Ο Φώτioς Πίττας ^[1], Έλληνας εθνικιστής, δάσκαλος, αγωνιστής και μάρτυρας του Κυπριακού απελευθερωτικού-ενωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ την περίοδο 1955-59, γεννήθηκε στο χωριό Φρέναρος της επαρχίας Αμμοχώστου της Κύπρου στις 28 Φεβρουαρίου 1935 και σκοτώθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 1958 στη Μάχη του Αχυρώνα Λιοπετρίου. Η κηδεία του πραγματοποιήθηκε την επόμενη ημέρα στο κοιμητήριο του Φρέναρου

Φώτης Πίττας 1935-1958

Περιεχόμενα

1 Βιογραφία
- 1.1 Συμμετοχή στην ΕΟΚΑ
- 1.2 Το τέλος του
2 Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- 2.1 Σημειώσεις
3 Πηγές
4 Παραπομπές
5 Διαβάστε τα λήμματα

Βιογραφία

Πατέρας του Φώτη ήταν ο πολύτεκνος αγρότης Σταύρος και μητέρα του η Μαρία Πίττα, ενώ είχε αδέλφια το Μιχάλη, το Νικόλα, τον Πέτρο, το Φίλιππο και την Κατερίνα. Αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο του χωριού του και το Γυμνάσιο της Αμμοχώστου. Ως μαθητής συνδύαζε την άριστη επίδοση με τη συμπαράσταση στις ανάγκες της πολύτεκνης οικογένειας του και την Ορθόδοξη μαρτυρία. «Ουδέποτε κοιμήθηκε το βράδυ χωρίς προσευχή», γράφει ένας παλιός συμμαθητής του. Εκκλησιαζόταν, νήστευε, κοινωνούσε, «ουδέποτε έχασε μάθημα του Κατηχητικού Σχολείου». Όνειρό του ήταν να φοιτήσει στη Σχολή Ευελπίδων, κάτι που δεν έγινε πραγματικότητα. Στράφηκε, έτσι, στο λειτούργημα του δασκάλου και σπούδασε στο διδασκαλικό Κολέγιο Μόρφου. Στη διάρκεια των σπουδών του εντάχθηκε, το 1954, στην εθνικιστική οργάνωση ΕΟΚΑ του Γεωργίου Γρίβα-Διγενή, που προπαρασκεύαζε ένοπλη εξέγερση για την απελευθέρωση της Κύπρου. Από τον Σεπτέμβριο του 1954 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1955 έκανε πρακτική εκπαίδευση στο δημοτικό σχολείο Ξερού.

Συμμετοχή στην ΕΟΚΑ

Στις 23 Ιουνίου του 1955 έλαβε μέρος σε βομβιστική επίθεση εναντίον εγκαταστάσεων του Κολεγίου Μόρφου, ενώ από τον Σεπτέμβριο του 1955 υπηρέτησε ως δάσκαλος στο δημοτικό σχολείο Άχνας και ανέπτυξε πλούσια δράση στον μαχητικό, στον οργανωτικό και στον διαφωτιστικό τομέα. Τον Ιανουάριο του 1956 συμμετείχε σε επιχείρηση της ΕΟΚΑ για απόσπαση κυνηγετικών όπλων από κατοίκους στην Άσσια, ενώ τον Ιούνιο έλαβε μέρος σε ενέδρα κατά βρετανικών δυνάμεων στην Άχνα. Μετά την προδοσία και την καταζήτηση του από τους Άγγλους στις 18 Οκτωβρίου 1956, αναγκάζεται να αφήσει το αγαπημένο του σχολείο, για να γίνει ο καταζητούμενος δάσκαλος με το ψευδώνυμο «Ακρίτας». Αναλαμβάνει πλέον υπεύθυνα δράση, οργανώνοντας τα χωριά της Μεσαορίας. Ως καταζητούμενος πρόσφερε πολλά στον αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. στα χωριά Λύση, Βατυλή και Άσσια. Συνελήφθη από τις Αγγλικές αρχές κατοχής στις 10 Ιανουαρίου 1957 στο χωριό Βατυλή και οδηγήθηκε στις φυλακές της Αμμοχώστου, όπου βασανίστηκε ανελέητα για είκοσι μέρες. Με το αίμα που έφτυσε από τα βασανιστήρια ζωγράφισε στον τοίχο του κελιού του τη μορφή της ελευθερίας. Για τα φρικτά βασανιστήρια μας μιλά πολύ εύγλωττα το προσωπικό του ημερολόγιο, στο οποίο κατέγραψε τις εμπειρίες του. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς και ακολούθως στα κρατητήρια Πύλας, από όπου δραπέτευσε στις 12 Μαρτίου 1958 μαζί με τον ήρωα Ανδρέα Κάρυο και τους Χ. Τριφωνίδη και Φ. Δημητριάδη, μέσα σε κρύπτη κατασκευασμένη σε φορτηγό αυτοκίνητο.

Μετά τη δραπέτευση ο Πίττας ορίστηκε υποτομεάρχης στην περιοχή Λύσης, όπου ανέπτυξε πλούσια και αποτελεσματική αντιστασιακή δράση. Παράλληλα έλαβε το κωδικό όνομα «Γύθος» και στις 2 Αυγούστου ηγήθηκε ενέδρας της ΕΟΚΑ κατά βρετανικών δυνάμεων στη Λύση. Οι Άγγλοι ενοχλημένοι επέβαλαν δεκαπενθήμερο κατ' οίκον περιορισμό στους κατοίκους της περιοχής, τον οποίο επιθεώρησε και ο ίδιος ο Άγγλος πρωθυπουργός Μακμίλλαν, που βρισκόταν τις μέρες εκείνες στην Κύπρο, και επιδόθηκαν σε έρευνες, χωρίς αποτέλεσμα. Στις 30 Αυγούστου, ο Φώτης Πίττας και οι συναγωνιστές του Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού και Χρίστος Σαμάρας κατόπιν εντολής μετέβησαν ^α στο Λιοπέτρι για να εκπαιδεύσουν τα τοπικά μέλη της ΕΟΚΑ. Στο χωριό, μετά από προδοσία, καταφθάνει Αγγλικός στρατός. Στην προσπάθειά τους να σπάσουν τον κλοιό και να διαφύγουν με αυτοκίνητο, καθώς βρέθηκαν σε νέο κατ' οίκον περιορισμό, τα μέλη της ΕΟΚΑ ενεπλάκησαν σε ανταλλαγή πυροβολισμών με αποτέλεσμα να αναγκαστούν να καταφύγουν στον Αχυρώνα του Παναγιώτη Καλλή.

Το τέλος του

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1958, μετά από πολύωρη μάχη οι πολιορκητές ζητούν από τους τέσσερις αγωνιστές να παραδοθούν κι ύστερα από την αρνητική απάντηση περιλούζουν με βενζίνη και πυρπολούν τον Αχυρώνα. Οι φλόγες κι οι καπνοί πνίγουν τους τέσσερις αγωνιστές κι αυτοί αποφασίζουν ηρωική έξοδο, κατά την οποία πέφτουν μαχόμενοι. Όταν οι καπνοί διαλύθηκαν, οι πυροβολισμοί σταμάτησαν, οι Άγγλοι λόγχισαν τους νεκρούς αντάρτες και πυροβόλησαν τα σώματα τους με περίστροφα. Στην ανάκριση λέχθηκε ότι πρώτος έπεσε νεκρός ο Ανδρέας Κάρυος και σε λίγο ο Χρίστος Σαμάρας. Ακολούθησε ο Φώτης Πίττας και τελευταίος ο Ηλίας Παπακυριακού. Στη σύγκρουση, πέραν των μελών της ΕΟΚΑ, σκοτώθηκε ένας Βρετανός στρατιώτης και τραυματίστηκαν άλλοι πέντε Βρετανοί στρατιώτες, οι τρεις σε σοβαρή κατάσταση ^[2] ^β

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ / Αγωνιστές που έχουν γίνει ολοκαύτωμα-Πίττας Φώτης Κέντρο Έρευνας και Τεκμηρίωσης
Φώτης Πίττας-Ένας δάσκαλος Ήρωας
H θρυλική μάχη του αχυρώνα Λιοπετρίου
Η μάχη του Αχυρώνα
Φώτης Πίττας-Αποκαλυπτήρια Μνημείου-1961.
Μνημείο Φώτη Πίττα, Δασάκι Άχνας
«Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος». Η εγγονή του Φώτη Πίττα γράφει για τον ήρωα παππού της.

Σημειώσεις

^α Όλοι οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ ήταν καταζητούμενοι, ο Ανδρέας Κάρυος και ο Φώτης Πίττας είχαν αποδράσει από τα κρατητήρια της Πύλας στις 12 Μαρτίου 1958, ο Ηλίας Παπακυριακού ανήκε στις ομάδες αποστολών του Βαρωσιού και ο Χρίστος Σαμάρας ήταν υπεύθυνος Λιοπετρίου.

^β Ο πατέρας του Φώτη Πίττα αποχαιρέτησε το γιο του λέγοντας:

«Γιε μου να πας εις το καλόν αφού ‘ρτασιν προξένια, τζι’ εγιώ ννα πάρω τ’ όπλο σου, τζιαι ννα σταθώ στον τόπον σου, να μεν σε λάμν’ η έννοια».

Πηγές

«Φώτης Πίττας», Πάνος Μυρτιώτης, Εκδότης «Κ. Επιφανίου», Λευκωσία 1989

Παραπομπές

↑ [Μέχρι την ηλικία των 18 ετών ο Φώτης Πίττας ήταν γραμμένος στα μητρώα της γενέτειρας του με το όνομα Θεορής Σταύρου Μιχαήλ (Πάνου Ιωάννου Μυρτιώτη, «Φώτης Πίττας», εκδόσεις «Κ. Επιφανίου», Β' έκδοσις, Λευκωσία 1989, σελίδα 33η.]
↑ Παντάωρος μάχη ομάδος της ΕΟΚΑ και Άγγλων. Εφημερίδα «Μακεδονία», Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 1958, σελίδα 1η.