Αναστάσιος Χαραλάμπης
Ο Αναστάσιος Χαραλάμπης, Έλληνας ανώτατος στρατιωτικός και μετέπειτα πολιτικός που διατέλεσε υπουργός και για μία ημέρα πρωθυπουργός, γεννήθηκε το 1862 στη Ζαρούχλα [1] Νωνάκριδος του Δήμου Ακράτας στην επαρχία Καλαβρύτων του νομού Αχαΐας και πέθανε στις 11 Μαρτίου 1949 στην Αθήνα. Τάφηκε στο Α΄νεκροταφείο Αθηνών, όπου βρίσκεται ως σήμερα ο τάφος του.
Πρωθυπουργός |
---|
Έναρξη Θητείας: 16 Σεπτεμβρίου 1922 |
Λήξη θητείας: 17 Σεπτεμβρίου 1922 |
Προκάτοχος |
|
Διάδοχος |
|
Περιεχόμενα
Βιογραφία
Ο Αναστάσιος Χαραλάμπης κατάγονταν από ιστορική Αχαϊκή οικογένεια. Πατέρας του ήταν ο Δημήτριος Ιωάννη Χαραλάμπης, αγωνιστής της Ελληνικής εθνεγερσίας του 1821, έμπορος, πληρεξούσιος και υπουργός και είχε έναν μεγαλύτερο αδελφό τον Ιωάννη Χαραλάμπη, δικηγόρο, μετέπειτα πρόεδρο του Ελεγκτικού Συμβουλίου και γενικό γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών. Ο Αναστάσιος Χαραλάμπης τελείωσε το Γυμνάσιο στη γενέτειρά του και κατόπιν εντάχτηκε στο στρατιωτικό σώμα.
Στρατιωτική δράση
Το 1884 ονομάστηκε ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού, το 1888 έγινε υπολοχαγός και το 1895 προήχθη σε λοχαγό και πολέμησε αρχικά στον «ατυχή πόλεμο του 1897». Ολοκλήρωσε τις στρατιωτικές του γνώσεις στην Γαλλία, από το 1910 έως το 1912, στην Ανώτερη Σχολή Πολέμου και επιστρέφοντας στην Ελλάδα, αναδείχθηκε στο βαθμό του συνταγματάρχη. Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων του 1912-1913, υπηρέτησε ως επικεφαλής του Επιτελείου της 1ης Μεραρχίας Πεζικού στη Μακεδονία, και στη συνέχεια, στην 4η Μεραρχία Πεζικού στις επιχειρήσεις στην Ήπειρο, πριν από την επιστροφή στην 1η Μεραρχία για τις επιχειρήσεις εναντίον της Βουλγαρίας στο Δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο. Το 1914 τοποθετήθηκε επιτελάρχης στο 2ο Σώμα Στρατού και στη συνέχεια Διευθυντής του Πυροβολικού στο Υπουργείο Στρατιωτικών. Στις αρχές του 1917 κατείχε τη θέση του Διοικητή του Β’ Σώματος Στρατού και διατέλεσε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού [2], ενώ το 1918 προήχθη σε υποστράτηγο και τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου παραιτήθηκε από το στράτευμα με το βαθμό του υποστρατήγου, για να επιστρέψει το 1922, στην ενέργεια.
Πολιτική δράση
Διατέλεσε από τις 26 Απριλίου έως τις 14 Ιουνίου 1917, υπουργός Στρατιωτικών στην κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη, και στη συνέχεια, από τις 26 Ιουνίου 1917 έως το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, ήταν επικεφαλής της υπηρεσίας προσωπικού του στρατού. Τον ίδιο χρόνο η επαναστατική επιτροπή αρχικά διόρισε Πρωθυπουργό τον Αλέξανδρο Ζαΐμη, ο οποίος έλειπε για θεραπεία στη Βιέννη [3], έτσι διόρισε προσωρινό πρωθυπουργό τον Σωτήριο Κροκιδά. Όμως λόγω και της δικής του απουσίας, στις 16 Σεπτεμβρίου 1922, ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄ υπέγραψε το διάταγμα με το οποίο ο τότε υποστράτηγος Χαραλάμπης ορκίστηκε ως πρωθυπουργός, υπουργός στρατιωτικών, προσωρινά εσωτερικών, και διαδέχθηκε τον παραιτηθέντα Νικόλαο Τριανταφυλλάκο. Την επομένη της ορκωμοσίας του στις 17 Σεπτεμβρίου, επέστρεψε από την Κόρινθο ο Κροκιδάς και ο βασιλιάς υπέγραψε νέο Διάταγμα αποδοχής της παραίτησης του Χαραλάμπη από την προεδρία του υπουργικού Συμβουλίου, στο οποίο διατήρησε τη θέση του υπουργού Στρατιωτικών.
Στη διάρκεια της διεξαγωγής της Δίκης των έξι, ήταν υπουργός Στρατιωτικών και είχε την ευθύνη για τη συγκρότηση του στρατοδικείου. Με την ιδιότητα του υπουργού παρέδωσε έναν κατάλογο με ονόματα αξιωματικών που είχαν δικαίωμα να συμπεριληφθούν στα μέλη του στρατοδικείου [4], όμως η επαναστατική επιτροπή τον αγνόησε, ενώ, παράλληλα, με διάταγμα που εκδόθηκε ανέλαβε η ίδια την ευθύνη της συγκροτήσεως, και απλώς του γνωστοποίησε την απόφασή της. Το 1923, λίγο καιρό μετά την μονοήμερη πρωθυπουργική του θητεία, αποστρατεύτηκε λόγω ορίου ηλικίας αλλά το 1927 ανακλήθηκε και τοποθετήθηκε στην προεδρία του «Συμβουλίου των Αντιστράτηγων», που θα έκρινε, προκειμένου να επαναφέρει στο Στράτευμα όσους αξιωματικούς είχαν διωχθεί το 1923, για την αντίθεσή τους στον Ελευθέριο Βενιζέλο.
Ιστορικές αναφορές
Ο Διονύσιος Πανούτσος έγραψε ότι [5]:
«…παραιτήθηκε διότι-όπως βλέπω στο βιβλίο που έχει τίτλο «Ιστορικά»- ..{...}...- τα γεγονότα δεν έγιναν στην συνεδρίαση της Βουλής, αλλά στις σκάλες της Βουλής, όπου ανέβαινε ο μοίραρχος Φρούραρχος της Βουλής.
Τον άκουσε να λέει: «Αυτόν θα ορκίσει ο Βασιλεύς Πρωθυπουργό; ...{...}... Πώς περπατάει έτσι; Δεν είναι καθόλου συμπαθητικός.»
Τ' άκουσε ο Χαραλάμπης …{…}… και του είπε:
-Γιατί κύριε Φρούραρχε λέτε αυτά; Με ξέρετε; Είσθε ψυχολόγος;
Πήγε λοιπόν στη Βουλή, την κανονισμένη ημέρα και ώρα, που γινόταν τότε αμέσως μετά την ορκωμοσία και αντί να εξαγγείλει το κυβερνητικό πρόγραμμα, είπε:
Κύριοι, επειδή όταν ερχόμουν στη Βουλή και συγκεκριμένως καθ' όν χρόνον ανηρχόμην την κλίμακα αυτής, ήκουσα από τον κ. Φρούραρχον δυσμενή σχόλια δια το άτομόν μου, ήτοι ότι δεν βαδίζω κανονικά ως καλός στρατιώτης κλπ….{…}… Δια τους λόγους αυτούς παραιτείται η κυβέρνησίς μου κι εγώ προσωπικώς. Υποβάλλω κι εγγράφως την παραίτησίν μου...».
Σύμφωνα με άρθρο του Β. Αντωνίου, όταν η Ελληνική Βουλή αποφάσισε να αρχειοθετήσει τους πρωθυπουργούς της Ελλάδος, αναζήτησε, δίχως επιτυχία, μια φωτογραφία του, αν και απευθύνθηκε ακόμη και στο Δήμο Καλαβρύτων, ενώ και στο λεύκωμα του εκδοτικού οίκου «Λυγερός», αναφέρεται τ’ όνομά του δίχως να το συνοδεύει φωτογραφία. Η φωτογραφία αναζητήθηκε και βρέθηκε από τον Καλαβρυτινό Αλέκο Δαφαλιά, που όπως διηγείται, «….σκέφτηκα τον τηλεφωνικό κατάλογο και όλους με το όνομα Χαραλάμπης. ..{…}… αλλά δυστυχώς χωρίς αποτέλεσμα. Τότε αναζήτησα τον τάφο του….{…}… στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, τομέας 5, αριθμ. 723. εκεί άφησα ένα σημείωμα με την ένδειξη: «Όποιος έρχεται στον τάφο αυτό, παρακαλώ να με πάρει τηλέφωνο» …{…}… . Πράγματι ύστερα από λίγο καιρό με πήρε τηλέφωνο ο Περικλής Δημητριάδης, εγγονός του Παναγιώτη Χαραλάμπη, που ήταν πρώτος εξάδελφος του Αναστάσιου Χαραλάμπη…{…}.... Έτσι μπόρεσα να βρω τη φωτογραφία του νεκρού. Με επιστολή μου 97-1986 έστειλα δύο φωτογραφίες του Χαραλάμπη στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο…{…}…».
Συγγραφική δράση
Το 1904, ως ταγματάρχης, έγραψε μαζί με τον τότε λοχαγό και μετέπειτα αντιστράτηγο Κωνσταντίνο Νίδερ το βιβλίο:
- «Ιστορικό Υπόμνημα περί του Οργανισμού του Τακτικού Στρατού της Ελλάδος (από το 1821)» [6], με το οποίο αποκάλυπταν τις αδυναμίες των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων και πρότειναν τις αναγκαίες λύσεις, ενώ το 1947 έγραψε το έργο:
- «Αναμνήσεις».
Εξωτερικές συνδέσεις
- «Αναμνήσεις» Αναστάσιος Χαραλάμπης, Αθήνα 1947
- Αναστάσιος Χαραλάμπης Πρωθυπουργός για μια μέρα
Παραπομπές
- ↑ Ορεινή Αχαΐα Εφημερίδα «Το Βήμα», 5 Ιανουαρίου 1997
- ↑ Αξιολόγηση Αρχηγών ΓΕΣ από το 1901 μέχρι το 2011
- ↑ «Αναμνήσεις» Αναστάσιος Χαραλάμπης, Αθήνα 1947, σελ.51
- ↑ «Αναμνήσεις» Αναστάσιος Χαραλάμπης, Αθήνα 1947, σελ.54
- ↑ [«Αναστάσιος Χαραλάμπης Πρωθυπουργός μόνο για μια ημέρα στην Ελλάδα» Διονύσιος Πανούτσος, Εφημερίδα «Αυγή Πύργου», 30 Αυγούστου 1993]
- ↑ «Ιστορικό Υπόμνημα περί του Οργανισμού του Τακτικού Στρατού της Ελλάδος (από το 1821)» Τεύχος Α', Εν Αθήναις: Τύποις Υπουργείου Στρατιωτικών, 1904