Αρχιεπίσκοπος Προκόπιος Β'
Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Κυρός Προκόπιος Β' [κατά κόσμον Προκόπιος Οικονομίδης], Έλληνας Θεολόγος, καθηγητής Μέσης Εκπαιδεύσεως και Πανεπιστημιακός καθηγητής, που εκλέχθηκε και διατέλεσε 6ος στη σειρά Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος [1] [2], μετά την ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ελλάδος, Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Ελλάδος, του ανώτατου θεσμικού οργάνου διοικήσεως, καθώς και της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, γεννήθηκε το 1837 στο χωριό Δουμενά Καλαβρύτων και πέθανε [3] στις 10:40 το πρωί της 4ης Ιουλίου 1902 στην Αθήνα, μετά από ασθένεια που του εκδηλώθηκε στην Ιερά Μονή της Παναγίας Φανερωμένης στο νησί της Σαλαμίνας. Η νεκρώσιμη ακολουθία του τελέστηκε στις 5 Ιουλίου στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών και ακολούθησε η ταφή του στο Α' Νεκροταφείο της πρωτεύουσας της Ελλάδος.
| Συνοπτικές πληροφορίες |
|---|
| Γέννηση: 1837 |
| Τόπος: Δουμενά Καλαβρύτων, Αχαΐα (Ελλάδα) |
| Θάνατος: 4 Ιουλίου 1902 |
| Τόπος: Αθήνα (Ελλάδα) |
| Υπηκοότητα: Ελληνική |
| Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος * 6ος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών * |
| Έναρξη Θητείας : 11 Οκτωβρίου 1896 |
| Λήξη θητείας : 4 Ιουλίου 1902 |
| Προκάτοχος |
|
|
| Διάδοχος |
|
|
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ο πατέρας του ήταν ιερέας, ενώ μητέρα του ήταν Ελένη, που αναφέρεται ότι επισκεύασε την πηγή του Χιονά. Οι γονείς του τον έστειλαν στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα της βασικής εκπαιδεύσεως και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο όπου ολοκλήρωσε τα μαθήματα του Γυμνασίου και το 1851 φέρεται μαθητής στο σχολείο του Σοπωτού, του Ιάκωβου Μανόλασου. Ο Προκόπιος σπούδασε στη Θεολογική και στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετά την αποφοίτηση του παρακολούθησε μαθήματα στη Θεολογική Ακαδημία της Μόσχας με υποτροφία του Τσάρου της Ρωσίας, αλλά και στη Γαλλία, τη Γενεύη και τη Χαϊδελβέργη.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, δίδαξε ως καθηγητής Θρησκευτικών σε Γυμνάσιο. Το 1880 εκλέχθηκε υφηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών στο μάθημα της ιστορίας των Δογμάτων και το 1891 αναδείχθηκε τακτικός καθηγητής στην ίδια έδρα. Διετέλεσε κοσμήτορας [4] της Θεολογικής Σχολής κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1892-1894 και 1896-1897. Δίδαξε Πατρολογία και Απολογητική, από το 1891 έως το 1902, ενώ στη συνέχεια ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτωρ της Θεολογικής Σχολής. Υπήρξε ο καθηγητής Θρησκευτικών του τότε διαδόχου Κωνσταντίνου Α' και των άλλων παιδιών της Βασιλικής οικογένειας. Το 1884 ορίστηκε Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι την εκλογή του στη θέση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών.
Αρχιεπίσκοπος Αθηνών
Η εκλογή του Μητροπολίτη Προκοπίου Β' ως Αρχιεπισκόπου Αθηνών οφείλεται στην ανάμιξη της κυβερνήσεως του Θεόδωρου Δηλιγιάννη, κατόπιν επιθυμίας που είχε εκφράσει η βασίλισσα Όλγα, σύζυγος του Γεωργίου Α'. Μάλιστα επί μήνες παρέμενε σε χηρεία ο μητροπολιτικός θρόνος των Αθηνών, ώστε να δημιουργηθούν κατάλληλες συνθήκες με την αλλαγή της σύνθεσης της Ιεράς Συνόδου και να εκλεγεί ο Προκόπιος, που στις 11 Οκτωβρίου 1896, εκλέχθηκε Αρχιεπίσκοπος Αθηνών. Το 1899 ήταν από τα ιδρυτικά μέλη του «Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφέλιμων Βιβλίων» [5]. Ο Προκόπιος Β΄ αγωνίσθηκε να θέσει σε λειτουργία τη Γερμάνειο Ιερατική σχολή, κτίριο για τη στέγατης οποίας αναγέρθηκε με δωρεά της οικογένειας Βαλλιάνου στου Γουδή, χωρίς οι προσπάθειές του να καρποφορήσουν. Στο κτίριο στεγάστηκαν αργότερα οι σχολές της Χωροφυλακής.
Ευαγγελιακά
Στη διάρκεια της θητείας του συνέβησαν τα γεγονότα που έμειναν γνωστά ως «Ευαγγελιακά», όταν με εντολή της βασίλισσας Όλγας και με τη συμπαράσταση του Μητροπολίτη Αθηνών Προκοπίου, μεταφράστηκαν τα Ευαγγέλια στη Δημοτική γλώσσα. Η βασίλισσα Όλγα ανέθεσε τη μετάφραση στην ιδιαιτέρα γραμματέα της Βασίλισσας, η Ιουλία Σωμάκη-Καρόλου, ο εθνικιστής Αλέξανδρος Πάλλης δημοτικιστής και λογοτέχνης και ο λυκειάρχης και ιεροκήρυκας του συλλόγου «Ανάπλασις» Κωνσταντίνος Διαλησμάς, με συνεργάτη τον καθηγητή της Θεολογικής Σχολής Φίλιππο Παπαδόπουλο, ενώ ο Προκόπιος Β' έδωσε την κατ’ αρχήν συγκατάθεση του για τη μετάφραση. Όμως, ο υπουργός Εκκλησιαστικών Αντώνιος Μομφεράτος θεώρησε ότι δεν ήταν σκόπιμο να ικανοποιηθεί η επιθυμία της Όλγας να διανεμηθεί η μετάφραση στα σχολεία χωρίς την έγκριση της Ιεράς Συνόδου, η οποία απέρριψε το βασιλικό αίτημα, που δεν ικανοποιήθηκε ούτε ενώπιον του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στο οποίο απευθύνθηκε η Όλγα.
Το Νοέμβριο του 1901, ο Προκόπιος Β' βρέθηκε αντιμέτωπος με μια ομάδα φοιτητών, οι οποίοι καθοδηγούνταν από κληρικούς και καθηγητές της Θεολογικής Σχολής που ήσαν αντίθετοι με τη μετάφραση της Καινής Διαθήκης στη Δημοτική. Στις 7 Νοεμβρίου 1901, στην Αθήνα ξέσπασαν αιματηρά επεισόδια, εξαιτίας της μεταγλωττίσεως του Ευαγγελίου και ο πρωθυπουργός Γεώργιος Θεοτόκης χρησιμοποίησε το στρατό για ν’ αντιμετωπίσει τους διαδηλωτές. Στις συγκρούσεις που ακολούθησαν υπήρξαν οκτώ ή σύμφωνα με άλλες πηγές έντεκα νεκροί καθώς και εβδομήντα τραυματίες. Οι φοιτητές οπλίστηκαν και κλείστηκαν στο πανεπιστήμιο, όπου παρέμειναν για λίγες ακόμη ημέρες. Τα βίαια επεισόδια οδήγησαν στην παραίτηση [6] του Αρχιεπισκόπου Προκόπιου Β', στις 8 Νοεμβρίου, μετά από απαίτηση του Βασιλιά Γεωργίου Α', ενώ η Βασίλισσα Όλγα έφυγε για λίγο καιρό από την Ελλάδα. Μία ημέρα αργότερα παραιτήθηκε ο πρωθυπουργός Γεώργιος Θεοτόκης και τα μέλη της κυβερνήσεως του, λόγω των αιματηρών επεισοδίων που προκλήθηκαν από τα έντονα μέτρα καταστολής που εφήρμοσε.
Παραίτηση
Τοποτηρητής του θρόνου των Αθηνών ορίστηκε από τα μέλη της Ιεράς Συνόδου ο πρώτος τη τάξει των Πρεσβείων, ο Μεθόδιος Αρχιεπίσκοπος Σύρου και Τήνου, που άσκησε καθήκοντα μέχρι τις 4 Νοεμβρίου 1902, όταν εκλέχθηκε Μητροπολίτης Αθηνών ο Θεόκλητος Α' ο Μηνόπουλος. Ο Προκόπιος Οικονομίδης μετά την παραίτηση του αποσύρθηκε στην Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης στο νησί της Σαλαμίνας. Μεταφέρθηκε ασθενής στην Αθήνα, όπου και πέθανε, επτά μήνες από την παραίτηση του από το Θρόνο του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος. Τιμήθηκε με το
- Χρυσό παράσημο του Σωτήρος.
Συγγραφικό έργο
Έγραψε και δημοσίευσε
- «Κριτική ερμηνεία της ρήσεως «Ο Υιός του Ανθρώπου», το 1878, βιβλίο το οποίο κυκλοφόρησε και στη Ρωσική γλώσσα. Για το έργο του αναγορεύθηκε Διδάκτορας στην έδρα της Θεολογίας στη Θεολογική Ακαδημία της Μόσχας.
- «Λόγος εισιτήριος εις την Ιστορίαν των Δογμάτων» το 1881.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Προκόπιος Β΄ Οικονομίδης Θεολογικό-Φοιτητικό Οικοτροφείο
- Ψηφιοποιημένα έργα του Προκόπιου Β' Οικονομίδη.
- Αρχιεπίσκοποι Αθηνών-Πρόεδροι Ιεράς Συνόδου
Παραπομπές
- ↑ Αρχιεπίσκοποι Αθηνών-Πρόεδροι Ιεράς Συνόδου. Εκκλησία της Ελλάδος.
- ↑ [Ιστορικά ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α' (ο Παπαδόπουλος) είναι ο ο πρώτος «Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος», καθώς όλοι οι προγενέστεροι απ' αυτόν ήταν Μητροπολίτες Αθηνών που απλώς έφεραν τον τίτλο και «Πάσης Ελλάδος» και συγκαλούσαν μεν την Ιεραρχία, αλλά δεν είχαν ακόμη τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου.]
- ↑ Ο θάνατος του Μητροπολίτου. Εφημερίδα «Εμπρός», 5 Ιουλίου 1902, σελίδα 1.
- ↑ Διατελέσαντες Κοσμήτορες Θεολογική Σχολή, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
- ↑ Τα Ιδρυτικά Μέλη Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφέλιμων Βιβλίων.
- ↑ Πως παρητήθη ο Μητροπολίτης. Εφημερίδα «Εμπρός», 5 Ιουλίου 1902, σελίδα 2.
