουργουρίνη, όπως γράφει στο αυτοβιογραφικό του σημείωμα «Το Μεσολόγγι μου γίνεται η αποκάλυψη μιας νέας ζωής. Ζω το όνειρο». Οι λογοτεχνικές του εμφανίσεις κατά το διάστημα των σπουδών, εντοπίζονται στα περιοδικά «Διάπλαση των Παίδων» και «Ο Νουμάς», όπου στην αρχή δημοσίευε με τα ψευδώνυμα «Άγγελος Ρωμαίος» και «Θάμυρις ο Φιλάμωνος» και αργότερα με το όνομά του.

Από το 1923 ως το 1924 ήταν μέλος της συντακτικής επιτροπής που εξέδιδε το περιοδικό «Μούσα», ενώ από τον Ιανουάριο ως τον Αύγουστο του 1924 εξέδωσε και διηύθυνε το περιοδικό «Νέα Γράμματα», στο οποίο οι περισσότεροι συνεργάτες του προέρχονταν από το περιοδικό «Μούσα» και ήταν εκφραστές της νεοσυμβολιστικής και νεορομαντικής γενιάς του 1920, μεταξύ τους οι Τέλλος Άγρας, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, Φάνης Μιχαλόπουλος, Πέτρος Χάρης, Δημοσθένης Βουτυράς, Λέων Κουκούλας, Μιχάλης Στασινόπουλος και Κλέων Παράσχος. Είχε συμμετοχή στην ίδρυση της «Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών» και στις 20 Φεβρουαρίου 1931, εκλέχθηκε αντιπρόεδρος στο Διοικητικό Συμβούλιο από τη συνέλευση των ιδρυτικών μελών, με πρόεδρο τον Δημοσθένη Βουτυρά, γενικό γραμματέα τον Α. Μίχα, ταμία τον Γερ. Σπαταλά και μέλη τους Σωτήρη Σκίπη, Κλέανδρο Καρθαίο, Στέλιο Σπεράντζα, Α. Στρατηγόπουλο και Ν. Γκινόπουλο. Την θέση αυτή διατήρησε και στις εκλογές της 21ης Σεπτεμβρίου 1932, όταν εκλέχθηκε πρόεδρος ο Μιλτιάδης Μαλακάσης.

Ήταν συνιδρυτής του «Συλλόγου Εθνικής Λογοτεχνίας και Καλλιτεχνίας», του οποίου εκλέχθηκε αντιπρόεδρος και ένα από τα μέλη της τριμελούς επιτροπής για τη σύνταξη του περιοδικού εντύπου «Δελτίον Συλλόγου Εθνικής Λογοτεχνίας». Στη Θεσσαλονίκη, όπου εγκαταστάθηκε μετά τη μετάθεσή του, εντάχθηκε στους κύκλους του περιοδικού «Μορφές», όμως είχε πνευματικές επαφές και γνωριμίες και με άλλους ανθρώπους της Θεσσαλονίκης, όπως με τον Βαφόπουλο, με τον οποίο συνεργάστηκε στο Κρατικό θέατρο Θεσσαλονίκης την περίοδο της Κατοχής.

Εργογραφία

• «Εκατόμβη», Αθήνα, το 1920,
• «Στιγμές που Ζω», Αθήνα, το 1921,
• «Η Καρδιά με τα φίδια», Αθήνα, το 1922.

Το βιβλίο αυτό αναφέρεται ως «...η περίπτωση του μοναδικού ποιητού του οποίου το έργο υπέστη λογοκρισία». Η λογοκρισία αφορούσε το κοινωνικό περιεχόμενο της ποίησης του και στόχευε περισσότερο στον ανώτερο κρατικό υπάλληλο και λιγότερο στον ποιητή Κυριαζή, καθιστώντας έτσι επισφαλή την επαγγελματική του θέση αφού υπηρετούσε ως ανώτερος υπάλληλος του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

• «Επιτάφια ρόδα», Αθήνα, το 1923,
• «Στην παλιά στράτα τον χωριού», Αθήνα, το 1925,
• «Τα Ρουμελιώτικα», Αθήνα το 1928,
• «Τα τραγούδια της νύχτας», Αθήνα, το 1929,
• «Ονόματα για τρεις σταυρούς», Αθήνα, το 1929,
• «Ζωή και Μοίρα», το 1932,
• «Αιγινήτικα ακρογιάλια», το 1936
• «Όνειρα και παραμυθία», το 1947,
• «Κοχύλια και πετράδια», το 1949,
• «Προπαροξύτονα», το 1950, που εκδόθηκε από το περιοδικό «Μορφές» αμέσως μετά το θάνατο του.

Ανέκδοτο έργο

Αποτελείται από έξι ποιητικές συλλογές, οι οποίες είναι

• «Ψαλμοί»,
• «Τα φτερά των Αγγέλων»,
• «Ταπεινές καρδιές»,
• «Τετράστιχα»,
• «Όταν οι Δάφνες άνθησαν»,
• «Απριλιάτικες τρίλλιες»,
• τέσσερα άτιτλα καθαρογραμμένα ποιήματα, που περιέχονται στην ενότητα «Ανάλεκτα».

Το ανέκδοτο έργο του βρίσκεται στο αρχείο του Βαγγέλη Σκουβαρά, καθηγητή της Μεσαιωνικής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, και μετά το θάνατο του, περιήλθε τα χέρια του φίλου Βασίλη Ν. Σαλάκου που ταξινόμησε το υλικό. Περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων προσωπικά χειρόγραφα του ποιητή, ένα κριτικό κείμενο για τον Κωνσταντίνο Καβάφη, ένα απόσπασμα κριτικού κειμένου για το βιβλίο «Μύθοι» του Αλέκου Φωτιάδη, το οποίο εκδόθηκε το 1938 και μία ομιλία που εκφώνησε για τον Κωστή Παλαμά στο Φιλολογικό Μνημόσυνο που διοργάνωσε το περιοδικό «Μορφές» το 1947 στη Θεσσαλονίκη.

Διακρίσεις

Τιμήθηκε

• το 1933 στα πλαίσια εκδηλώσεων του Δήμου Μεσολογγίου,
• ως ένας από τους σημαντικούς ποιητές του περιοδικού «Ο Νουμάς», από το Ελληνικό Ωδείο στα πλαίσια του κύκλου «Λογοτεχνικών Διαλέξεων» το 1934,
• από την «Εταιρεία Φίλων του θεάτρου» στις 27 Μαρτίου 1935,

Κριτική

Εντάσσεται στους δεύτερους μεταπαλαμικούς, στην ομάδα των ποιητών που έκαναν την εμφάνιση τους ανάμεσα στα 1900-20 και συνέχιζαν την παράδοση που είχε διαμορφωθεί απ' τον Παλαμά και τη γενιά του '80 αλλά και απ' τους πρώτους μεταπαλαμικούς (Γρυπάρη, Μαλακάση, Κ. Χατζόπουλο και Πορφύρα). Αναφέρεται μαζί με τους Κλέανδρο Καρθαίο, Θεώνη Δρακοπούλου γνωστή ως Μυρτιώτισσα, Πάνο Ταγκόπουλο, Γεώργιο Αθάνα, Νικόλαο Πετιμεζά-Λαύρα και άλλους που εμφανίστηκαν στη δεκαετία 1910-1920, αμέσως μετά τους ποιητές της πρώτης δεκαετίας, Σωτήρη Σκίπη, Στέφανο και Αιμιλία Δάφνη, Πέτρο Βλαστό, Ν. Χατζαρά και Αλέκο Φωτιάδη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αθανάσιος Κυριαζής-Αφιέρωμα Agrafiotis.gr
• Αθανάσιος Κυριαζής Ηλεκτρονική εφημερίδα Νέα εποχή
• Αθανάσιος Κυριαζής Αφιέρωμα του περιοδικού Ίβυκος
• Η Αγγέλικα του Μπεναγή Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού

Βιβλιογραφία

• «Αθανάσιος Κυριαζής (1887 - 1950): Εργογραφία, βιβλιογραφία, ανθολόγιο», [Χρυσούλα Σπυρέλη, 2008, Εκδόσεις «Παπαχαραλάμπειος» Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Ναυπάκτου],
• «Η Αιτωλοακαρνανία στη Νεοελληνική Λογοτεχνία», [Χρυσούλα Σπυρέλη, «Αιτωλική Πολιτιστική Εταιρεία», [ΑΙ.ΠΟ.Ε], Μεσολόγγι, Νοέμβριος 2004]

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org