Αριστείδης Δημητράτος

Ο Αριστείδης Δημητράτος Έλληνας εθνικιστής κοινωνιολόγος και πολιτικός που διατέλεσε Υπουργός Εργασίας του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου υπό τον Ιωάννη Μεταξά και τον Αλέξανδρο Κορυζή, καθώς και Υπουργός στην κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού και εκλέχθηκε βουλευτής μετά τη λήξη του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, γεννήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 1902 στην Κεφαλλονιά και πέθανε το 1986 στην Αθήνα.

Αριστείδης Δημητράτος

Βιογραφία

Ο Δημητράτος παρακολούθησε τα μαθήματα του Δημοτικού σχολείου στην Κεφαλλονιά και στη συνέχεια η οικογένεια του μετακόμισε στην Αθήνα, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα της δευτεροβάθμιας εκπαιδεύσεως. Ήταν αδερφός του σοσιαλιστή πολιτικού Νίκου Δημητράτου, που διατέλεσε πρώτος γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Σ.Ε.Κ.Ε. [Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδος] -προδρόμου του Κ.Κ.Ε., και ήταν εξάδελφος του Παναγή Δημητράτου. ο Αριστείδης Δημητράτος δραστηριοποιήθηκε στο συνδικαλιστικό κίνημα από τα χρόνια των Γυμνασιακών του σπουδών και εντάχθηκε στη Σοσιαλιστική Νεολαία Ελλάδας, που αργότερα συγχωνεύθηκε με το Σ.Ε.Κ.Ε., ενώ μετά το 1922 ανέλαβε ηγετικές θέσεις στην Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος [Ο.Κ.Ν.Ε.], εργάστηκε ως καπνεργάτης και πρωταγωνίστησε στους αγώνες των καπνεργατών της Καβάλας.

Ως Γραμματέας της Νεολαίας, θέση στην οποία εκλέχθηκε το 1919, συνελήφθη στις 18 Απριλίου 1921, με το παλαιό ημερολόγιο, όταν στασίασε, στη Θεσσαλονίκη, ένα σύνταγμα του Ελληνικού στρατού που κατευθύνονταν προς το μέτωπο της Μικράς Ασίας. Οι στασιαστές ενώθηκαν με τους εργάτες και τους νεολαίους, η Αστυνομία προχώρησε σε συλλήψεις και παρέπεμψε όσους συνέλαβε στο στρατοδικείο της Αλεξανδρουπόλεως, μεταξύ τους και τον Αριστείδη Δημητράτο, όμως το στρατοδικείο κήρυξε τον εαυτό του αναρμόδιο και παρέπεμψε τους κατηγορούμενους στα πολιτικά δικαστήρια .

Το 1925 εκλέχθηκε Γενικός Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Θεσσαλονίκης και την ίδια περίοδο αποχώρησε από το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος και εντάχθηκε ιδεολογικά στον Εθνικισμό, όπου παρέμεινε συνεπής και μάχιμος ως το τέλος της ζωής του. Το 1926 ως εκλεγμένος εκπρόσωπος στο 3ο Συνέδριο της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος [Γ.Σ.Ε.Ε.] κατήγγειλε τη Διοίκηση της Συνομοσπονδίας για «υποταγή στον Κομμουνισμό», ενώ στις 15 Ιουνίου 1926 ήταν μεταξύ των ιδρυτικών μελών του συνδικαλιστικού κλαδικού Σωματείου Καπνεργατών «Η Ένωσις». Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ήταν μέλος της εκλογικής επιτροπής του κόμματος «Σοσιαλιστική Εργατοαγροτική Προσφυγική Παράταξις», με στόχο την κατάρτιση συνδυασμού.

Το 1928 εκλέχθηκε Γενικός Γραμματέας της Γ.Σ.Ε.Ε. και τον ίδιο χρόνο ήταν ο πολιτικός καθοδηγητής της μεγάλης απεργίας στα Μεταλλεία στο Στρατώνι Χαλκιδικής, ενώ το 1929 εκλέχθηκε μέλος του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου της Συνομοσπονδίας. Στις 31 Μαρτίου 1933 με την ιδιότητα του Γενικού Γραμματέα της Γ.Σ.Ε.Ε. δέχθηκε στα γραφεία της οργανώσεως επιτροπή συλλόγων και οργανώσεων που είχε επικεφαλής το Δημήτρη Σκλάβαινα. Η αντιπροσωπεία εκπροσωπούσε οργανώσεις ελεγχόμενες από το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος και η συνάντησε είχε σκοπό την οργανική ενοποίηση του συνδικαλιστικού κινήματος, όμως οι συζητήσεις δεν είχαν ευτυχή κατάληξη .

Καθεστώς της 4ης Αυγούστου

Συντάχθηκε με το Εθνικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου και μετά την επικράτηση της διορίστηκε στις 5 Αυγούστου 1936 για πρώτη φορά Υφυπουργός Εργασίας από τον Ιωάννη Μεταξά και το 1937 διορίστηκε Γενικός Γραμματέας της «Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας», όπως είχε μετονομαστεί η Γ.Σ.Ε.Ε. από το εθνικό καθεστώς. Επί υπουργίας του

• Καθιερώθηκαν το Οχτάωρο, η Κυριακή ως αργία, η απαγόρευση εργασίας των ανηλίκων, η υποχρεωτική ασφάλιση με συμμετοχή του εργοδότη, η υποχρεωτική άδεια με επίδομα, το δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα,
• Θέσπισε συλλογικές συμβάσεις και καθόρισε κατώτατους μισθούς,
• Ιδρύθηκαν η Εργατική Εστία, η Επιθεώρηση Εργασίας και θεσπίστηκε ο Κοινωνικός Τουρισμός,
• Ιδρύθηκε η Οικονομική Αστυνομία στις 25 Δεκεμβρίου 1936, για την δίωξη του λαθρεμπορίου και την πάταξη της φοροδιαφυγής,
• Καθιερώθηκε στις 2 Απριλίου 1937, η 1η Μαϊου ως εορτή της εργασίας και επίσημη, αμειβόμενη, αργία,
• Συστάθηκε στις 2 Μαΐου 1937, το Ταμείο Ασφαλίσεως Εμπόρων κι ορίστηκε το πρώτο διοικητικό του συμβούλιο,
• Συστάθηκαν στις 28 Αυγούστου 1937, γραφεία ευρέσεως εργασίας σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδος,
• Άρχισε στις 27 Σεπτεμβρίου 1937, η τακτική λειτουργία του Οργανισμού Κοινωνικών Ασφαλίσεων [Ι.Κ.Α.],
• Καθιερώθηκε στις 20 Απριλίου 1938, ο θεσμός της Αγροτικής Ασφάλειας σε όλη την χώρα, για την πρόληψη και καταστολή αγροτικών αδικημάτων,
• Άρχισε στις 30 Νοεμβρίου 1938, η πλήρης ιατρική περίθαλψη των ασφαλισμένων του Ι.Κ.Α. και προσλήφθηκαν οι απαραίτητοι γιατροί.

Ο Δημητράτος που κατέστησε το όνομά του συνώνυμο της κρατικής μέριμνας για τούς εργάτες, φρόντισε να δημιουργηθεί στη Νάουσα συνδικαλιστική κίνηση, από εθνικιστές, οι οποίοι στις 17 Νοεμβρίου 1937, προχώρησαν στη σύσταση Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου με τον τίτλο «Εθνικόν Εργατοϋπαλληλικόν Κέντρον Ναούσης» το οποίο λειτούργησε με αυτή τη μορφή και ονομασία έως το Σεπτέμβριο του 1943. Τον Ιούνιο του 1939 υποχρέωσε το Ταμείο Ασφαλίσεως Καπνεργατών να στείλει με δαπάνες του ταμείου, στις παιδικές κατασκηνώσεις στο δάσος Κουρί βόρεια του Ασβεστοχωρίου, τα παιδιά 400 ασφαλισμένων καπνεργατών. Στις 29 Αυγούστου του ίδιου χρόνου ο Δημητράτος επισκέφθηκε αιφνιδιαστικά και επιθεώρησε τις εγκαταστάσεις από τις οποίες έμεινε απόλυτα ικανοποιημένος.

Παρέμεινε στη θέση του Υφυπουργού Εργασίας έως την 29η Ιανουαρίου που παραιτήθηκε .

Μετά τη Γερμανική επίθεση στην Ελλάδα, συνυπέγραψε το διάγγελμα της Ελληνικής Κυβερνήσεως και στη συνέχεια

• από την 29η Ιανουαρίου 1941 έως τις 20 Απριλίου του ίδιου χρόνου, ορκίστηκε και υπηρέτησε ως Υφυπουργός Εργασίας στην κυβέρνηση του Αλέξανδρου Κορυζή.

2ος Παγκόσμιος πόλεμος / Κατοχή

Ακολούθησε την de facto κυβέρνηση του Εμμανουήλ Τσουδερού στην εξορία της στο Κάιρο και συμμετείχε στη σύνθεση της από τις 20 Απριλίου έως τις 2 Ιουνίου του ίδιο χρόνου με την ιδιότητα του Υπουργού Γεωργίας και Υφυπουργού Εργασίας και Συνεταιρισμών. Συμμετείχε και στην επόμενη κυβέρνηση Τσουδερού από τις 2 Ιουνίου 1941, διατηρώντας το ίδιο υπουργικό χαρτοφυλάκιο. Στις 10 Δεκεμβρίου 1941 ο Σοφοκλής Βενιζέλος με επιστολή του προς τον Εμμανουήλ Τσουδερό ζήτησε την απομάκρυνση του Δημητράτου από την κυβέρνηση και την αντικατάσταση του από πολιτικό Βενιζελικής προελεύσεως, με αφορμή τις δηλώσεις του Δημητράτου υπέρ του Ιωάννη Μεταξά. Με την ιδιότητα του υφυπουργού συμμετείχε στις 14 Ιανουαρίου 1942, στην πρώτη συνάντηση που διοργανώθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, με πιθανό τελικό στόχο τη δημιουργία μιας Ηνωμένης Ευρώπης.

Ήδη από τα τέλη του 1941, στο πλαίσιο διασκέψεως της Διεθνούς Οργανώσεως Εργασίας [Δ.Ο.Ε.], οι κυβερνήσεις και οι εκπρόσωποι εργοδοτών και εργαζομένων 4 κρατών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, η Τσεχοσλοβακία, η Ελλάδα, η Γιουγκοσλαβία και η Πολωνία, αποφάσισαν να δημιουργήσουν το Central and Eastern European Planning Board, ένα διακυβερνητικό οργανισμό και ταυτόχρονα ένα αντιπροσωπευτικό σώμα ανεξάρτητων επιστημόνων, εμπειρογνωμόνων και μελών πολιτικών κομμάτων, του οποίου το Διοικητικό Συμβούλιο, [Steering Committee], το ανώτατο όργανο, θα αποτελείτο από τους εκπροσώπους-υπουργούς των τεσσάρων κυβερνήσεων και έναν γενικό γραμματέα. Στις 4 Φεβρουαρίου 1942 απαλλάχθηκε από τα καθήκοντα του υφυπουργού και εγκαταστάθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Μεταπολεμικά

Επέστρεψε στην Ελλάδα λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 12ης προς 13η Σεπτεμβρίου 1945 , με το σουηδικό υπερωκεάνιο «Γκρίπσοχμ», μαζί με τους Κωνσταντίνο Κοτζιά, Ιωάννη Διάκο και Πολ. Μοσχοβίτη. Στις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946 εκλέχθηκε βουλευτής Κεφαλληνίας, ως επικεφαλής του ανεξάρτητου συνδυασμού «Εργατικό Κόμμα Ελλάδος», που συμμετείχε στο σχηματισμό Ηνωμένη Παράταξις Εθνικοφρόνων, με την οποία εκλέχθηκε βουλευτής και στις 6 Δεκεμβρίου 1947 εκφώνησε λόγο στη Βουλή με θέμα το δικαίωμα της απεργίας .

Στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1950 -συμμετείχε με το σχηματισμό «Εθνική Παράταξις Εργαζομένου Λαού» καθώς και σε εκείνες του 1951, ενώ επανεκλέχθηκε το 1956 με το ψηφοδέλτιο του κόμματος «Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις» [Ε.Ρ.Ε.] του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Την περίοδο από το 1958, όταν στις εκλογές της 11ης Μαΐου εκλέχθηκε στη Β' Περιφέρεια Αθηνών συγκεντρώνοντας 11.054 ψήφους ανέλαβε εκ νέου Υπουργός Εργασίας από τις 17 Μαΐου . Με την ιδιότητα του υπουργού Εργασίας, αποδέχθηκε την πρόταση να εφαρμοστεί η Διαδοχική Ασφάλιση και με το Νομοθετικό Διάταγμα 4202/61, που δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως επωφελήθηκαν χιλιάδες ασφαλισμένοι.

Σύμφωνα με τη μαρτυρία του δημοσιογράφου Σάββα Κωνσταντόπουλου, «ολίγας ημέρας μετά τας εκλογάς» του 1958, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κάλεσε σε συνάντηση στην Κηφισιά ορισμένα πρόσωπα με φιλικούς δεσμούς και κοινές απόψεις με θέμα το «...ανησυχητικόν» αποτέλεσμα των εκλογών και η άνοδος της Αριστεράς. Τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου, συγκροτήθηκε Ειδική Επιτροπή για να καθορίσει μεθόδους και μέτρα «διά την αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν της κομμουνιστικής δραστηριότητος, της κομμουνιστικής προπαγάνδας και των εκ τούτων προκαλουμένων κινδύνων» και σ' αυτήν συσκέψεις συμμετείχαν ως τακτικά μέλη οι υπουργοί Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, Προεδρίας Κωνσταντίνος Τσάτσος, Εργασίας Αριστείδης Δημητράτος, ο υφυπουργός Εσωτερικών Ευάγγελος Καλαντζής, ο διοικητής της ΚΥΠ υποστράτηγος Αλέξανδρος Νάτσινας και, τον πρώτο καιρό, ο Σάββας Κωνσταντόπουλος . Παραιτήθηκε από τη θέση του Υπουργού εργασίας στις 20 Σεπτεμβρίου 1961, ημέρα που προκηρύχθηκαν εκλογές για την 29η Οκτωβρίου 1961, στις οποίες εκλέχθηκε για τελευταία φορά βουλευτής.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Αριστείδης Δημητράτος: Ο Σοσιαλιστής που ο Μεταξάς έκανε υπουργό Εργασίας Πολύδωρος Ιππ. Δάκογλου, «Ενημέρωση Πελοποννήσου», Παρασκευή 1η Μαΐου 2015
• Δημητράτος, Αριστείδης, (1902-1986)

Διαβάστε τα λήμματα

4η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1936 Πολιτικά πρόσωπα Πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς Υπουργοί Κορυζής Αλέξανδρος Αλιβιζάτος Χαράλαμπος Αποστολίδης Ανδρέας Δημητράτος Αριστείδης Δουρέντης Ιωάννης Ζαφειρόπουλος Γεώργιος Κάβδας Περικλής Κριμπάς Ηλίας Κυριακόπουλος Μενέλαος Κυριακός Γεώργιος Μανιαδιάκης Κωνσταντίνος Μπουρμπούλης Κοσμάς Νικολαΐδης Γεώργιος Νικολούδης Θεολόγος Οικονομάκος Πέτρος Οικονόμου Άγγελος Παπαβασιλείου Ιπποκράτης Παπαδήμας Νικόλαος Παπαχελάς Αλέξανδρος Πάσσαρης Μιχαήλ Πλατής Κωνσταντίνος Πολυζωγόπουλος Σταύρος Σπέντζας Νικόλαος Σκυλακάκης Θεόδωρος Ταμπακόπουλος Άγις Τζίφος Αμβρόσιος Υποστηρικτές (1ο) Οργανώσεις Ε.Ο.Ν. [Εθνική Οργάνωση Νέων] Επικεφαλής Κανελλόπουλος Αλέξανδρος Πολιτικά στελέχη Αρβανίτης Ιωάννης Αργυρόπουλος Μιχαήλ Βουγιουκλάκης Ιωάννης Ζαμάνης Ζήσης Καραϊσκάκη Σίτσα Κοτζιάς Κωνσταντίνος Κύρου Αχιλλέας Αξιωματικοί Παξινός Σπυρίδων Πιτσίκας Ιωάννης Σακελλαρίου Αλέξανδρος Λογοτέχνες Αγγελομάτης Χρίστος Γεδεών Σοφία Καμπάνης Άριστος Μπαστιάς Κωνσταντίνος Πρεβελάκης Παντελής Σεφέρης Γεώργιος Φουσάρας Ι. Γεώργιος Καλλιτέχνες Βέμπο Σοφία Υποστηρικτές (2ο) Θεολόγοι Τσιριντάνης Αλέξανδρος Πανεπιστημιακοί Βλησίδης Θρασύβουλος Κιτσίκης Νικόλαος Κούμαρος Νικόλαος Κυριακίδης Στίπλων Λούβαρις Νικόλαος Μαρινάτος Σπυρίδων Τουρνάκης Ιωάννης Φωτεινός Γεώργιος Πολιτικοί Πλεύρης Κωνσταντίνος Τουρκοβασίλης Θεόδωρος

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org