Αρχιεπίσκοπος Δωρόθεος
Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Κυρός Δωρόθεος Γ', [κατά κόσμον Ιωάννης Κοτταράς], Έλληνας θεολόγος, που εκλέχθηκε και διατέλεσε 13ος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος [1] [2], μετά την ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος, Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Ελλάδος, του ανώτατου θεσμικού οργάνου διοικήσεως, καθώς και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, γεννήθηκε το 1888 στην Ύδρα ή και πολύ πιθανόν στην νησίδα Δοκός της Ύδρας και πέθανε [3] στις 26 Ιουλίου 1957 από καρκίνο του εγκεφάλου, στη Στοκχόλμη της Σουηδίας.
Η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε [4] το Σάββατο 3 Αυγούστου 1957 στις 10:00 το πρωί, στη Μητρόπολη Αθηνών, με την παρουσία του τότε Βασιλιά παύλου και του Διαδόχου του Θρόνου Κωνσταντίνου Β'. Η σορός του μεταφέρθηκε και τάφηκε στο Α' νεκροταφείο Αθηνών [5].
| Συνοπτικές πληροφορίες |
|---|
| Γέννηση: 1888 |
| Τόπος: Ύδρα ή Δοκός Ύδρας (Ελλάδα) |
| Θάνατος: 26 Ιουλίου 1957 |
| Τόπος: Στοκχόλμη (Σουηδία) |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος * 13ος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών * |
| Έναρξη Θητείας : 29 Μαρτίου 1956 |
| Λήξη θητείας : 26 Ιουλίου 1957 |
| Προκάτοχος |
|
|
| Διάδοχος |
|
|
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ο Ιωάννης κατάγονταν από ταπεινή και φτωχική οικογένεια. Πατέρας του ήταν ο ναυτικός Γεώργιος Κοτταράς. Ο Ιωάννης παρακολούθησε τα μαθήματα της εγκυκλίου εκπαιδεύσεως στο 1ο Δημοτικό σχολείο της Ύδρας, από το οποίο αποφοίτησε. Όταν ο ίδιος ήταν ακόμη σε μικρή ακόμη ηλικία, η οικογένεια του μετακινήθηκε και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά, όπου ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές σπουδές του. Στη διάρκεια των σπουδών του στο Γυμνάσιο εργάζονταν σε χειρωνακτικές εργασίες για να στηρίξει το πενιχρό οικογενειακό εισόδημα.
Εργάστηκε ως δάσκαλος στην Ξηροκάμπη Σπάρτης στο νομό Λακωνίας και στη συνέχεια φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών από την οποία αποφοίτησε το 1909 ως αριστούχος. Στη συνέχεια, ενώ ταυτόχρονα εργαζόταν ως υπάλληλος του Γενικού Εκκλησιαστικού Ταμείου, σπούδασε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στη Λειψία, όπου παρακολούθησε μαθήματα θεολογίας και νομικής και ειδικεύτηκε στο εκκλησιαστικό, το κανονικό και το διοικητικό δίκαιο. Στον κύκλο των ενδιαφερόντων του περιλαμβάνονταν η μεταλλειολογία και ερευνούσε τους θησαυρούς του υπεδάφους, από τον μαύρο λιγνίτη μέχρι το ουράνιο και το ράδιο.
Εκκλησιαστική διαδρομή
Χειροτονήθηκε Διάκονος στις 17 Σεπτεμβρίου 1910 από τον Επίσκοπο Ύδρας και Σπετσών Ιωάσαφ και για εννέα χρόνια διακόνησε στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου Καρύτση στο κέντρο της Αθήνας. Ως διάκονος πρωτοστάτησε στη δημιουργία ενός νέου Ιερατικού Συνδέσμου με τον τότε αρχιδιάκονο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών Αθηναγόρα Σπύρου, τον Δαμασκηνό Παπανδρέου και άλλους. Στις 18 Δεκεμβρίου 1922 προχειρίστηκε Πρεσβύτερος από το Μητροπολίτη Ύδρας Σπετσών και Αιγίνης Προκόπιο.
Μητροπολίτης
Στις 20 Δεκεμβρίου 1922 χειροτονήθηκε Επίσκοπος, Μητροπολίτης Κυθήρων και Αντικυθήρων, από τους Μητροπολίτες Φθιώτιδας Αμβρόσιο και Σύρου Αθανάσιο και Αργολίδος Ιερόθεο. Στη Μητρόπολη Κυθήρων παρέμεινε για μια ολόκληρη δωδεκαετία, μέχρι τις 14 Ιανουαρίου 1935, οπότε μετατέθηκε στη Μητρόπολη Λαρίσης και Πλαταμώνος.
Στις 15 Ιανουαρίου 1935 μετατέθηκε στη Μητρόπολη Λαρίσης και Πλαταμώνος. Στη νέα του Μητρόπολη άσκησε πλούσιο κοινωνικό και εθνικό έργο, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Πολέμου 1940-41, όταν καταστράφηκε το σπίτι που έμεινε από βόμβες τα θραύσματα των οποίων έπληξαν και τον ίδιο, αλλά και της Κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, περίοδος που κινδύνευσε πολλές φορές η ζωή του. Ως Μητροπολίτης Λαρίσης πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στην Εκκλησία της Ελλάδος. Διατέλεσε σύμβουλος σε διάφορους εκκλησιαστικούς οργανισμούς, κυρίως όμως οικονομικός επίτροπος της Εκκλησίας και ειδικός στο κανονικό δίκαιο.
Αρχιεπίσκοπος Αθηνών & Πάσης Ελλάδος
Στις 21 Μαρτίου 1956 απεβίωσε ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων και ακολούθησε η διαδικασία εκλογής νέου Αρχιεπισκόπου. Την ίδια περίοδο ο τότε Αρχιμανδρίτης Ιερώνυμος Κοτσώνης, μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, δήλωσε ότι δεν επιθυμεί την εκλογή του στη θέση του προκαθημένου της Εκκλησίας της Ελλάδος κι έτσι ο Δωρόθεος εκλέχθηκε [6] Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος στις 30 Μαρτίου με πλειοψηφία 40 ψήφων έναντι 5 του συνυποψηφίου του. Η τελετή διαβεβαιώσεως του τελέστηκε την 31η Μαρτίου [7]. Επίλεξε ως κατοικία του το σπίτι επί της σημερινής οδού Εθνάρχου Μακαρίου [8]. Από τη θέση του Αρχιεπισκόπου ενδιαφέρθηκε για την επίλυση οργανωτικών και διοικητικών θεμάτων της Εκκλησίας της Ελλάδος. Εκχώρησε τα δικαιώματα του επί των γάμων και των διαζυγίων σε ειδικό λογαριασμό για την ίδρυση νοσηλευτικού ιδρύματος των κληρικών και ανέθεσε τη γενική διεύθυνση της Αποστολικής Διακονίας στον Μητροπολίτη πρώην Λήμνου Βασίλειο Ατέση.
Ο Δωρόθεος συγκάλεσε το πρώτο συνέδριο ιεροκηρύκων και στάθηκε αντίθετος στη σύναψη κονκορδάτου με το Βατικανό, συγκαλώντας Ενδημούσα Σύνοδο που ενέκρινε τη θέση του παρά τις αντίθετες επιθυμίες της τότε κυβερνήσεως. Στη διάρκεια της 16μηνης παραμονής του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, απεκατέστησε στον βαθμό της αρχιεροσύνης δύο Μητροπολίτες που είχαν καθαιρεθεί διότι συμμετείχαν στις τάξεις του κομμουνιστικού Ε.Α.Μ., τους Κοζάνης Ιωακείμ και Ηλείας Αντώνιο. Ο Δωρόθεος ανέλαβε πρόεδρος της Πανελλήνιας Επιτροπής Αυτοδιαθέσεως Κύπρου, και όπως ο προκάτοχός του, δεν άφηνε ευκαιρία για να τον ενισχύσει ηθικά τους Κύπριους και τον αγώνα της Εθνικής Οργανώσεως Κυπρίων Αγωνιστών, [Ε.Ο.Κ.Α.], να καταγγείλει τους αγγλικούς βανδαλισμούς, τους απαγχονισμούς των Μιχαήλ Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου, αλλά και το γενικότερο κλίμα τρομοκρατίας που είχε επιβληθεί στην Κύπρο.
Με εντολή του Αρχιεπισκόπου Δωροθέου ετοιμάστηκαν τα σχέδια για τα εκπαιδευτήρια «Η Θεομήτωρ» στην Ηλιούπολη Αττικής, στο υπάρχον παλαιό κτίριο και για τη Μονή στο κτήμα με Εκκλησία τον Προφήτη Ηλία, το οποίο είχε παραχωρήσει ο Ενοριακός Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ηλιουπόλεως. Ο Δωρόθεος υπήρξε ικανότατος ομιλητής, η γνώμη του ήταν πάντα βαρύνουσα κυρίως επί θεμάτων εκκλησιαστικού δικαίου.
Το τέλος του
Στις 13 Ιουνίου 1957 ο Αρχιεπίσκοπος Δωρόθεος συναντήθηκε με τον Γεώργιο Σεφεριάδη, το γνωστό ποιητή Γεώργιο Σεφέρη, τότε πρέσβη της Ελλάδος στο Λονδίνο. Μετά την αποχώρηση του Σεφέρη ο Δωρόθεος αισθάνθηκε αδιαθεσία και παρουσίασε συμπτώματα σκοτοδίνης, ενώ ως τις 22 Ιουνίου η κατάσταση της υγείας του δεν παρουσίασε καμία βελτίωση, αντίθετα συνεχώς επιδεινώνονταν. Έτσι τη νύχτα της Πέμπτης 20 Ιουνίου εισήχθη στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» στην Αθήνα, όπου μετα από εξετάσεις διαπιστώθηκε ότι νοσούσε από όγκο στον εγκέφαλο. Την Παρασκευή 5 Ιουλίου του ίδιου χρόνου αναχώρησε αεροπορικώς για τη Στοκχόλμη της Σουηδίας, με σκοπό τη χειρουργική αφαίρεση του όγκου στο νοσοκομείο «Karolinska» της Σκανδιναβικής χώρας. Εκεί τη Δευτέρα 8 Ιουλίου υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση και κατά την μετεγχειρητική περίοδο του παρουσιάστηκε υψηλός πυρετός, που δεν κατέστη δυνατό να αντιμετωπίσουν οι γιατροί. Ο Αρχιεπίσκοπος Δωρόθεος απεβίωσε στις 12:42 ώρα Στκχόλμης της 26ης Ιουλίου του 1957, από μετεγχειρητικές επιπλοκές. Η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στο χώρο της Ρωσικής Ορθοδόξου εκκλησίας της Στοκχόλμης και μετά από τρεις ημέρες μεταφέρθηκε στην Ελλάδα. Ο Δωρόθεος με την διαθήκη του άφησε την περιουσία του στο Άσυλο Ανιάτων υπό τον όρο να μείνει ανώνυμη η δωρεά του.
Συγγραφικό έργο
Έγραψε πολλά επιστημονικά και εκκλησιαστικά βιβλία και ασχολήθηκε με το πρόβλημα των Παλαιοημερολογιτών και τον πολιτικό γάμο. Συνέγραψε περισσότερες από σαράντα πραγματείες επί νομοκανονικού δικαίου. Μεταξύ τους περιλαμβάνονται οι
- «Ακολουθία εις τον Άγιον Γεδεών τον εν Τυρνάβω αθλήσαντα», το 1936,
- «Λόγοι εις τα κατά Κυριακήν Ευαγγέλια», το 1949,
- «Νομοκανονικαί έρευναι», το 1951-52,
- «Η Εξέλιξις του αναπαλλοτριώτου της εκκλησιαστικής περιουσίας», το 1951,
- «Ονοματοδοσία-αναβαπτισμός», το 1953,
- «Λόγοι περιστατικοί», το 1955,
- «Τινά περί της μοναχικής κουράς», το 1955.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- «Δωρόθεος Κοτταρᾶς. Ὁ ἀπό Λαρίσης, Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν».
- Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δωρόθεος.
- Αρχιεπίσκοποι Αθηνών-Πρόεδροι Ιεράς Συνόδου
Παραπομπές
- ↑ [Αρχιεπίσκοποι Αθηνών-Πρόεδροι Ιεράς Συνόδου. Εκκλησία της Ελλάδος.]
- ↑ [Ιστορικά ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α' (ο Παπαδόπουλος) είναι ο ο πρώτος «Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος», καθώς όλοι οι προγενέστεροι απ' αυτόν ήταν Μητροπολίτες Αθηνών που απλώς έφεραν τον τίτλο και «Πάσης Ελλάδος» και συγκαλούσαν μεν την Ιεραρχία, αλλά δεν είχαν ακόμη τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου.]
- ↑ [Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Δωρόθεος απεβίωσε χθες. Εφημερίδα «Ελευθερία», Σάββατον 24 Ιουλίου 1957, σελίδα 1η.]
- ↑ [Η κηδεία του εκλιπόντος Αρχιεπισκόπου. Εφημερίδα «Ελευθερία», Κυριακή 4 Αυγούστου 1957, σελίδα 7η.]
- ↑ [Kηδεία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδας Δωροθέου στην Αθήνα «Ελληνικά Επίκαιρα», Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο.]
- ↑ [Ο Λαρίσης Δωρόθεος εξελέγη νέος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Εφημερίδα «Εμπρός», Σάββατο 31 Μαρτίου 1956, σελίδα 1η.]
- ↑ Τελετή διαβεβαίωσης του νέου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Δωροθέου «Ελληνικά Επίκαιρα», Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο.]
- ↑ [[Η κατοικία επί της οδού Εθνάρχου Μακαρίου στο Παλαιό Ψυχικό είναι ιδιοκτησία της Ιεράς Μονής Πεντέλης και έχει παραχωρηθεί στην Εκκλησία της Ελλάδος για να την χρησιμοποιεί για την διαμονή του ο εκάστοτε Αρχιεπίσκοπος. Το σπίτι του Παλαιού Ψυχικού επέλεξαν ως κατοικία τους, εκτός του Δωροθέου, και οι Αρχιεπίσκοποι: Δαμασκηνός, Σπυρίδων, Θεόκλητος Β' και Χριστόδουλος. Το σπίτι εκτείνεται σε τρία επίπεδα, υπόγειο, ισόγειο και 1ος όροφος, συνολικής εκτάσεως 1.100 m2. Σκοπός του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου, τον οποίο δεν πρόλαβε να υλοποιήσει ήταν να μετατραπεί σε Εκκλησιαστικό μουσείο ή σε χώρο φιλοξενίας υψηλών προσκεκλημένων της Εκκλησίας.]
