Σάββας Κωνσταντόπουλος

Ο Σάββας Τρ. Κωνσταντόπουλος, Έλληνας εθνικιστής, διανοούμενος, πολιτικός αναλυτής, συντάκτης, διευθυντής και εκδότης ημερήσιων αθηναϊκών εφημερίδω, ο οποίος έθετε πάντα το συμφέρον του έθνους υπεράνω των κομμάτων και της μικροπολιτικής, μια εμβληματική προσωπικότητα της Λαϊκής Δεξιάς και ο πλέον σημαντικός μεταπολεμικός δημοσιογράφος της, που ονομάστηκε, από τους πολιτικούς του αντιπάλους «θεωρητικός της δικτατορίας» λόγω της υποστηρίξεως που πρόσφερε στο καθεστώς της 21ης Απριλίου 1967 του Γεωργίου Παπαδόπουλου, γεννήθηκε το 1910 στην Κωνσταντινούπολη ή σύμφωνα με άλλη πηγή στην Αθήνα και πέθανε στις 9 Ιουλίου 1981 στη Στοκχόλμη της Σουηδίας, όπου είχε καταφύγει ως αυτοεξόριστος, λόγω των διώξεων και των καταδικαστικών αποφάσεων που εκδόθηκαν σε βάρος του από το καθεστώς του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Η κηδεία του τελέστηκε στις 15 Ιουλίου από τον Ιερό Ναό του Α' Νεκροταφείου Αθηνών και ακολούθησε η ταφή του στο ίδιο κοιμητήριο.

Ήταν παντρεμένος με τη Αλεξάνδρα [Σάσα] Κωνσταντάρα τη μεγαλύτερη αδελφή του, εκ των κορυφαίων, Έλληνα ηθοποιού Λάμπρου Κωνσταντάρα, με την οποία απέκτησαν μια κόρη την Αθανασία [Σίσσυ] Κωνσταντοπούλου-Αϊβαλιώτη κι ένα γιο τον Κωνσταντίνο Κωνσταντόπουλο, σύζυγο της δημοσιογράφου Ινώς Θεοφανίδη-Κωνσταντόπουλου, που ανέλαβε τη διεύθυνση της εφημερίδος μετά τον θάνατο του πατέρα του. Ο Σάββας από τα παιδιά του έγινε παππούς δύο εγγονών, της Ιφιγένειας και της Ειρήνης.

Σάββας Κωνσταντόπουλος
Συνοπτικές πληροφορίες
Γέννηση: 1910
Τόπος: Κωνσταντινούπολη (Ανατολική Θράκη)
Θάνατος: 9 Ιουλίου 1981
Τόπος: Στοκχόλμη (Σουηδία)
Σύζυγος: Αλεξάνδρα (Σάσα) Κωνσταντάρα
Τέκνο: Αθανασία (Σίσσυ), Κωνσταντίνος
Υπηκοότητα: Ελληνική
Ασχολία: Δημοσιογράφος, πολιτικός αναλυτής, εκδότης, διανοούμενος.

Βιογραφία

Η οικογένεια Κωνσταντόπουλου έλκει την καταγωγή της από την Μικρά Ασία, όπου γεννήθηκε ο πατέρας του Σάββα.

Σπουδές

Ο Σάββας Κωνσταντόπουλος παρακολούθησε τα μαθήματα της εγκυκλίου εκπαιδεύσεως στην Αθήνα και αποφοίτησε από το Γ' Γυμνάσιο Αθηνών. Σπούδασε στη Νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στη διάρκεια των σπουδών του ασπάστηκε την μαρξιστική ιδεολογία και εντάχθηκε στους «Αρχειομαρξιστές» , ομάδα που αποτελούσαν οι Δημήτρης Γιωτόπουλος, Γιώργης Βιτσώρης, Δημοσθένης Βουρσούκης , Πίνδαρος Μπρεδήμας και Αναστάσιος Π. Χριστοφιλόπουλος. Σύχναζε όπως και άλλοι «αρχειομαρξιστές» στο «Καφενείο των Παρισίων», σε μια από τις παρόδους της οδού Βουλής, που το χρησιμοποιούσαν ως τόπο συναντήσεως. Έλαβε μέρος στις δημόσιες συζητήσεις τις οποίες έκαναν στο Πανεπιστήμιο, κατά τα έτη 1931-1932 ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο οποίος είχε επιστρέψει από τη Γερμανία το 1928 και τον απασχολούσε ο κομμουνισμός όχι ως πολιτικό αλλά ως κοσμοθεωρητικό πρόβλημα, και ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος από τη μια πλευρά και από την άλλη οι Σάββας Κωνσταντόπουλος, Αναστάσιος Π. Χριστοφιλόπουλος| και Άγγελος Προκοπίου, που ανήκαν στο χώρο των αρχειομαρξιστών και ήταν οι κομμουνιστές-καθοδηγητές στο φοιτητικό κίνημα.

Ο Κωνσταντόπουλος πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της διανοήσεως στην περίοδο του μεσοπολέμου με συνεργασίες του σε περιοδικά της μαρξιστικής αριστεράς, όπως «Μελέτη-Κριτική», δύο συνεργασίες το 1932, και «Νέοι πρωτοπόροι», το 1933. Γρήγορα όμως εγκατέλειψε τις αριστερές του απόψεις και παρ' ότι τον εντυπωσίαζε το όραμα του Ελευθέριου Βενιζέλου, προσχώρησε στη συντηρητική παράταξη και έγινε ένας από τους πλέον διακεκριμένους και σημαντικότερους πολέμιους του κομμουνισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη στη διάρκεια του 20ου αιώνα.

Δημοσιογραφική πορεία

Σε ηλικία 24 ετών το 1934 έγινε αρχισυντάκτης εντύπων και κατά διαστήματα βρέθηκε στις εφημερίδες «Νέος Κόσμος», στην οποία υπήρξε εκδότης, «Εθνική Φλόγα», «Ασύρματος», «Εθνική», «Ελληνικόν Αίμα» των Κώστα Βοβολίνη, Λάζαρου Πηνιάτογλου και Γιάννη Μήλιου, και το 1949 στην εφημερίδα «Ακρόπολις». Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου ήταν στην πρώτη γραμμή, ως πολεμικός ανταποκριτής-απεσταλμένος της απογευματινής εφημερίδος «Ασύρματος» της οποίας ήταν διευθυντής. Η εφημερίδα που υποστήριζε το καθεστώς της 4ης Αυγούστου και τον Ιωάννη Μεταξά, έκλεισε με την κατάληψη της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα ο εκδότης της Γ.Κ. Τζιρακόπουλος που ανέλαβε για ένα διάστημα διοικητής της Αγροτικής Τράπεζας διορισμένος από την κυβέρνηση του στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου. Την περίοδο από το 1952 έως το 1966 ο Κωνσταντόπουλος ήταν διευθυντής στην εφημερίδα «Απογευματινή» του Νάσου Μπότση. Σύμφωνα με αποκάλυψη του Γιώργου Λεονταρίτη τη δεκαετία του 1990, ο ταξίαρχος Γκόντφρεϊ Χομπς, βετεράνος της βρετανικής κατασκοπείας, είχε αναλάβει τον ρόλο της υπονομέυσεως του Αλέξανδρου Παπάγου και της διασπάσεως του κόμματός του. Το θέμα είχε δημοσιοποιήσει εκείνη την εποχή ο Κωνσταντόπουλος ως αρθρογράφος στην εφημερίδα «Ακρόπολις», προκαλώντας σάλο. Έγραψε για τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν από τους Στέφανο Στεφανόπουλο, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, Πέτρο Γαρουφαλιά, και Αλέξανδρο Μπακατσέλο, ώστε να σχηματισθεί η λεγόμενη «Κυβέρνηση της Αποστασίας», «...Όσοι ηγωνίζοντο διά να συγκροτηθεί μια άλλη κυβέρνησις, χρησιμοποιούσαν και αυτοί μέσα κακής ποιότητος. Προσεφέροντο εις τους βουλευτάς χρήματα. Εδίδοντο χαρτοφυλάκια. Παρείχοντο ρουσφέτια στοιχίζοντα εις το δημόσιον ταμείον. Η πολιτική ατμόσφαιρα ανέδιδεν αποπνικτικάς αναθυμιάσεις ηθικής σήψεως».

Στην διάρκεια της πρώτης κυβερνήσεως Κωνσταντίνου Καραμανλή, του οποίου ήταν στενός φίλος και ζητούσε αργότερα, την επάνοδό του από την Γαλλία στην ηγεσία της Ε.Ρ.Ε. [Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις], ζήτημα που τον έφερε σε σύγκρουση και έντονη αντιπαράθεση με τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, συμμετείχε στην επιτροπή για την αποκάλυψη συνωμοτών στο στρατό. Τον Ιούνιο του 1958, ο Κωνσταντόπουλος συμμετείχε σε μια Ειδική Επιτροπή εξ Υπουργών, η οποία συστήθηκε για «την μελέτην των μεθόδων και των πάσης φύσεως μέτρων διά την αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν της κομμουνιστικής δραστηριότητος, της κομμουνιστικής προπαγάνδας και των εκ τούτων προκαλουμένων κινδύνων». Αρχικά μέλη της ήταν οι υπουργοί Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ, Προεδρίας Κωνσταντίνος Τσάτσος και Εργασίας Αριστείδης Δημητράτος, ο υφυπουργός Εσωτερικών και Δημοσίας Τάξεως Ευάγγελος Καλαντζής, ο διευθυντής της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Αλέξανδρος Νάτσινας και Κωνσταντόπουλος. Στις 20 Ιουλίου 1958 συμμετείχε σε οκταμελή Ειδική Συμβουλευτική Επιτροπή, που δημιουργήθηκε με αποστολή να βοηθά την προηγούμενη «εις τον σχεδιασμόν, την κατεύθυνσιν, τον συντονισμόν και τον έλεγχον απασών των ενεργειών εθνικής προπαγάνδας». Η επιτροπή συνεδρίαζε καθημερινά και την αποτελούσαν ο διευθυντής της ΚΥΠ, οι δημοσιογράφοι Νικόλαος Βέρρος και Δ. Πουλάκος, ο διευθυντής προγράμματος του ΕΙΡ καθηγητής Άγγελος Προκοπίου, ο πρόεδρος της Ενώσεως Θεατρικών Συγγραφέων Γ. Ασημακόπουλος, ο δικηγόρος Άρης Σεραφετινίδης κι ο μετέπειτα Αντιστράτηγος Κωνσταντίνος Μητρέλης. Το 1961 ο Κωνσταντόπουλος συμμετείχε ενεργά στις διεργασίες που οδήγησαν στην ίδρυση της οργανώσεως ΕΚΟΦ, υπό τον Παύλο Μανωλόπουλο, η οποία εκπροσωπούσε την εθνικιστική και τη συντηρητική πλευρά του φοιτητικού κινήματος. Το 1965 ο Κωνσταντόπουλος και οι καθηγητές της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών επέβαλαν την πολτοποίηση του βιβλίου ιστορίας της Β' Γυμνασίου, το οποίο επανήλθε μετά το 1974 ως εξεταστέα ύλη στις Πανελλήνιες εξετάσεις.

Εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος»

Τον Ιούλιο του 1966, Κωνσταντόπουλος υλοποίησε την έκδοση της εφημερίδος «Ελεύθερος Κόσμος», τίτλος που είχε μια συγκεκριμένη δυναμική, καθώς -εκείνη την εποχή- συμβόλιζε τον κόσμο των ελευθέρων εθνών που μάχονταν τη βαρβαρότητα του κομμουνισμού. Η παγκόσμια κομμουνιστική συμμαχία υπό τον απόλυτο έλεγχο της Σοβιετικής Ενώσεως, ήταν ο «παράλληλος κόσμος». Μια συμμαχία τριτοκοσμικών κρατών, συγκροτούσαν τον «τρίτο κόσμο», που είχε δημιουργηθεί για να εξυπηρετήσει το μεγαλοϊδεατισμό του Γιόσιπ Τίτο, που θεωρούσε ότι μπορούσε να βάλει το πολυεθνικό κρατικό μόρφωμα που διοικούσε στην ίδια μοίρα με τις υπερδυνάμεις. Τόσο στον «παράλληλο κόσμο» όσο και στον «τρίτο» η κυρίαρχη δύναμη ήταν μη εθνικό κράτος. Ο Κωνσταντόπουλος σε όλη τη μεταπολεμική περίοδο βοηθούσε την αντικομμουνιστική προσπάθεια του Ελληνικού έθνους παρέχοντας την πολύτιμη συμβουλή του στις υπηρεσίες ασφαλείας.

Το πρωί της 26ης Ιουλίου 1966 τυπώθηκε το πρώτο φύλλο της πρωινής εφημερίδας «Ελεύθερος Κόσμος», στόχος της οποίας ήταν:

• «να μην φθάσωμεν στην δικτατορίαν».
• «να επιστρέψει ο κ. Κ. Καραμανλής» και
• «να μη στηθούν αι κάλπαι πριν συναφθεί μια χαλύβδινη συμφωνία μεταξύ της Ε.Ρ.Ε. και της Ένωσης Κέντρου, ώστε να κατοχυρωθεί η δημοκρατική διαδικασία» .

Τις επόμενες ημέρες ο Καραμανλής χαιρέτισε μ’ επιστολή του την έκδοση της εφημερίδος υμνώντας ταυτόχρονα το βιβλίο του Κωνσταντόπουλου «Ο φόβος της δικτατορίας». Το 1968 ο Κωνσταντόπουλος εξέδωσε και την απογευματινή εφημερίδα τα «Σημερινά», με διευθυντή τον κομμουνιστή δημοσιογράφο Λυκούργο Κομίνη, η οποία επιχειρούσε να καλύψει το κενό της εφημερίδας «Μεσημβρινή». Οι εφημερίδες του εκτυπώνονταν σε κτίριο της οδού Αναξαγόρα 5 στην Αθήνα, από την εκδοτική επιχείρηση του εκδότη περιοδικών της εποχής, Νίκου Θεοφανίδη. Όσοι ταύτισαν τον «Ελεύθερο Κόσμο» με το καθεστώς της επταετίας, παραγνωρίζουν το γεγονός ότι αν και η εφημερίδα υποστήριζε το επαναστατικό καθεστώς, διατήρησε το προνόμιο να ασκεί κριτική στην πολιτική του καθεστώτος. Μεταπολιτευτικά ορισμένοι χαρακτήρισαν τον Κωνσταντόπουλο «θεωρητικό της δικτατορίας», προσέγγιση που καταρρίπτεται από τα αρχεία της εφημερίδος από τα οποία προκύπτει ότι η κυβέρνηση της 21ης Απριλίου αντιμετωπιζόταν από τον Κωνσταντόπουλο, ως μια προσωρινή αναγκαία κατάσταση.

Περίοδος 21ης Απριλίου 1967

Δέσποινα-Γεώργιος Παπαδόπουλος με Σάββα

Το Μάρτιο του 1966 ο Κωνσταντόπουλος πραγματοποίησε τέσσερις ομιλίες στο ξενοδοχείο «Χίλτον» της Αθήνας με γενικό τίτλο «Ο Φόβος της Δικτατορίας», λέγοντας μεταξύ άλλων πως «η αναγκαιότης κάμει χρήσιμη μια δικτατορία» κι ότι «...δεν μπορούμε να πούμε ότι κάθε δικτατορία είναι κακή. Υπάρχουν και δικτατορίες ωφέλιμες...». Ο ίδιος εκτιμούσε πως η δικτατορία θα μπορούσε να δικαιολογηθεί στην κοινή συνείδηση:

• εφόσον παρουσιάζονταν εξαιρετικές συνθήκες και
• αποτύγχανε η πολιτική εξουσία.

Σύμφωνα με μαρτυρίες συναδέλφων του δημοσιογράφων ο Σάββας Κωνσταντόπουλος με την έκρηξη της 21ης Απριλίου 1967 «εκρύπτετο έντρομος εις την οικίαν του, δίχως να γνωρίζει ποιοι είχαν κάμει το κίνημα κι αν επρόκειτο να συλληφθεί». Ο Αριστείδης Μπουλούκος, που εργάζονταν για την εφημερίδα «Ελληνικός Βορράς» ανάφερε ότι «τον ευρήκεν εις το ρετιρέ του, αγνοούντα τα πάντα, κρυπτόμενον και έντρομον» .

Στήριξη στην επανάσταση

Η εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος» ανάγγειλε την επιβολή του στρατιωτικού καθεστώτος, παραχωρώντας ολόκληρη την πρώτη σελίδα της, ενώ είχε κεντρικό τίτλο «Ο Στρατός ανέλαβε την εξουσία» και υπότιτλο «Ωρκίσθη Κυβέρνησις υπό τον κ. Κ. Κόλλιαν». Το κύριο άρθρο της έφερε την υπογραφή του εκδότη και αρθρογράφου ιδιοκτήτης της, που με τίτλο «Η μοιραία πορεία», είχε κύριο θέμα τα γεγονότα και δικαιολογούσε τη στρατιωτική επέμβαση, περιγράφοντας, «...Αι περιστάσεις υπεχρέωσαν τον Στρατόν να αναλάβει πολιτική πρωτοβουλία...» καθώς «...Εβαδίζαμε μοιραίως προς την έκρηξιν ...» αλλά «...Ο στρατός φορεύς υγιούς πατριωτικού πνεύματος..» παρακολουθούσε «...με συνεχώς αυξανόμενη ανησυχία την επιδείνωση των πραγμάτων..» και «...υπεχρεώθη να επέμβη...» ενώ «...Η πράξις του προκάλεσε γενικήν ανακούφισιν...» . Όσοι από τους Έλληνες του εξωτερικού διαφωνούσαν με την 21η Απριλίου, σύμφωνα με τον Κωνσταντόπουλο, είχαν αρχίσει να διαδίδουν μυθεύματα, φαντασιοπληξίες και ψεύδη. «Εκείνοι που φωνασκούν εναντίον της Ελλάδος ακούγονται περισσότερο από εκείνους που συνηγορούν υπέρ αυτής», γράφει χαρακτηριστικά προκαλώντας την αντίδραση του λαθρόβιου εντύπου «Ελεύθερη Πατρίδα» που κατέκρινε τον Κωνσταντόπουλο.

Ο Κωνσταντόπουλος γράφει ότι γνωρίστηκε με το Γεώργιο Παπαδόπουλο όταν μετά τις εκλογές της 11ης Μαΐου 1958 στις οποίες επικράτησε η E.P.E. του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με ποσοστό ψήφων 41,17% και 171 έδρες, ο τότε πρωθυπουργός, «...συγκρότησε μίαν αφανή επιτροπήν διά την παρακολούθησιν, την θεωρητικήν και την πολιτικήν του κομμουνιστικού προβλήματος. Εις την επιτροπήν εκείνην έτυχε να γνωρίσω διά πρώτην φοράν τον ήδη Πρωθυπουργόν κ. Γεώργιον Παπαδόπουλον και να εκτιμήσω την σκέψιν του..» . Επίσης ότι ο Παπαδόπουλος, «...Προέβλεψεν εγκαίρως ότι η χώρα θα αντιμετώπιζεν, αργά ή γρήγορα, βαθείαν εσωτερικήν κρίσιν και θα περιήρχετο εις αδιέξοδον… Προετοιμάσθη δια να την βοηθήση και το έπραξεν την 21ην Απριλίου 1967..» . Ο Κωνσταντόπουλος διατείνετο ότι η κατάλυση της νομιμότητας δεν στρεφόταν πάντοτε «κατ' ουσίαν» εναντίον της δημοκρατίας και ότι η «επανάσταση» επιβάλλονταν από την ανάγκη των πραγμάτων ενώ λίγο καιρό αργότερα επικαλούμενος την εθνική παράταξη των Ελλήνων γράφει ότι αυτή ωφελήθηκε από τη «μεταβολήν» της 21ης Απριλίου, αφού απετράπη ο αφανισμός της από τους αντιπάλους της .

21η Απριλίου & Μάιος 1968

Στον απόηχο των φοιτητικών κινητοποιήσεων τον Μάιο του 1968, ο Σάββας Κωνσταντόπουλος αναφέρονταν στην «ανταρσία των νέων», όπως χαρακτήρισε τις κινητοποιήσεις για τις οποίες γράφει: «...Άλλα γεγονότα σημειωθέντα εις τον χώρον του ελευθέρου Κόσμου, θα είχαν καταστρεπτικήν επίδρασιν επί της Ελλάδος, αν δεν είχεν προηγηθεί η επέμβασις του Στρατού εις την πολιτικήν. Ένα από αυτά και όχι το ολιγώτερον σημαντικόν, είναι η αποκληθείσα ανταρσία των νέων. Το φαινόμενον εξεδηλώθη σχεδόν ταυτοχρόνως εις πλείστας ευρωπαϊκάς χώρας, καθώς και εις τας Ηνωμένας Πολιτείας». Στο ίδιο έργο επισήμανε ότι οι συμμετέχοντες επιδείκνυαν έναν «ακατανόητο» μηδενισμό: «Προς το παρόν χρειάζεται να είπωμεν ότι εις τους νέους παρατηρείται μία αναστάτωσις συνειδήσεως. Αι καθιερωμέναι αξίαι έχασαν δι’ αυτούς κάθε ακτινοβολίαν. Δεν τους συγκινούν και δεν τους πείθουν. Τας αμφισβητούν και τας αρνούνται. Εις τας πλείστας των περιπτώσεων δεν κατορθώνουν να διατυπώσουν και να προτείνουν ένα νέον πίνακα αξιών εις αντικατάστασιν του υπάρχοντος. Η δραστηριότης των περιορίζεταιεις την άρνησιν, την ανατροπήν, τον μηδενισμόν. Ο γνωστός φιλόσοφος Μαρκούζε {...} ομολογεί ότι ευρίσκεται εις πλήρη αδυναμίαν να προτείνη με τι ακριβώς πρέπει να αντικατασταθή η λεγομένη “κοινωνία της ευημερίας”» .

Ανάληψη πρωτοβουλιών

O Κωνσταντόπουλος προσκάλεσε την κυβέρνηση της 21ης Απριλίου να έρθει σε επαφή με τον πνευματικό κόσμο -πρωτοβουλία για την οποία τον συνεχάρη με επιστολή της η συγγραφέας Λιλίκα Νάκου. Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών του Κωνσταντόπουλου ο Στέλιος Παττακός, ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως, επισκέφθηκε την υπέργηρη εθνικίστρια ποιήτρια Θεώνη Δρακοπούλου γνωστή ως Μυρτιώτισσα, ενώ φρόντισε να δοθούν συντάξεις και να προχωρήσει το ζήτημα της υγειονομικής περιθάλψεως των συγγραφέων . Στην εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος» ο Κωνσταντόπουλος αποκάλυψε ότι ο Παπαδόπουλος σχεδίαζε την 21 Απριλίου από το 1956 και πήρε την τελική του απόφαση στα μέσα του Μαρτίου 1967. Στις 13 Δεκεμβρίου 1967, όταν εκδηλώθηκε το Βασιλικό κίνημα ο βασιλικών πεποιθήσεων Γεώργιος Παπαδόπουλος, κατέβαλε προσπάθειες να μην καταργηθεί ο θεσμός της Βασιλευομένης, όμως αντιμετώπισε την σθεναρή αντίδραση των κατωτέρων αξιωματικών κατά του Στέμματος αλλά και την δυσπιστία και καχυποψία του βασιλιά Κωνσταντίνου Β' τον οποίο μάταια προσπάθησε να πείσει ο Κωνσταντόπουλος για τις προθέσεις του Παπαδόπουλου που έστειλε συνεργάτη της εμπιστοσύνης του στο σπίτι του Χριστόφορου Στράτου, στην Γλυφάδα. Σύμφωνα με το δημοσιογράφο και συγγραφέα Γεώργιο Λεονταρίτη, ο –τότε- βασιλιάς επηρεάστηκε από τον υπασπιστή του Μάκη Αρναούτη, και έδωσε αρνητική απάντηση. Το κίνημα του Ναυτικού με το αντιτορπιλικό «Βέλος», έβαλε την ταφόπλακα στο θεσμό της Βασιλείας.

Τον Ιούλιο του 1968 ο Κωνσταντόπουλος επισκέφτηκε τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στο Παρίσι. Το 1969 κυκλοφόρησε κείμενο του ποιητή Γιώργου Σεφέρη με το οποίο αυτός στράφηκε κατά του στρατιωτικού καθεστώτος της 21ης Απριλίου και του Παπαδόπουλου. Τότε ο Κωνσταντόπουλος έγραψε άρθρο που δημοσιεύθηκε στην 1η σελίδα της εφημερίδος «Ελεύθερος Κόσμος», το οποίο αναφέρονταν στο Σεφέρη, «....Εφιμώθη η δική του ελευθερία;...{...}...Τον ημπόδισε κανείς να γράφη ποιήματα ή φιλολογικά δοκίμια; Τον παρηνόχλησε η εξουσία εις την πνευματικήν άσκησιν του καθήκοντός του; Εισήλθεν το κράτος εις τον χώρον των πνευματικών του εμπνεύσεων και εις την τέχνην της εκφράσεως και των αισθημάτων; Ουδέποτε ηνοχλήθη. Είχε την ευτυχία να σκέπτεται και να γράφη. Μόνος του απεφάσισεν να σιωπήση...». Παράλληλα απευθυνόμενος στο Σεφέρη υποστήριξε ότι «το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας του δόθηκε χαριστικά χωρίς να το αξίζει, χάρις στη διπλωματική του ιδιότητα».

Σε σειρά από επτά άρθρα του που δημοσιεύτηκαν τον Ιούνιο του 1970 σχετικά με την ιδεολογική φυσιογνωμία του καθεστώτος της 21ης Απριλίου και πλέον συγκεκριμένα, στο έβδομο και τελευταίο άρθρο του o Κωνσταντόπουλος κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η 21η Απριλίου δεν ήταν δημοκρατικό καθεστώς, αλλά εργαζόταν για την προοπτική αυτή και χρησιμοποιούσε ως υποστηρικτικό επιχείρημα τη συγγραφή τοπυ βιβλίου της «Πολιτικής Αγωγής», κατακρίνοντας, μάλιστα, τον συγγραφέα της για έλλειψη κριτικής στάσης απέναντι στα κακώς κείμενα της δημοκρατίας. Γράφει στο άρθρο του ο Κωνσταντόπουλος ότι, «..Από της απόψεως αυτή ο κ. Θ. Παπακωνσταντίνου κάμνει πλειοδοσίαν. Δυνάμεθα να του καταλογίσωμεν ότι αποκρύπτει, αποσιωπά και αντιπαρέρχεται πληγάς, ελαττώματα και μειονεκτήματα του δημοκρατικού καθεστώτος. ...{...}... Δεν πληροφορεί τον αναγνώστην του βιβλίου διά τα αμαρτήματα, τα αντιδημοκρατικά καρκινώματα και τας αντιδημοκρατικάς πραγματικότητας, αι οποίαι συνυπάρχουν με την πολιτικήν ελευθερίαν εις το δημοκρατικόν σύστημα» . Με πρωτοσέλιδο άρθρο του, στις 2 Ιουλίου του 1971, χαιρέτισε ως ιστορικής σημασίας την ίδρυση των σχολείων αριστούχων, υποστηρίζοντας ότι: «Σήμερον πρέπει να δεσπόζη η αρχή της φυσικής επιλογής του ικανωτέρου» και χαρακτήρισε όλα αυτά τόσο σπουδαία, ώστε «αν δεν υπήρχε ο κ. Γ. Παπαδόπουλος θα έπρεπε να τον εφεύρωμεν».

Σε όλη τη διάρκεια του καθεστώτος της 21ης Απριλίου στήριξε τους στρατιωτικούς καθώς και την κυβέρνηση του Σπύρου Μαρκεζίνη, όμως τάχθηκε υπέρ του Βασιλικού θεσμού και λειτούργησε ως διαμεσολαβητής μεταξύ του Γεωργίου Παπαδόπουλου και του –τότε- βασιλιά Κωνσταντίνου. Την ίδια εποχή διέρρηξε και τις σχέσεις του με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος μέχρι το 1972 δεν έκανε ούτε μια δήλωση εναντίον του στρατιωτικού καθεστώτος. Τότε ο Καραμανλής από το Παρίσι όπου βρισκόταν αυτοτεξόριστος, έκανε δήλωση, όμως ο Κωνσταντόπουλος δημοσίευσε υπαινιγμούς εναντίον του Καραμανλή σε έξι συνεχή άρθρα, αναγκάζοντας τον σε σιωπή και αφωνία ακόμη και για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Τον Φεβρουάριο του 1972, ανέλαβε ρόλο διαμεσολαβητή προκειμένου να εκτονωθεί η ένταση στις σχέσεις Αθηνών-Λευκωσίας και η κρίση αποκλιμακώθηκε.

Συναντήσεις με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο Β'

Στις 17 και 18 Οκτωβρίου 1972, εν όψει του δημοψηφίσματος για το πολίτευμα της χώρας, επισκέφθηκε ανεπισήμως σε συνεννόηση με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, τον εξόριστο στη Ρώμη τότε βασιλιά Κωνσταντίνο, στον οποίο είπε, ότι το καθεστώς είναι σταθερό και πως ο Παπαδόπουλος είναι «..παντοδύναμος..» και «..δεσπόζουσα φυσιογνωμία». Κατηγόρησε τον βασιλιά ότι «..ήγειρε τα όπλα εναντίον της Επαναστάσεως..», ότι κινείται στο εξωτερικό εναντίον του καθεστώτος και πως οι αντιδρώντες τον παρουσιάζουν ως «..σημαίαν και σύμβολον αυτών». Σύμφωνα με τον Κωνσταντόπουλο, ακολούθησε ο διάλογος,
Βασιλιάς: «Πως βλέπει ο κ. Παπαδόπουλος το ζήτημα του Θρόνου;»
Κωνσταντόπουλος: «...Πρώτον, σας απήλλαξε της ευθύνης δια την 13ην Δεκεμβρίου. Την απέδωσε εις κακούς συμβούλους. Δεύτερον, εζητωκραύγασε υπέρ του Βασιλέως εις την Σχολήν Ευελπίδων. Τρίτον, διετήρησε τον θεσμόν και το πρόσωπον του Βασιλέως εις το νέον Σύνταγμα και αφήκε ανοικτήν την θύραν της επανόδου σας και πρό της διεξαγωγής των εκλογών. Νομίζω Μεγαλειότατε, ότι δεν έγινε από της πλευράς του θρόνου αξιοποίησις της στάσεως του Πρωθυπουργού».
Βασιλιάς: «Ποιοι νομίζετε είναι οι απώτεροι σκοποί του κ. Γ. Παπαδοπούλου;»
Κωνσταντόπουλος: «Ο Πρωθυπουργός είναι άνθρωπος ευφυέστατος με υψηλόν αίσθημα ευθύνης. Καθώς πιστεύω, τον ενδιαφέρει η υστεροφημία του [...] Η βαθυτάτη του επιθυμία είναι να έλθη μία στιγμή κατά την οποίαν να πη εις τους Έλληνας: Έκαμα αυτό που σας υποσχέθηκα. Παρέλαβα την Ελλάδα αποσυντεθειμένην και σας την παραδίδω ευημερούσαν και ισχυράν [...]...».
Βασιλιάς:«Εγώ θέλω να επανέλθω, αλλά δια να το θέλη και ο Παπαδόπουλος, θα πρέπει να έχη κάποιον λόγον... Εγώ δεν επιθυμώ να επιστρέψω μειωμένος, αλλά ούτε και ο Παπαδόπουλος πρέπει να θέλη κάτι τέτοιο, διότι τότε θα του είμαι άχρηστος. Πρέπει, κατά συνέπειαν, να υπάρχη πνεύμα κατανοήσεως και κοινός σκοπός».

Στο διάστημα από τις 13 μέχρι τις 16 Δεκεμβρίου 1972, ο Κωνσταντόπουλος συναντήθηκε για δεύτερη φορά με τον βασιλιά και του ξεκαθάρισε, «..Για μένα δεν υπάρχει παρά ο Βασιλεύς και ο Παπαδόπουλος...», όμως, τελικά, οι συναντήσεις τους δεν είχαν αίσιο αποτέλεσμα. Τον ίδιο μήνα ο Κωνσταντόπουλος έγραψε στην εφημερίδα του, «...Ο Γ. Παπαδόπουλος μας έδωσε την πλήρη σύνθεσιν. Το πρόγραμμά του είναι επαναστατικόν με μεταρρυθμιστικήν διαδικασίαν... καθιέρωσεν καθεστώς συνεχούς μετασχηματισμού των παραγόντων οι οποίοι συνθέτουν την εθνικήν ζωήν μας...Η Ελλάς μεταβάλλεται. Γίνεται κάτι διαφορετικόν από ότι ήτο χθές. Και αυτό το νέον θα παραχωρήση την θέσιν του εις άλλο νεώτερον....».

Αναφερόμενος στην κατάργηση του θεσμού της βασιλείας στην Ελλάδα, ο Κωνσταντόπουλος γράφει, «...Ο κ. Γ.Παπαδόπουλος δεν είχε αποφασίσει ούτε την εκθρόνησιν του Βασιλέως, ούτε την κατάργησιν του βασιλικού θεσμού. Η απόπειρα, όμως, ανταρσίας εις το Πολεμικόν Ναυτικόν μετέβαλεν ριζικώς το σκηνικόν. Τελικώς επεκράτησε η άποψις, ότι εάν ανεβάλλετο η εφαρμογή του άρθρου 134 του Συντάγματος π.χ. επί μίαν πενταετίαν ή εάν εξεθρονίζετο ο Βασιλεύς υπέρ του διαδόχου Παύλου, ο Κωνσταντίνος θα εξακολουθούσε να εκμεταλλεύεται τον βασιλικόν θεσμόν και θα διεταράσσετο έτσι η ομαλοποίησις της πολιτικής ζωής του τόπου. Εθεωρήθη ως αναγκαία η κατάργησις του βασιλικού θεσμού. Κατηργήθη η Βασιλεία διά να διευκολυνθεί η έναρξις λειτουργίας των δημοκρατικών θεσμών. ...{...}... Ο Κωνσταντίνος αντιπροσωπεύει μοναδικήν ίσως περίπτωσιν εις το πάνθεον των Βασιλέων. Δεν έχασε το Στέμμα από πράξεις των αντιπάλων του. Κατέστρεψε τον θρόνον με ιδικάς του ενεργείας και μόνον. Παρόμοιον προηγούμενον, δεν έχομεν υπ’όψιν μας. Ενθυμούμεθα τους στίχους του Γάλλου ποιητού Κορνέϊγ:
Όσο μεγάλοι κι αν είναι οι βασιλείς
είναι ό,τι είμαστε κι εμείς.
Μπορούν να πλανηθούν όπως και οι άλλοι άνθρωποι.
Ενίοτε, όμως, τα σφάλματα ημών των κοινών ανθρώπων, αλλά και των βασιλέων είναι ασυγχώρητα και προκαλούν το ανεπανόρθωτον..».

Κυβέρνηση Σπυρίδωνος Μαρκεζίνη

Στις 8 Οκτωβρίου του 1973, ο Σπυρίδων Μαρκεζίνης ορκίστηκε πρωθυπουργός ως επιλογή του Γεωργίου Παπαδόπουλου που λίγο καιρό πριν είχε αποφασίσει να αποσύρει τον Στρατό από την εμπλοκή του στην καθημερινότητα των Ελλήνων και να προχωρήσει σε σταδιακή πολιτικοποίηση της 21ης Απριλίου 1967. Ο Κωνσταντόπουλος υπερθεμάτισε μέσα από τις στήλες της εφημερίδος «Ελεύθερος Κόσμος». Η εφημερίδα στην αρθρογραφία της επιδοκίμασε την «ειρηνικώς αποσυρόμενη επανάστασιν της 21ης Απριλίου» αναφέροντας πως η υποδειγματική στάση των επικεφαλής της 21ης Απριλίου του 1967 καθιέρωνε ένα λαμπρό παράδειγμα για τις επόμενες γενιές των δημοσίων ανδρών. Παράλληλα και σε προσωπικό επίπεδο ο Κωνσταντόπουλος διακήρυξε: «Απ’ τις 22 Απριλίου του 1967 δουλεύω για τον Μαρκεζίνη. {...} Έστειλα ένα σημείωμα στον Παπαδόπουλο, που ’λεγε ότι αν ο Μαρκεζίνης γίνει πρωθυπουργός, το γεγονός θα αποτελέσει σεισμό. Θα του φτιάξουμε κι ένα καταπληκτικό κόμμα. Θα τον υποστηρίξω αγρίως».

Με την εκδήλωση του κινήματος από τον Δημήτριο Ιωαννίδη με το οποίο ανατράπηκε ο Παπαδόπουλος, στις 25 Νοεμβρίου 1973, ο «Ελεύθερος Κόσμος» εγκωμίασε την επικράτηση του ως «αναίμακτου και άσφαιρου». Ο Κωνσταντόπουλος εκτιμούσε πως η αλλαγή ήταν αναγκαία για τέσσερις λόγους:

• «ο δημόσιος βίος είχε περιέλθει εις αδιέξοδον»
• «η αναρχία βρήκε ανοικτήν την θύραν του δημοσίου βίου και εισήλθεν πάνοπλος»
• «αι ένοπλαι δυνάμεις, που καλούντο να αντιμετωπίσουν δια των όπλων την αναρχίαν, ενδέχετο να χρησιμοποιηθούν υπέρ μιας ορισμένης πολιτικής οργανώσεως» και τέλος
• «η μακρά άσκησις της εξουσίας είχε θολώσει την κρίσιν ορισμένων σημαντικών φορέων αυτής».

Σε επιστολή του στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, σχετικά με το νέο καθεστώς, ανέφερε: «Η 25η Νοεμβρίου οφείλεται εις τους αδιαλλάκτους, τους οποίους κατά το παρελθόν σας είχα πει πολλάς φοράς ότι πάσην θυσίαν έπρεπε να κρατήσωμεν μακριάν της εξουσίας». Στην ίδια επιστολή κάνει λόγο σε έντιμους, φανατικούς και αποφασιστικούς, που αν και -θεωρητικά- αποδοκίμαζαν τα άκρα, «...δεν θα δίσταζαν να τα αποδεχθούν, εφόσον το επέβαλλαν οι καταστάσεις».

Πρωτοβουλίες για το Κυπριακό

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1950 και μετά ο Κωνσταντόπουλος υπήρξε ο εκφραστής της πολιτικής του Μακαρίου στις Ελληνικές κυβερνήσεις κι υπήρξε εκείνος που υπερασπίσθηκε την ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Αθήνα. Στις 7 Ιουλίου 1974, πριν το στρατιωτικό πραξικόπημα στη Κύπρο, επισκέφθηκε τη Λευκωσία με την έγκριση του Φαίδωνα Γκιζίκη και του Αδαμάντιου Ανδρουτσόπουλου, όπου την επομένη ημέρα συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Μετέφερε οδηγίες και παράκληση προς τον Μακάριο, όπως, «...εν όψει των μεγάλων εθνικών κινδύνων, οφείλει (ο Μακάριος) να συνομιλήσει ως Έλλην με την Μητέρα Πατρίδα και ν’ αποδεχθεί προς τούτο πρόσκλησιν της Ελληνικής Κυβερνήσεως, όπως επισκεφθή τας Αθήνας, οπωσδήποτε δε να αποφύγη την δημοσίευσιν της επιστολής μέχρι πέρατος των συζητήσεων, ώστε να υπάρξη ο απαραίτητος χρόνος και το κατάλληλον κλίμα προς εξεύρεσιν λύσεως...». Προσπαθώντας να προφυλάξει τον Μακάριο φέρεται πως του είπε: «Μακαριότατε, μην έχετε εμπιστοσύνη στους στρατηγούς των Αθηνών... Να έχετε τα μάτια σας ανοιχτά... Να προσέχετε...».

Σύμφωνα με το σχέδιο του Κωνσταντόπουλου οι Έλληνες αξιωματικοί, που υπηρετούσαν στη μεγαλόνησο, έπρεπε να αποχωρήσουν σε τρία διαφορετικά στάδια:

• στην πρώτη φάση έπρεπε να αναχωρήσουν 8-10 άτομα,
• στην δεύτερη φάση έπρεπε να αποσυρθούν άλλα 15,
• στην τρίτη φάση έπρεπε να καθοριστεί ο τελικός αριθμός καθώς εκτιμούσε πως «... Μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου, το ζήτημα θα είχε ξεφουσκώσει...».

Η διαμεσολαβητική προσπάθεια του απέτυχε. Ο Μακάριος αρνήθηκε την επίσημη πρόσκληση της Ελληνικής Κυβερνήσεως, για επίσκεψη του και συνάντηση στην Αθήνα, ζήτησε να απομακρυνθούν 11 Έλληνες αξιωματικοί που δεν υπάκουαν στην κυβέρνηση της Κύπρου. Το ξημέρωμα της 9ης Ιουλίου με το θωρακισμένο αυτοκίνητο του Μακαρίου, με συνεπιβάτη τον ίδιο τον Αρχιεπίσκοπο, ο Κωνσταντόπουλος επέστρεψε στο «Χίλτον» της Λευκωσίας. Εκεί στις 5.30 το πρωί, ο Έλληνας δημοσιογράφος συναντήθηκε με τον Ανδρέα Αζίνα, Διοικητή του Συνεργατικού Κινήματος και φίλο του από την εποχή της ΕΟΚΑ που μόλις είχε επιστρέψει στην Κύπρο από επαγγελματικό ταξίδι στο εξωτερικό. Ο Κωνσταντόπουλος του αποκάλυψε την αποτυχία της συναντήσεως του με τον Μακάριο και στη συνέχεια ο Αζίνας τον μετέφερε στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας, για το ταξίδι του γυρισμού στην Αθήνα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα στις 9 Ιουλίου 1974, ο Κωνσταντόπουλος συνάντησε τον Αδαμάντιο Ανδρουτσόπουλο. Ο τότε Πρωθυπουργός είπε για την συνάντηση τους: «...Εφαίνετο θορυβημένος και ανήσυχος και ευθύς αμέσως, χωρίς περιστροφάς, εδήλωσεν ότι είχεν αποτύχει η αποστολή του. Ήτο δε τοιαύτη η απογοήτευσίς του, ώστε, εις σχετικήν ερώτησίν μου περί των σκέψεων και των απώτερων επιδιώξεων του Μακαρίου, απήντησε: – Ο Μακάριος έχει τελειώσει... Έχει παύσει να σκέπτεται ό,τιδήποτε άλλο εκτός του ρόλου του ως ηγέτου των Πανελλήνων μετά την πτώσιν της Κυβερνήσεως των Αθηνών. Εκεί είχε σταματήσει η βελόνη του νού του. Τρείς φοράς με διέκοψε, δια να μου υποβάλη την ερώτησιν περί του μελλοντικού του ρόλου. Θα χρησιμοποιήσω μίαν συνήθη ιδικήν σας έκφρασιν: «Ο Μακάριος έχει κλειδώσει τον νούν του και πετάξει τα κλειδιά!..» .

Στις 14 Ιουλίου του 1974, ο Κωνσταντόπουλος δημοσίευσε άρθρο με το οποίο ζητούσε αυτοσυγκράτηση και ομόνοια. «Το Έθνος αντιμετωπίζει σοβαρόν εξωτερικόν κίνδυνον», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Αι περιστάσεις απαιτούν ενότητα». Κατά τον Κωνσταντόπουλο οι αντιδικίες έπρεπε να περιμένουν, οι πολιτικές ηγεσίες να παραμερίσουν το παρελθόν για να προστατέψουν το μέλλον. Οι εθνικές κυβερνήσεις έπρεπε να ξεπεράσουν τα εμπόδια, να άρουν τα αδιέξοδα. Ο ελληνισμός ζητούσε σύνεση, ορθολογισμό και σωφροσύνη κι αυτό θεωρούσε πως «Ήταν σάλπισμα του Έθνους». Στις αρχές Σεπτεμβρίου του 1974, ο Μακάριος σε επιστολή του προς τον Κωνσταντόπουλο ανέφερε μεταξύ άλλων: «....Όλως ιδιαιτέρως εξετίμησα την προσπάθειάν σας όπως προλάβητε τα θλιβερά γεγονότα της 15ης Ιουλίου. Ενθυμούμαι την μακράν συνάντησίν μας εις Λευκωσίαν το βράδυ της 8ης Ιουλίου....».

Μεταπολίτευση

Στις 24 Ιουλίου 1974, ο Κωνσταντόπουλος προέκρινε ως την καλύτερη λύση την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή και την ανάθεση της πρωθυπουργίας, τον οποίο αργότερα, όταν κραττικοποίησε την Εμπορική Τράπεζα του καθηγητή Στρατή Ανδρεάδη, αποκάλεσε Καραμανλένιν. Παράλληλα ο «Ελεύθερος Κόσμος» καταδίκαζε την κομμουνιστική απειλή, που αποτελούσε την κορυφαία εθνική υπόθεση και θεωρούσε ότι το κράτος όφειλε να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, για να αντιμετωπίσει τον «αριστερό κίνδυνο».

Διαφωνία με Καραμανλή

Ο Κωνσταντόπουλος απέδωσε πρόθεση εξαπατήσεως του εξόριστου -τότε- βασιλιά Κωνσταντίνου στο δημοψήφισμα ενώ διαφώνησε και με την πολιτική των εθνικοποιήσεων που επέβαλλε η κυβέρνηση Καραμανλή. Ήταν επίσης αντίθετος με την νομιμοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος, ενώ θεωρούσε κομμουνιστικής εμπνεύσεως την ονομασία «Νέα Δημοκρατία» που έδωσε στο κόμμα του ο Καραμανλής και για το λόγο αυτό δημοσίευσε πρωτοσέλιδο άρθρο με τίτλο, «Μήπως είσθε κομμουνιστής, κύριε Καραμανλή;». Πριν τις εκλογές του 1974 σε προφητικό κείμενο του, που σηματοδότησε το τέλος της σχέσεως του με τον Καραμανλή έγραφε: «Την προσεχή Κυριακήν, κ. Πρόεδρε, στήνονται αι κάλπαι διά να γεννήσουν την τόσον αισθητήν δημοκρατίαν. Ματαίως όμως θα την περιμένωμεν. Το νεογέννητον δεν θα είναι η δημοκρατία αλλά η χρονία ανωμαλία». Επίσης κατηγορούσε με άρθρα του τον Καραμανλή για το διασυρμό των Ενόπλων Δυνάμεων, για τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ και τις διώξεις πολιτών και έγραφε «....Η Ν.Δ. κλίνει συνεχώς προς τα αριστερά, κάνοντας ανεπίτρεπτες ιδεολογικές παραχωρήσεις...».

Οι διαφωνίες του με την πολιτική που ασκούσε ο τότε πρωθυπουργός, έπαιρναν καθημερινά δραματικές διαστάσεις, ώσπου κορυφώθηκαν και επήλθε ρήξη στις σχέσεις τους καθώς ο Κωνσταντόπουλος κατηγορούσε τον Καραμανλή, γράφοντας, «...Θεμέλιον αυτής της χώρας είναι η εθνικόφρων παράταξις. Εις αυτήν στηρίζεται η εδαφική ακεραιότης, η εθνική ανεξαρτησία και η δυνατότης δημοκρατικής ζωής. Εάν δεν υπήρχαν οι εθνικόφρονες, η Ελλάς θα είχεν ακρωτηριασθεί εδαφικώς, θα ήτο ήδη κράτος - ανδρείκελον γνωστής μεγάλης δυνάμεως και η πλέον στυγνή δικτατορία θα εβασάνιζε τους Έλληνας. Αλλά και σήμερον, θα εδέσποζε απελπιστική η προοπτική διά το μέλλον, αν πράγματι είχε διαλυθεί, όπως επιστεύθη από πολλούς, η εθνικόφρων παράταξις. Δεν κατέρρευσεν το οχυρόν. Το αμυντικόν τείχος δεν έπεσε. Όσοι, ανήκοντες άλλοτε εις τον χώρον της εθνικόφρονος παρατάξεως, διέπραξαν το έγκλημα να την θεωρήσουν νεκράν, δεν θα εύρουν συγγνώμην, αν συνεχίσουν να αγνοούν και να περιφρονούν την μοναδική εφεδρείαν, η οποία εξασφαλίζει την επιβίωσιν του έθνους μας...» .

Σάββας Κωνσταντόπουλος

Η εφημερίδα του αποκάλυψε την απάτη της «Ηλένιας Ασημακοπούλου» η οποία, σύμφωνα με τον φοιτητή Γιάννη Ηλιόπουλο, φέρονταν να κτυπήθηκε από σφαίρα στις 17 Νοεμβρίου 1973 στα γεγονότα του Πολυτεχνείου στην οδό Στουρνάρη οπό σφαίρα. Η εφημερίδα δημοσιοποίησε ότι το σκίτσο της «δολοφονημένης» Ηλένιας, ήταν η διαφήμιση σαμπουάν της αγγλικής εταιρίας «Brek» και είχε δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά και στην αγγλική έκδοση του τριμηνιαίου περιοδικού «Vogue». Ο «Ελεύθερος Κόσμος» δημοσίευσε τη φωτογραφία του μοντέλου, ενώ οι οι διοργανωτές των εκδηλώσεων μήνυσαν και παρέπεμψαν σε δίκη τον Ηλιόπουλο, ο οποίος στις 18 Φεβρουαρίου 1975 καταδικάστηκε σε φυλάκιση οκτώ μηνών. Ένα προφητικό κείμενο που σήμανε ίσως το τέλος της σχέσεως του με τον Καραμανλή, γράφτηκε από τον Σάββα λίγες ημέρες πριν τις εκλογές του 1974. «Την προσεχή Κυριακήν, κ. Πρόεδρε, στήνονται αι κάλπαι διά να γεννήσουν την τόσον αισθητήν δημοκρατίαν. Ματαίως όμως θα την περιμένωμεν. Το νεογέννητον δεν θα είναι η δημοκρατία αλλά η χρονία ανωμαλία».

Δηλώσεις Γεωργίου Παπαδόπουλου

Τον Αύγουστο του 1975, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος αποφάσισε να δώσει στη δημοσιότητα δηλώσεις σχετικές με τις αποφάσεις του και την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα. Η δημοσιοποίηση των δηλώσεων θα γίνονταν σε όλους τους Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους, όμως ο Σάββας Κωνσταντόπουλος είχε αποφασίσει να τις προβάλλει με ιδιαίτερο τρόπο στην εφημερίδα του «Ελεύθερος Κόσμος». Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Στεφανάκης καθώς και ο Ιωάννης Λάμψας, συνεργάτης το 1966 του Σάββα Κωνσταντόπουλου και τότε Γραμματέας της Γενικής Γραμματείας Τύπου και Πληροφοριών, επικοινώνησαν με τον Κωνσταντόπουλο και του ανακοίνωσαν ότι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν αποφασισμένος να εγείρει εναντίον του δικαστικές διώξεις. Οι δύο κυβερνητικοί αξιωματούχοι τον ενημέρωσαν για τις δικαστικές και οικονομικές συνέπειες που θα επέσυρε η απόφαση του να δημοσιεύσει τις δηλώσεις Παπαδόπουλου, Ο δημοσιογράφος εξέφρασε στον Λάμψα την οργή του, για την στάση του Καραμανλή αλλά και για την ανάλογη τοποθέτηση του υπουργείου Τύπου.

Το μεσημέρι της ίδιας μέρας ο εισαγγελέας Πρωτοδικών Παπαβασιλείου, επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Κωνσταντόπουλο, τον οποίο απείλησε ευθέως με δικαστική παρέμβαση. Μόλις έφθασε στους δημοσιογράφους η «δήλωσις Παπαδόπουλου» η κυβέρνηση Καραμανλή αποφάσισε να την απαγορεύσει και αρχικά εξαπολύθηκαν δικαστικές απειλές και στη συνέχεια απαγόρευση δημοσιεύσεως καθώς και κυβερνητικοί εκβιασμοί, με αποτέλεσμα οι δηλώσεις Παπαδόπουλου να δημοσιοποιηθούν αρκετά χρόνια αργότερα. Ο Σάββας Κωνσταντόπουλος αντέδρασε στη δικαστική απαγόρευση και την κυβερνητική τακτική της φιμώσεως του Παπαδόπουλου, γεγονότα που σχολίασε με άρθρα του τις επόμενες ημέρες. Έτσι στις 19 Αυγούστου 1975 ο Κωνσταντόπουλος, απευθυνόμενος στην κυβέρνηση Καραμανλή γράφει στον «Ελεύθερο Κόσμο»:
«ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΗ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑΝ;
Επιθυμεί η Κυβέρνησις να μάθη την αλήθειαν επί της υποθέσεως της «δηλώσεως Παπαδοπούλου», Θέλει ο κ. πρωθυπουργός να γνωρίζη πώς υπεδέχθη ο λαός -η μεγάλη πλειοψηφία του- τον τρόπον καθ' ον εχειρίσθη το ζήτημα η Κυβέρνησις; Εάν ναι, τους το λέγομεν: Ο μεγάλος αριθμός εδυσφόρησεν. Οι περισσότεροι πολίται (πρωτίστως δε οι αντιτιθέμενοι άλλοτε και τώρα εις τον κ. Γ. Παπαδόπουλον) εθεώρησαν εαυτούς ως θιγομένους. Ηνωχλήθησαν επειδή η κυβέρνησις τους απηγόρευσε να λάβουν γνώσιν του περιεχομένου της δηλώσεως Παπαδοπούλου και να σχηματίσουν την ιδικήν τους γνώμην ως πολίται μιας δημοκρατίας. Και κάτι άλλο ακόμη: σημαντική μερίς της κοινής γνώμης εστενοχωρήθη. Η φίμωσις ενός ανθρώπου, ο οποίος είναι ήδη δεσμώτης και δικάζεται από την Δικαιοσύνην, δεν μαρτυρεί γενναιότητα και κάθε άλλο παρά δημοκρατικήν νοοτροπίαν πιστοποιεί. Αυτή είναι η αλήθεια. Οτιδήποτε άλλο λέγεται και γράφεται δεν ανταποκρίνεται εις τα πράγματα. Και ευρίσκεται εις αντίθεσιν προς το δημόσιον αίσθημα».
Στις 20 Αυγούστου, επανέρχεται και ανέφερε στο κύριο άρθρο του.
«Η ΔΗΛΩΣΙΣ" ΚΑΙ Η ΑΛΛΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΛΟΦΟΥ...
Εμελετήσαμεν με προσοχήν το κείμενον της «δηλώσεως Παπαδοπούλου». Έχομεν να διατυπώσωμεν μίαν γενικήν παρατήρησιν: εις πολλά σημεία συμφωνούμεν, έναντι ετέρων είμεθα επιφυλακτικοί και εις άλλα διαφωνούμεν. Δεν δυνάμεθα να εκθέσωμεν εν εκτάσει τας σκέψεις μας. Πώς να αναλύσωμεν ένα κείμενον όταν ο αναγνώστης το αγνοή διότι του απηγορεύθη να το διαβάση; Πώς θα ελέγξη την ακρίβειαν των επιχειρημάτων μας και πώς θα σχηματίση την ιδικήν του γνώμην; ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ του «Ελευθέρου Κόσμου» είναι να καταχωρίζη αυτούσια τα κρινόμενα κείμενα. Μία λοξοδρόμησις έγινε. Εις τας 27 Σεπτεμβρίου 1967 ο κ. Π. Κανελλόπουλος προέβη εις δηλώσεις. Εις τας 29 του απαντήσαμεν. Δεν εδημοσιεύσαμεν το πλήρες κείμενον των ανακοινώσεών του. Επρόκειτο περί λάθους. Εσπεύσαμεν να το επανορθώσωμεν. Εθέσαμεν ζήτημα εις τον κ. Γ. Παπαδόπουλον (τότε υπουργόν Προεδρίας Κυβερνήσεως) και ελάβαμεν την άδειαν να παραθέσωμεν ολοκλήρους τας ανακοινώσεις του κ. Π. Κανελλοπούλου, το οποίο και επράξαμεν την 6ην Οκτωβρίου. Τον Νοέμβριον του 1967 εδημιουργήθη το γνωστόν ζήτημα με την συνέντευξιν του κ. Καραμανλή εις την «Μοντ». Εδηλώθη εις τον «Ελεύθερον Κόσμον» ότι αν αυτός εδέχετο να δημοσιεύση την κυβερνητικήν απάντησιν και να αγνοήση το κείμενον του κ. Καραμανλή, θα εξεδίδοντο κατ' ανάλογον τρόπον και αι λοιπαί εφημερίδες ενεργεία της κυβερνήσεως. Ηρνήθημεν. Και αι αρχαί δεν θυσιάζονται εις τας περιστάσεις. Έτσι εδημοσιεύθη εις όλας τας εφημερίδας και η συνέντευξις του σημερινού πρωθυπουργού. Αποκλείεται να ενήργησε η κυβέρνησις δίχως αιτίαν. Πρέπει να έχη κίνητρον. Και θα αποβλέπη εις σκοπόν. Τι να είπωμεν; Υφίσταται μία αλληλουχία βασικώς πέντε περιστατικών. Ίσως να δίδουν το νήμα διά να οδηγηθή κανείς εις την διατύπωσιν μιας ερμηνευτικής υποθέσεως, η αξία της οποίας θα κριθή τελικώς από την περαιτέρω πορείαν των πολιτικών μας πραγμάτων.
Περιστατικόν πρώτον: Ο κ. Γ. Παπαδόπουλος είχεν αποφασίσει το 1973 να απαγκιστρώση την χώραν από το καθεστώς των εκτάκτων εξουσιών και να προχωρήση προς την αποκατάστασιν ελευθέρου πολιτικού βίου. Ο ίδιος θα ετοποθετούσε τον εαυ¬τόν του μέσα εις την δημοκρατικήν διαδικασίαν.
Περιστατικόν δεύτερον: Τον Νοέμβριον του 1973 ο κ. Γ. Παπαδόπουλος ανετράπη. Ετέθη υπό περιορισμόν εις την οικίαν του. Ύστερα από την μεταβολήν της 23ης Ιουλίου 1974 η κυβέρνησις δεν τον ηνώχλησε. <br>Περιστατικόν τρίτον: Εις τας εφημερίδας της 24ης Σεπτεμβρίου 1974 εδημοσιεύθησαν πληροφορίαι διά τας προθέσεις του κ. Γ. Παπαδοπούλου. Του απεδίδετο η απόφασις να προβή εις εκτενείς δηλώσεις, να αναγγείλη την ίδρυσιν πολιτικής κινήσεως και να κατέλθη εις τας εκλογάς. Η στάσις της κυβερνήσεως μετεβλήθη αποτόμως και ριζικώς.
Περιστατικόν τέταρτον: Επεσκέφθη τον κ. Γ. Παπαδόπουλον εις το Λαγονήσι ανώτατος αξιωματικός της ΧωροφυΛακής. Μετέβη ως απεσταλμένος της κυβερνήσεως. Ήτο σαφής:
- Αν αναλάβετε, του είπε, την υποχρέωσιν να μη πολιτευθήτε, δεν θα ενοχληθήτε. Εις την αντίθετον περίπτωσιν θα διωχθήτε.
Ο κ. Γ. Παπαδόπουλος ηρνήθη να δεσμευθή. Και κατόπιν τούτου ετέθη υπό αυστηρόν απομόνωσιν, διά «συνωμοσίαν» και κατόπιν εφυλακίσθη.
Περιστατικόν πέμπτον: Ο κ. Γ. Παπαδόπουλος ηθέλησε να κάμη πολιτικάς δηλώσεις διαρκούσης της δίκης. Τας έστειλε εις τας εφημερίδας το παρελθόν Σάββατον. Και η κυβέρνησις αντέδρασε κατά τρόπον ανάλογον με εκείνον του 1974. Δεν αφήκε, όπως και τότε, να ακουσθή η φωνή του κ. Γ. Παπαδοπούλου.
ΑΠΟ την ανωτέρω σειράν των περιστατικών προκύπτει το ενδεχόμενον να προκαλείται εις τους ηγετικούς κύκλους του κυβερνώντος κόμματος πολιτική ανησυχία. Ο κ. Γ. Παπαδόπουλος έπρεπε να αποκλεισθή από τας εκλογάς του 1974. Το αποτέλεσμα της λαϊκής ετυμηγορίας ήτο άγνωστον. Αν σημαντική μερίς συντηρητικών ψηφοφόρων εστρέφετο προς τον κ. Γ. Παπαδόπουλον πιθανόν το 54% της Νέας Δημοκρατίας να ήτο 49% ή και 45%. Και εις την περίπτωσιν αυτήν η Βουλή θα είχε διαφορετικήν σύνθεσιν και δεν θα ησκείτο ευχερώς η εφαρμοσθείσα πολιτική ενθαρρύνσεις της άκρας Αριστερός. Επαναλαμβάνομεν: Υπόθεσιν κάμνομεν.
Και τώρα; Διατί το Σάββατον να απαγορεύση η κυβέρνησις την «δήλωσιν Παπαδοπούλου»; Υπό τας σημερινός συνθήκας καμμία κυβέρνησις δεν θα κατώρθωνε να αποφυγή την φθοράν. Την υφίσταται, λοιπόν, κατ' ανάγκην και η παρούσα. Οι λεγόμενοι «προοδευτικοί» οπαδοί της «Νέας Δημοκρατίας» μάλλον θα μετεκινούντο αριστερώτερον. Οι συντηρητικοί; Αυτοί προς τα πού θα εστρέφοντο; Ο κ. Γ. Παπαδόπουλος θα μπορούσε να αποβή ένας πόλος έλξεως. Έχει διαπιστωθή ότι πολλοί κάτοικοι της υπαίθρου τον συζητούν. Ίσως ήθελε η κυβέρνησις να διαταράξη και να αναχαίτιση την επέκτασιν του ψιθύρου. Λέγομεν ίσως. Διότι υποθετικώς και με μαχητά τεκμήρια βαδίζει η σκέψις μας.
ΠΑΝΤΩΣ ένα είναι το βέβαιον: η Κυβέρνησις με τον χειρισμόν της υποθέσεως της «δηλώσεως Γ. Παπαδοπούλου» επέτυχε να προβληματίση τον λαόν οριζοντίως και καθέτως, εις όλην την έκτασιν της χώρας και εις όλα τα επίπεδα της κοινωνικής πυραμίδος. Αυτό δεν είναι υπόθεσις. Είναι κάτι περισσότερον από βέβαιον».

Δικαστικές διώξεις

Εκείνη την εποχή ο Κωνσταντόπουλος υποστήριζε με συνεχή δημοσιεύματα του πως «Η Ν.Δ. κλίνει συνεχώς προς τα αριστερά, κάνοντας ανεπίτρεπτες ιδεολογικές παραχωρήσεις» κάτι που προκάλεσε την οργή του Καραμανλή που εξαπέλυσε κύμα διώξεων κάθε είδους και εντάσεως εναντίον του Κωνσταντόπουλου και ακολούθησε ανελέητο κυνηγητό από το καθεστώς Καραμανλή. Στις 16 Ιανουαρίου 1976 ο Κωνσταντόπουλος συνελήφθη από αστυνομικούς παρουσία του εισαγγελέα Δημητρίου Τσεβά. Μαζί του συνελήφθη ο Παντελής Παντελής διευθυντής της εφημερίδος «Ελεύθερος Κόσμος». Οι δύο τους παραπέμφθηκαν στο αυτόφωρο Τριμελές Πλημμελειοδικείο, μετά από ποινική δίωξη που άσκησε εναντίον τους ο Εισαγγελέας Υπηρεσίας για περιύβριση αρχής και διασπορά ψευδών ειδήσεων. Η δίωξη έγινε διότι η εφημερίδα δημοσίευσε άρθρο στο οποίο μεταξύ άλλων αναφερόταν ότι κυβέρνηση και αντιπολίτευση συμπράττουν στην εκστρατεία κατά των Ενόπλων Δυνάμεων, κάθε μία με την δική της μέθοδο και διά τους δικούς της σκοπούς. Την επόμενη οι δύο κατηγορούμενοι ζήτησαν τριήμερη προθεσμία για να ετοιμάσουν την υπερασπιστική τους γραμμή. Η δίκη τους άρχισε στις 20 Ιανουαρίου στις 12 το μεσημέρι παρουσία πλήθους υποστηρικτών της εφημερίδος. Μετά από δίκη δυο ημερών ο Κωνσταντόπουλος καταδικάστηκε σε φυλάκιση 14 μηνών, χρηματική ποινή 50.000 δραχμών και στέρηση ατέλειας δημοσιογραφικού χάρτου για διάστημα 2 μηνών ενώ ο Παντελής Παντελής καταδικάστηκε σε φυλάκιση 4 μηνών και χρηματική ποινή 5.000 δραχμών. Οι δύο δημοσιογράφοι αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την άσκηση εφέσεως από την πλευρά τους.

Στις 5 Φεβρουαρίου 1976 ο κυβερνητικός εκπρόσωπος χαρακτήρισε την εφημερίδα «Ελεύθερος Κόσμος» ως φερέφωνο του καθεστώτος της 21ης Απριλίου. Τον Δεκέμβριο του 1976 ο υφυπουργός Προεδρίας, παλαιός δημοσιογράφος Παναγιώτης Λαμπρίας, έπεισε 17 συντάκτες της εφημερίδος που αποδέχθηκαν να τοποθετηθούν στη Δημόσια Ραδιοφωνία και Τηλεόραση με υψηλές αμοιβές και εγκατέλειψαν την εφημερίδα, πλην του Γιώργου Βελαχουτάκου, ο οποίος αρνήθηκε κι έμεινε στο πλάι του Κωνσταντόπουλου μέχρι το οριστικό τέλος του εκδοτικού του εγχειρήματος. Ο Κωνσταντόπουλος συμμετείχε στη διαδικασία για την ίδρυση και την κάθοδο του κόμματος «Εθνική Παράταξις» στις εκλογές του 1977. Στις 8 Απριλίου του 1978 έγραψε για την -υπό σχηματισμό- τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα: «....Επί χρόνια σφυροκοπείται η συνείδησις των Ελλήνων με τον μύθον της Κοινής Αγοράς. Την εθνικήν μας ασφάλειαν –λέγει η προπαγάνδα-, την οικονομικήν μας ελευθερίαν και την δημοκρατίαν θα κατοχυρώσει η πλήρης ένταξις της χώρας μας εις την ΕΟΚ. Δεν υπηρετούν καλώς τον λαόν όσοι τον τροφοδοτούν με τα παραισθησιογόνα απατηλών μύθων. Η οικονομική προκοπή, η εθνική ασφάλεια και η αντοχή των δημοκρατικών θεσμών εξαρτώνται από εμάς και μόνον. Οι επικαλούμενοι ξένους παράγοντας διδάσκουν εις τον λαόν την αδράνειαν, τον μαθαίνουν να περιμένει την σωτηρίαν του από τους άλλους και τον διαπαιδαγωγούν όχι με την ιδέαν της αυτογνωσίας αλλά της παθητικότητας και της αυταπάτης. Ο αποφασιστικός παράγων των πεπρωμένων μας θα παραμείνει ο εαυτός μας. Χρέος μας είναι να κλείσωμεν τα αυτιά μας εις τα λόγια περί Κοινής Αγοράς και να προσηλώσωμεν το βλέμμα μας εις τα γεγονότα....». Λίγες μέρες αργότερα, ειδικότερα στις 8 Αυγούστου 1978, ασκήθηκε δίωξη σε βάρος του Κωνσταντόπουλου για διασπορά ψευδών ειδήσεων, ενώ στις 15 Φεβρουαρίου 1979 του ασκήθηκε δίωξη για προσβολή της μνήμης του Αρχιεπισκόπου Μακάριου.

Συγγραφικό έργο

Έγραψε και δημοσίευσε, μεταξύ άλλων, τα έργα:

• «Ο κομμουνισμός και τα σώματα ασφαλείας» το 1951, σελίδες 31,
• «Από πού κινδυνεύει η δημοκρατία» το 1966,
• «Ο Φόβος της Δικτατορίας» το 1966,τέσσερις διαλέξεις, σελίδες 174.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής σε επιστολή του στις 26 Ιουλίου 1966, γράφει στο συγγραφέα, «...Το βιβλίο σου "Ο φόβος της δικτατορίας" είναι ενδιαφέρον και επίκαιρο. Μαρτυρεί και θάρρος και γνώση των προβλημάτων. Δεν γνωρίζω αν το ησθάνθησαν αι δυνάμεις εκείναι, από τας οποίας ο τόπος αναμένει την σωτηρίαν του και αι οποίαι έχουν περιέλθει εις μίαν κατάστασιν ευδαίμονος αδρανείας..».

• «Η Αντιδικία μου με την Ιντελλιγκεντσια», το 1968, εκδόσεις «Ελεύθερος Κόσμος», σελίδες 260.
• «Το ΚΚΕ στον πόλεμο του 1940-41»,
• «Σοβιετική Ρωσία και Ελλάς» το 1968, εκδόσεις «Ελεύθερος Κόσμος»,
• «Η Ρωσία και το ΟΧΙ του 1940» το 1973,
• «Η κρίσις της Δύσεως», το 1970, Εκδόσεις «AlfeiosBooks.com», Πρόλογος Παναγιώτη Πιπινέλη, σελίδες 291.

Ο Κωνσταντόπουλος υπήρξε ο πρώτος βιογράφος του Κωνσταντίνου Καραμανλή . Το πρωτότυπο κείμενο αυτής της βιογραφίας φυλάσσεται στο Αρχείο Καραμανλή στον φάκελο 357Α, υπό τον τίτλο «Βιογραφία Κωνσταντόπουλου». Αποτελείται από 88 δακτυλογραφημένες σελίδες και περιλαμβάνει, επίσης, τις ιδιόχειρες διορθώσεις του Καραμανλή σε εφτά μεγάλες κίτρινες σελίδες. Τιτλοφορείται:

• «Παρένθεσις ή αφετηρία; Η περίπτωσις Κ. Καραμανλή», με την ένδειξη «Αθήναι 1966». Το δακτυλόγραφο περιήλθε στα χέρια του Καραμανλή, που το επιμελήθηκε, δίχως να φτάσει στο τυπογραφείο.

Το τέλος του

Μετά την αποκαλούμενη μεταπολίτευση, ιδιαίτερα όμως ύστερα από την δημοσίευση των δηλώσεων Παπαδόπουλου εξαπολύθηκαν δικαστικές διώξεις προσωπικά εναντίον του Κωνσταντόπουλου και σε κάθε ευκαιρία κατά της εφημερίδος, κυρίως εναντίον του εκάστοτε αρχισυντάκτη και του διευθυντού συντάξεως. Παρά τις προσπάθειες του Αλέξανδρου Κατσαντώνη, που ήταν συνήγορος του, ο Κωνσταντόπουλος καταδικάστηκε τελεσίδικα και για να μην οδηγηθεί στις φυλακές, επέλεξε να εγκαταλείψει την Ελλάδα καταφεύγοντας στη Σουηδία. Την 1η Ιουλίου 1981 ήταν ήδη ασθενής από καρκίνο όταν καταδικάστηκε από το Εφετείο σε φυλάκιση δεκαπέντε μηνών και στέρηση της ατέλειας του δημοσιογραφικού χαρτιού για τέσσερις μήνες, ενώ χρηματική ποινή 15.000 δραχμών επιβλήθηκε στον διευθυντή της εφημερίδος Γεώργιο Βελαχουτάκο. Απτόητος ο Κωνσταντόπουλος γράφει: «....αιμόφυρτος, αλλά άκαμπτος ο Ε.Κ., έμεινε στην θέση του».

Ο Κωνσταντόπουλος πέθανε στη Στοκχόλμη και η σορός του μεταφέρθηκε για ταφή στην Ελλάδα. Στη νεκρώσιμη ακολουθία και την ταφή του Σάββα στο Α' Νεκροταφείο ο γιος του Κώστας Κωνσταντόπουλος υποδεχόταν τους προσελθόντες να τιμήσουν τη μνήμη του νεκρού ενώ δεν παραβρίσκονταν η σύζυγος του Σάββα, η Αλεξάνδρα Κωνσταντάρα, λόγω της βεβαρημένης καταστάσεως της υγείας της. Επίσης απουσίαζε ο Λάμπρος Κωνσταντάρας, καθώς ήταν σοβαρά άρρωστος και παρέμενε κλινήρης. Παρών ήταν ο μετέπειτα γνωστός δημοσιογράφος Δημήτρης Κωνσταντάρας ο οποίος, σύμφωνα με μαρτυρίες παρόντων, παρακολουθούσε από τα τεκταινόμενα και την πομπή προς την τελευταία κατοικία και παρακολουθούσε τα τεκταινόμενα, για να μη μάθουν οι δημοσιογράφοι ότι συνδέεται με την οικογένεια του αρχιχουντικού Σάββα Κωνσταντόπουλου.

«Ελεύθερος Κόσμος» & μεταπολίτευση

Ο «Ελεύθερος Κόσμος» αποτέλεσε από την έναρξη της εκδόσεως του κι ως το ουσιαστικό τέλος της δημοσιογραφική ιδεολογική έπαλξη της συντηρητικής-εθνικιστικής παρατάξεως στην Ελλάδα, με την οποία ήταν ταυτισμένος σε βαθμό που ήταν αδύνατος ο διαχωρισμός των δύο εννοιών. Ο Ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός, ο αντιπρόεδρος των κυβερνήσεων του Γεωργίου Παπαδόπουλου, γράφει στα 7α γενέθλια της εφημερίδος: «Ο δημοσιογραφικός αγών, τον οποίον διεξήγαγεν η εφημερίς, διά την αλήθειαν, υπήρξεν άξιος ανυποκρίτου θαυμασμού, καθ’ όσον ουδέποτε απέστη αύτη εκ της αρχής ότι ο Τύπος αποτελεί ύψιστον κοινωνικόν λειτούργημα». Η πλευρά όσων υπήρξαν αντίπαλοι της 21ης Απριλίου 1967 εκτιμούσαν ότι: «....ο Κωνσταντόπουλος θεωρείται σήμερα ο θεωρητικός του νέου καθεστώτος» . Από τα σημαντικότερα στελέχη της εφημερίδος ήταν η δημοσιογράφος Αλεξάνδρα Στεφανοπούλου, γνωστή από τη στήλη που υπέγραφε με το ψευδώνυμο «Τηλέμαχος», η οποία από τις 25 Νοεμβρίου 1970 εμφανίζεται στην ταυτότητα της εφημερίδος με τον τίτλο του αρχισυντάκτη, έως το τελευταίο φύλλο της. Την περίοδο της διακυβερνήσεως της Ελλάδος από τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, ο Κωνσταντόπουλος, η Αλεξάνδρα Στεφανοπούλου και ο Γεώργιος Γεωργαλάς, ο θεωρητικός της επαναστάσεως που το 1970 διατέλεσε «υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ» και Γενικός Διοικητής Κρήτης, ήταν αυτοί που επιμερίζονταν το βάρος του κυρίου άρθρου της εφημερίδος.

Μετά τον θάνατο του Σάββα τη διεύθυνση της εφημερίδος ανέλαβε ο γιος του, ο Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, ως τις 27 Ιουνίου 1982 όταν ο «Ελεύθερος Κόσμος» εξέδωσε το τελευταίο φύλλο του. Αρχικά, η οικογένεια Κωνσταντόπουλου κατοχύρωσε ή ίσχυε η χρονική περίοδος της αρχικής καταχωρήσεως, τον τίτλο της εφημερίδος γεγονός που εμπόδισε την απρόσκοπτη κυκλοφορία της υπό τον αρχικό της τίτλο όταν αυτή επανεκδόθηκε από το κόμμα Εθνική Πολιτική Ένωσις, υπό τον Χρύσανθο Δημητριάδη που υποχρεώθηκε να μετονομάσει το έντυπο σε «Ελληνικός Κόσμος» καθώς παράλληλα εγέρθηκαν οικονομικές απαιτήσεις από πιστωτές της εφημερίδος. Στη συνέχεια η οικογένεια Κωνσταντόπουλου δεν φρόντισε ή αδιαφόρησε ηθελημένα να κατοχυρώνει τον τίτλο της εφημερίδος -στα τακτά χρονικά διαστήματα που ορίζει ο νόμος- και το 2003 ο Νίκος Μιχαλολιάκος, επικεφαλής του εθνικιστικού κινήματος «Χρυσή Αυγή», με βασικό συνεργάτη και οικονομικό χρηματοδότη του εγχειρήματος τον εθνικιστή αγωνιστή Δημήτρη Ζαφειρόπουλο επανεξέδωσαν την εφημερίδα χωρίς κανένα οικονομικό κόστος για την χρήση του τίτλου της καθώς αυτός είχε απελευθερωθεί. Σήμερα ο τίτλος της εφημερίδος, που ενδιαμέσως σημείωσε περιόδους επανεκδόσεων ως εβδομαδιαίο ή μηνιαίο φύλλο με συχνές επανεκδόσεις και αναστολές εκδόσεων, ανήκει στον όμιλο των εκδοτικών επιχειρήσεων «Λόγχη».

Μνήμη Σάββα Κωνσταντόπουλου

Ο Κωνσταντόπουλος έθεσε πάντα το συμφέρον του έθνους υπεράνω των κομμάτων ή των κυβερνητικών σχημάτων που υποστήριξε και στάθηκε μακριά από κάθε μικροπολιτικό προσωπικό συμφέρον ή ιδιοτελή σκέψη. Υπέρτατη πίστη του υπήρξε το εθνικό συμφέρον και θεωρούσε πως «Στο παρελθόν θα βρούμε τα αίτια του παρόντος». Συνόψισε την πολιτική του παρακαταθήκη στη φράση «να λες την αλήθεια χωρίς να φοβάσαι την βία ή να ελπίζεις το κέρδος». Κυριάρχησε για τέσσερις δεκαετίες στο προσκήνιο και το παρασκήνιο της συντηρητικής παρατάξεως με άρθρα, αναλύσεις και εισηγήσεις που αφορούσαν την πολιτική της πορεία. Χαρακτηρίσθηκε ως ο «θεωρητικός της δικτατορίας» και επικρίθηκε γι' αυτό, όμως την αντιμετώπιζε ως «αναγκαίο προσωρινό καθεστώς» και δεν ταυτιζόταν εξ ολοκλήρου μαζί της, αν και ο «Ελεύθερος Κόσμος» τη στήριξε. Όπως γράφει ο Χρήστος Χαρίτος, «... ο Σάββας Κωνσταντόπουλος έδειξε απαράμιλλο θάρρος σε μία εποχή που χαρακτηρίσθηκε από την ιδεολογική δειλία και τον πολιτικό ενδοτισμό του καραμανλικού μεταπολιτευτικού καθεστώτος. Έμεινε όρθιος, όταν όλοι γύρω του προσκυνούσαν. Με την προσωπική του στάση διέσωσε την τιμή της Ελληνικής Δεξιάς. Μίας Δεξιάς πατριωτικής, με ηθικές πεποιθήσεις και ιστορική μνήμη...».

Εξωτερικές συνδέσεις

• [«Το ΚΚΕ στον πόλεμο του 1940»]
• [Μνήμη Σάββα Κωνσταντόπουλου Χρήστος Χαρίτος, Ηλεκτρονική εφημερίδα «Ελληνικές Γραμμές», 7 Ιουλίου 2007]
• [Σάββας Κωνσταντόπουλος-Μια ξεχασμένη φωνή της δεξιάς Γιάννης Κολοβός, Εφημερίδα «Καθημερινή», 16 Νοεμβρίου 2003]
• [Δίκη του Σάββα Κωνσταντόπουλου και του Παντελή Παντελή Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ]
• [Από τη δολοφονία του Λαμπράκη ως την δικτατορία των συνταηματαρχών Γιώργος Ρωμαίος]

Διαβάστε τα λήμματα

21η ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967 Αξιωματικοί (επαναστάτες) 21η Απριλίου 1967 Γεώργιος Παπαδόπουλος - (Primus inter pares) Στυλιανός Παττακός Νικόλαος Μακαρέζος Σκαρμαλιωράκης Αντώνιος Αγγελής Οδυσσέας Ασλανίδης Κωνσταντίνος Γκαντώνας Νικόλαος Ζαγοριαννάκος Δημήτριος Ζωιτάκης Γεώργιος Θεοφιλογιαννάκος Θεόδωρος Καραμπέρης Στέφανος Καρύδας Κωνσταντίνος Κωτσέλης Πέτρος Λαδάς Ιωάννης Λάζαρης Ιωάννης Λέκκας Αντώνιος Μέξης Αντώνιος Μπαλόπουλος Μιχαήλ Ντερτιλής Νικόλαος Παπαδόπουλος Χρ. Κώστας Παππάς Ηλίας Πατίλης Δημήτριος Πετάνης Νικόλαος Ρουφογάλης Μιχαήλ Σπαντιδάκης Γρηγόριος Σταματελόπουλος Δημήτριος Χατζηπέτρος Αλέξανδρος 25η Νοεμβρίου 1973 Ιωαννίδης Δημήτριος Γκιζίκης Φαίδων Αξιωματικοί Γουνελάς Μιχαήλ Μητρέλης Κωνσταντίνος Μήτσου Κωνσταντίνος Μπόλαρης Παρασκευάς Νάτσινας Αλέξανδρος Δολοφονημένοι Μάλλιος Ευάγγελος Μπάμπαλης Πέτρος Πολιτικά πρόσωπα Παπαδοπούλου Δέσποινα Πρωθυπουργοί Κόλλιας Κωνσταντίνος Γεώργιος Παπαδόπουλος Σπυρίδων Μαρκεζίνης Υπουργοί Βοβολίνης Κωνσταντίνος Γεωργαλάς Γεώργιος Δενδρινός Ανδρέας Δημητριάδης Χρύσανθος Δημόπουλος Άρης Κυριακόπουλος Ηλίας Μανωλόπουλος Παύλος Ματθαίου Αλέξανδρος Μίχαλος Χρήστος Ξυδόπουλος Ιωάννης Παναγιωτάκης Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου Θεοφύλακτος Πάτρας Λουκάς Πιπινέλης Παναγιώτης Σιφναίος Παναγιώτης Σιώρης Νικήτας Τοτόμης Παύλος Τσάκωνας Δημήτριος Τσουκαλάς Άγγελος Χολέβας Ιωάννης Υποστηρικτές Αλφαντάκης Γεώργιος Δήμας Φώτιος Δημόπουλος Δημήτριος Γαϊτανάρος Λυκούργος Κωνσταντόπουλος Σάββας Μανωλάκος Μάνος Πλεύρης Κωνσταντίνος Φαρμάκης Νικόλαος 25η Νοεμβρίου 1973 Ανδρουτσόπουλος Αδαμάντιος Διάφορα πρόσωπα Επίσκοποι Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος Α' (Κοτσώνης) Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ (Τίκας) Μητροπολίτες Μητροπολίτης Αμβρόσιος Καλαβρύτων Μητροπολίτης Λεωνίδας Θεσσαλονίκης Θεολόγοι Κούρκουλας Κωνσταντίνος Τσιριντάνης Αλέξανδρος Πανεπιστημιακοί καθηγητές Κατσαντώνης Αλέξανδρος Μαρινάτος Σπυρίδων Μπουμπουλίδης Φαίδων Σδράκας Ευάγγελος Χρήστου Παναγιώτης

Βιβλιογραφία

• «Σάββας Κωνσταντόπουλος: τα άγνωστα κείμενα (1966-1981)» [Γεώργιος Λεονταρίτης, εκδόσεις «Προσκήνιο», 2003].

Παραπομπές

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ: η ΕΛΛΗΝΙΚΗ εναλλακτική εγκυκλοπαίδεια

Έκδοση της Metapedia.org