Φάνης Μιχαλόπουλος
Ο Θεοφάνης Μιχαλόπουλος Έλληνας εθνικιστής, νομικός, λόγιος, δοκιμιογράφος, αισθητικός, ποιητής, ιστορικός συγγραφέας και δημοσιογράφος, γεννήθηκε το 1895 ή σύμφωνα με άλλη πηγή το 1901, στην Αθήνα όπου και πέθανε [1] στις 17 Αυγούστου 1960, ύστερα από μακρά ασθένεια.
Ήταν παντρεμένος και η σύζυγος του αυτοκτόνησε το 1944. Ως το τέλος της ζωής του κατοικούσε στην οικία του επί της οδού 3ης Σεπτεμβρίου στην Αθήνα.
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Οικογένεια
Πατέρας του ήταν ο Αθανάσιος Μιχαλόπουλος, βιβλιοπώλης στην Αθήνα, κι είχε δύο αδελφούς, το Νικόλαο και το Δημήτρη Μιχαλόπουλο.
Σπουδές & επαγγελματική δράση
Ο Φάνης Μιχαλόπουλος αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών χωρίς ποτέ να ασκήσει το επάγγελμα του δικηγόρου, καθώς από νεαρή ηλικία στράφηκε στη δημοσιογραφία, τη λογοτεχνία και τη συγγραφή. Υπήρξε τακτικός συνεργάτης του περιοδικού «Μούσα», του περιοδικού «Νέα Γράμματα» [2] του περιοδικού «Αγγλοελληνική Επιθεώρηση» [3], τη «Νέα Εστία», καθώς και σε πολλά άλλα λογοτεχνικά περιοδικά. Συνεργάστηκε με Αθηναϊκές εφημερίδες, μεταξύ τους οι εφημερίδες «Η Καθημερινή», «Έθνος» και «Ελευθερία».
Στα πλαίσια των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων του περιοδικού «Οι Νέοι», που διοργάνωσε σειρά διαλέξεων στις οποίες ο Λίνος Καρζής μίλησε για τον Περικλή Γιαννόπουλο, ενώ ο Κλέων Παράσχος μίλησε για τον Μπωντλαίρ, ο Τέλλος Άγρας για τον Ζαν Μορεάς και ο Γιάννης Μηλιάδης για τον Ιωάννη Γρυπάρη, ο Μιχαλόπουλος μίλησε διεξοδικά για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.
Μετά την αυτοκτονία της συζύγου του το 1944, βρέθηκε σε δικαστική αντιπαράθεση με τους συγκληρονόμους της. Το αρχείο του, που περιλαμβάνει χειρόγραφα μελετών, άρθρων, σημειώσεων και ποιημάτων του, φυλάσσεται στο Ελληνικό Λογοτεχνικό Ιστορικό Αρχείο [Ε.Λ.Ι.Α.] στο οποίο δωρήθηκε από τον ανιψιό του Φάνη Μιχαλόπουλο.
Καθεστώς 4ης Αυγούστου
Ο Μιχαλόπουλος περιλαμβάνεται μεταξύ των συνεργατών της εβδομαδιαίας εφημερίδος «Η Νεολαία» του καθεστώτος της «4ης Αυγούστου» του 1936, υπό τους πρωθυπουργούς Ιωάννη Μεταξά και Αλέξανδρο Κορυζή, έκδοση στην οποία είχε αναλάβει την ιδεολογική διαφώτιση των νέων μελών. Η εφημερίδα ένα εξάμηνο μετά τη διακοπή της κυκλοφορίας της, επανεκδόθηκε ως περιοδικό. Πέρα από επίσημο όργανο της Ε.Ο.Ν., αποτέλεσε εργαλείο «…πνευματικής, θρησκευτικής, ηθικής, κοινωνικής και πολιτικής αγωγής…» των νέων μελών της [4].
«Εθνική Εταιρεία Λογοτεχνών»
Στις 24 Απριλίου 1948, ο Κωνσταντίνος Τσάτσος προσκάλεσε στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στην οδό Πατησίων 47, λογοτέχνες της εποχής, με σκοπό να ιδρύσουν μία λογοτεχνική Εταιρία. Εκεί ο Λίνος Καρζής και μαζί του οι Αλκιβιάδης Γιαννόπουλος, Νίκος Προεστόπουλος, Γεὠργιος Φουσάρας και Γιάννης Χατζίνης, ανέλαβαν να φροντίσουν για τη σύνταξη και την έγκριση από το Πρωτοδικείο Αθηνών του Καταστατικού του σωματείου που αρχικά έφερε τον τίτλο «Ελληνική Εταιρία Λογοτεχνών», το οποίο αργότερα μετονομάσθηκε σε «Εθνική Εταιρεία των Ελλήνων Λογοτεχνών».
Περιλαμβάνεται [5] μεταξύ των λογοτεχνών που στις αρχές Ιουνίου 1948, αφού αρχικά παραιτήθηκαν ο ίδιος καθώς και οι Κώστας Ουράνης, Ιωάννης Μ. Παναγιωτόπουλος και Πέτρος Χάρης, αποχώρησαν από την «Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών» και δημιούργησαν στις 20 Ιουνίου 1948 την «Εθνική Εταιρεία Λογοτεχνών». Οι λογοτέχνες αυτοί εξέδωσαν ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε την 1η Ιουλίου 1948 στο περιοδικό «Νέα Εστία», με την οποία καταδίκαζαν την ένοπλη ανταρσία των μελών, οπαδών και φίλων του Κομμουνιστικού Κόμματος στην Ελλάδα λέγοντας, «...[...] Οι υπογραφόμενοι λογοτέχνες διακηρύσσουν πως η ανταρσία, που σήμερα αιματοκυλίζει τον τόπο , είναι ένας αντεθνικός αγώνας που υποδαυλίζεται από ξένους και από τους ίδιους ξένους συντηρείται. Κάθε αληθινός Έλληνας (sic) έχει χρέος να πάρει απέναντί της αυτή τη σαφή στάση. Πράξεις σαν το παιδομάζωμα, την αρπαγή γυναικών και το σταύρωμα των ιερωμένων, βρίσκεται σε βαθιάν αντίθεση με τις ευγενικές παραδόσεις της φυλής μας . [...]...» [6].
Εργογραφία
Ο Φάνης Μιχαλόπουλος αποτελεί περίπτωση λογοτέχνη που ελάχιστα γνωστός στις νεότερες γενιές Ελλήνων. Εμπνεύστηκε κι επηρεάστηκε από τον ελληνοκεντρισμό του Περικλή Γιαννόπουλου, όπως και οι Κωστής Παλαμάς, Άγγελος Σικελιανός, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Μυρτιώτισσα, Γιώργος Σεφέρης, Οδυσσέας Ελύτης, Δημήτρης Πικιώνης, Φώτης Κόντογλου και άλλοι. Είναι εκφραστής της νεοσυμβολιστικής και νεορομαντικής γενιάς του 1920, όπως και οι Τέλλος Άγρας, Ιωάννης Μ. Παναγιωτόπουλος, Πέτρος Χάρης, Δημοσθένης Βουτυράς, Λέων Κουκούλας, Μιχάλης Στασινόπουλος και Κλέων Παράσχος. Ασχολήθηκε με θέματα του Βυζαντινού και Νεότερου Ελληνισμού. Δημοσίευσε φιλολογικά και ιστορικά μελετήματα, έγραψε ποιήματα και ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική κριτική, κυρίως για θέματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας και εκφράστηκε με θαυμασμό για την περίοδο του Διαφωτισμού και τους διαφωτιστές.
Συγγραφικό έργο
Το πρώτο του βιβλίο με τίτλο:
- «Τα Γιάννενα και η νεοελληνική αναγέννησις 1648/1820», εκδόθηκε το 1930 στην Αθήνα.
Χαρακτηρίζει τα Γιάννενα ως:
«..ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του Ελληνισμού μετά την Πόλη» και αναφέρεται στην προσφορά της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο υπόδουλο Ελληνικό Έθνος. «...Αλλά προτού φθάσουν τα Γιάννενα στο επίφθονον αυτό πνευματικό σημείο, ιδίως κατά τους χρόνους του Αθανασίου Ψαλλίδα και του Βηλαρά, η παιδεία στην ηπειρωτική πρωτεύουσα πέρασε από κρίσιμες φάσεις. Όπως κι αλλαχού, έτσι και στα Γιάννενα η παιδεία ήταν κτήμα μερικών καλογήρων, που παρέδιδαν βασιζόμενοι στο καταθλιπτικότερο σύστημα. Η κατώτερη εκπαίδευση ή τα κολλυβογράμματα είχαν ως βάση θεολογικά τινα βιβλία – το Ψαλτήρι και την Οκτάηχο. Οι διδάσκαλοι ήταν κατά κανόνα καλόγηροι...» [7].
- «Angelica»,
- «Ρήγας ο Βελεστινλής 1757-1798», το 1930,
- «Ρήγας ο Βελεστινλής-Βιογραφικόν Εράνισμα», το 1930,
- «Το μουσικό συναίσθημα στην πρωτόγονη μορφή του»,
- «Διονύσιος Σολωμός 1798-1857», το 1931, πολυπρισματική μελέτη 75 σελίδων,
- «Το Θείο Δείλι (1918Π)», το 1931, εκδόσεις «Μουσικά Χρονικά», σελίδες 30,
- «Το Αττικό ύπαιθρο και τοπίο»,
- «Ο Παπαδιαμάντης», το 1933,
Διεξοδική μελέτη στην οποία, εκτός των άλλων, τονίζεται η παιδικότητα στη μορφή του Παπαδιαμάντη και μελετάται το κοινωνικό περιεχόμενο της τέχνης του, υπό το πρίσμα των νέων ιδεών και με κοινωνιολογικά κριτήρια.
- «Ανδρέας Παπαδόπουλος-Βρεττός: (ο πρώτος Έλλην βιβλιογράφος 1800-1876)», το 1938,
- «Ολυμπία», το 1939, εκδόσεις «Περιηγητική Λέσχη»,
- «Το Αττικό ύπαιθρο και τοπίο», το 1940,
- «Κοσμάς ο Αιτωλός ο Εθναπόστολος», το 1940, σελίδες 159. Αντιμετωπίζει τον Κοσμά Αιτωλό ως έναν από τους μεγαλύτερους δασκάλους του σκλαβωμένου γένους και θεωρείται ως το σημαντικότερο έργο του,
- «Μοσχόπολις. Αι Αθήναι της Τουρκοκρατίας 1500-1769», το 1941, σελίδες 56,
- «Εκδόσεις και μεταποιήσεις του Εθνικού μας Ύμνου», το 1941, εκδόσεις «Περιηγητική Λέσχη»,
- «Κωστής Παλαμάς», το 1943.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, «...Κι όταν ο Ψυχάρης ησύχαζε στο Παρίσι κι ο Πάλλης, ο Εφταλιώτης κι ο Βλαστός ζούσαν πλούσια στις Ινδίες κι οι άλλοι δημοτικιστές τα 'στριβαν και κρύβονταν, μόνος ο Παλαμάς δέχτηκε όλα τα χτυπήματα και του Κράτους και της Πολιτείας και δυστυχώς και της κοινωνίας, μ'ελάχιστες εξαιρέσεις. Ήταν πεπρωμένο αυτός ο μικροκαμωμένος άνθρωπος... να σταθεί αλύγιστος και να υψωθεί σε πραγματικό ήρωα της ίδέας του δημοτικισμού, κατά την κρίσιμη εκείνη στιγμή. Ο Παλαμάς κατά την εποχή εκείνη ανέβηκε στό ψηλότερο βάθρο του ήρωα και του μάρτυρα, μόνος αυτός».
- «Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ της Ρωσίας», το 1953, δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Έθνος».
- «Οι τελευταίες στιγμές του Μεσολογγίου», το 1957, έκδοση «Ν. Δεληδημήτρη»,
Στις ογδόντα οκτώ σελίδες του περιέχει πλούσια εικονογράφηση με έγγραφα εποχής και χάρτες, ενώ στο τέλος υπάρχει πίνακας Γάλλων Φιλελλήνων «...που έλαβον μέρος εις τον Αγώνα και πολέμησαν, ετραυματίσθησαν, και απέθαναν δια την Ελληνικήν Ανεξαρτησίαν..»
- «Ιστορία Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής», το 1957,
- «Κωνσταντίνος Σάθας 1842-1914», το 1987, επανέκδοση.
- «Γρηγόριος ο Αργυροκαστρίτης κι η επανάσταση της Εύβοιας».
- «Κιβωτός-Τα ιστορικά της Αλώσεως»,
- «Το Δημοτικό τραγούδι».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- [Ο Φάνης Μιχαλόπουλος, ένας οραματιστής που αγριεύτηκε από τη βία του κόσμου Σόλων Μακρής, Περιοδικό «Νέα Εστία», τεύχος 1169ο, σελίδες 393 κ.ε.]
Παραπομπές
- ↑ [Απέθανε χθες ο Φάνης Μιχαλόπουλος Εφημερίδα «Ελευθερία», 18 Αυγούστου 1960, σελίδα 2η.]
- ↑ [Το περιοδικό «Νέα Γράμματα» εξέδωσε το 1924 ο Αθανάσιος Κυριαζής. Κυκλοφόρησε από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 1924 και οι περισσότεροι συνεργάτες του, μεταξύ τους οι Τέλλος Άγρας, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, Φάνης Μιχαλόπουλος, Πέτρος Χάρης, Δημοσθένης Βουτυράς, Λέων Κουκούλας, Μιχαήλ Στασινόπουλος, Κλέων Παράσχος και άλλοι, προέρχονταν από το περιοδικό «Μούσα», της περιόδου 1920-23, κι ήταν εκφραστές, ως επί το πλείστον, της νεοσυμβολιστικής και νεορομαντικής γενιάς του 1920 ενώ ορισμένοι απ' αυτούς ανήκαν και στην «Καλλιτεχνική Συντροφιά».
- ↑ [Το περιοδικό «Αγγλοελληνική Επιθεώρηση», αρχικά εκδιδόταν από την Αγγλοελληνική Υπηρεσία Πληροφοριών, γνωστή ως A.G.I.S. και, μετά τη συμπλήρωση του πρώτου τόμου, από το Βρετανικό Συμβούλιο. Εκδόθηκε ως δεκαπενθήμερο και δίγλωσσο, αργότερα όμως διατήρησε δίγλωσσο μόνο τον πίνακα των περιεχομένων κάθε τεύχους. Η εκδοτική παρουσία του περιοδικού χωρίζεται σε δυο περιόδους, των χρόνων από το 1945 έως το 1952, περίοδο κατά την οποία αφανής διευθυντής του ήταν ο Κατσίμπαλης, και από το 1953 έως το 1955, όταν διευθυντής του ήταν ο Γεώργιος Σαββίδης. Τακτικοί συνεργάτες του περιοδικού, υπήρξαν, μεταξύ άλλων και οι Οδυσσέας Ελύτης, Άλκης Θρύλος, Ανδρέας Καραντώνης, Φάνης Μιχαλόπουλος, Απόστολος Σαχίνης, Γιώργος Σεφέρης, Άγγελος Σικελιανός, Σοφία Σπανούδη και Άγγελος Τερζάκης.]
- ↑ [Η εβδομαδιαία εφημερίδα «Η Νεολαία», κυκλοφόρησε είκοσι φύλλα της, από τις 14 Ιανουαρίου ως τις 27 Μαΐου 1938, και αποτελούσε «Επίσημον Όργανον» της «Εθνικής Οργανώσεως Νεολαίας» [Ε.Ο.Ν.] της Ελλάδος, με διευθυντή σύνταξης τον θαυμαστή και βιογράφο του Μεταξά Δημήτριο Καλλονά. «Η Νεολαία» στη 2η φάση της πέτυχε εντυπωσιακή αύξηση της κυκλοφορίας της, φθάνοντας τα 70.000 τεύχη. Κυκλοφόρησε συνολικά 133 τεύχη, από τον Οκτώβριο του 1938 ως την κατάληψη της Αθήνας από τα γερμανικά στρατεύματα, τον Απρίλιο του 1941. Η ύλη του περιοδικού διαπνέονταν από έντονα εθνικοπατριωτικά αισθήματα, καλλιέργεια της θρησκευτικής πίστεως, αντικομμουνιστικό ιδεολογικό προσανατολισμό, πρόσφερε ποικίλες εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, δημοσίευε παιχνίδια και ανέκδοτα, διέθετε πλούσια εικονογράφηση, συστηματικές στήλες αλληλογραφίας και κινήσεως των σχηματισμών της ΕΟΝ, καθώς και προσαρμοσμένη στα ζητούμενα της 4ης Αυγούστου λογοτεχνική ύλη. Σε κάθε τεύχος παρουσιάζονταν ένδοξες μορφές και κρίσιμες στιγμές του ελληνικής Ιστορίας καθώς και αναφορές στη λαϊκή παράδοση. Η Συντακτική Επιτροπή προέκρινε τη Δημοτική ως γλώσσα κατάλληλη για τις τέσσερις τάξεις του Δημοτικού Σχολείου, ενώ δεν απέρριπτε τη συζήτηση για υιοθέτηση του μονοτονικού συστήματος, μόλις τρία χρόνια πριν από την περίφημη «Δίκη των Τόνων». Μεταξύ των συνεργατών του περιοδικού, διατηρούσαν δική τους στήλη, ήταν η Σίτσα Καραϊσκάκη, γνωστή για τις φυλετικές και εθνικιστικές ιδεολογικές απόψεις της, ο Χρήστος Εμμ. Αγγελομάτης, ο Μιχαήλ Αναστασίου, ο Ι. Ν. Βιστάκης, ο Κοσμάς Βέρροιου, ο Κώστας Καλαντζής, ο Φώτος Γιοφύλλης, ο Κώστας Φαλτάιτς και ο Νίκος Καζαντζάκης, που δημοσίευσε σε συνέχειες, με το ψευδώνυμο «Α. Β. Γ.», το παιδικό μυθιστόρημα «Στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου». Ακόμη ο Στρατής Δούκας, η Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, ο Μάρκος Αυγέρης, ο Αιμίλιος Βεάκης, ο Γεράσιμος Γρηγόρης, η Ρίτα Μπούμη-Παππά, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, ο Φώτης Κόντογλου, ο Γιάννης Βλαχογιάννης, ο Σπύρος Μελάς, ο Φάνης Μιχαλόπουλος, ο Αδαμάντιος Παπαδήμας, ο Γεώργιος Ι. Φουσάρας και ο Νικόλαος Τσελεμεντές.]
- ↑ Ιδρυτικά μέλη-«Εθνική Εταιρεία Λογοτεχνών» Ιστότοπος της «Εθνικής Εταιρείας Λογοτεχνών»
- ↑ [Τη διακήρυξη υπέγραφαν οι Χρ. Εμμ. Αγγελομάτης, Τάσος Αθανασιάδης, Ειρήνη η Αθηναία, Λουκής Ακρίτας, Κούλης Αλέπης, Γ. Άμποτ, Α. Αναπλιώτης, Γ. Άννινος, Κωστής Βελμύρας, Αλκ. Γιαννόπουλος, Γ. Δελής, Άρης Δικταίος, Κ.Θ. Δημαράς, Π. Δήμας, Άγγελος Δόξας, Χρήστος Ζαλοκώστας, Διαλεχτή Ζευγώλη, Ε. Ζωγράφου, Β. Ηλιάδης, Γεώργιος Θεοτοκάς, Άλκης Θρύλος (η σύζυγος του Κώστα Ουράνη, Κ. Καλαντζής, Μ. Κανελλής, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, Μ. Καραγάτσης, Λίλα Καρανικόλα, Ανδρέας Καραντώνης, Λίνος Καρζής, Διονύσιος Κόκκινος, Μ. Κουρμούλης, Κ.Ν. Κωνσταντινίδης, Λ. Λάρμης, Αδ. Μαντούδης, Γ. Μαράντης-Καφετζάκης, Κλ. Μαρκίνας, Μελισσάνθη, Ν. Μεσσηνέζης, Φάνης Μιχαλόπουλος, Κλ. Μιμίκος, Γ. Μπεράτης, Ι. Μπουκουβάλα-Αναγνώστου, Στράτης Μυριβήλης, Λιλίκα Νάκου, Στέλιος Ξεφλούδας, Θ. Ξύδης, Γ. Οικονομίδης, Δ. Οικονομίδης, Κωνσταντίνος Ουράνης, Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος, Σπ. Παναγιωτόπουλος, Αδαμ. Παπαδήμας, Π. Παπαχριστοδούλου, Μ. Περάνθης, Ν. Πετιμεζάς Λαύρας, Θ. Πετσάλης, Γ. Πράτσικας, Ν. Προεστόπουλος, Μαρία Π. Ράλλη, Γαλάτεια Σαράντη, Αθηνά Σαραντίδου, Απ. Σαχίνης, Ν. Σημηριώτης, Π. Σπάλας, Γ. Σπαταλάς, Σπ. Σπεράντζας, Μιχαήλ Στασινόπουλος, Γ. Σταυρόπουλος, Τατιάνα Σταύρου, Σύλβιος, Αθηνά Ταρσούλη, Γεωργία Ταρσούλη, Άγγελος Τερζάκης, Κωνσταντίνος Τσάτσος, Παύλος Φλώρος, Γεώργιος Ι. Φουσάρας, Βελ. Φρέρης, Πέτρος Χάρης και Ιωάννης Χατζίνης.]
- ↑ [Φάνης Μιχαλόπουλος, «Τα Γιάννενα και η νεοελληνική αναγέννησις 1648/1820», σελίδα 25.
