Ηλίας Τσιριμώκος

Από Metapedia
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Ο Ηλίας Τσιριμώκος, Έλληνας νομικός και πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής, υπουργός, πρόεδρος της Ελληνικής Βουλής και Πρωθυπουργός, γεννήθηκε στις 2 Αυγούστου 1907 στην Λαμία και πέθανε στις 13 Ιουλίου 1968 στην Αθήνα.

Ήταν παντρεμένος με την Αργυρώ Γκέκα και κόρη τους είναι η Τζούλια Τσιριμώκου-Πιμπλή, πολιτικός που διατέλεσε βουλευτής του κόμματος «Νέα Δημοκρατία».

Ηλίας Τσιριμώκος
Συνοπτικές πληροφορίες αξιώματος
Έναρξη Θητείας : 20 Αυγούστου 1965
Λήξη θητείας : 17 Σεπτεμβρίου 1965
Προκάτοχος
Διάδοχος

Βιογραφία

Πολιτική δράση

Κατάγονταν από οικογένεια με πολιτική παράδοση από το χωριό Μαυρίλο Φθιώτιδος, όπου είχαν μετεγκατασταθεί από την Ήπειρο. Ήταν εγγονός του πολιτικού Δημητρίου Τσιριμώκου και γιος του επίσης πολιτικού Ιωάννη Τσιριμώκου, που είχε εκλεγεί και Πρόεδρος της Βουλής. Ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Λαμία, τελείωσε το Γυμνάσιο το 1922 στην Αθήνα, όπου και σπούδασε στην Νομική Σχολή, από την οποία αποφοίτησε το 1926, ενώ στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, από το 1927 ως το 1930, παρακολουθώντας Νομικά, Κοινωνιολογία και Πολιτικές και Οικονομικές Επιστήμες. Τον τελευταίο χρόνο των σπουδών του στη Γαλλία διατέλεσε αντιπρόσωπος της Ελληνικής Κυβερνήσεως στα μικτά δικαστήρια.

Από το 1931 εργάστηκε ως ποινικός δικηγόρος στην Αθήνα, όμως σύντομα αναμίχθηκε με την ενεργό πολιτική και στις 26 Ιανουαρίου 1936 εκλέχθηκε για πρώτη φορά βουλευτής Φθιωτιδοφωκίδας, στην Γ' Αναθεωρητική Βουλή, με το κόμμα των Φιλελευθέρων, ενώ ορίστηκε και εισηγητής διατάξεων «Περί ατομικών ελευθεριών» στην επιτροπή αναθεωρήσεως του Συντάγματος, ενώ τον ίδιο χρόνο εκλέχθηκε Γενικός γραμματέας της «Ενώσεως υπέρ των Ελευθεριών». Η πρώτη Βουλή στην οποία συμμετείχε, καταλύθηκε στις 4 Αυγούστου του ίδιου χρόνου από το Εθνικό καθεστώς του Ιωάννη Μεταξά.

Κατοχική δράση

Το 1941 μαζί με τον Αλέξανδρο Σβώλο, ίδρυσε το κόμμα «Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας» που το 1945 μετονομάστηκε σε «Σοσιαλιστικό Κόμμα Ε.Λ.Δ.» και στις 27 Σεπτεμβρίου 1941, συμμετείχε στην ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου [1]. Το καλοκαίρι του 1943 ήταν μέλος της αριστερής αντιπροσωπείας στη Μέση Ανατολή, στις συζητήσεις με την εξόριστη κυβέρνηση Εμμανουήλ Τσουδερού, μαζί με τους Παναγιώτη Κανελλόπουλο, Γ. Εξηντάρη, Κομνηνό Πυρομάγλου, Π. Ρούσο και Α. Τζήμα, όπου είχε συνυπογράψει το κοινό κείμενο για τη μη επιστροφή του βασιλιά Γεωργίου Β’ στην Ελλάδα πριν από τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για το Πολιτειακό. Το Μάρτιο του 1944 ανέλαβε καθήκοντα «Γραμματέα Υπουργού Δικαιοσύνης» στην «Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθερώσεως του Ε.Α.Μ.-Κ.Κ.Ε.» και τον Αύγουστο του ίδιου χρόνου ως αντιπρόσωπος του Ε.Α.Μ., ανέλαβε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας στην κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου.

Συμφωνία της Βάρκιζας

Ως εκπρόσωπος της «Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας», [«Ε.Λ.Δ.»], ενός μικρού αριστερού σχήματος που συμμετείχε στο Ε.Α.Μ., πρωταγωνίστησε στην υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου 1945, την οποία υπέγραψαν οι ηγεσίες του Ε.Α.Μ. και του Κ.Κ.Ε. από τη μια πλευρά και η κυβέρνηση του Νικολάου Πλαστήρα. Ο ρόλος του στην διαπραγμάτευση και την υπογραφή της συμφωνίας χαρακτηρίστηκε -εκ των υστέρων- περίεργος και σκοτεινός ρόλος, κυρίως από την πλευρά του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, καθώς είχε προσωπικές επαφές με τον εκπρόσωπο της βρετανικής πρεσβείας Ντέιβιντ Μπάλφουρ, πρώην Ορθόδοξο ιερωμένο και ιερέα στο παρεκκλήσι του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», τον οποίο επισκέφθηκε με τη συνοδεία του δικηγόρου Ιωάννη Γεωργάκη, εξ απορρήτων του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού και αργότερα ιδιαίτερου συνεργάτη του Αριστοτέλη Ωνάση.

Μεταπολεμική δράση

Στις εκλογές του 1950, εκλέχθηκε βουλευτής Αθηνών με την «Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας» κι έλαβε μέρος στη διεθνή σοσιαλιστι­κή συνδιάσκεψη και στη συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης. Συμμετείχε στις εκλογές το 1951 με το κόμμα Σ.Κ.-Ε.Λ.Δ., το 1952 με το Κόμμα των Φιλελευθέρων και το 1956 με το Κόμμα της Φ.Δ.Ε., όμως δεν κατόρθωσε να εκλεγεί βουλευτής, ενώ το 1958 εκλέχθηκε ανεξάρτητος βουλευτής Αθηνών και συνεργάστηκε με την Ε.Δ.Α., μετά δε από τις εκλογές ίδρυσε τη «Δημοκρατική Ένωση».

Ένωσις Κέντρου

Ήταν αντιμοναρχικός στις πεποιθήσεις και εκπροσωπούσε τον πολιτικό χώρο μεταξύ Αριστεράς και Κέντρου και με ευκολία από βουλευτής της Ε.Δ.Α. μεταπήδησε και αποτέλεσε έναν από τους ιδρυτές του κόμματος «Ένωσις Κέντρου», με την οποία εκλέχθηκε βουλευτής στις εκλογές του 1961, του 1963 και του 1964. Στις 17 Δεκεμβρίου 1963 ψηφίστηκε Πρόεδρος της Βουλής των πενήντα ημερών, στην πρώτη κυβέρνηση που σχημάτισε το 1963 το κόμμα «Ένωσις Κέντρου», ο τότε Βασιλιάς Παύλος, παρουσία της Βασίλισσας Φρειδερίκης και του διαδόχου Κωνσταντίνου, είχε πει στον Γεώργιο Παπανδρέου, ο οποίος είχε υποστηρίξει την εκλογή Τσιριμώκου, «..Κύριε πρωθυπουργέ, θα μπορούσατε να είχατε αποφύγει αυτήν την πρόκλησιν προς το Στέμμα», ενώ αργότερα επί βασιλείας Κωνσταντίνου, ο Γεώργιος Παπανδρέου ανέθεσε στον Τσιριμώκο το χαρτοφυλάκιο του Υπουργού των Εσωτερικών.

Σε ομιλία του στη Θεσσαλονίκη στα τέλη Ιουλίου, είχε καταγγείλει την απόπειρα εξαγοράς βουλευτών λέγοντας, «...δεν υπάρχουν στις αποθήκες των Ανακτόρων άλλοι κατεψυγμένοι πρωθυπουργοί, δεν υπάρχουν πρωθυπουργοί Ευρυδίκης» [2].Το 1964 μετά τη νίκη της ενώσεως Κέντρου στις εκλογές, ψυχράνθηκαν οι σχέσεις του με τον Γεώργιο Παπανδρέου, που υποστήριξε τον Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα για πρόεδρο της Βουλής, θέση επιζητούσε και ο Τσιριμώκος. Στην ψηφοφορία που ακολούθησε για την εκλογή Προέδρου, συγκεντρώθηκε σημαντικός αριθμός αρνητικών ψήφων, γεγονός που ο έξαλλος Παπανδρέου, απέδωσε στον Τσιριμώκο. Στις 14 Αυγούστου 1965 κατέθεσε στη Βουλή, δήλωση ανεξαρτητοποιήσεως, όπως και ο Στέφανος Στεφανόπουλος.

Πρωθυπουργός

Στις 17 Αυγούστου 1965, έλαβε εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως από τον τότε Βασιλιά Κωνσταντίνο και στις 2 Σεπτεμβρίου του ίδιου χρόνου συμμετείχε ως πρωθυπουργός στο Συμβούλιο του στέμματος [3], το οποίο συγκάλεσε ο τότε Βασιλιάς Κωνσταντίνος. Στο συμβούλιο ήταν παρόντες οκτώ πολιτικοί αρχηγοί και τέως πρωθυπουργοί, οι οποίοι μίλησαν και απαντώντας στην έκκληση του Βασιλιά τάχθηκαν υπέρ του σχηματισμού πολιτικής Κυβερνήσεως εκ της Βουλής, αποκλείοντας τις εκλογές, με μόνη τη διαφοροποίηση του Γεωργίου Παπανδρέου. Η υπό την προεδρία του κυβέρνηση δεν κατάφερε να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.

Συμμετείχε ως αντιπρόεδρος και Υπουργός Εξωτερικών από τις 24 Σεπτεμβρίου 1965, στην κυβέρνηση του Στέφανου Στεφανόπουλου η οποία είχε εγκριθεί από τη Βουλή με 152 ψήφους υπέρ και 148 κατά, έως τον Μάρτιο του 1966, οπότε υπέβαλλε την παραίτηση του, καθώς διαφώνησε για το Κυπριακό και καταψήφισε την κυβέρνηση, μαζί με δύο βουλευτές που επηρέαζε, δίχως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Στις 3 Φεβρουαρίου 1967, με επιστολή του στον Πρόεδρο της Βουλής, ανακοίνωσε την επαναλειτουργία του κόμματος του «Δημοκρατική Ένωσις».

Εργογραφία

Ο Τσιριμώκος συνέγραψε και δημοσίευσε πολλά βιβλία, ιστορικά, πολιτικά και δοκίμια τα οποία δημοσίευσε σε ελληνικές και ξένες εφημερίδες. Από το 1941 μέχρι το 1952 υπήρξε διευθυντής και αρθρογράφος της εφημερίδας «Μάχη», την οποία επανεξέδωσε το 1965 με διευθυντή το Γιάννη Μαρή ή Τσιριμώκο, δημοσιογράφο και γνωστό συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων, που ήταν πρώτος εξάδελφος του και το 1959 ήταν διευθυντής και αρθρογράφος της μηνιαίας πολιτικής επιθεώρησης «Η Πολιτική».

Σημαντικότερα από τα έργα του είναι:

Βιβλιογραφία

  • «Ο Ηλίας Τσιριμώκος και η πορεία του σοσιαλισμού 1945-1967», Γιώργος Λεονταρίτης, εκδόσεις «Προσκήνιο», Αθήνα 2002.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Παραπομπές

  1. [Το ιδρυτικό του Ε.Α.Μ. υπέγραψαν ο Λευτέρης Αποστόλου για το Κ.Κ.Ε., ο Ηλίας Τσιριμώκος για την σοσιαλιστική Ε.Λ.Δ., [Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας], τον Χρήστο Χωμενίδη για το Σοσιαλιστικό Κόμμα, που αργότερα ενοποιήθηκε με την ΕΛΔ και τον Απόστολο Βογιατζή από το Αγροτικό Κόμμα.]
  2. [«Ευρυδίκη» ήταν η ονομασία εμπορικής επιχειρήσεως κατεψυγμένων ψαριών της δεκαετίας του 1970.]
  3. 49 χρόνια πρίν.. Εφημερίδα «Η Καθημερινή», 2 Σεπτεμβρίου 2014



Κατάλογος Πρωθυπουργών της Ελλάδος
Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Κανακάρης Αθανάσιος | Μαυρομιχάλης Πετρόμπεης | Κουντουριώτης Γεώργιος | Ζαΐμης Ανδρέας| Μαυρομιχάλης Γεώργιος | Καποδίστριας Ιωάννης | Καποδίστριας Αυγουστίνος | Κολοκοτρώνης Θεόδωρος | Τρικούπης Σπυρίδων  | Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Κωλέττης Ιωάννης | Κόμης Josef Ludwig von Armansperg | Ignaz von Rundhart| Όθων της Ελλάδος| Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Όθων της Ελλάδος | Μεταξάς Ανδρέας | Κανάρης Κωνσταντίνος | Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Κωλέττης Ιωάννης | Τζαβέλας Κίτσος | Κουντουριώτης Γεώργιος | Κανάρης Κωνσταντίνος | Κριεζής Αντώνιος | Μαυροκορδάτος Αλέξανδρος | Βούλγαρης Δημήτριος | Μιαούλης Αθανάσιος | Κολοκοτρώνης (Γενναίος) Ιωάννης | Βούλγαρης Δημήτριος | Μωραϊτίνης Αριστείδης | Βάλβης Ζηνόβιος | Κυριακός Διομήδης | Ρούφος Μπενιζέλος | Ρούφος Μπενιζέλος | Βούλγαρης Δημήτριος | Κανάρης Κωνσταντίνος | Βάλβης Ζηνόβιος | Κανάρης Κωνσταντίνος | Κουμουνδούρος Αλέξανδρος | Δεληγεώργης Επαμεινώνδας | Ρούφος Μπενιζέλος | Βούλγαρης Δημήτριος | Ζαΐμης Θρασύβουλος | Τρικούπης Χαρίλαος  | Δηλιγιάννης Θεόδωρος  | Βάλβης Δημήτριος | Κωνσταντόπουλος Κωνσταντίνος | Σωτηρόπουλος Σωτήριος | Δηλιγιάννης Νικόλαος | Ράλλης Δημήτριος | Ζαΐμης Αλέξανδρος | Θεοτόκης Γεώργιος | Μαυρομιχάλης Κυριακούλης | Δραγούμης Στέφανος | Βενιζέλος Ελευθέριος  | Γούναρης Δημήτριος | Σκουλούδης Στέφανος | Καλογερόπουλος Νικόλαος | Λάμπρος Σπυρίδων | Νικόλαος Στράτος | Πρωτοπαπαδάκης Πέτρος | Τριανταφυλλάκος Νικόλαος | Χαραλάμπης Αναστάσιος | Κροκιδάς Σωτήριος | Γονατάς Στυλιανός | Καφαντάρης Γεώργιος | Παπαναστασίου Αλέξανδρος | Σοφούλης Θεμιστοκλής | Μιχαλακόπουλος Ανδρέας | Πάγκαλος Δ. Θεόδωρος  | Ευταξίας Αθανάσιος | Κονδύλης Γεώργιος | Τσαλδάρης Παναγιώτης | Οθωναίος Αλέξανδρος | Δεμερτζής Κωνσταντίνος | Μεταξάς Ιωάννης | Κορυζής Αλέξανδρος | Ταμπακόπουλος Άγις | Σακελλαρίου Αλέξανδρος | Βασιλεύς Γεώργιος Α' | Τσουδερός Εμμανουήλ | Τσολάκοκλου Γεώργιος | Λογοθετόπουλος Κωνσταντίνος | Ράλλης Ιωάννης  | Παπανδρέου Γεώργιος | Βούλγαρης Πέτρος | Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός | Κανελλόπουλος Παναγιώτης | Σοφούλης Θεμιστοκλής | Πουλίτσας Παναγιώτης | Τσαλδάρης Κωνσταντίνος | Τσαλδάρης Κωνσταντίνος | Μάξιμος Δημήτριος | Τσαλδάρης Κωνσταντίνος | Σοφούλης Θεμιστοκλής | Διομήδης Αλέξανδρος | Θεοτόκης Ιωάννης |  Βενιζέλος Σοφοκλής | Πλαστήρας Νικόλαος | Βενιζέλος Σοφοκλής | Πλαστήρας Νικόλαος | Κιουσόπουλος Δημήτριος | Παπάγος Αλέξανδρος  | Καραμανλής Κωνσταντίνος | Γεωργακόπουλος Κωνσταντίνος | Καραμανλής Κωνσταντίνος | Δόβας Κωνσταντίνος | Καραμανλής Κωνσταντίνος | Πιπινέλης Παναγιώτης | Μαυρομιχάλης Στυλιανός | Παπανδρέου Γεώργιος | Παρασκευόπουλος Ιωάννης | Παπανδρέου Γεώργιος | Αθανασιάδης-Νόβας Γεώργιος | Τσιριμώκος Ηλίας | Στεφανόπουλος Στέφανος | Παρασκευόπουλος Ιωάννης | Κανελλόπουλος Παναγιώτης | Κόλλιας Κωνσταντίνος | Παπαδόπουλος Γεώργιος | Μαρκεζίνης Σπυρίδων | Ανδρουτσόπουλος Αδαμάντιος | Καραμανλής Κωνσταντίνος | Ράλλης Γεώργιος | Παπανδρέου Ανδρέας  | Τζαννετάκης Τζαννής | Γρίβας Ιωάννης | Ζολώτας Ξενοφών | Μητσοτάκης Κωνσταντίνος | Παπανδρέου Ανδρέας | Σημίτης Κωνσταντίνος | Καραμανλής Αλ. Κωνσταντίνος | Παπανδρέου Α. Γεώργιος | Παπαδήμος Λουκάς | Πικραμμένος Παναγιώτης  | Σαμαράς Αντώνιος | Τσίπρας Αλέξης | Βασιλική Θάνου | Τσίπρας Αλέξης | Μητσοτάκης Κυριάκος | Σαρμάς Ιωάννης | Μητσοτάκης Κυριάκος