10 Οκτώβριος
Περιεχόμενα
Εθνικά γεγονότα
- 1828: Ελληνική δύναμη με επικεφαλής τον Κίτσο Τζαβέλλα νικά τους Τούρκους στην Τέρνοβα, το σημερινό Δενδροχώρι, Ναυπακτίας.
- 1862: Καταλύεται η Βασιλεία του Όθωνος. Την εξουσία αναλαμβάνει επαναστατική «Τριανδρία», αποτελούμενη από τους Δημήτριο Βούλγαρη, Κωνσταντίνο Κανάρη και Μπενιζέλο Ρούφο.
- 1906: Στη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα, ο Καπετάν Άγρας αναλαμβάνει την αρχηγία στο Βάλτο.
- 1908: Αρχίζει τη λειτουργία του το Παρθεναγωγείο Βόλου. Φοιτούσαν μόνο κορίτσια, κάτι το οποίο θεωρήθηκε πρωτοποριακό για την εποχή. Διευθυντής του αναλαμβάνει ο Αλέξανδρος Δελμούζος.
- 1912: Α' Βαλκανικός Πόλεμος: Μάχη του Σαρανταπόρου. Νίκη του Ελληνικού στρατού υπό το διάδοχο Κωνσταντίνο κατά των Τούρκων. Απελευθερώνονται τα Σέρβια και η Κοζάνη.
- 1914: Νικηφόρα μάχη των Βορειοηπειρωτών αυτονομιστών κατά των Αλβανών σε Τοσκάνι και Βελουκάσι.
- 1919: Ξεκινούν νέες συνομιλίες μεταξύ Ελληνικού στρατού και Τούρκων ανταρτών, την ώρα, που οι Τούρκοι του Κεμάλ Ατατούρκ δηλώνουν έτοιμοι να κηρύξουν τον πόλεμο εναντίον της Ελλάδος.
- 1922: Αποφασίστηκε οριστικά η παραπομπή των πολιτικών κρατουμένων στην εξεταστική επιτροπή, ως υπεύθυνων για την εθνική συμφορά. Παράλληλα, καταρτίστηκε διάταγμα συγκροτήσεως Έκτακτου Στρατοδικείου, στο οποίο θα παραπέμπονταν οι υπεύθυνοι της μικρασιατικής καταστροφής.
- 1931: Ξεσπά επανάσταση στην Κύπρο. Οι Ελληνοκύπριοι βουλευτές παραιτούνται και ο μητροπολίτης Κιτίου ζητά την Ένωση με την μητέρα Ελλάδα. Τα βρετανικά στρατεύματα την πνίγουν στο αίμα.
- 1935: Στρατιωτικό πραξικόπημα καταλύει το δημοκρατικό πολίτευμα στην Ελλάδα. Επικεφαλής, οι στρατηγοί Αλέξανδρος Παπάγος, Ρέππας και Οικονόμου. Θύμα τους ο πρωθυπουργός Παναγής Τσαλδάρης, ενώ ο Γεώργιος Κονδύλης σχηματίζει κυβέρνηση χωρίς ορκωμοσία και κηρύσσει στρατιωτικό νόμο.
- 1962: Αρχίζει να λειτουργεί η πρώτη μεγάλη βιομηχανική μονάδα τσιμέντων στη Βόρεια Ελλάδα, το εργοστάσιο τσιμέντων «Τιτάν»
- 1964: Εγκαινιάζεται στη Σύμη η πρώτη εγκατάσταση αφαλάτωσης θαλασσινού νερού στην Ελλάδα.
- 1966: Ο πρώην υπουργός Εθνικής Άμυνας Πέτρος Γαρουφαλιάς καταλογίζει ευθύνες για την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ στον υφυπουργό Εθνικής Άμυνας, Μιχάλη Παπακωνσταντίνου.
- 1966: Θρασύτατη καταγγελία του πρώην βουλευτή της Ε.Δ.Α., κομμουνιστή Γιώργου Τσαρουχά, για τη στάση των σωμάτων ασφαλείας στην υπόθεση του τροχαίου δυστυχήματος του Γρηγόρη Λαμπράκη.
- 1979: Ο Νομός Πιερίας είναι ο πρώτος που επιλέγεται για την πειραματική εφαρμογή των κανόνων αγροτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητος.
- 1989: Η Ελλάδα οδεύει προς εκλογές, καθώς ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης δεν καταφέρνει να πείσει τους πολιτικούς αρχηγούς να σχηματίσουν κυβέρνηση εθνικής ενότητος.
- 1991: Στη θέση Παλαμάρι της Σκύρου συνεχίζεται η ανασκαφή ενός από τους πιο σημαντικούς προϊστορικούς οικισμούς του Αιγαίου
- 1993: Στις Ελληνικές βουλευτικές εκλογές, το ΠΑΣΟΚ αναρριχάται στην εξουσία για 3η φορά στην ιστορία της χώρας, με Πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Το ΠΑΣΟΚ κερδίζει 46,88% και 170 έδρες, η ΝΔ 39,3% και 111 έδρες, η Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά 4,87% και 10 έδρες, το ΚΚΕ 4,54% και 9 έδρες και ο Συνασπισμός 2,94% και καμία έδρα.
- 1997: Η Νατάσα Αθίνη-Τσούνη βιαιοπραγεί εναντίον της Δήμητρας Λιάνη-Παπανδρέου, ενώ η τελευταία υπογράφει βιβλία για χάρη των αναγνωστών της, στη «Στοά Βιβλίου».
Διεθνές ημερολόγιο
- 19: Ο Ρωμαίος στρατηγός Γερμανικός πεθαίνει ξαφνικά στην Αντιόχεια κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Ο Ρωμαίος ιστορικός Τάκιτος καταγράφει ότι ο Γερμανικός δηλητηριάστηκε από τον κυβερνήτη της Συρίας, Γναίο Καλπούρνιο Πείσωνα, υπό τις διαταγές του Ρωμαίου αυτοκράτορα Τιβέριου.
- 680: Η Μάχη της Καρμπάλα: στρατιώτες του χαλίφη Γιαζίντ περικυκλώνουν τον σιίτη ιμάμη Χουσαίν Μπιν Αλί, τον οποίο υπερασπίζονται φίλοι και η οικογένεια του, και τον αποκεφαλίζουν. Η αίρεση των σιιτών γιορτάζει κάθε χρόνο την «Ασουράχ», τιμώντας τον ιμάμη της, ενώ η Καρμπάλα στο Ιράκ, είναι ιερή πόλη για τους σιίτες.
- 1471: Μάχη του Μπρούνκεμπεργκ στη Στοκχόλμη: ο αντιβασιλέας της Σουηδίας, Στεν Στούρε ο Πρεσβύτερος, με τη βοήθεια αγροτών και μεταλλωρύχων, αποκρούει την επίθεση του Χριστιανού Α', βασιλιά της Δανίας.
- 1575: Οι Ρωμαιοκαθολικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Ερρίκο του Γκιζ νικούν τους Προτεστάντες στη μάχη του Ντορμάν.
- 1582: Λόγω της εφαρμογής του Γρηγοριανού ημερολογίου, αυτή η ημέρα δεν υπάρχει στην Ιταλία, την Πολωνία, την Πορτογαλία και την Ισπανία.
- 1845: Ανοίγει στην Αννάπολις του Μέριλαντ, η Ναυτική Σχολή των Η.Π.Α. (μετέπειτα Ναυτική Ακαδημία των ΗΠΑ), με 50 σπουδαστές και 7 καθηγητές.
- 1846: Ο Άγγλος αστρονόμος Ουίλιαμ Λάσελ ανακαλύπτει τον Τρίτωνα, τον μεγαλύτερο δορυφόρο του πλανήτη Ποσειδώνα.
- 1868: Ο Κάρλος Κεσπέδες ανακηρύσσει την ανεξαρτησία της Κούβας.
- 1871: Σβήνει η μεγάλη φωτιά στο Σικάγο, η οποία ξεκίνησε στις 8 Οκτωβρίου από έναν αχυρώνα.
- 1874: Στη βρετανική κατοχή περνούν τα νησιά Φίτζι.
- 1886: Φοριέται για πρώτη φορά το σμόκιν ως βραδινό ένδυμα στη Νέα Υόρκη.
- 1892: Σε ναυάγιο στα ανοικτά της Ταϊβάν, πνίγεται σύσσωμη η εθνική ομάδα κρίκετ του Χονγκ Κονγκ.
- 1899: Ξεκινά ο Πόλεμος των Μπόερς στην Νότια Αφρική.
- 1901: Στην Κίνα, αυτοκρατορικό διάταγμα απαγορεύει την εξαγορά θέσεων στη δημόσια υπηρεσία.
- 1905: Στις ΗΠΑ παρουσιάζεται για πρώτη φορά το έργο του Τζορτζ Μπέρναρντ Σο «Το άλλο νησί του Τζον Μπουλ».
- 1910: Ιδρύεται η αδελφότητα ΤΕΦ στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια.
- 1911: Ξεσπά λαϊκή επανάσταση στην Κίνα, με αποτέλεσμα την πτώση της δυναστείας Μαντσού.
- 1913: Εγκαινιάζεται η Διώρυγα του Παναμά, που συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό Ωκεανό. Οκτώ τόνοι δυναμίτη ανατινάσουν το τελευταίο κομμάτι γης που έκλεινε τη διώρυγα και μπορούν να πλεύσουν μικρά πλοία.
- 1920: Με δημοψήφισμα στην Αυστρία, καθορίζεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της Καρινθίας γίνεται αυστριακό έδαφος
- 1930: Δημιουργείται η αμερικανική αεροπορική εταιρία TWA μετά τη συγχώνευση τριών εταιρειών.
- 1933: Διατίθεται προς πώληση το πρώτο συνθετικό απορρυπαντικό, το «Dreft».
- - Πρώτο σαμποτάζ αεροσκάφους στην ιστορία της πολιτικής αεροπορίας. Καταστρέφεται ένα αμερικανικό αεροσκάφος της United Airlines (Boeing 247) καθώς μεταβαίνει από το Κλήβελαντ στο Σικάγο.
- 1939: Με τη συνθήκη του Μονάχου παραχωρείται στη Γερμανία η Σουδητία.
- 1941: Ο Βασιλιάς Γεώργιος Β΄ της Ελλάδας αναγγέλλει τον τερματισμό του δικτατορικού καθεστώτος και εγκαθίσταται, μαζί με την κυβέρνηση, στην Αγγλία.
- 1942: Στην Αυστραλία, αμερικανικά αεροπλάνα ρίχνουν 40 τόνους βομβών στην ιαπωνική βάση ανεφοδιασμού, στο Ράμπολ
- 1943: Αμερικανικά βομβαρδιστικά χτυπούν κατά λάθος το Ενσέντε στην Ολλανδία, με 151 νεκρούς
- 1973: Παραιτείται ο Ελληνικής καταγωγής αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. Σπύρος Άγκνιου, ως δήθεν εμπλεκόμενος σε σκάνδαλο.
- 1994: Το βραβείο Νόμπελ Ιατρικής κερδίζουν οι Αμερικανοί ερευνητές Αλφρεντ Γκίλμαν και Μάρτιν Ρόντμπελ, για την ανακάλυψη της πρωτεΐνης G, η οποία λαμβάνει τα μηνύματα μέσα στα ανθρώπινα κύτταρα και στη συνέχεια τα κατευθύνει στο σωστό αποδέκτη.
Γεννήσεις
- 1567: Αικατερίνη Μικαέλα, ινφάντα της Ισπανίας
- 1656: Νικολά ντε Λαρζιλιέρ, Γάλλος ζωγράφος
- 1684: Αντουάν Βαττώ, Γάλλος ζωγράφος
- 1731: Χένρι Κάβεντις, Βρετανός επιστήμονας και φιλόσοφος
- 1813: Τζουζέπε Βέρντι, Ιταλός συνθέτης
- 1825: Πάουλ (Στέφανους Γιοχάνες Πάουλους) Κρούγκερ, επιχειρηματίας και πολιτικός Γερμανικής καταγωγής, που εκλέχθηκε τέσσερις φορές πρόεδρος της Νοτιοαφρικανικής Δημοκρατίας, γνωστός ως ο «Λέων του Τράνσβααλ» όπως τον αποκαλούσαν χαϊδευτικά , ή «Oυμ» δηλαδή «Θείος» των «Μπόερς». Γεννήθηκε στο αγρόκτημα Vaabank, στην περιοχή Colosberg στην Αποικία του Ακρωτηρίου, στη Νότια Αφρική και πέθανε στις 14 Ιουλίου 1904 στην Ελβετία.
- 1830: Ισαβέλλα Β', βασίλισσα της Ισπανίας
- 1842: Κλέων Ρίζος Ραγκαβής, Έλληνας λόγιος
- 1861: Φρίτγιοφ Νάνσεν, [Fridtjof Nansen], Νορβηγός φυσιοδίφης, πολιτικός, ανθρωπιστής και ένας από τους σημαντικότερους εξερευνητές που γνώρισε η ανθρωπότητα. Γεννήθηκε στο κτήμα Mellom Frøen κοντά στην Κριστιάνα, [Christiania]], το σημερινό Όσλο, [Oslo]. Πέθανε στο σπίτι του στις 13 Μαΐου 1930, στo κτήμα Polhøgda στην περιοχή Lysaker στα περίχωρα του Όσλο, στη Νορβηγία, από καρδιακή προσβολή. Μετά τη θρησκευτική τελετή, που πραγματοποιήθηκε στις 17 Μαΐου 1930, το σώμα του αποτεφρώθηκε κι οι στάχτες του τοποθετήθηκαν κάτω από ένα δέντρο στο κτήμα της οικογένειας, μπροστά από το σπίτι.
- 1895: Βόλφραμ φον Ρίχτχοφεν, Γερμανός στρατάρχης
- 1901: Αλμπέρτο Τζιακομέτι, Ελβετός γλύπτης και ζωγράφος
- 1919: Νικόλαος Γκαντώνας, εθνικιστής, ανώτατος αξιωματικός στον Ελληνικό Στρατό Ξηράς με το βαθμό του Ταξιάρχου (ΠΖ) ε.α., ένας από τους αξιωματικούς που συμμετείχαν ενεργά στην επικράτηση του επαναστατικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου 1967, υπήρξε στενός συνεργάτης του Γεωργίου Παπαδόπουλου, Υφυπουργός-Περιφερειακός Διοικητής Κεντρικής-Δυτικής Μακεδονίας καθώς και Υπουργός Παιδείας. Γεννήθηκε στο χωριό Γαλατινή Βοΐου Κοζάνης και πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου 1988 στο σπίτι του στην Θεσσαλονίκη.
- 1924: Εντ Γουντ, Αμερικανός ηθοποιός, σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός
- 1930: Χάρολντ Πίντερ, Άγγλος θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, σκηνοθέτης και ηθοποιός
- 1946: Ναότο Καν, Ιάπωνας πολιτικός
Θάνατοι
- 19: Γερμανικός, Ρωμαίος στρατηγός
- 413 π.Χ.: Νικίας, Αθηναίος πολιτικός ηγέτης και στρατηγός. Εκτελέστηκε στις Συρακούσες, συμμετέχοντας στην εκστρατεία των Συρακουσών υπό τον Αλκιβιάδη.
- 425: Αττικός, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
- 1213: Φρειδερίκος Β', δούκας της Λωρραίνης
- 1359: Ούγος Δ', βασιλιάς της Κύπρου
- 1659: Άμπελ Τάσμαν, Ολλανδός εξερευνητής
- 1837: Σαρλ Φουριέ, Γάλλος φιλόσοφος
- 1913: Κατσούρα Ταρό, Ιάπωνας πολιτικός
- 1951: Γεώργιος Βλάχος, Έλληνας δημοσιογράφος και συγγραφέας, ιδρυτής, ιδιοκτήτης, εκδότης και διευθυντής της εφημερίδας «Η Καθημερινή». Γεννήθηκε το 1886 στην Αθήνα όπου και πέθανε.
- 1963: Εντίθ Πιάφ, καλλιτεχνικό ψευδώνυμο της εθνικίστριας Γαλλίδας τραγουδίστριας Εντίθ Τζιοβάνα Γκασιόν.
- 1970: Εντουάρ Νταλαντιέ, Γάλλος πολιτικός
- 1973: Λούντβιχ φον Μίζες, Αυστριακός οικονομολόγος
- 1985: Όρσον Γουέλς, Αμερικανός σκηνοθέτης, ηθοποιός, σεναριογράφος και παραγωγός
- 1990: Νικόλαος Παυλόπουλος, γνωστός ως Νικόλας, Έλληνας εθνικιστής, από τους μεγαλύτερους γλύπτες και χαράκτες της Ελλάδος με παγκόσμια φήμη και καταξίωση, έργα του οποίου κοσμούν σχεδόν όλες τις μεγάλες πόλεις της χώρας. Γεννήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1909 στο χωριό Άγιος Γεώργιος Νηλείας του Δήμου Μηλεών στο Πήλιο του νομού Μαγνησίας και πέθανε στην Αθήνα.
- 2010: Τζόαν Σάδερλαντ, Αυστραλέζα υψίφωνος
- 2016: Αντρέι Βάιντα, Πολωνός εθνικιστής σκηνοθέτης του Θεάτρου και του κινηματογράφου, ένας από τους μεγάλους σκηνοθέτες του μεταπολεμικού ευρωπαϊκού σινεμά, παραγωγός σημαντικών κινηματογραφικών ταινιών, πολέμιος του κομμουνισμού και τιμημένος με πολλές διεθνείς διακρίσεις, όπως Χρυσός Φοίνικας στις Κάννες το 1981 για την ταινία «Άνθρωπος από Σίδερο», τιμητικό Όσκαρ για τη συνολική του προσφορά στον κινηματογράφο το 2000 και τιμητική Χρυσή Άρκτο το 2006 στη Μπερλινάλε. Γεννήθηκε στις 6 Μαρτίου 1926 στο Σουβάλκι, κοντά στα σύνορα Πολωνίας-Ρωσίας και πέθανε ημέρα Δευτέρα σε νοσοκομείο της Βαρσοβίας από πνευμονική ανεπάρκεια.
Εορτές /Αργίες /Επέτειοι
- Αγίων Ευλαμπίου και Ευλαμπίας των αδελφών, Οσίων Βασσιανού, Θεοφίλου (†η΄αι.) και Λογγίνου
- Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας
- Παγκόσμια Ημέρα κατά της θανατικής ποινής
- Παγκόσμια Ημέρα Αυγού
- Παγκόσμια Ημέρα Μπύρας
Εορτάζουν:
- Ευλάμπιος, Λάμπης, Ευλάμπης, Ευλαμπία, Ευλαμπή, Λαμπή, Λαμπία, Λάμπω
Πληροφορίες ημέρας
- 282η ημέρα του έτους,
- 41η εβδομάδα του έτους
- Υπολείπονται 83 ημέρες.
