Στέλιος Μαυρομάτης

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Στυλιανός Μαυρομάτης, Έλληνας με Κυπριακή καταγωγή, μέλος και αγωνιστής της Ε.Ο.Κ.Α.-Εθνική Οργάνωσις Κυπρίων Αγωνιστών που πήρε μέρος στον Κυπριακό αγώνα κατά την περίοδο της Αγγλικής αποικιοκρατίας για Ένωση με την Ελλάδα, γεννήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1932 στο χωριό (ο) Λάρνακας της Λαπήθου της επαρχίας Κερύνειας, στη ράχη του όρους Πενταδάκτυλο και απαγχονίστηκε από τις Αγγλικές δυνάμεις κατοχής της Κύπρου στις 21 Σεπτεμβρίου 1956, στις Κεντρικές φυλακές Λευκωσίας, μαζί με τους συναγωνιστές του Μιχαήλ Κουτσόφτα και Ανδρέα Παναγίδη. Τάφηκε στον περίβολο των Κεντρικών φυλακών, στο χώρο που αποκαλείται Φυλακισμένα μνήματα.

Στυλιανός Μαυρομάτης

Βιογραφία

Γονείς του ήταν ο Χριστόφορος και η Ελένη Μαυρομάτη, των οποίων ήταν ο πρωτότοκος γιος και είχε τρία μικρότερα αδέλφια, τη Μαρία, την Ειρήνη και τον Κώστα, ενώ ήταν δεύτερος εξάδελφος του αγωνιστή Ευαγόρα Παλληκαρίδη. Ολοκλήρωσε τα μαθήματα του Δημοτικού σχολείου στη γενέτειρα του και τα Γυμνασιακά στην Εμπορική Σχολή Σαμουήλ στη Λευκωσία. Εργάστηκε για δυο χρόνια στον αγγλικό στρατό στην περιοχή του Σουέζ και το 1954 επέστρεψε στην Κύπρο, όπου εργάστηκε ως γραφέας, στο αγγλικό αεροδρόμιο της Λευκωσίας μέχρι τη σύλληψή του. Ήταν μέλος της επιτροπής των σωματείων Σ.Ε.Κ. και Θ.Ο.Ι. στο χωριό του, στην ίδρυση των οποίων πρωτοστάτησε ο πατέρας του.

Η Δράση στην ΕΟΚΑ

Εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ από την πρώτη στιγμή και τα ξημερώματα της 1ης Απριλίου 1955, συμμετείχε σε επιχείρηση δολιοφθοράς εναντίον Αγγλικών αεροπλάνων στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Συνέβαλε αποφασιστικά στη συλλογή κυνηγετικών όπλων από ιδιώτες και έδρασε κυρίως στην περιοχή των οδών Λήδρας και Ονασαγόρου, την οποία οι Άγγλοι είχαν ονομάσει «μίλι του θανάτου». Στενοί συνεργάτες του στη μεταφορά και απόκρυψη οπλισμού, καθώς και στη φιλοξενία και φυγάδευση καταζητουμένων αγωνιστών ήταν και οι γονείς και τα αδέλφια του. Συμμετείχε σε ανεπιτυχή επίθεση, από κοινού με τους Ανδρέα Παναγίδη και Μιχαήλ Κουτσόφτα, εναντίον του Βρετανού σμηνία Νόρμαλ Άλφρεντ και του αεροπόρου Λώρενς Ληθ στην οδό Αγίου Παύλου στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας. Στη διαφυγή του παρεμποδίστηκε από Άγγλο κάτοικο και συνελήφθη.

Δίκη-Καταδίκη & εκτέλεση

Φυλακίστηκε, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο. Μαζί τους συνελήφθη και ο Παρασκευάς Χοιροπούλης, που καταδικάστηκε σε ποινή ισόβιας καθείρξεως, λόγω του ότι ήταν ανήλικος. Ο Μαυρομάτης αντιμετώπισε με τεράστιο ψυχικό σθένος την εκτέλεσή του, όπως προκύπτει από τις επιστολές που έστειλε στους συγγενείς του, στη διάρκεια της κρατήσεως του [1]. Όταν έφτασε στην αγχόνη, φώναξε στους παριστάμενους Άγγλους εκπροσώπους, «Σκοτώστε με, δεν σας φοβάμαι, είναι πολλοί πίσω μου που θα πάρουν το αίμα μου». Εκτελέστηκε με απαγχονισμό μισή ώρα μετά τα μεσάνυχτα της της 21ης Σεπτεμβρίου 1956, μαζί με τους Ανδρέα Παναγίδη και Μιχαήλ Κουτσόφτα. Μετά την εκτέλεση του, στη διάρκεια ερευνών που διεξήγαγαν τα Αγγλικά στρατεύματα κατοχής στο πατρικό του σπίτι, η 27χρονη αδελφή του Μαρία, πυροβολήθηκε στη σπονδυλική στήλη από σφαίρα και έζησε το υπόλοιπο του βίου της σε αναπηρική καρέκλα.

Μνήμη Μαυρομάτη

Στην τελευταία του επιστολή, την οποία απηύθυνε προς του γονείς και τα αδέλφια του έγραφε,
«Σεβαστοί μου γονείς, πολυαγαπημένες μου αδελφές και αδελφέ μου, Σας απευθύνω το τελευταίο μου γράμμα με την ελπίδα πως θα κατορθώσω να ρίξω λίγο βάλσαμο στην πονεμένη σας ψυχή. Τώρα που σας γράφω, ευρίσκομαι μέσα στο σκοτεινό κελί της φυλακής μου, περιμένοντας με θάρρος και υπομονή τον δήμιο ναρθή να με οδηγήσει στον τόπο της εκτελέσεως. Αισθάνομαι τον εαυτό μου ισχυρόν και γαλήνιον, γιατί έχω τον Χριστό μέσα μου και είμαι βέβαιος πως θα με βοηθήσει μέχρι τέλους. Η τελευταία μου επιθυμία που ζητώ από σας είναι: Να σταθήτε ψύχραιμοι μέχρι τέλους και να προσεύχεστε για μένα. Δεν θέλω ούτε μοιρολόγια ούτε θρήνους, παρά μόνο να ευχαριστείτε και να δοξάζετε το Θεό που με αγάπησε και θέλησε να με πάρει κοντά του. Θέλω να ξέρετε πως ο υιός και αδελφός σας πέθανε με το χαμόγελο στα χείλη, γιατί κράτησε μέχρι τέλους τον ιερόν όρκον που έδωσε να θυσιαστή χάριν της ελευθερίας της Κύπρου. Να είστε δε βέβαιοι πως γρήγορα θα ανατείλει το άστρον της Ελευθερίας και της δικαιοσύνης στο Νησί μας, τον ψυχρό δε και σκοτεινό χειμώνα των θλίψεων και δοκιμασιών θα επακολουθήσει η γλυκεία άνοιξης της γαλήνης και ευτυχίας. Θέλω να είστε υπερήφανοι γιατί ο υιός και αδελφός σας θυσιάστηκε για την κοινήν ελευθερία. Θυσιάστηκε γιατί θέλησε να χαρεί κι αυτός μαζί με όλους τους Έλληνες της Κύπρου το μεγαλύτερο δώρο που χάρισε ο Θεός στην ανθρωπότητα. Με αυτά, σεβαστοί μου γονείς και πολυαγαπημένες μου αδελφές και αδελφέ μου, κλείω το γράμμα μου και σας στέλνω τον τελευταίο θερμό μου ασπασμόν.
Σας γλυκοφιλώ
Ο υιός και αδελφός σας
ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΑΥΡΟΜΑΤΗΣ».

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, που ως καταζητούμενος κρύβονταν στο σπίτι του Μαυρομάτη στο Λάρνακα κι αργότερα απαγχονίστηκε κι αυτός από τους Άγγλους, έγραψε στις 21 Σεπτεμβρίου 1956 και αφιέρωσε στους Μαυρομάτη, Ανδρέα Παναγίδη και Μιχαήλ Κουτσόφτα, το ποίημα με τίτλο «Το τελευταίο Τρίο απαγχονισμού».

«Γιατί μαυρίζει ο ουρανός κι ας είναι καλοκαίρι
λες κι η αυγή κατάμαυρο χαμπάρι θα μας φέρει.
Και να! Χτυπούνε πένθιμα κάθε χωριού καμπάνες
κλαίνε μαζί τρεις μάνες, μαζί των κι όλη η γη.
Κι είναι γλυκό το κλάμα τους, από χαρά λες κλαίνε
λόγια Σουλιώτου λένε στην πένθιμη σιγή.
Ποτέ δε θα πεθάνουνε, όσοι πεθάναν σήμερα.
Και της σκλαβιάς τα σίδερα θα σπάσουν κάποια μέρα
και θ’ ακουστούν ελεύθερα τραγούδια πέρα ως πέρα
στο ελληνικό νησί».

Τους στίχους έχει μελοποιήσει ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης και είναι το τραγούδι «Ποτέ δεν θα πεθάνουνε» από το δίσκο «Των Αθανάτων», σε ερμηνεία των Γιώργου Νταλάρα, «Διάσταση» και Γιώργου Δημοσθένους.

Αντικείμενα μνήμης

Στις 12 Μαΐου 2015, καταχωρήθηκε δημοσίευμα στη βρετανική εφημερίδα «Daily Mail», ότι δημοπρατήθηκαν αντικείμενα του Harry Allen, ο οποίος ήταν ο δήμιος των απαγχονισθέντων ηρώων της Κύπρου. Ελληνοκύπριοι που κατοικούν στην Αγγλία επικοινώνησαν με τον Οίκο Δημοπρασίας για να τα αγοράσουν, ωστόσο τα αντικείμενα είχαν πωληθεί σε Βρετανό, ο οποίος ύστερα από επικοινωνία μαζί τους, δέχθηκε να τους τα μεταπωλήσει αντί 1.100 στερλινών. Στα αντικείμενα, που αποτελούν τεκμήρια και πειστήρια της αποικιοκρατικής θηριωδίας, περιλαμβάνεται ένας κατάλογος τριών σελίδων με λεπτομερή στοιχεία των εννέα απαγχονισθέντων της ΕΟΚΑ, όπως ημερομηνία γεννήσεως, ημερομηνία απαγχονισμού και πόσα δευτερόλεπτα πέρασαν μέχρι να αφήσει την τελευταία του πνοή ο καθένας, ένα ρόπαλο, προσωπικές φωτογραφίες του δημίου, ένα παραδοσιακό νεροκόλοκο με σκαλισμένη την επιγραφή «Εσκαλίσθη εις τας Κεντρικάς Φυλακάς στις 12 Σεπτεμβρίου του 1958», ένα ρολόι «Ωμέγα», δύο επάργυρα ποτήρια, με επιγραφές αφιερώματα προς τον Harry Allen από φίλους του, καθώς και δύο βιβλία για τη ζωή του, το ένα με τίτλο «Ο τελευταίος δήμιος της Βρετανίας» που εξέδωσε το Μουσείο των Φυλακών. Στο άλμπουμ με τις φωτογραφίες και τα στοιχεία των απαγχονισθέντων υπάρχει μια έγχρωμη σελίδα με τον κατάλογο τους, πλαισιωμένη με φωτογραφίες τους και μια γνωστή δήλωση από τον καθένα.

Τα αντικείμενα παραδόθηκαν στον Πρόεδρο της Κυπριακής Βουλής Γιαννάκη Ομήρου από αντιπροσωπεία αποδήμων Κυπρίων της Μεγάλης Βρετανίας, με επικεφαλής τη Φανούλα Αργυρού. Σύμφωνα με την ανακοίνωση που εκδόθηκε, τα τεκμήρια δόθηκαν στο Μουσείο Αγώνος, «…για να εκτίθενται ως αιώνιο όνειδος της απεχθούς διαγωγής των αποικιοκρατών και για να αποτελούν διαχρονικό, αποκρουστικό δείγμα των μεθόδων της καταπίεσης, της ανελευθερίας και του ολοκληρωτισμού….». Στο διάστημα από τις 10 Αυγούστου 1955 μέχρι τις 23 Ιουλίου 1957 είχαν ανασταλεί όλες οι εκτελέσεις στη Βρετανία.

Στο βιβλίο «Ο τελευταίος δήμιος της Βρετανίας» δημοσιεύεται μια επιστολή του Υπουργείου Αποικιών της 31ης Δεκεμβρίου 1957 με την οποία καλείτο ο Harry Allen να αναλάβει καθήκοντα εκτελεστή στην Κύπρο, όμως ως την ημερομηνία αυτή είχαν εκτελεστεί όλοι οι απαγχονισμοί στην Κύπρο. Η επιστολή του Υπουργού Αποικιών φέρει σκόπιμα προχωρημένη ημερομηνία για να καλυφθεί ο Harry Allen και για να μη μπορούν να εγείρουν κατηγορίες δικηγόροι και συγγενείς των απαγχονισθέντων εναντίον της Αγγλικής Κυβερνήσεως και της Αγγλικής διοικήσεως στην Κύπρο, καθώς στην Βρετανία δεν πραγματοποιούνταν εκτελέσεις. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του βρετανικού μουσείου φυλακών, ο Harry Allen πραγματοποίησε 29 εκτελέσεις, μεταξύ τους δεν περιλαμβάνονται οι 9 ήρωες της ΕΟΚΑ, και βοήθησε σε άλλες 53.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Διαβάστε τα λήμματα

ΕΟΚΑ-1955 29-02-21-image-34.jpg

ΕΟΚΑ (1η Απριλίου 1955)
  • Η Οργάνωση
  • Ο τόπος
  • Αρχηγός
  • Πολιτική Καθοδήγηση
  • Υποστηρικτές
  • Βιβλιογραφία
Εθνικοί ήρωες
  • Επιφανείς μαχητές
Ορθόδοξοι Ιερωμένοι
  • Αρχιεπίσκοποι
  • Μητροπολίτες
  • Ιερείς


Παραπομπές

  1. [«...ξέρω τι θα μας συμβεί αλλά ούτε φοβάμαι, ούτε λυπάμαι. Τρεις φορές ως τώρα μας οδήγησαν στον τόπο της αγχόνης μαζί με τον Παναγίδη και τον Κουτσόφτα για δοκιμές για να επιτείνουν την αγωνία μας και να σπάσουν το ηθικό μας..»]